Κώστας Γιαννακίδης 2 ΙΟΥΛΙΟΥ 2020
Αν
γίνει τζαμί, ικανοποιείται η κοινή γνώμη της Τουρκίας, ο μουσουλμανικός
κόσμος θα χαιρετίσει την απόφαση, και ο Ερντογάν θα δείξει ότι τίποτα
δεν τίθεται υπεράνω της δικής του ατζέντας. Από την άλλη, θα πέσει πάνω
του η μομφή του ΟΗΕ, θα τρωθεί η εικόνα της παραδοσιακής οθωμανικής
ανεκτικότητας, ο χριστιανικός κόσμος θα δυσφορήσει, θα χαθούν τουριστικά
έσοδα. Υπάρχει μέση λύση;
Το
«ξανθό γένος» επιβλήθηκε ως προστάτης των ορθοδόξων έναντι της Τουρκίας
με τη συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, η οποία έδωσε τέλος στον
ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1774. Η μέριμνα της Ρωσίας υπέρ των ορθοδόξων
χριστιανών αποτυπώθηκε, αν και αορίστως, στα άρθρα της συνθήκης, ενώ τα
ελληνόκτητα πλοία με ρωσική σημαία σταμάτησαν να υφίστανται τον
οθωμανικό έλεγχο. Από τότε μέχρι σήμερα ο ρωσικός παράγοντας έχει θέση
σχεδόν σε όλες τις δοξασίες και τους εθνικούς πόθους που ακουμπούν στην
Κωνσταντινούπολη. Από τις προφητείες του Παϊσιου μέχρι τα πρωτοσέλιδα
της Ελεύθερης Ωρας. Όμως δεν έχει πάρει και σαφή, ηχηρή θέση μπροστά
στην πρόθεση του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί.
Ναι,
το ρωσικό Πατριαρχείο θύμισε στον πρόεδρο της Τουρκίας κάτι τέτοιο θα
καλλιεργούσε ένταση. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δεν είπε κουβέντα,
προς το παρόν. Μίλησε ο Πομπέο στην Ουάσιγκτον και δεν έχει ανοίξει το
στόμα του ο Λαβρόφ στη Μόσχα. Αυτό δεν είναι παράλογο. Ο Πομπέο
πιέστηκε από την ορθόδοξη κοινότητα στις ΗΠΑ. Ο Λαβρόφ, όμως, θέλει να
θυμίσει στον Οικουμενικό Πατριάρχη ότι η αναγνώριση του αυτοκέφαλου της
ουκρανικής Εκκλησίας έχει πληγώσει τις σχέσεις της Μόσχας με το Φανάρι.
Είναι όμως και κάτι ακόμα: η στάση της Ρωσίας επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον
που αποδίδει στις λεπτές ισορροπίες των διμερών σχέσεων με την Τουρκία.
Ενδεχομένως να δείχνει και ότι ο Ερντογάν έχει να χάσει λιγότερα από
όσα νομίζουμε αν μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί.
