Κώστας Χατζηαντωνίου*
 Το βαθύ χάσμα που απλώνεται και ολοένα μεγαλώνει ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο λαμπερό κόσμο της προόδου που επί αιώνες διαφημίζονταν, δεν γεμίζει πια με τα πλαστικά άνθη των θρησκειών, των φυλών, των ιδεολογιών. Πολύ συχνά πια, η αγωνία του καιρού μας τρέπεται με επιταχυνόμενη ένταση προς τον μηδενισμό ακυρώνοντας κάθε ελπίδα διεξόδου, κάθε αυταπάτη εξέγερσης. Η οχυρωματική γραμμή που ορθώσαμε, είτε ατομική είτε συλλογική ήταν, δεν αντέχει πια στην έφοδο του εχθρού. Και το χειρότερο: η φρουρά στα τείχη του πολιτισμού μας είναι τυφλή. Δε βλέπει. Ή ακόμα χειρότερα, προσμένει αποκαμωμένη τη λύτρωση στην υποταγή.
Δεν είναι η ήττα, η προοπτική μιας ιστορικής καταστροφής που μας φοβίζει. Ίσως και να την περιμέναμε. Την έχουμε βιώσει άλλωστε πολλές φορές, δοκιμαστικά θαρρείς, στη διάρκεια της μακράς ζωής που χαρίστηκε στο λαό μας. Το πιο οδυνηρό είναι πως στη μεταφυσική μοναξιά μας, στο πεδίο που συντελείται μια αναμέτρηση πέρα από την κλίμακα των φαινομένων και έξω από τα κοινά μέτρα, ο απολογισμός που μετρά και δικαιώνει τη ζωή, γίνεται πάνω από την άβυσσο. Σαν κάποιος άγγελος διόλου εχέμυθος να τράβηξε τις κουρτίνες και με δέος να αντικρίζουμε κάτω από τα πόδια μας την άβυσσο του κενού. Κι ίσως αυτή να είναι η τελευταία μας ευλογία.