The
Turkish judiciary has become a weapon for settling scores, silencing
opponents, restructuring Turkish society as an AKP party-state, and
undermining secularism. That is the true nature of Erdogan's program.
Recep
Tayyip Erdogan, born on February 26, 1954, comes from a shabby Istanbul
waterfront neighborhood where children grew up between rusting ships
and old tires. He sold snacks on the street as a youth, to help his
family. He called himself "the black Turk." He emerged, a parvenu in
Istanbul's elegant, secular social strata, as a much-feared religious
advocate for the masses. He is now married to Emine, with whom he has
four children: two sons, and two daughters. His daughters, like his
wife, wear headscarves (hijab).
“Torossian was personally awarded medals for his courage by Mustafa Kemal”
Confronted
by the chilling 100th anniversary of the genocide of 1.5 million
Armenians at the hands of the Ottoman Turks in 1915, Turkey’s government
is planning to swamp memories of the massacres with ceremonies
commemorating the Turkish victory over the Allies at the battle of
Gallipoli in the same year. Already, loyalist academics have done their
best to ignore the presence of thousands of Arab troops among the
Turkish armies at Gallipoli – and are even branding an Armenian Turkish
artillery officer who was decorated for his bravery at Gallipoli as a
liar who fabricated his own biography.
In
fact, Captain Sarkis Torossian was personally awarded medals for his
courage by Mustafa Kemal, one of the Turkish heroes of Gallipoli who
later, as Ataturk, founded the modern Turkish state. But in view of the
desire of some of Turkey’s most prominent historians to brand Torossian a fraud, the word “modern” should perhaps be used in inverted commas
ΓΙΑ ΝΑ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ… ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΚΥΒΕΡΝΑΝΕ
ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΔΕΝ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΗΣΑΝ, ΔΕΝ ΤΗΝ ΧΛΕΥΑΣΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΣΟΥΝ ΝΑ ΛΥΓΙΣΕΙ. ΔΕΝ ΛΥΓΙΣΕ ΠΟΤΕ. ΟΜΟΡΦΗ ΩΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑ.
Για
τη Δέσποινα Αχλαδιώτη, η μικρή βραχονησίδα κοντά στο Καστελόριζο ήταν η
πατρίδα της. Η ηρωική κυρά της Ρωμιοσύνης ύψωνε στο νησί της Ρω
καθημερινά την ελληνική σημαία, πιστή σε ένα καθήκον που σήκωσε μονάχη της στις πλάτες της για πολλά χρόνια.
Στις
13 Μαίου του 1982 άφησε την τελευταία της πνοή και την επομένη ,σαν
σήμερα δηλαδή, έγινε η ταφή της εκεί που επιθυμούσε. Στην Ρω.
Το βίντεο που ακολουθεί είναι από εκπομπή του αξέχαστου Φρέντυ Γερμανού που είχε φιλοξενήσει την Κυρά.
Την είδα να σκίζει το σήμερα σαν ελπίδα να δίνει φως Σαν να ‘ναι μες το πουθενά προορισμός Σαν οδηγός, σαν αδελφή, σα μητέρα Γέννηση νέου αστέρα κάνει τη νύχτα μέρα
Η
κυρά της Ρω, στέκει εκεί ολοζώντανη όπως οι γυναίκες του οδοφράγματος,
οι γυναίκες της Ηπείρου, η αέναος Μητέρα που εμπνέει τα παιδιά της. Σαν
την Υπέρμαχο στρατηγό, την κόρη Αθηνά που έρχεται να εμφυσήσει το μήνυμα
της Τιμής και της Αντίστασης ενάντια στους σχεδιασμούς αυτών που
ανοίγουν την κερκόπορτα και θέλουν να φέρουν το σκοτάδι αντί να εξάγουν
το φως όπως ορίζει η Φύση. Και είδα στα πόδια μου να μπλέκονται φίδια Να θέλουν να με θάψουν μεσ’ τη γή μου την ίδια Να με κρατάνε δεμένο κι αναγκασμένο να ζήσω Φυλακισμένος για πάντα στων λωτοφάγων τη νήσο Και είδα μια κόρη με δόρυ κι ασπίδα Θεία πνοή ήρθε ν’ αλλάξει στη ζωή μου σελίδα Να με σηκώσει απ’ το χώμα και να με πάρει ψηλά Εκείνη που έμαθε το Δαίδαλο να φτιάχνει φτερά
Έρχεται η στιγμή για το μεγάλο “ΟΧΙ” με την Κυρά να δείχνει τον δρόμο και να ηγείται. Να ηγείται αυτών που Ξύπνησαν από τον λήθαργο.
Αυτών που έπαψαν να είναι λωτοφάγοι και ορθώνουν ανάστημα για την
δικαιοσύνη, για το σύνολο, για τον μοναδικό σκοπό ζωής. Απέναντι στους
“ιδιώτες”, τους ιδιοτελείς που εκποίησαν συνανθρώπους και Γη για να
γεμίσουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Αυτεγερσία λοιπόν, έκσταση, Εθνεγερσία. Με την Ευχή της που σκεπάζει την Πατρίδα. Αφιερωμένο από τα βάθη της Καρδιάς μας:
(Αρτέμης / Ευθύμης) Αναγεννήθηκα σαν το Φοίνικα μέσα απ’ την τέφρα μου Πνέει ο Ιχώρ μέσα κάθε φλέβα μου Μαύρα πέπλα που μου εμποδίζαν την αληθινή όραση του καλού Σκίζονται και χάνονται από εμπρός μου Άλλαξε εντός μου ο ρυθμός του κόσμου Το μυαλό μου διαυγές Βγάζουν άναρθρες κραυγές πνεύματα κακά και χάνονται στο λυκαυγές Αποκωδικοποιώ το μήνυμα είναι το ξύπνημα Σβήνονται στίγματα αίματος που χαράσαν την ψυχή μου ανεξήτιλα Βλέπω ποια είν’ τ’ αληθινά και ποια τα κύβδιλα Μετά από τόσους χρόνους περιπλανήσεων ασκόπων σε ανηλίους δαιδαλώδεις διαδρόμους του λαβυρίνθου Βγαίνω έξω μέσω του μίτου και επιτέλους γλαυκόπις Νόηση Θεού είμαι μαζί σου Κι αφού κατάφερα και σε είδα, ίσως υπάρχει ακόμα ελπίδα Ίσως τελικώς τα πάντα να μην έχουν χαθεί Είναι στα βάθη της καρδιάς μου των ματιών σου η βολή
Εις στα βάθη της καρδιάς μου Των ματιών σου η βολή Έξαφνα και παρ’ ελπίδα Άναψε και πυρπολεί
Την είδα να σχίζει τα σύννεφα σα λεπίδα Να δίνει φως σαν να ‘ναι μες την καταιγίδα κεραυνός Απ’ το κεφάλι του μεγάλου πατέρα Λάμψη ψηλά στον αέρα κάνει τη νύχτα μέρα Και είδα στα πόδια μου να μπλέκονται φίδια Να θέλουν να με θάψουν μεσ’ τη γή μου την ίδια Να με κρατάνε δεμένο κι αναγκασμένο να ζήσω Φυλακισμένος για πάντα στων λωτοφάγων τη νήσο Και είδα μια κόρη με δόρυ κι ασπίδα Θεία πνοή ήρθε ν’ αλλάξει στη ζωή μου σελίδα Να με σηκώσει απ’ το χώμα και να με πάρει ψηλά Εκείνη που έμαθε το Δαίδαλο να φτιάχνει φτερά Την είδα να σκίζει το σήμερα σαν ελπίδα να δίνει φως Σαν να ‘ναι μες το πουθενά προορισμός Σαν οδηγός, σαν αδελφή, σα μητέρα Γέννηση νέου αστέρα κάνει τη νύχτα μέρα
31 Χρόνια μετά τον θάνατο της.
Η Κυρά της Ρω υπήρξε μέλος της Αντίστασης και το πραγματικό της όνομα ήταν Δέσποινα Αχλαδιώτη.
Κατά την περίοδο της κατοχής είχε αντιστασιακή δράση, αλλά έγινε γνωστή
στο πανελλήνιο ως “κυρά της Ρω” γιατί επί 40 χρόνια (από το 1943 ως το
θάνατό της) ύψωνε την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα της Ρω κάθε
πρωί και τη κατέβαζε με τη Δύση του ήλιου. Στη Ρω είχε εγκατασταθεί με
τον άντρα της και την τυφλή μητέρα της από το1924. Βραβεύτηκε από την
Ακαδημία Αθηνών (1975), το Πολεμικό ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων το
Δήμο Ρόδου και άλλους φορείς. Απεβίωσε σε ηλικία 92 ετών, σε
νοσοκομείο της Ρόδου στις 13 Μαίου του1982. Η κηδεία της έγινε με τιμές
στο Καστελλόριζο και ετάφη κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε τη σημαία.
Η Δευτέρα, 13η Μαΐου,
ήταν η τελευταία ημέρα στην υπηρεσία για τον, ελληνικής καταγωγής,
στρατιωτικό διοικητή του ΝΑΤΟ, Τζέιμς Σταυρίδη. Πριν αποχωρήσει από τα
καθήκοντα του ο Ναύαρχος Σταυρίδης παραχώρησε συνέντευξη στη Φωνή της
Αμερικής, στην οποία ανέφερε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα
αντιμετωπίσουν οι χώρες – μέλη της βορειοατλαντικής συμμαχίας τα επόμενα
χρόνια θα είναι η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Οι επιθέσεις μέσω
διαδικτύου σε επιχειρήσεις και κυβερνητικούς οργανισμούς είναι πλέον
σύνηθες φαινόμενο και οι ύποπτοι όπως και η τεχνολογία που χρησιμοποιούν
απωθούνται από τέτοιες ενέργειες σε τακτική βάση. Για το λόγο αυτό ο
Ναύαρχος Σταυρίδης τόνισε ότι η ασφάλεια στο διαδίκτυο θα είναι η
μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει ο διάδοχος του.
Αυτή
την εβδομάδα, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, του σιιτικού κινήματος του νοτίου
Λιβάνου, ξεκαθάρισε ότι θεωρεί τις μεταφορές όπλων από τη Συρία προς
την οργάνωσή του «στρατηγική απάντηση» στις ισραηλινές επιδρομές στη
Δαμασκό που είχαν σκοπό να πλήξουν ακριβώς αυτές τις μεταφορές, την
περασμένη Κυριακή.
Εντείνονται
τις τελευταίες ημέρες οι πιέσεις προς την Κυπριακή Δημοκρατία για τον
εξαναγκασμό της σε αποδοχή λύσης του Κυπριακού στη βάση του Σχεδίου Ανάν
υπό τον μανδύα της αξιοποίησης του φυσικού αερίου της Μεγαλονήσου στη
σημερινή εξαιρετικά δύσκολη για τους Ελληνοκυπρίους συγκυρία.
Απεργία αποφάσισαν οι καθηγητές της μέσης εκπαίδευσης; Την επιστράτευσή τους αποφάσισε η άθλια συγκυβέρνηση Σαμαρά, Βενιζέλου, Κουβέλη!
Μέλος
της ΝΔ είναι ο δεξιός πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Νίκος Παπαχρήστος, που τόλμησε
να βάλει τους συνδικαλιστές της ΔΑΚΕ να ψηφίσουν υπέρ της απεργίας των
εκπαιδευτικών;
Περίπου
154 εκατομμύρια ευρώ θα μοιραστούν τα γερμανικά κόμματα για το εκλογικό
έτος 2013, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της Saarbrücker Zeitung, η
οποία επικαλείται ενημέρωση του προέδρου του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου
Νόρμπερτ Λάμερτ
Δεν
είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος γιατί τα καρτέλ επικρατούν στην
Ελλάδα και ο Έλληνας γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης επί σειρά
δεκαετιών. Θα μεταφέρω την δική μου εκτίμηση για την διαπλοκή
καρτέλ-πολιτικών-ΜΜΕ-Δικαιοσύνης.
Στην
Ερμού βρίσκεται αυτή την ώρα η πορεία διαμαρτυρίας της ΟΛΜΕ. Οι
καθηγητές ζητούν να ανακληθεί η επιστράτευση και καλούν όλους τους
συναδέλφους τους να βρίσκονται στο πανό της ΟΛΜΕ στην αυριανή 24ωρη
απεργία της ΑΔΕΔΥ.
Μέχρι
πριν από λίγα χρόνια η υιοθέτηση του μέτρου της επιστράτευσης θεωρούταν
υψηλού πολιτικού κόστους και για αυτό οι κυβερνήσεις το απέφευγαν όπως ο
διάβολος το λιβάνι. Παλαιότερα άφηναν τους απεργούς να έρθουν σε
σύγκρουση με την κοινωνία (γιατί απεργία που δεν ενοχλεί δεν είναι
απεργία) και μετά τη δουλειά αναλάμβαναν οι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι
«που δεν άντεχαν άλλο να στηρίζουν τα συντεχνιακά δικαιώματα» του κλάδου
που απεργούσε.
Άρθρο
στη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung για την ανεξέλεγκτη
ξενοφοβική βία και τα μέτρα που… δεν έχουν ληφθεί. Ο φόβος του
Κοινοβουλίου και οι “κατσαρίδες” στελέχους της κυβέρνησης
Με
μια άκρως επιθετική δήλωση κατά της Ελλάδας τοποθετήθηκε στο θέμα των
γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων ο εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής
πολιτικής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της Ανγκελα Μέρκελ, Φίλιπ
Μισφέλντερ.
Οπως
μεταδίδει ο ανταποκριτής του Σκάι από το Λονδίνο, ο κ. Μισφέλντερ,
μιλώντας στο BBC δήλωσε ότι αδυνατεί να κατανοήσει τις ενέργειες της
ελληνικής κυβέρνησης για το συγκεκριμένο θέμα.
Λέγομαι Κωνσταντίνος Μανίκας και είμαι μαθητής της πρώτης Λυκείου στο 10 Λύκειο Δραπετσώνας…Αποφάσισα
να γράψω αυτό το κείμενο, θέλοντας να εκφράσω τον αποτροπιασμό και την
αγανάκτησή μου για το θράσος και την υποκρισία και αυτών που μας
κυβερνούν καθώς και όλων αυτών των δημοσιογράφων και ΜΜΕ που τους
βοηθάνε για να επιβάλλουν τα άνομα και ανήθικα σχέδια τους σε βάρος των μαθητών και της νέας γενιάς. Αφορμή
είναι η απεργία των καθηγητών μου , μέσα στην εξεταστική περίοδο και τα
κροκοδείλια δάκρυα πολιτικών και δημοσιογράφων για το μέλλον μου ,που
«κινδυνεύει» απ αυτήν.
Τι λέτε;;;;; Τι μέλλον έχω , -εξαιτίας σας – κι από ποιους πραγματικά κινδυνεύει;;;;
Ομάδα
ένοπλων μαχητών που πολεμά στο πλευρό των κομμάτων της αντιπολίτευσης
επιτέθηκε στο αρχαίο Ορθόδοξο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, στην περιοχή
Al Qusayr, 20 χιλιόμετρα από τα σύνορα του Λιβάνου.
Στην
αντικατάσταση του σκληροπυρηνικού επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της
χώρας, Κιμ Κιοκ Σικ, προχώρησε το καθεστώς της Βόρειας Κορέας, σε μια
κίνηση περαιτέρω αναδιάρθρωσης του στρατεύματος από τον νεαρό ηγέτη Κιμ
Γιονγκ Ουν. Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο
ειδήσεων KCNA, νέος γενικός διοικητής των ενόπλων δυνάμεων είναι ο
Γιανγκ Γιονγκ Ναμ, ο οποίος ονομάστηκε «υπουργός των Λαϊκών Ενόπλων
Δυνάμεων» και είναι ο τρίτος κατά σειρά που καταλαμβάνει αυτήν τη θέση
τον τελευταίο χρόνο. Στο παρελθόν ο κ. Γιανγκ ήταν διοικητής του Πρώτου Σώματος Στρατού της Βόρειας Κορέας. Παρατηρητές
εκτιμούν ότι οι συχνές αλλαγές στην κορυφή του στρατού γίνονται καθώς ο
μόλις 30 ετών ηγέτης της Βόρειας Κορέας, ο τρίτος της οικογένειάς του
που διοικεί τη χώρα, επιδιώκει να επαναβεβαιώσει την ισχύ του Εργατικού
Κόμματος της Κορέας επί των στρατηγών. Πηγές: ΑΜΠΕ, Reuters, Nαυτεμπορική
Οκτώ
θέσεις σκαρφάλωσε η Ελλάδα στο παγκόσμιο δείκτη Liner Shipping
Connectivity (LSCI)*, ο οποίος καθορίζεται από τον οργανισμό United
Nations Conference on Trade and Development (ΟΟΣΑ) και αφορά την
κατάταξη των λιμένων, με βάση τόσο την ετήσια δραστηριότητα τους, όσο
και το βαθμό σύνδεσης τους με το παγκόσμιο δίκτυο των δια θαλάσσης
μεταφορών.
Η
δασκάλα του Έβρου Χαρά Νικοπούλου ήταν ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα στην
καθιερωμένη ετήσια εκδήλωση προς τιμήν των προσώπων που προσέφεραν και
προσφέρουν στην Ελλάδα αλλά και στην ορεινή κοινότητα Κέλλης του Δήμου
Αμυνταίου.
Στις 14 Μαΐου γιορτάζουμε την απελευθέρωση της Θράκης.
Η Θράκη υποδουλώνεται στους Οθωμανούς γύρω στο 1360. Τότε αρχίζει και
μια ιστορία αιώνων γεμάτη αγώνες και θυσίες. Κάποια εποχή η Οθωμανική
αυτοκρατορία παραχωρεί στους υπόδουλους την αυτοδιαχείριση των
κοινοτικών πραγμάτων που αφορούσαν τη λατρεία, την εκπαίδευση, το
οικογενειακό δίκαιο. Με αυτά τα δεδομένα προχώρησε η οικονομική και
κοινωνική ανάπτυξη όλης της Θράκης στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς. Το
1821 η Θράκη προσφέρει στον Αγώνα πλοία, χρήματα, ήρωες και ποταμούς
αίματος. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, ο Μητροπολίτης Σωζοπόλεως Παΐσιος,
ο Κάρπος Παπαδόπουλος, ο Αντώνιος και η Δόμνα Βυζβίζη κα. Όλες οι
επαναστατικές ενέργειες διαλύθηκαν και οι επαναστάτες εξοντώθηκαν. Στη
Φιλιππούπολη, στη Βάρνα, στην Αγχίαλο , στη Μεσημβρία, στη Μάκρη, στη
Μαρώνεια, στην Αίνο, στη Σαμοθράκη κ.α.
Τη
λίστα με τα 50 καλύτερα Μουσεία του κόσμου δημοσίευσε η εφημερίδα
Sunday Times. Το Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκεται στην τρίτη θέση, πίσω
από το Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον και το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.
Το
σημερινό κείμενο είναι συνέχεια του ήδη δημοσιευμένου με τον τίτλο:
«Διάφορες θεωρίες για το σκοπό της τέχνης» και αποτελεί τη δική μου
τοποθέτηση σχετικά με τις θεωρίες αυτές
Υπάρχει όμως και μια συνθετική άποψη για το φαινόμενο της εμφάνισης της τέχνης που σκοπεύω να αναπτύξω στη συνέχεια. Ο Gombrich,[1]όπως
και άλλοι ιστορικοί της τέχνης, γράφει πως η τέχνη αποτέλεσε για τον
πρωτόγονο άνθρωπο ένα μαγικό μέσο εξορκισμού των φυσικών φαινομένων και
καθυπόταξης της φύσης. Αυτό περιγράφει με πολύ γενικό τρόπο ένα σκοπό. Ο
προϊστορικός άνθρωπος, έχοντας διαβεί το κατώφλι της αυτοσυνειδησίας,
συναισθάνθηκε την αδυναμία του απέναντι στην φύση στο επίπεδο της υλικής
πραγματικότητας. Δεν μπορούσε ακόμη να αντιληφθεί την έννοια της
υπερβατικής δύναμης, στο επίπεδο της θεϊκής μορφής. Ήταν απρόσωπη και
υπήρχε παντού. Η δύναμη είχε δυο όψεις, μια θετική και μια αρνητική. Και
οι δυο έπαιζαν το ρόλο τους στη ζωή του, αλλά ο σκοπός του ήταν να
προσελκύσει την ευνοϊκή και να αποφύγει να εκτεθεί στην κακή της πλευρά.
Αυτή η τελευταία αιτία δημιούργησε τα ταμπού, τις τελετουργίες των
εξαγνισμών και τις αποτροπαϊκές εικόνες-σύμβολα.
(Παραθέτω
αυτούσιο το άρθρο μου, όπως δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα
«Ευβοϊκός Τύπος» και από τη μόνιμη εβδομαδιαία στήλη μου με τον τίτλο
«Περί Τέχνης ο Λόγος», στις 30/9/1995)
Μετά
την άτυχη έκβαση της μάχης στην Αλαμάνα, στις 23 Απριλίου 1821, οι
Έλληνες υποχώρησαν μπροστά στον τεράστιο όγκο των Τουρκαλβανών και
«φοβισμένοι σκόρπισαν στους λόγκους» όπως λέει ο ποιητής. Οι επαναστάτες
με την απώλεια και τη μαρτυρική θυσία του αρχηγού τους, Θανάση Διάκου,
βρίσκονταν σε δύσκολη θέση. Ο Δυοβουνιώτης και ο Πανουργιάς με τους
άντρες τους συγκεντρώθηκαν στο στενό της Γραβιάς, που σχηματίζεται από
τον Παρνασσό και την Γκιώνα, σαν έμαθαν ότι οι Τούρκοι θα περνούσαν από
κει για τα Σάλωνα-Άμφισσα- κι από τη Σκάλα -σημερινή Ιτέα- θα
διαπεραιώνονταν με καράβια στον Μοριά. Από κατασκόπους έμαθαν πως ο Ομέρ
Βρυώνης θα καθάριζε το πέρασμα για τα Σάλωνα, ενώ ο Κιοσέ Μεχμέτ
(Σπανο-Μεμέτης), θα έμενε στη Λοκρίδα για λίγο για να φυλάξει τις πλάτες
του Βρυώνη. Έτσι αποφάσισαν να χτυπήσουν την κολόνα του Ομέρ Βρυώνη που
θα πήγαινε στα Σάλωνα. Διάλεξαν το στενό της Γραβιάς γιατί από εκεί
περνά ο μοναδικός δρόμος για τα Σάλωνα. Η Γραβιά τότε δεν ήταν χτισμένη.
Υπήρχε μονάχα ένα χάνι για να διανυκτερεύουν οι στρατοκόποι και οι
αγωγιάτες που πήγαιναν για τα Σάλωνα, ή από τα Σάλωνα για Υπάτη -
Πατρατζίκι τότε.
Ο Ν. Καζαντζάκης αριστερά, με τον Άγγελο Σικελιανό
για την αντιγραφή Γ.Γ.Γ
Ο
Νίκος Καζαντζάκης μας αφηγείται στην Αναφορά στον Γκρέκο, ένα απίθανο,
αλλά αληθινό περιστατικό από την αρχή της γνωριμίας του με τον μεγάλο
ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Θαυμάζει κανείς πόσο κοντά βρίσκονται το
μεγαλείο της ειλικρινούς πίστης με την παραφροσύνη, η παιδιάστικη
αφέλεια με την ποιητική και πνευματική ευαισθησία. Εντύπωση όμως
προκαλεί και η πίστη της συζύγου του Σικελιανού, στις δυνατότητες του.
Έγραψε λοιπόν ο Καζαντζάκης….
Οι
κορυφαίοι καλλιτέχνες, σαν τον Leonardo da Vinci[1], όπως παρατηρεί η
El.Munro, εκφράζουν στα έργα τους βαθιά ταραχή, που βρίσκεται σε
συνάρτηση με τις πολυκύμαντες ζωές τους. Η προσωπική μου άποψη, είναι,
πως το έργο του Μιχαήλ Αγγέλου εκφράζει αυτή την ένταση σε μεγαλύτερο
βαθμό, ίσως, επειδή η φύση του, που ήταν πιο εκρηκτική και βίαιη, από
την θετικά στοχαστική του Λεονάρντο, βίωνε την οδύνη μιας ιδεολογικής
αμφιταλάντευσης. Ωστόσο, μια πλήρης και διεξοδική αναφορά, αντάξια του
τεράστιου έργου των δύο καλλιτεχνών, δεν θα ήταν δυνατή στο πλαίσιο
αυτής της μελέτης, και έτσι, θα περιοριστούμε στο αναγκαίο, για να
φωτίσουμε κάποιες όψεις, που ίσως φανούν χρήσιμες στην εξέλιξη της.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, που έζησε στη μεταβατική περίοδο από τον 15ο στον 16ο αι., συγκέντρωνε στο μεγαλύτερο βαθμό όλα τα χαρακτηριστικά του πρότυπου του αναγεννησιακού ανθρώπου, του Homouniversalis.
Όπως και άλλοι της εποχής του, π.χ., ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Μπραμάντε, ο
Ραφαέλλο, είχε πολύπλευρη γνώση και ήταν ικανός, όχι μόνο σε μια τέχνη,
αλλά σε πολλές. Ήταν ο ανήσυχος καλλιτέχνης, ο ερευνητικός επιστήμονας, ο
πολυπράγμων στοχαστής. Είχε έμφυτη την τάση να αμφισβητεί τις
«αυθεντίες», και για το λόγο αυτό δε βασίστηκε, όπως οι λόγιοι, στη
δανεισμένη από το κύρος των αρχαίων συγγραφέων γνώση, αλλά αναζήτησε στη
ίδια τη φύση τις αποδείξεις των σκέψεών του, με πειράματα, που θα τον
έπειθαν για την αλήθεια τους. Πίστευε ότι σε μια τέχνη που βασίζεται στο
ratio,
θα άξιζε να αποδίδεται ο ίδιος ελεύθερος και πνευματικός χαρακτήρας και
η ίδια εκτίμηση που αποδιδόταν στην ποίηση ή στην επιστήμη. Εξέφραζε
έτσι την ιδια επιθυμία με τον Έλληνα καλλιτέχνη του 5ου π.Χ., αι. για αναγνώριση και κοινωνική αποδοχή.
Για
τις απόψεις του Λεονάρντο έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά, ακόμη και
πρόσφατα. Μήπως ο Λεονάρντο προτιμούσε περισσότερο την φιλοσοφία από την
θρησκεία;Η μεγάλη απήχηση του έργου του, μας υποχρεώνει να
διερευνήσουμε τη στάση ενός τόσο ανήσυχου και ερευνητικού πνεύματος,
απέναντι στο ζήτημα της θρησκείας και της πίστης. Τα έργα του δεν
αποτελούν ασφαλές κριτήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν πάντοτε οι
επιθυμίες των πελατών προσδιόριζαν τη θεματολογία τους. Η παραγωγή του
περιλαμβάνει πορτραίτα και μυθολογικά θέματα, όμως τα περίφημα
θρησκευτικά του έργα, όπως «Ο Μυστικός Δείπνος» του 1495, είναι
αυτά που περισσότερο χαρακτηρίζουν το σύνολο. Υπάρχουν όμως και κάποιες
μαρτυρίες για την ζωή του, που φωτίζουν πιο άμεσα το ζήτημα.
Ο Μ. Antonie[2] γράφει ότι: «Πολλές
φορές εικόνιζε με το πινέλλο του σκηνές θρησκευτικές που δεν πίστευε ο
ίδιος. Ήταν άθεος; Ασφαλώς όχι. Ήταν αδιάφορος και όμως θεϊστής, που
εστήριζε τα πάντα στην πείρα και στην παρατήρηση. Όσο πλησίαζε όμως προς
το τέρμα της ζωής τόσο περισσότερο άρχιζε να νοιώθει το φόβο για την
άλλη ζωή».Και ο Vasari επιβεβαιώνει με τη μαρτυρία του: «Όταν
γέρασε, έμεινε πολλούς μήνες άρρωστος και αφού ένοιωσε πως πλησιάζει
προς το τέρμα της ζωής εζήτησε να μάθει όλες τις λεπτομέρειες της
καθολικής λατρείας, της καλής πίστεως και εξομολογήθηκε με πολλά δάκρυα[3]».
Θα
αδικούσε κανείς το ελεύθερο πνεύμα του, που σπατάλησε ολόκληρη τη ζωή
και την ενέργειά του στην αναζήτηση της αλήθειας και της απόδειξης, με
την εύκολη σκέψη, ότι αυτές οι αντιδράσεις οφείλονταν στο φόβο ενός
ηλικιωμένου ανθρώπου μπροστά στο φάσμα του θανάτου. Η αλήθεια του
περιείχε εκείνο το «μυστικό», που ξεπερνούσε τη φύση. Ο τρόπος με τον
οποίο έχει ζωγραφίσει το Μυστικό Δείπνο και άλλα θρησκευτικά του έργα,
φανερώνει το αντίθετο. Αποπνέει συγκίνηση και δραματικότητα, είναι
καινοτόμος και από κάθε άποψη, τεχνική ή πνευματική, πιο διεισδυτικός
και στοχαστικός σε σχέση με τα έργα των παλαιότερων.
Το κείμενο αποτελεί μέρος της μελέτης μου: (ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑ «Μια επισκόπηση της ανάπτυξης του πολιτισμού»), Γ΄ Μέρος: ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ, Κεφ, 6. H
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ-Το ιστορικό πλαίσιο της
Αναγέννησης, παρ. 6.8 Τα πρόσωπα στην τέχνη της ώριμης Αναγέννησης
[1] Ο LeonardodaVinci μαθήτευσε στο εργαστήρι του περίφημου φλωρεντινού ζωγράφου και γλύπτη AndreadelVerrocchio
(1435-1488). Ασχολήθηκε με επιτυχία και διεύρυνε την έρευνα σε τόσους
τεχνικούς και επιστημονικούς τομείς, όσο κανείς άλλος. Πάνω από όλα όμως
ήταν ζωγράφος και γλύπτης. Εργάστηκε στη Φλωρεντία, στο Μιλάνο και στη
νότιο Γαλλία, όπου και πέθανε το 1519. Ζωγράφισε πορτραίτα κυριών με πιο γνωστό το «Κυρία με την Ερμίνα» και φυσικά την περίφημη «Μόνα Λίζα» του 1503-6.
[3]
Ρύθμισε ακόμη με τη διαθήκη του όλες τις λεπτομέρειες της κηδείας του
και του ενταφιασμού: Τον αριθμό των λειτουργιών, των αριθμό των ιερέων,
τον αριθμό και το βάρος των λαμπάδων, και ακόμη ζήτησε να συνοδέψουν το
φέρετρό του εξήντα φτωχοί με λαμπάδες στα χέρια.
Η
σταθερότητα για πολλούς αιώνες της βυζαντινής ζωγραφικής, οφείλεται στα
αναλλοίωτα δομικά και εκφραστικά της στοιχεία, και απορρέει από την
πνευματικότητα της δογματικής αλήθειας, όπως αυτή έχει ενσταλάξει και
έχει αποτυπωθεί ως περιεχόμενο μέσα στην εικαστική της μορφή. Το
καλλιτεχνικό της ύφος χαρακτηρίζεται από στοιχεία τέτοια που, σε
αντίθεση με την κλασική και ρεαλιστική αντίληψη περί ζωγραφικής, είναι
ικανά να της προσδίδουν διαχρονική πρωτοτυπία και μια αίσθηση του
μοντέρνου.
Τα στοιχεία αυτά είναι: η προσχηματική χρήση του γήινου χώρου με την απ έκδυση της
φυσικής του υπόστασης, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από τις αισθήσεις
και τη λογική ερμηνεία των νόμων της προοπτικής και ενίοτε η ολοσχερής
κατάργησή του, η απόρριψη της προοπτικής και του συμβατικού σχεδίου, η
απελευθέρωση της μορφής και της φόρμας από την εξάρτηση της πηγής του
φωτός, η τήρηση των περιγραμμάτων και η συμβολική χρήση των χρωμάτων.
Όλα αυτά οδήγησαν στην απομάκρυνση της βυζαντινής τέχνης από τον
ματεριαλισμό. Ο κυρίαρχος ρόλος του πνευματικού περιεχομένου, που
απορρέει από τη δογματική αλήθεια και εκδηλώνεται στη μορφή του
θρησκευτικού έργου, γίνεται αμέσως φανερός, όταν κάποιος τοποθετήσει μια
βυζαντινή αγιογραφία δίπλα σε ένα θρησκευτικό έργο της Αναγέννησης.
Πρόκειται για δυο διαφορετικές διαστάσεις του ίδιου κόσμου. Αυτή η
δογματική αλήθεια συγκρατεί σταθερά την βυζαντινή ζωγραφική και δεν τις
επιτρέπει να μεταλλαχτεί σε κάποιο άλλο είδος, αλλάζοντας τις φόρμες ή
άλλα ουσιαστικά της στοιχεία.
Εμ. Πανσέληνου: Ο Χριστός ένθρονος, Πρωτάτο Αγίου Όρους, 1300
Του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου
Ποιός
ήταν όμως ο Ιησούς; Ο ιδρυτής μιας νέας θρησκείας ή ένας κοινωνικός
επαναστάτης, καθώς λέγουν κάποιοι; Η ιστορικότητα του προσώπου του
περιβάλλεται από μια αχλή ανεξήγητης αμφισβήτησης, εκ μέρους ορισμένων
συγγραφέων (μεταξύ αυτών ο Carpenter), ενώ το ίδιο δεν συμβαίνει με τον
Σωκράτη και με τον Βούδα, που επίσης δεν άφησαν κείμενα, ή με τον
Αλέξανδρο που έζησε τρεις αιώνες πριν από εκείνον. Ωστόσο, η μαρτυρία
των αυτοπτών μαθητών Πέτρου, Ιωάννη και Ματθαίου, ο απόηχος των
γεγονότων, αλλά και οι σαφείς ιστορικές αναφορές ανεξάρτητων συγγραφέων,
που ήταν σχεδόν σύγχρονοί του, όπως ο Τάκιτος, ο Σουητώνιος και ο
Φλάβιος Ιώσηπος (λογ. Ιή, κεφ. γ΄), δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας