Πόσες φορές έχουμε ακούσει όλο αυτό το διάστημα τις εκφράσεις «ατομική ευθύνη» και «συλλογική ευθύνη»; Οι εποχές διαφορετικές, η προπαγάνδα παρόμοια…
Τον Μάρτιο του 1942, η Γκεστάπο συνέλαβε και εκτέλεσε με αποκεφαλισμό τους διοργανωτές των φοιτητικών διαδηλώσεων του Βερολίνου. Αρκετοί θαρραλέοι φοιτητές τόλμησαν να αντιταχθούν στον Χίτλερ και μάλιστα διαδηλώνοντας δημόσια. Η τύχη, όμως, των καθοδηγητών τους ήταν προδιαγεγραμμένη, από τη στιγμή που ανέλαβαν την υπόθεση οι άντρες της Γκεστάπο.
Στα μέσα του 1944, η Γκεστάπο έλαβε την εντολή να εφαρμόσει σκληρά μέτρα στην Πολωνία εναντίον των σαμποτέρ. Για να το επιτύχει αυτό, εκτελούσε όλους του άρρενες συγγενείς κάθε ενόχου και έστελνε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όλες τις γυναίκες συγγενείς άνω των 16ετών.
Η τακτική αυτή εφαρμοζόταν ήδη στη Γερμανία και ονομαζόταν «Συλλογική Ευθύνη Μελών Οικογενειών δολοφόνων και σαμποτέρ». Με αυτόν τον τρόπο εκτελέστηκαν πολλοί αθώοι, απλά και μόνο για εκφοβισμό.