Του Α. Φρυδά*
Σαν εισαγωγή στο θέμα για την Επανάσταση του 1821:
Την Επανάσταση είχαν προετοιμάσει, ιδεολογικά και οργανωτικά, άνθρωποι που εκπροσωπούσαν την αστική τάξη των Βιοτεχνικών Κέντρων στα Γιάννενα, τη Σιάτιστα, τις Σέρρρες, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες κτλ, διά της οποίας και είχε αναπτυχθεί μια ελληνική συνείδηση.
Όταν η τάξη των κέντρων αυτών είχε καταστραφεί, τα ηνία είχαν πάρει οι καραβοκυραίοι, οι κοτζαμπάσιηδες, οι αρματωλοί και κλέφτες (και οι καπεταναίοι τους), που έρχονται από τα πιο καταπιεσμένα στρώματα, δηλαδή από τον αγροτικό πληθυσμό.
Οι Φαναριώτες, που επίσης είχαν συμμετοχή στην Επανάσταση, ήταν μια κλειστή κάστα που είχεν υπηρετήσει τον διοικητικό μηχανισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είχαν κοσμοπολίτικη νοοτροπία, μια και είχαν δεθεί με τα γαλλικά συμφέροντα τα οποία ως το 1812 περίπου ήλεγχαν τη Πύλη. Διώκτηκαν όταν τη προστασία της Αυτοκρατορίας ανέλαβε η Αγγλία, οπότε και η εμπορομεσιτική ελληνική αστική τάξη αλλάζει προστάτη και γίνεται μεσάζοντας των αγγλικών συμφερόντων. Αυτοί και ο ανώτερος κλήρος επεδίωξαν να αποκτήσουν ηγετικές θέσεις μέσα στο υπό δημιουργία κράτος.
Συνεπώς το νεοελληνικό κράτος γεννιέται όχι σαν αποτέλεσμα των ταξικών αγώνων της αστικής τάξης -όπως θέλουν οι κλασικές αναλύσεις- αλλά σαν αποτέλεσμα μιας εθνικοαπελευθερωτικής επανάστασης με όλες τις αντιφάσεις της, λόγω των διαφορετικών επιδιώξεων των κοινωνικών στρωμάτων που είχαν αναπτυχθεί στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Είναι όμως σημαντικό ότι από την Επανάσταση δεν λείπει το κοινωνικό περιεχόμενό της, επειδή συμμετέχουν σ΄αυτή (ως η πολυπληθέστερη συνιστώσα)
τα πιο καταπιεσμένα αγροτικά στρώματα.
Όταν η Επανάσταση επικράτησε, το νέο κράτος ιδρύεται και αναγνωρίζεται λόγω και των αντιθέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, και των μεταξύ τους συμβιβασμών γύρω από το Ανατολικό Ζήτημα.
Το πιο καθοριστικό στοιχείο όμως στο νεοσύστατο κράτος, είναι η εξάρτηση από τους ξένους που έχουν οι πολιτικές ηγεσίες των κοινωνικών ομάδων που προαναφέρθηκαν.
Το νεοελληνικό κράτος αναγνωρίστηκε επισήμως ως προτεκτοράτο, αφού οδηγήθηκαν οι Έλληνες σε εμφύλιο πόλεμο.
Η ρίζα της εξάρτησης βρίσκεται στην εμπορομεσιτική νοοτροπία για την οποίαν οι ξένοι ήταν ουσιαστικά οι εργοδότες. Και αυτό το κεφάλαιο θα παραμείνει στο χώρο της Αυτοκρατορίας μέχρι σχεδόν τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.
Η οικονομία του νέου κράτους ουσιαστικά περιήλθε στον έλεγχο της Αγγλίας όταν το 1824 Άγγλοι κεφαλαιούχοι χορήγησαν το πρώτο δάνειο, ονομαστικής αξίας 800.000
στερλινών, με εγγύηση τις εθνικές γαίες και τα μελλοντικά έσοδα του κράτους στην Αγγλία! (πληρώθηκαν 298.700 λίρες).
Ο Ιωάννης Καποδίστριας -ο πρώτος κυβερνήτης- προσπάθησε (1827-1831) να οργανώσει ένα σύγχρονο και κυρίαρχο κράτος και προσπάθησε να απαλλαγεί από την υποθήκευση του κράτους στην Αγγλία. Γι΄ αυτό και είχε συνάψει δεύτερο δάνειο 60 εκατομμυρίων φράγκων, για να απελευθέρωνε τις δεσμευμένες εθνικές γαίες. Το δάνειο δεν το πήρε ποτέ. Οι Άγγλοι κυρίως, αλλά και οι Γάλλοι, δεν ήθελαν να είναι ανεξάρτητο το νεοελληνικό κράτος.
