Φίλε Πιτσιρίκο, στις 3 Δεκεμβρίου του 1913 – στο βόρειο Αιγαίο κοντά στα στενά του Ελλήσποντου – έλαβε χώρα η περίφημη ναυμαχία της Έλλης, η σπουδαιότερη νικηφόρα πολεμική επιχείρηση για την μικρή τότε Ελλάδα κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων. Μια ναυμαχία στην οποία έχασαν την ζωή τους 60 μόλις άνθρωποι -2 Έλληνες και 58 Τούρκοι- και δεν βυθίστηκε ούτε ένα πολεμικό πλοίο· μονάχα η τούρκικη ναυαρχίδα υπέστη ζημιές. Κι όμως, αυτή η ναυμαχία με τις ελάχιστες απώλειες καθόρισε την Ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο για τις επόμενες δεκαετίες.
Κι αν κάποιος μπορεί να ισχυριστεί – με μεγάλη δόση αλήθειας – ότι στις χερσαίες συγκρούσεις ο ελληνικός στρατός επέτυχε τις σπουδαίες νίκες του απέναντι σε υποδεέστερους αριθμητικά αντιπάλους και όντας σε στρατιωτική συμμαχία με τους άλλους Βαλκάνιους συμμάχους, στην θάλασσα το πολεμικό ναυτικό έπρεπε να αντιμετωπίσει μόνο του τον ελαφρά υπέρτερο αριθμητικά και ποιοτικά τουρκικό στόλο.
Στην θάλασσα όμως μετρούσε πάντα εκτός από τον εξοπλισμό και άλλες αρετές όπως πχ η ναυτοσύνη. Ο ναύαρχος Κουντουριώτης εφαρμόζοντας από την αρχή επιθετική τακτική, κατέλαβε την Λήμνο και το λιμάνι του Μούδρου το οποίο και μετέτρεψε σε βάση του στόλου του. Προχώρησε λοιπόν σε αποκλεισμό του τουρκικού στόλου στα στενά, επιβάλλοντας στην πράξη την κυριαρχία του σε ολόκληρο το Αιγαίο.
Στις 3 Δεκεμβρίου το πρωί, ο εχθρικός στόλος πρόβαλε από τα στενά και μέσα σε λίγες ώρες τα αντίπαλα πλοία βρέθηκαν παραταγμένα και έτοιμα για την μεγάλη αναμέτρηση. Ξεκίνησε λοιπόν μια ναυμαχία την οποία έμελε να κερδίσει μονάχο του ένα πλοίο. Το θωρηκτό-καταδρομικό Αβέρωφ.
