Η επίσκεψη του προκαθήμενου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (ΡΟΕ) δεν έχει μόνο θρησκευτικό χαρακτήρα, αλλά και διπλωματικό, καθώς η Κίνα υποδέχεται τον Πατριάρχη σαν έναν επίσημο εκπρόσωπο της Ρωσίας. «Είστε ο πρώτος ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης της Ρωσίας που επισκέπτεται τη χώρα μας και αυτό είναι μια σαφής ένδειξη ιδιαίτερης βαρύτητας στις σινο-ρωσικές σχέσεις», δήλωσε ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ υποδεχόμενος τον ρώσο Πατριάρχη.

Ο κινέζος ηγέτης χαρακτήρισε την άφιξη του Πατριάρχη «μεγάλο ιστορικό γεγονός στις διμερείς σχέσεις Ρωσίας και Κίνας». Το Πατριαρχείο της Μόσχας αναφέρει και αυτό με τη σειρά του ότι «η επίσκεψη του Πατριάρχη αποσκοπεί στην ενδυνάμωση των φιλικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών». Οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας υπενθύμισαν ότι η Ορθοδοξία ήρθε στην Κίνα τον 17ο αιώνα, όταν στο Πεκίνο είχε έρθει ο ρώσος ιερέας Μαξίμ Λεόντιεφ. Το 1713 συστάθηκε η Ρωσική Πνευματική Αποστολή στην Κίνα. Το 1957, στην Κινεζική Ορθόδοξη Εκκλησία χορηγήθηκε αυτονομία.
Το 1965, μετά το θάνατο του επισκόπου Σαγκάης, Συμεών, η Εκκλησία απώλεσε την άρχουσα ποιμενική ηγεσία της. Η Σύνοδος της ΡΟΕ το 1997 αποφάσισε ότι εφόσον η Κινεζική Εκκλησία δεν διαθέτει τον επικεφαλής της, τότε, έως την εκλογή του από την τοπική συνέλευση των ιεραρχών της Εκκλησίας αυτής, τη φροντίδα για το ποίμνιό της θα έχει ο Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας.
Στην Κίνα, επίσημα αναγνωρισμένες είναι πέντε θρησκείες: Ο Βουδισμός, ο Ταοϊσμός, το Ισλάμ, ο Καθολικισμός και ο Προτεσταντισμός. Η χώρα αριθμεί περίπου 300 εκατομμύρια πιστούς, εκ των οποίων τα 100 εκατ. είναι βουδιστές, τα 40 εκατ. προτεστάντες, τα 13 εκατ. καθολικοί, και τα 20 εκατ. είναι μουσουλμάνοι. Οι Ορθόδοξοι είναι περίπου 15.000. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το θέμα σχετικά με το καθεστώς της Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει τεθεί αρκετές φορές. Ειδικότερα, ο Πατριάρχης είχε επισκεφθεί επανειλημμένα την Κίνα με την ιδιότητα του επικεφαλής του τμήματος εξωτερικής πολιτικής της ΡΟΕ (το 1993, το 2001 και το 2006), ωστόσο, οι συνομιλίες δεν απέφεραν θετικά αποτελέσματα.
Νομιμοποίηση της Ορθοδοξίας
Ο καθηγητής του Ρωσικού Κρατικού Πανεπιστημίου Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ανατόλι Πσελνίτσεφ, θεωρεί ότι «η επίσκεψη του Πατριάρχη στην Κίνα αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για την ιστορία της Εκκλησίας, η σημασία του οποίου μπορεί να συγκριθεί με την περσινή επίσκεψη του Κυρίλλου στην Καθολική Πολωνία». Υπενθυμίζουμε πως ο Πατριάρχης και ο επικεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας της Πολωνίας είχαν υπογράψει κοινό μήνυμα προς τους λαούς της Ρωσίας και της Πολωνίας, το οποίο οι εκκλησιαστικοί κύκλοι χαρακτήρισαν ως «ιστορικό βήμα στις σχέσεις μεταξύ της Καθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας». Ο κ. Πτσελνίτσεφ επισημαίνει ότι «ο Πατριάρχης επιδιώκει τη διεύρυνση της πνευματικής επιρροής της Ορθοδοξίας τόσο στη Δύση, όσο και στην Ανατολή, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη θέση της ΡΟΕ διεθνώς».
Όπως υποστηρίζει, ο Πατριάρχης Κύριλλος θα προσπαθήσει να πείσει την κινεζική ηγεσία ώστε αυτή να νομιμοποιήσει την Ορθοδοξία στην Κίνα. Σύμφωνα με τον κ. Πτσελνίτσεφ, «η Κίνα είναι ο εγγύτερος γείτονάς μας, γι’ αυτό είναι σημαντικό η ΡΟΕ να καθιερώσει έναν διάλογο με τις κινεζικές αρχές, να οικοδομήσει μια πνευματική γέφυρα μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, και για να συμβεί αυτό είναι απαραίτητη η ύπαρξη επίσημης Εκκλησίας στην Κίνα».
Κατά τη συνάντησή του με του Ορθόδοξους κινέζους, ο Πατριάρχης εξέφρασε την ελπίδα ότι θα καταχωρηθούν επισήμως από τις αρχές οι ενορίες της Κινεζικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως και ότι κάποια στιγμή θα εμφανιστεί κινέζος επίσκοπος. «Μέχρι να συμβεί αυτό, η Ρωσική Εκκλησία θα είναι υπεύθυνη ενώπιον του Θεού για τις τύχες της κινεζικής Ορθοδοξίας», τόνισε ο Κύριλλος. Σύμφωνα με τον ίδιο, η εμφάνιση κινέζων κληρικών θα ανοίξει το δρόμο για την επίσημη εγγραφή στα κρατικά μητρώα των Ορθοδόξων ενοριών.