ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΕΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ.
Του ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΦΕΙΡΗ
Είναι
γνωστά τα αποτελέσματα των εκλογών της 11ης Μάη 1958 : η ΕΔΑ συγκέντρωσε
το 24,43% των ψήφων και εξέλεξε 79 βουλευτές. Στις εκλογές του 1961 το
ΠΑΜΕ( εκλογικός συνδυασμός της ΕΔΑ) υποχώρησε στο 14, 63% ενώ το 1964
έφτασε το 11%.
Η άνοδος
της ΕΔΑ το 1958 δεν ήταν μόνο ένα εκλογικό-ποσοτικό φαινόμενο
επανεμφάνισης του ΕΑΜικού χώρου, αλλά είχε στενή σχέση με την άνοδο του λαϊκού κινήματος και
ιδιαίτερα τους αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες της περιόδου. Είναι
χαρακτηριστικό ότι σε επιστολή του, την 1/7/1958, προς το βασιλιά Παύλο ο
Σ. Βενιζέλος έκανε λόγο για «μίαν ανησυχαστικήν διόγκωσιν της ΕΔΑ, της
οποίας το ποσοστόν 24% είναι ακόμη μεγαλύτερον από ό,τι ενεφανίσθη».
Ήταν η βία και η νοθεία οι μοναδικοί λόγοι
αυτής της εκλογικής υποχώρησης; Τότε γιατί το 1963 (που δεν υπήρξε
νοθεία) η ΕΔΑ πήρε 14,34% και το 1964 11% ; Μπορούμε να διακρίνουμε και
άλλες αιτίες της πτώσης , και στην τακτική της ΕΔΑ, την περίοδο μετά το 1958;
1. Η ΕΔΑ δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 1951, ανταποκρινόμενη στις συγκεκριμένες εγχώριες συνθήκες
της πρώτης «μετεμφυλιακής» περιόδου, με το καθεστώς της
αμερικανοκρατίας και της σκληρής τρομοκρατίας απέναντι στο λαϊκό
αριστερό κίνημα, της εξόντωσης και των εκτελέσεων να κυριαρχεί. Στην
ίδρυση του συμμετείχαν παράγοντες και στελέχη του ΕΑΜ ικού χώρου, με
πρωτοβουλία του ΚΚΕ.
2. Στόχος ήταν η ΕΔΑ να μετατραπεί σε φορέα συσπείρωσης των αριστερών δυνάμεων της χώρας και σε πολιτικό φορέα έκφρασης των λαϊκών και αντιϊμπεριαλιστικών αιτημάτων
της περιόδου. Σύντομα η ΕΔΑ, αποτέλεσε κινητήρια δύναμη της ανοδικής
πορείας του λαϊκού κινήματος σε συνδυασμό με την επίμονη δουλειά των παράνομων κομματικών οργανώσεων.