Με
τον τίτλο «Η αποστολή του Αναστάσιου είναι διασπαστική και
αντι-αλβανική στα Τίρανα- στην υπηρεσία του φαντάσματος της Βορείου
Ηπείρου», η εφημερίδα «Sot» της Αλβανίας, στην έντυπη έκδοσή της,
καταφέρεται κατά του Αρχιεπισκόπου Αναστάσιου (Γιαννουλάτου) και θέτει
ερωτήματα γιατί δεν έχει τοποθετηθεί στη θέση αυτή ένας Αλβανός.
O ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού EPA/FERNANDO BIZERRA JR Συμφωνία
στον τομέα της αμυντικής – τεχνικής συνεργασίας θα υπογραφεί κατά τη
διήμερη επίσκεψη του ρώσου υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού στην Αθήνα,
τη Δευτέρα 2 και την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου, όπως δήλωσε ο αναπληρωτής
υπουργός Άμυνας της Ρωσίας Ανατόλι Αντόνοφ.
Του Δεκέμβρη η μέρα καλημέρα καλησπέρα… καλό μήνα!
Ονομασία του μήνα
Δεκέμβρη
Ετυμολογία: Δεκέμβριος
από το Δέκα ως Δέκατος μήνας (στο ρωμαϊκό ημερολόγιο).
Ο χρόνος για τους
Ρωμαίους άρχιζε από τον Μάρτιο.
Έτσι ο Δεκέμβριος ήταν
ο Δέκατος μήνας του χρόνου.
Αυτό ακριβώς σημαίνει
και το όνομά του που προέρχεται
από τη λατινική λέξη
decem που σημαίνει δέκα.
Δωδέκατος μήνας έγινε
στο Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Ο Δεκέμβριος
αντιστοιχεί στο Αττικό ημερολόγιο με το μήνα Ποσειδεώνα
(12 Δεκεμβρίου – 10
Ιανουαρίου).
Ο λαός μας τον λέει
και Χριστουγεννιάτη, Χιονιά, Βρομαλίτη, Χριστουγεννάρης, Χριστουγεννάς, Άσπρος
ή Ασπρομηνάς, Χιονιάς.
Αρχαίες και νέες γιορτές το Δεκέμβριο
Ο Δεκέμβριος από τους
Ρωμαίους ήταν αφιερωμένος στον Κρόνο προς τιμήν του οποίου γιόρταζαν τα
Σατουρνάλια που ξεκινούσαν από τις 17 του μηνός. Πίστευαν ότι στις 25 του μηνός
ο Ήλιος αναγεννιέται και αποκτάει καινούργιες δυνάμεις. Γι αυτό και τότε γιόρταζαν
τα γενέθλια του αήττητου ήλιου.
Η εκκλησία μας , με
βάση το γεγονός αυτό πού ήταν βαθιά ριζωμένο στη λαική συνείδηση καθιέρωσε μια
χριστιανική γιορτή. Τέτοια γιορτή που ταίριαζε στην αντικατάσταση αυτή
θεωρήθηκε πως είναι η γέννηση του Χριστού, γιατί ο Χριστός είναι ο ζωοδότης
ήλιος, ο ήλιος της δικαιοσύνης.
Γι αυτό ο Δεκέμβριος
σε πολλά μέρη πήρε το όνομά του από τη μεγάλη γιορτή και αποκαλείται
Χριστουγεννάρης.
Της Αγίας Βαρβάρας (4
Δεκεμβρίου). Σε πολλές πόλεις της Μικράς Ασίας «φτιάχνουν μια μεγάλη μελόπιτα,
που την τοποθετούν στο τρίστρατο της γειτονιάς. Εκεί πηγαίνει ο ιερέας να την
ευλογήσει. Η νοικοκυρά κόβει την πίτα και τη μοιράζει στους περαστικούς». Η
έκθεση στο τρίστρατο και η προσφορά στον κόσμο θυμίζει τα δείπνα της Εκάτης,
που τη λάτρευαν ιδιαίτερα στη Μικρά Ασία ως «τριοδίτιν» και «ενοδία» θεά.
Του Αγίου Νικολάου (6
Δεκεμβρίου). Είναι ο προστάτης των ναυτιλλομένων. Σύμφωνα με τις παραδόσεις,
«τα ρούχα του είναι πάντοτε βρεγμένα από την άλμη και τα γένια του στάζουν
θάλασσα». Είναι ο κύριος των ανέμων και της τρικυμίας.
Του Αγίου Σπυρίδωνα
(12 Δεκεμβρίου). Τιμάται κατεξοχήν στην Κέρκυρα.
Με το Ιουλιανό
ημερολόγιο, το χειμερινό ηλιοστάσιο έπεφτε το 19ο αιώνα στις 9 του Δεκέμβρη. Οι
άνθρωποι είχαν προσέξει αυτή τη σταδιακή αύξηση του φωτός από αυτή τη μέρα –
αφού ο Ήλιος και το φως έπαιζαν, και παίζουν, σημαντικό ρόλο στη ζωή μας.
Παρετυμολογώντας, λοιπόν, το όνομα της Αγίας Άννας, η μέρα παίρνει μια «ανάσα»
ή γίνεται «άνετη», του αγίου Σπυρίδωνα, που γιορτάζει στις 12 Δεκεμβρίου,
έλεγαν:
«Απ’ του αγίου
Σπυρίδωνα μεγαλώνει η μέρα κατά ένα σπυρί».
Στις 19 Δεκεμβρίου,
παραμονή του άγιου Ιγνάτιου, η αύξηση του φωτός είναι σημαντική,
παρετυμολογώντας του άγιου το όνομα έλεγαν
«αύριο είναι ο άγιος
Αγνάντιος αγναντεύει ο ήλιος προς το καλοκαίρι».
Στην περίοδο του
Δεκέμβρη, τρεις είναι οι εμπειρίες του χρόνου που προεξάρχουν: το κρύο, το
τέλος της σποράς και η μείωση του φωτός.
Το Δεκέμβρη έχουμε τις
μικρότερες μέρες. Από τα Χριστούγεννα όμως και ύστερα αρχίζουν να μεγαλώνουν.
Οι εμπειρίες αυτές
εκφράζονται μέσα από τις γιορτές και
τα έθιμα του Δεκέμβρη.
Το κρύο συνδέεται με
τρεις κυρίως γιορτές στην αρχή του Δεκέμβρη:
της Αγίας Βαρβάρας,
του Αγίου Σάββα, και του Αϊ-Νικόλα.
Η δεύτερη εμπειρία του
χρόνου που σημειώσαμε για το Δεκέμβρη είναι το τέλος της σποράς. Εκφράζεται κι
αυτή με παροιμίες και παροιμιακές φράσεις, όπου κυριαρχεί η χρήση της
παρετυμολογίας, όπως λ.χ. στην έκφραση «ο Αντριάς αντρειεύει το κρύο», όπου η
ηχητική συνάφεια ερμηνεύεται σαν αιτιώδης σχέση.
Ως προς τη σπορά,
τώρα, λένε:
«Δικέμβρης, δίκιος σπόρος»
ή «Δικέμβρη, δίκια σπέρνε».
Δίκια, σημαίνει εδώ
ότι ο ζευγάς δεν πρέπει να ρίχνει το σπόρο μήτε πολύ αριά, μήτε πολύ πυκνά,
γιατί το χώμα είναι αρκετά ποτισμένο από τη βροχή πια κι έτσι δεν υπάρχει φόβος
μήπως δε φυτρώσει μέρος του σπόρου ή μήπως δεν τραφεί αυτός που θα φυτρώσει.
Η παρετυμολογία είναι
ανάμεσα στο δίκιος και στο Δικέμβρης.
Στο τέλος της σποράς
μορφοποιείται και με μη λεκτικό τρόπο, με συμβολικές πράξεις. Οι πράξεις έχουν
σχέση κυρίως με τα ζώα που οργώνουν τους «βούς αροτήρας» των αρχαίων, τα
αντίστοιχα των σημερινών τρακτέρ. Οι γεωργοί θέλουν να ευχαριστήσουν τα ζώα
τους για τη βοήθεια που τους πρόσφεραν στη σπορά. Και γι’ αυτό τα γιορτάζουν
στις 18 Δεκεμβρίου, του αγίου Μόδεστου.
Ο Μόδεστος ήταν
αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων και το συναξάρι του αναφέρει ότι ανάστησε πολλά ζώα.
Γι’ αυτό συνδέθηκε μαζί τους. Στο Δρυμό, στη γιορτή του αγίου, δίνουν στα ζώα
τριμμένους άρτους και αντίδωρο από την εκκλησία, για να φάνε τα ζώα και να
γίνουν γερά. Στη Λήμνο οι ζευγάδες κάνουν κόλλυβα, που τα πηγαίνουν στην
εκκλησία και τα διαβάζει ο παπάς και τα ρίχνουν έπειτα στην ταγή για τα ζώα.
Η τρίτη εμπειρία του
χρόνου για το Δεκέμβρη είναι το φως.
«Του Δεκέμβρη η μέρα,
καλημέρα-καλησπέρα»
λέει μια παροιμία για
το Δεκέμβρη, γιατί το μήνα τούτο έχουμε τις μικρότερες μέρες και τις
μεγαλύτερες νύχτες του χρόνου.
Το φυσικό φαινόμενο
εξηγείται ως εξής: ο Ήλιος έχει τώρα τη μεγαλύτερη απόκλιση νότια του
ισημερινού, με αποτέλεσμα το βόρειο ημισφαίριο, στο οποίο βρισκόμαστε εμείς, να
φωτίζεται πολύ λιγότερο από το νότιο. Από τις 22 του Δεκέμβρη, δηλαδή από το
χειμερινό ηλιοστάσιο, όπως λέγεται, η απόκλιση του Ήλιου νότια του ισημερινού,
αρχίζει να λιγοστεύει, οπότε το βόρειο ημισφαίριο φωτίζεται περισσότερο και η
μέρα μεγαλώνει.
Το 354 μ.Χ. ορίζεται
στη Ρώμη η 25η Δεκεμβρίου -η γενέθλιος ημέρα του Μίθρα, του «αήττητου Ηλίου»-
ως ημέρα εορτής των Χριστουγέννων, επειδή ο Χριστός λατρεύεται ως “ο φέρων το
φως” το αληθινό, υποκαθιστώντας τους ηλιακούς θεούς της ειδωλολατρίας. Στην
αρχαιότητα γιόρταζαν την ίδια μέρα τη γέννηση του Θείου Βρέφους Λικνίτη
Διονύσου στους Δελφούς, του Θείου Βρέφους Αιώνα στην Αλεξάνδρεια, του Θείου
Βρέφους Πλούτου στην Ελευσίνα (που συμβόλιζε τον πλούτο της σοδειάς), με
πάνδημες γιορτές, διασκεδάσεις και ξεφαντώματα.
Η νύχτα των
Χριστουγέννων είναι η μεγαλύτερη και ιερότερη της χρονιάς, επειδή είναι κοντά
στις χειμερινές τροπές του ήλιου. Μετά τη γέννηση «αύξει το φως» και Ηλίου
γενέθλιον».
Χριστούγεννα στον Πόντο
Την παραμονή
σταματούσαν κάθε εξωτερική δουλειά και απλά συμπλήρωναν τις τελευταίες
λεπτομέρειες για τη μεγάλη γιορτή. Τα κάλαντα τα έλεγαν τα παιδιά συνήθως το
απόγευμα ή το βράδυ της παραμονής και στις 4 το πρωί χτυπούσε η καμπάνα για να
πάνε στη εκκλησία. Την ημέρα αυτή όλοι θα φορούσαν καινούργια ρούχα και
παπούτσια και θα ετοίμαζαν τα πιο καλά φαγητά.
Σε πολλά μέρη έβαζαν
στο τζάκι ένα κούτσουρα το «χριστοκούρ’» το οποίο άναβαν μόλις χτυπούσε η
καμπάνα και θα κρατούσαν αναμμένη τη φωτιά τρεις μέρες τα «Χριστουήμερα» όπως
έλεγαν τις τρεις μέρες των Χριστουγέννων.
Για γούρι σε άλλες
περιοχές το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκαιγαν στην φωτιά ένα χλωρό
κλαδί από απιδιά και το νέο έτος από μηλιά. Πρόσεχαν να καίγεται όρθιο και να
μην πέσει γιατί πίστευαν πως θα χαλάσει το γούρι.
Από το βράδυ τα παιδιά
της ευρείας οικογένειας, έκοβαν κλαδιά αχλαδιάς πού τα καβαλούσαν σαν άλογα,
έφταναν στη πόρτα του σπιτιού και μπαίνοντας φώναζαν «Χριστούγεννα και κάλαντα
και φώτα και καλοχρονία και καλοκαρδία και να ζήσει ο πατέρας και η μητέρα και
όλοι οι σπιτικοί».
Μόλις έμπαιναν στο
σπίτι ο πατέρας τους έδινε φιλοδώρημα μετά έπαιρνε τα φανταστικά άλογα κάρφωνε
στο δήθεν στόμα τους από μια μπουκιά ψωμί και τα έβαζε κοντά στο τραπέζι, οπότε
άρχιζαν το φαγητό.
Ένα σημαντικό έθιμο
των Χριστουγέννων στον πόντο είναι και οι Μωμόγεροι «εποίναν τοι Μωμοέρτς», ένα
σημαντικό έθιμο, για το οποίο αξίζει να μιλήσουμε σε μια επόμενη αναφορά.
Όλοι συγκεντρώνονταν
σε κοινό τραπέζι στη μέση του οποίου έβαζαν ένα κλαδί μηλιάς που το έφερνε το
πιο μικρό παιδί, το οποίο φιλοδωρούσαν ο παππούς και η γιαγιά, πιστεύονταν ότι
έφερνε ευτυχία.
Διασώζονται τραγούδια
της Χαλδίας, τα οποία παρακινούν τις νέες κοπέλες να λάβουν υπόψη τους τον
γάμο, «έπαρ τη χαράν σ’ ομμάτ’ τα’ς».
Κάθε περιοχή έχει και
τα δικά της κάλαντα ή τα γνωστά κάλαντα με λίγο αλλαγμένους τους στίχους.
Στο Βυζάντιο υπήρχε
μια άλλη γιορτή τα Μπρουμάλια, που ξεκινούσαν στις στις 24 Δεκεμβρίου και
διαρκούσαν ως τις 17 Ιανουαρίου, δηλαδή 24 ημέρες, έτσι ώστε την πρώτη ημέρα
τους να γιορτάζουν όσοι το όνομά τους άρχιζε από “Α”, τη δεύτερη ημέρα όσοι το
όνομά τους άρχιζε από “Β” κ.ο.κ. μέχρι να εξαντληθεί το αλφάβητο. Η ονομασία
τους προέρχεται από την λατινική λέξη Bruma που υποδηλώνει την μικρότερη ημέρα.
Η 25 Δεκεμβρίου ήταν η ημέρα που γιορτάζονταν η γέννηση του του Μίθρα (του
Αήττητου Ήλιου). Η γιορτή αυτή συνδυαζόταν με τα Ελληνικά Κρόνια (12η
Εκατομβαιώνος), με σημαντικές επιδράσεις από τις γιορτές της Δήμητρας και του
Διονύσου.
Γεωργικές εργασίες το μήνα Δεκέμβριο
Επιδιόρθωση στάβλων.
Καθάρισμα χωραφιών από
θάμνους.
Φυτεύουμε κρεμμυδάκια
και χορταρικά.
Συνεχίζεται το μάζεμα
των ελιών, των εσπεριδοειδών.
Σκέπασμα κυψελών.
Αρχή γαλακτοπαραγωγής.
Τελειώνει το καθάρισμα
του κρασιού κι ανοίγουν τα βαρέλια.
Τρία
είναι κατά τη γνώμη μου τα σημεία που προκύπτουν από όσα αποκαλύπτει ο
πρώην Ισπανός πρωθυπουργός Χοσέ Θαπατέρο στο επίμαχό βιβλίο του-«Το
Δίλημμα»-για το παρασκήνιο της περίφημης συνόδου των Καννών, όταν ο τότε
Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου «απειλούσε» με τη διεξαγωγή
δημοψηφίσματος για το ευρώ- σε ανάλογες αποκαλύψεις είχε προβεί πρόσφαταμε την έκδοση βιβλίου και ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Φρανσουά Μπαρουάν.
Πρώτον: Τα όσα περιγράφει στο απόσπασμα το οποίο προδημοσίευσε το πρακτορείο «Ρόιτερ», στο
οποίο φέρεται ο τότε Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί να πατά σε έξαλλη
κατάσταση στην καρέκλα του και να είναι έτοιμος να ανέβει στο τραπέζι,
φωνάζοντας στον Έλληνα πρωθυπουργό «Youareaf…ingpsycho-Είσαι ένας γ…μενος ψυχοπαθής», είναι η μεγαλύτερη ίσως απομυθοποίηση της σημερινής Ευρώπης(ή ΕΕ αν προτιμάτε).
Military history tells the story of human nature at its great heights and terrible lows.
In
the latter years of World War I, Winston Churchill met with the
novelist and poet Siegfried Sassoon. Sassoon was a winner of the
Military Cross––he single-handedly routed 60 Germans and captured a
trench on the Hindenburg Line––and a fierce pacifist. Sassoon’s
reminiscences of that meeting reveal how odd my title question would
have struck most people before our time. He recalled that during their
conversation, Churchill “gave me an emphatic vindication of militarism
as an instrument of policy and stimulator of glorious individual
achievements.”
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα μιας νέας μελέτης, της
μεγαλύτερης του είδους της που έγινε παγκοσμίως, δείχνουν ότι η ασπιρίνη
δεν είναι ένα ισχυρό όπλο μόνο για ορισμένες μορφές καρκίνου αλλά και
για γεροντική άνοια.
Η μελέτη του ερευνητικού κέντρου Hobart Menzies Research κατέληξε στο
συμπέρασμα αυτό μετά από έρευνα επί 15.000 Αυστραλών ηλικίας άνω των 70
ετών.
Στα άτομα αυτά δόθηκε ασπιρίνη για μεγάλο διάστημα και διαπιστώθηκε ότι εμποδίστηκε η εκδήλωση καρκίνου και άνοιας.
Σημ.Αμετανόητου: Πριν από 100 ακριβώς
χρόνια, πάλι μία Κυριακή, η Κρήτη και η υπόλοιπη Ελλάδα γιόρταζε…Εύχομαι
στους σύντεκνους,στους κουμπάρους μου, στους φίλους μου, στα αδέλφια
μου τους Κρητικούς να είναι μπροστάρηδες στους νέους αγώνες…
Του Αλέκου Α. Ανδρικάκη andrikakis@patris.gr
Οι διεθνείς συμφωνίες με βάση τις
οποίες η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα, το ρεπορτάζ της «Εστίας» κι ένα
θερμό κείμενο της Καλλιρρόης Παρρέν στην «Εφημερίδα των Κυριών».
Οι Κρήτες δεν ήθελαν την αυτονομία, αλλά μόνο την ένωση.
Γι αυτό κι αντί για το σύνθημα της επανάστασης του 1821 «Ελευθερία ή
Θάνατος», στο νησί υπήρχε ο στόχος «Ένωσις ή Θάνατος», όπως ήταν το
σύνθημα στις σημαίες των επαναστάσεων, από το 1821 μέχρι και το 1897-
98.
Γιατί για τους Κρήτες επαναστάτες η ελευθερία υπήρχε μόνο μέσα από
την ένωση. Πράγματι, στο διάστημα των 15 χρόνων της Κρητικής Πολιτείας,
από τις 9 Δεκεμβρίου 1898 μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 1913, που έγινε η
ένωση, στην Κρήτη δεν υπήρχε πραγματική εθνική κυριαρχία ή ελευθερία.
«Λόγω
κάποιων ανθρώπων, όπως η Νατάλια
Γκορμπανέφσκαγια, εσείς κι εγώ είμαστε
ζωντανοί κι ελεύθεροι να κυκλοφορούμε
στον πλανήτη»: Με αυτά
τα λόγια η Τζόαν Μπαέζ προλόγισε σε
συναυλία του 1976, το τραγούδι της, «Νατάλια»...
Ηταν
25 Αυγούστου του 1968, όταν η Νατάλια
Γκορμπανέφσκαγια, ποιήτρια και ακτιβίστρια
υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και
της ειρήνης, δε δίστασε να σταθεί στην
Κόκκινη Πλατεία μαζί με άλλους επτά
συναγωνιστές και να διαδηλώσει κατά
της εισβολής του Κόκκινου Στρατού στην
Πράγα. Με πανό που έγραφαν «Κάτω τα χέρια από την Τσεχοσλοβακία»,
η Νατάλια και οι σύντροφοί της όρθωσαν
ανάστημα ενάντια στην αποστολή των
σοβιετικών στρατευμάτων για την καταστολή
της «ρεφορμιστικής Ανοιξης της Πράγας»,
μέχρι που πράκτορες των μυστικών
υπηρεσιών «φρόντισαν ώστε να διαλυθούν
ησύχως».
Με αφορμή τον μετεωρίτη που έπεσε στα Ουράλια, με αποτέλεσμα
–ευτυχώς- μόνον εκατοντάδες τραυματίες, οι επιστήμονες καταθέτουν τις
απόψεις τους για το πώς μπορεί η ανθρωπότητα να προστατευθεί από τέτοια
φαινόμενα ή και να καταστρέψει τέτοια απειλητικά σώματα.
Πηγή: NASA/JPL-Caltech/T.Pyle (SCC)
Οι αστρονόμοι έχουν καταφέρει πλέον ως ένα βαθμό να παρακολουθούν τα
επικίνδυνα αντικείμενα που θα μπορούσαν μελλοντικά να φτάσουν σε μας από το
διάστημα. Ωστόσο, η ανθρωπότητα δεν έχει ακόμη εφεύρει τον τρόπο να καταστρέφει
τους επισκέπτες εξ ουρανού, πριν αυτοί εισβάλουν στη γήινη ατμόσφαιρα. Την
άποψη αυτή εξέφρασε σε συνέντευξή του στη RBTH ο υποδιευθυντής του Κρατικού
Ινστιτούτου Αστρονομίας «Π. Στένμπεργκ», του Κρατικού Πανεπιστημίου Μόσχας,
Σεργκέι Λαμζίν. RBTH: Πόσο σοβαρή απειλή
συνιστούν οι μετεωρίτες και αστεροειδείς για τη ζωή πάνω στη Γη; Μπορεί να
γίνει λόγος για σενάρια Αποκάλυψης, ή αυτή η απειλή έχει διογκωθεί σε κάποιο
βαθμό από τα ΜΜΕ; Σεργκέι Λαμζίν: Κάθε χρόνο εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα δεκάδες
χιλιάδες τόνοι μετεωριτών, αλλά ως επί το πλείστον καίγονται στην ατμόσφαιρα
της Γης. Οι συγκεκριμένοι μετεωρίτες όμως έχουν μικροσκοπικό μέγεθος. Τα σώματα
που έχουν μάζα μεγαλύτερη του ενός κιλού είναι ικανά να φτάσουν ως την
επιφάνεια της Γης, έχοντας πιθανόν διασπαστεί σε κομμάτια.
Αν ο μετεωρίτης που έπεσε πρόσφατα στα
Ουράλια, είχε «καθυστερήσει» μερικές ώρες, τότε θα έπεφτε κάπου κοντά
στην Αγία Πετρούπολη και πιθανόν θα είχε προκαλέσει μεγάλες καταστροφές.
Όσο πιο μεγάλος είναι ο μετεωρίτης, τόσο μεγαλύτερη είναι η κινητική του
ενέργεια, και τόσο μεγαλύτερη η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει. Αν ο μετεωρίτης
«Τουνγκούσκι» είχε «καθυστερήσει» μερικές ώρες, τότε θα έπεφτε κάπου κοντά στην
Αγία Πετρούπολη και πιθανόν θα είχε προκαλέσει μεγάλες καταστροφές. Αν πέσει στη Γη ένα ουράνιο σώμα πολύ μεγάλου μεγέθους -ενός χιλιομέτρου
και περισσότερο- τότε θα πρόκειται για καταστροφή πλανητικής κλίμακας. Υπάρχει
μια υπόθεση που συζητείται ευρέως, ότι δηλαδή η πτώση μετεωρίτη στην περιοχή
του Κόλπου του Μεξικού πριν από εκατομμύρια χρόνια, ήταν αυτή που προκάλεσε τον
μαζικό αφανισμό των δεινοσαύρων. Υπερβολικοί φόβοι ΕΡ:
Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι σε μερικές περιοχές της Γης είναι μεγαλύτερη η
πιθανότητα πτώσης μετεωρίτη ή αστεροειδή, απ’ ότι στις υπόλοιπες; Υπάρχει στη
Γη κάποιο ασφαλές μέρος, ή θα πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι πάντοτε
υπάρχει η πιθανότητα να πέσει κάτι από τον ουρανό στο κεφάλι μας;
ΑΠ: Η πιθανότητα να πέσει στο κεφάλι σας μετεωρίτης, είναι μηδαμινή. Σε
ολόκληρη την ιστορία υπήρξε μόνο μία περίπτωση που μετεωρίτης έπεσε πάνω σε
κατοικία. Διαπέρασε τη σκεπή του σπιτιού και χτύπησε τη γυναίκα που βρισκόταν
μέσα σε αυτό. Αυτή όμως δεν έπαθε σχεδόν τίποτα, καθώς ο μετεωρίτης είχε χάσει
ήδη όλη την ενέργειά του, σπάζοντας τη στέγη. Οι πιθανότητες να υποστείς
αυτοκινητιστικό δυστύχημα είναι ασύγκριτα υψηλότερες. Οι αστρονόμοι έχουν ήδη ανακαλύψει όλους τους αστεροειδείς μεγέθους
εκατοντάδων χιλιομέτρων, που βρίσκονται κοντά στη Γη. Και πιθανόν, μπορούμε να
πούμε πλέον ότι έχει ανακαλυφθεί ένας σημαντικός αριθμός από τους αστεροειδείς
με μέγεθος μεγαλύτερο των 10 χιλιομέτρων. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αστρονόμων, τα προσεχή 100 με 200 χρόνια
ούτε ένας από αυτούς δεν θα διασταυρωθεί με την τροχιά της Γης. Δεν
απειλούμαστε με κάποια Αποκάλυψη. Αναφερόμαστε όμως σε εκείνους τους
αστεροειδείς που παρατηρούμε κοντά στη Γη, και οι οποίοι κινούνται σε
συγκριτικά περιορισμένες τροχιές. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι
υπάρχουν κάποιοι κομήτες, μεγέθους για παράδειγμα μερικών δεκάδων χιλιομέτρων,
οι οποίοι κινούνται σε πολύ διευρυμένες τροχιές. Αυτοί, απλώς δεν έχουν
ανακαλυφθεί ακόμη και μπορούν να διασταυρωθούν με την τροχιά του πλανήτη μας.
Όσον αφορά δε, το πού μπορεί να πέσει ένα ουράνιο σώμα, θα πρέπει να πούμε
ότι θραύσματα μετεωριτών ανακαλύπτονται σε όλες τις ηπείρους. Ιδιαίτερα πολλά,
στην Ανταρκτική. Όχι όμως επειδή εκεί πέφτουν συχνότερα, αλλά διότι στον λευκό
πάγο είναι ευκολότερο να δεις τα σκούρα θραύσματα. Στα χαρτιά η
«αναχαίτιση» ΕΡ:
Ποιοί είναι οι αποτελεσματικότεροι τρόποι να παρακολουθηθεί η πορεία που
κινούνται οι μετεωρίτες και οι αστεροειδείς. Ακόμη, υφίστανται σήμερα τρόποι
αναχαίτισής τους ή αλλαγής της πορείας τους; ΑΠ: Οι αστρονόμοι παρατηρούν τμήματα του ουρανού. Κι’ αν δουν ότι ένα
αντικείμενο κινείται προς τα εμάς, αρχίζουν να το παρακολουθούν και να
υπολογίζουν την τροχιά του. Όμως, όσο πιο μικρό είναι ένα ουράνιο σώμα, τόσο
πιο δύσκολο είναι να ανακαλυφθεί. Εξάλλου, όσο πιο μικρό είναι, τόσο μικρότερη
είναι και η ζημιά που θα προκαλέσει. Όσο πιο γρήγορα ανακαλύψουμε το δυνητικά
επικίνδυνο σώμα, τόσο περισσότερο χρόνο θα έχουμε στη διάθεσή μας για να
προετοιμαστούμε και να προειδοποιήσουμε τον πληθυσμό.
Αυτό απαιτεί επενδύσεις στις αστρονομικές έρευνες. Πρέπει να δημιουργηθεί
ένα δίκτυο από αυτοματοποιημένα μικρά τηλεσκόπια με πολύ ευρύ πεδίο
παρατήρησης, τα οποία θα μπορούν να ελέγχουν διαρκώς τον ουρανό. Ανάλογα δίκτυα
δημιουργούνται ήδη, για παράδειγμα στις ΗΠΑ. Και το κόστος τους, δεν είναι
μεγάλο.
Υπάρχει ωστόσο και ένα άλλο πρόβλημα. Πώς θα καταστραφούν αυτά τα
αντικείμενα; Είναι αφελές να υποτεθεί ότι θα ανατινάξουμε μια ατομική βόμβα
δίπλα από τον αστεροειδή και θα λύσουμε το πρόβλημα. Τα σώματα αυτά, σε
αντίθεση με τους πυραύλους μας, κινούνται με ταχύτητα μερικών δεκάδων
χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και διαθέτουν τερατώδεις διαστάσεις, χιλιάδων, ή
και εκατοντάδων χιλιάδων τόνων.
Προωθούνται και κάποιες πρωτοποριακές ιδέες, όπως για
παράδειγμα αυτή του διαστημικού μπιλιάρδου. Να σταλεί δηλαδή προς τον
επικίνδυνο αστεροειδή κάποιο μικρό σώμα το οποίο, προσκρούοντας πάνω στο
μεγαλύτερο, θα του αλλάξει λίγο την τροχιά. Προς το παρόν όμως όλα αυτά είναι
απλά και μόνο ιδέες.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ζήτημα χρόνου οι «απρόσκλητοι επισκέπτες» στον πλανήτη μας
Οι κίνδυνοι από το διάστημα πληθαίνουν. Γι’ αυτό, οι ρώσοι
επιστήμονες επεξεργάζονται συστήματα, τα οποία, όχι μόνο θα συλλέγουν
πληροφορίες για τα -πιο απειλητικά για τη Γη- αντικείμενα, αλλά, αν
κριθεί απαραίτητο, θα καταστρέφουν τους «απρόσκλητους επισκέπτες».
Μόλις το 1% του ονομαζόμενου “μετεωρίτη του Τσελιάμπινσκ”, έπεσε στη
Γη. Συνήθως, φτάνει το 10%. Κι' όμως, ο μετεωρίτης με την τεράστια
ενέργεια έκρηξης, που εκινείτο με 19 χλμ. το δευτερόλεπτο, είχε μέγεθος
18-20 μέτρα, και μάζα γύρω στους 11 τόνους.
Πηγή: Reuters
Οι επιστήμονες που
ερευνούν τον αστεροειδή, ο οποίος διέσχισε τον ουρανό της περιφέρειας
Τσελιάμπινσκ στις 15 Φεβρουαρίου, έγραψαν τρία άρθρα στα σημαντικότατα
επιστημονικά περιοδικά Nature και Science. Η Όλγκα Ποπόβα, ένα από τα πιο
έμπειρα μέλη του Ινστιτούτου Δυναμικής της Γεώσφαιρας, της Ρωσικής Ακαδημίας
Επιστημών, ήταν η συντάκτρια ενός από αυτά. Στο άρθρο παροτσιάστηκαν τα
αποτελέσματα των ερευνών 59 επιστημόνων από εννέα χώρες. Για αυτά μίλησε στη
συνέντευξή της η κ. Ποπόβα. Gazeta.ru: Τι νέο μάθατε για τον
συγκεκριμένο μετεωρίτη;
Ο «ήχος» του μετεωρίτη
Ο μετεωρίτης του Τσελιάμπινσκ απεδείχθη
«ηχηρός». Οι αυτόπτες μάρτυρες άκουσαν ηλεκτροφωνικούς ήχους, έτσι
ονομάζεται το περίεργο κροτάλισμα που ακούγεται μερικές φορές στη
διάρκεια της πτήσης μετεωριτών. Ανάλογοι ήχοι δεν μπορεί να προέρχονται
από το ίδιο το διαστημικό σώμα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τους
προκαλούν τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που προκύπτουν κατά την πτήση του
μετεωρίτη.
Όλγκα Ποπόβα: Εκτιμήσαμε την ενέργεια του αντικειμένου αυτού,
βασιζόμενοι σε μια μεγάλη σειρά δεδομένων. Για τις παρατηρήσεις υπερηχητικής
ταχύτητας χρησιμοποιήσαμε τον σταθμό μας, καθώς και τους σταθμούς που
βρίσκονται κοντά στον τόπο του συμβάντος. Οι μετρήσεις μας κατέδειξαν ότι η
ενέργεια της έκρηξης ήταν 500 κιλότονοι. Επίσης, αξιολογήσαμε την ενέργεια από
την ακτινοβολία που κατέγραψαν αμερικανικοί στρατιωτικοί δορυφόροι. Αυτοί οι
γεωστατικοί δορυφόροι (ονομάζονται έτσι επειδή κινούνται με ταχύτητα ίση με την
περιστροφή της Γης και έτσι βρίσκονται διαρκώς πάνω από το ίδιο σημείο της Γης)
χρησιμοποιούνται για την παρατήρηση των εκτοξεύσεων πυραύλων και των δοκιμών
τους. Οι συγκεκριμένοι δορυφόροι, πέρα από τη βασική τους αποστολή, καταγράφουν
και τις λάμψεις στην ατμόσφαιρα από την είσοδο μετεωριτών. Βάσει των
πληροφοριών τους, εκτιμήσαμε την κινητική ενέργεια του ουράνιου σώματος στους
590 κιλότονους.
Μια ακόμη εκτίμησή μας
για την αρχική κινητική ενέργεια, βασίζεται στη μέτρηση του εμβαδού των ζημιών
στα υαλοστάσια στη Γη. Όλες αυτές οι μέθοδοι δεν είναι ακριβείς, αλλά είναι
ανεξάρτητες, κάτι που είναι σημαντικό.
Η χημική ανάλυση έδειξε ότι στον μετεωρίτη του Τσελιάμπινσκ έμειναν ίχνη από οργανικές ενώσεις που περιέχουν θειάφι και οξυγόνο.
ΑΠ: Ήταν μια μικρή αποστολή του Ινστιτούτου μας και του
Ινστιτούτου Αστρονομίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Αναζητήσαμε στοιχεία,
όσο το συμβάν ήταν ακόμη πρόσφατο. Συγκεντρώναμε μαρτυρίες από τον κόσμο που
είδε το γεγονός, είδαμε κι' εμείς οι ίδιοι τα σπασμένα τζάμια, κ.λ.π..
Διαπιστώθηκε ότι η περιοχή των ζημιών καταλαμβάνει μια απόσταση 90 χλμ. από το
σημείο της πτώσης και αυτή έχει το σχήμα πεταλούδας. ΕΡ: Στο άρθρο αναφέρεται ότι από την έκρηξη υπέστη ζημιές
ακόμη και ένα άγαλμα του Πούσκιν. ΑΠ: Ναι, στην πόλη Εμανζελίνσκ από το ωστικό κύμα ράγισε το
άγαλμα του Πούσκιν. ΕΡ: Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του αστεροειδή;
Η φωτεινότητά του
Ο μετεωρίτης άρχισε να λάμπει σε απόσταση
97,1 χλμ., όταν εισήλθε στην ατμόσφαιρα. Την υψηλότερη φωτεινότητα είχε
στα 29,7 χλμ., όταν σύμφωνα με τις μετρήσεις έλαμψε περίπου 30 φορές
περισσότερο από τον ήλιο.
ΑΠ: Από τα εκατοντάδες βίντεο επιλέξαμε κάπου δέκα, μετρήσαμε
κάποια αστρονομικά δεδομένα και τη διάμετρο του ουράνιου σώματος, γεγονός που
μας επέτρεψε να προσδιορίσουμε την τροχιά, τη γωνία κλίσης και την ταχύτητα. Η
ταχύτητα ήταν ίση με 19 χλμ. το δευτερόλεπτο. Το μέγεθος ήταν 18-20 μέτρα, η
μάζα γύρω στους 11 τόνους. ΕΡ: Τι τύπος μετεωρίτη ήταν; ΑΠ: Συνηθισμένος χονδρίτης, τύπου LL. Οι περισσότερες πτώσεις
είναι μετεωρίτες-χονδρίτες. Αυτοί, χωρίζονται σε τρεις τύπους όσον αφορά την
περιεκτικότητα σε σίδηρο. Αυτός του Τσελιάμπινσκ ανήκει στους χονδρίτες με τη
μικρότερη ποσότητα σιδήρου. Αυτό δεν εμποδίζει στο να ανιχνεύεται από
ανιχνευτές μετάλλων, να έλκεται από μαγνήτες και να σκουριάζει. ΕΡ: Υπάρχει κάτι σχετικά με αυτόν το μετεωρίτη που
παρέμεινε ασαφές για τους επιστήμονες; ΑΠ: Όλες οι βασικές πτυχές απεδείχθησαν σε κάποιο βαθμό
κατανοητές. Θεωρείται πως μέχρι τη Γη φτάνει περίπου το 10% της μάζας του
σώματος που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα. Στην περίπτωση αυτή, έφτασε λιγότερο
από το 1%. Γι’ αυτό, έως τώρα δεν γνωρίζουμε τα είδη της καταστροφής που
υφίστανται τα σώματα κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο μετεωρίτης που έπεσε στο Τσελιάμπινσκ ίσως να περιείχε πάγο
Ο πυρήνας του μετεωρίτη, που έπεσε στην περιοχή Τσελιάμπινσκ στις 13 Φεβρουαρίου 2013,
αποτελείται πιθανότατα από πάγο, σύμφωνα με τους επιστήμονες που συμμετείχαν
στο διεθνές συνέδριο με τίτλο
«Αστεροειδείς και κομήτες. Το φαινόμενο στο Τσελιάμπινσκ και η εξέταση
της πτώσης μετεωρίτη στη λίμνη
Τσεμπαρκούλ» μεταδίδει το πρακτορείο Itar-tass.
Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, ο μετεωρίτης αντιστοιχεί στην
κατηγορία των χονδριτών. Άλλοι ειδικοί τόνισαν ότι οι πετρώδεις μετεωρίτες δεν
εκρήγνυνται στον ουρανό, επειδή δεν μπορούν να θερμανθούν αρκετά. Το
συγκεκριμένο φαινόμενο οφείλεται στο γεγονός ότι, ο πυρήνας του κομήτη
αποτελείται από πάγο.
Κατά τη διάρκεια του διήμερου συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε
στο Τσελιάμπινσκ παρουσιάστηκαν 30 μελέτες και το 40% τω συμμετεχόντων ήταν
νέοι επιστήμονες. Ήταν το πρώτο συνέδριο αφιερωμένο στη μελέτη των μετεωριτών που
πραγματοποιήθηκε στη χώρα τα τελευταία 20 χρόνια.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Τα «πράσινα ανθρωπάκια» και ο μετεωρίτης του Τσελιάμπινσκ
Στη λίμνη Τσερμπακούλ, οι δύτες προσπαθούν από τις αρχές του
Σεπτεμβρίου να «ψαρέψουν» το μεγαλύτερο κομμάτι του μετεωρίτη
Τσελιάμπινσκ. Εκεί, λένε, συμβαίνουν ανεξήγητα πράγματα, όπως ότι μια
«έξυπνη λάσπη» τους εμποδίζει να σηκώσουν από το βυθό το μετεωρίτη (!).
Πηγή: Ροσσίσκαγια Γκαζέτα
Ενδιαφέροντα γεγονότα εκτυλίσσονται στη λίμνη Τσερμπακούλ, στην περιφέρεια
Τσελιάμπινσκ, στην περιοχή που έπεσε ο μετεωρίτης. Εδώ, οι δύτες προσπαθούν
μέχρι τώρα να ανεβάσουν από το βυθό το μεγαλύτερο κομμάτι του μετεωρίτη. Μέχρι
στιγμής έχουν καταφέρει μόνο να το πλησιάσουν χρησιμοποιώντας όργανα
ανίχνευσης, έχοντας προηγουμένως βρεί μερικά μικρά θραύσματά του.
Την ημέρα της άφιξής μας στη λίμνη έβρεχε και ο ψυχρός αέρας έσπρωχνε στον
ουρανό τα μολυβένια σύννεφα. Από την ακτή, ως τον τόπο των ερευνών, φτάσαμε με
ένα φουσκωτό σκάφος μαζί με την ομάδα διάσωσης από το Τσελιάμπινσκ, η οποία
βρίσκεται σε εικοσιτετράωρη βάση στην ακτή υποστηρίζοντας τους δύτες για κάθε
ενδεχόμενο. Η διαδρομή δεν ήταν πάνω από 10 λεπτά και προσαράξαμε στην
πλατφόρμα μήκους 6-8 μέτρων, στο κέντρο της οποίας είχε στηθεί μια κίτρινη
σκηνή. Είναι η κύρια -σταθερή- πλατφόρμα, ενώ πιο δίπλα υπάρχουν ακόμη δύο
μικρότερες πλωτές, φορτωμένες με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό για τις
καταδύσεις. Από εκεί βουτούν και οι δύτες.
Από την πλατφόρμα, η θέα της Τσερμπακούλ και της γύρω περιοχής είναι πολύ
γραφική. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η γνωστή πλέον ασπροκόκκινη σημαδούρα των
320 κιλών, η οποία τοποθετήθηκε με αφορμή την πτώση του μετεωρίτη. Προκειμένου
να μην εμποδίζεται το έργο των δυτών, τη μετακίνησαν περίπου 70 μέτρα από το
σημείο της πτώσης.
«Πηγάδι στο βυθό»
Μπροστά μας, βουτούν ο ένας μετά τον άλλο δυο δύτες, ενώ συνολικά στην
ομάδα εργάζονται τέσσερις, συν τον επικεφαλής και τον βοηθό του. Όμως, τα πιο
ενδιαφέροντα πράγματα διαδραματίζονται στο βυθό.
Εξηγώντας την ουσία της επιχείρησης, ο Μαξίμ Σιπούλιν, τεχνικός διευθυντής
της εταιρίας από το Αικατερινμπούργκ που έχει αναλάβει να ανεβάσει τον
μετεωρίτη, αναφέρει ότι στο βυθό της λίμνης ανοίγεται με τη χρήση των σχετικών
τεχνικών μέσων κάτι σαν πηγάδι. Αρχικά θεωρούταν ότι η διάμετρός του είναι έξι
μέτρα, αλλά αυτή έχει φτάσει μέχρι τώρα τα 20. Ετσι, το πεδίο αναζήτησης
διευρύνθηκε. Οι δύτες ξεπέρασαν στο βυθό τα 14 μέτρα και οι εργασίες γίνονται
σε συνθήκες πλήρους έλλειψης ορατότητας, ουσιαστικά ψηλαφώντας. Αυτό απαιτεί
από τους δύτες όχι μόνο υψηλότατο επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά και
εξαιρετικό αιθουσαίο σύστημα, δηλαδή αίσθηση του χώρου και της ισορροπίας. Το
να χαθεί ο προσανατολισμός στο χώρο, είναι κάτι που σε περιπτώσεις όπως αυτή
μπορεί πολύ εύκολα να συμβεί. Πρόσφατα ένας από τους δύτες παραλίγο να
καταπλακωθεί από ένα πυκνό στρώμα λάσπης, αλλά ευτυχώς δεν τον κυρίευσε ο
πανικός. Δηλαδή, το στοιχείο του κινδύνου υπάρχει και όσο πιο βαθιά κατεβαίνουν
οι δύτες, τόσο δυσκολότερο γίνεται το έργο τους.
Οι εργασίες προχωρούν χωρίς διακοπή από το πρωί ως το σούρουπο. Σχεδόν
πάντα βρίσκεται κάποιος κάτω από το νερό, με εξαίρεση το διάλειμμα για φαγητό.
Τα δύσκολα, αναφέρουν οι δύτες, ήταν στην αρχή της επιχείρησης, όταν το
σόναρ έδειξε πως στο βυθό υπάρχει «αντικείμενο που μοιάζει με μετεωρίτη», αλλά
οι αναζητήσεις δεν έφερναν αποτελέσματα. Η διάθεση άλλαξε αφότου ο δύτης,
Αλεξέι Λιάχοφ, με έναν ανιχνευτή ενάμιση μέτρου έφτασε κοντά στον «μεγάλο»
μετεωρίτη. Και στις 24 Σεπτεμβρίου, ο ίδιος βρήκε το πρώτο θραύσμα του
μετεωρίτη, μεγέθους όσο μια γροθιά.
Δεν λείπει και το μυστικιστικό στοιχείο. «Δημιουργείται η αίσθηση ότι
κάποια “πράσινα ανθρωπάκια” δεν θέλουν να παραχωρήσουν στους γήινους το
διαστημικό σώμα», αναφέρει ο Σιπούλιν. Ο ίδιος εξηγεί ότι η ομάδα νόμιζε ότι θα
μπορέσει να ανεβάσει τον «μεγάλο» μετεωρίτη από το βάθος των 14 μέτρων, αλλά
αυτός βουλιάζει όλο και πιο βαθιά και τώρα οι εργασίες θα συνεχιστούν στα 16-20
μέτρα.
Δημιούργησαν μάλιστα και έναν νέο όρο, «έξυπνος σαπρός πυλός» (ο σαπρός
πυλός σχηματίζεται από τα στερεά αδιάλυτα κατάλοιπα που σχημάτισαν ένα μίγμα
μέσα στο νερό). «Εκτός αυτού -συνεχίζει ο Σιπούλιν- συμβαίνουν ανεξήγητα
πράγματα. Πέντε φορές τρυπήσαμε τη βάρκα, οι κινητήρες παθαίνουν βλάβη, τα
όργανα “τρελαίνονται” και δίνουν μη φυσιολογικές ενδείξεις, λες και βρισκόμαστε
σε κάποιου είδους παραφυσικό πεδίο!».
Βρεθήκαμε και στον καταυλισμό της αποστολής που στήθηκε στην ακτή της
λίμνης Τσερμπακούλ. Το πρώτο πράγμα που προσέξαμε ήταν ένα πανό που έγραφε
«Λευκά ψάρια και άντρες ενάντια στα πράσινα ανθρωπάκια».
«Υπάρχει ένα κόμικ, που δείχνει έναν άντρα να πιάνει ένα μεγάλο ψάρι, να
χαμογελά και να λέει: “Λευκό ψάρι!”», εξηγεί ο Νικολάι Μούρζιν. «Αυτή η εικόνα
μας άρεσε και αποφασίσαμε να την κάνουμε σύμβολο της αποστολής. Όλα τα άλλα που
αναγράφονται είναι κατανοητά, δηλαδή αφορούν τους άντρες της αποστολής, τον
μετεωρίτη και τα πράσινα ανθρωπάκια-εξωγήινους».
Μυστική ζώνη
Κάθε μέρα η αποστολή μαζεύει από το βυθό ένα σωρό από πέτρες και άλλα
πράγματα. Μεταξύ αυτών, άγκυρες, καθώς και πολλούς μαγνήτες. Με τους μαγνήτες
κάποιοι κυνηγοί μετεωριτών προσπάθησαν να αποσπάσουν μικρά θραύσματα από το
ουράνιο σώμα.
Τα μέλη της αποστολής που ασχολούνται με τον διαχωρισμό των λίθων που
συλλέγονται, έμαθαν να αναγνωρίζουν τη φύση τους το ίδιο καλά με τους
επαγγελματίες γεωλόγους. Όπως λένε, τα κομμάτια του μετεωρίτη μπορούν να
αναγνωριστούν από τα ίχνη της τήξης και τους χαρακτηριστικούς κρυστάλλους. Οι
δύτες, αφότου στις 26 Σεπτεμβρίου συνέλεξαν τρία θραύσματα, ελπίζουν ότι έχουν
βρεθεί οριστικά στα ίχνη του «μεγάλου» μετεωρίτη (σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις,
το μέγεθός του είναι από 50 ως 90 εκατοστά).
Παρατηρήσαμε το κομμάτι του μετεωρίτη που έβγαλε από το βυθό ο δύτης Μαξίμ
Γκορμπουνόφ, το οποίο είναι βάρους 4,8 κιλών και το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί
έως τώρα. Δεν μας επετράπη όμως να φωτογραφίσουμε αυτό το σπανιότατο εύρημα. Οι
εργασίες που συνδέονται με τον μετεωρίτη διεξάγονται υπό καθεστώς μυστικότητας.
Σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου, όλα τα στοιχεία που αφορούν τον μετεωρίτη
μπορούν να δημοσιευτούν μόνο από αυτόν που ανέθεσε τις εργασίες.
H NASA δεν θα χρησιμοποιεί τα ρωσικά επανδρωμένα διαστημόπλοια,
Soyuz, τα οποία εδώ και δεκαετίες ήταν το μοναδικό μέσο μεταφοράς των
πληρωμάτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Η απόφαση βάζει οριστικά
τέλος στη ρωσο-αμερικανική συνεργασία σε αυτόν τον τομέα.
Πηγή: nasa.gov
Οι ΗΠΑ σε
τρισίμισι χρόνια προτίθενται να παραιτηθούν πλήρως από τις υπηρεσίες της
Ρωσικής Υπηρεσίας Διαστήματος (Roscosmos) για τη
μεταφορά των αστροναυτών στον ISS με τα διαστημόπλοια Soyuz, δήλωσε ο
διευθυντής της NASA, Τσαρλς Μπόλντεν.
Μία θέση στο ρωσικό Soyuz στοιχίζει στον προϋπολογισμό της NASA περίπου 65 εκ. δολάρια.
Σύμφωνα με
τον ίδιο, από τις 19 Νοεμβρίου έχει αρχίσει η υποβολή αιτήσεων από ιδιωτικές
εταιρίες για την κατασκευή ενός νέου επανδρωμένου διαστημοπλοίου, το οποίο
σχεδιάζεται να χρησιμοποιηθεί κυρίως για τις πτήσεις προς τον ISS. Το πρόγραμμα
θα υλοποιηθεί με τη συνεργασία του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ενώ θα
χρηματοδοτηθεί περίπου κατά το ήμισυ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τη
συμμετοχή τους σε αυτό επιβεβαίωσαν ήδη οι εταιρίες SpaceX και Orbital
Sciences.
«Οι Ρωσίδες, τουλάχιστον στη Μόσχα, έχουν περισσότερο στυλ και
κομψότητα από τις Αμερικανίδες», λέει η Λάρα, Αμερικανίδα που ζει στη
Ρωσία. Δήλωση έκπληξη για τις Ρωσίδες, που έχουν άγχος για το πως
φαίνονται στους ξένους, και ότι τις θεωρούν «απολίτιστες».
Πηγή: Vladimir Vyatkin/RIA Novosti
Δείχνουμε
πραγματικά διαφορετικοί, και γι’ αυτό υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι. Για πολλά
χρόνια το «σιδηρούν παραπέτασμα» στερούσε από τους σοβιετικούς πολίτες τη
δυνατότητα να ντυθούν καλά και με στυλ. Η διεθνής μόδα έφτανε σε μας με
καθυστέρηση, κυρίως μέσω του σινεμά και των εισαγόμενων εμπορευμάτων που
έφταναν σπάνια στα καταστήματα και για τα οποία σχηματίζονταν αμέσως τεράστιες
ουρές.
Μέσα σε
αυτή την «ενδυματολογική δυστυχία», εμφανίστηκε η Περεστρόικα και η μετάβαση
στην οικονομία της αγοράς. Είναι γεγονός ότι τότε, στη δεκαετία του ΄90, οι
μεγάλες Δυτικές εταιρίες φοβούνταν ακόμη τη ρωσική αγορά, και τη χώρα
κατέκλυσαν ρούχα της σειράς από την Κίνα και την Τουρκία. Ο κόσμος άρχισε να
αγοράζει μανιωδώς φανταχτερά ρούχα και στρας, καθώς και ό,τι έβρισκε της μόδας,
προκειμένου να αναδείξει το στυλ του. Σήμερα στη Ρωσία υπάρχουν σχεδόν όλες οι
διεθνείς εταιρίες ρούχων, αλλά η συνήθεια του περιττού δεν έχει εγκαταλείψει αρκετούς.
Πολλοί είναι οι Ρώσοι ή οι ρωσικής καταγωγής που πέρασαν από το
Χόλυγουντ, είτε σαν ηθοποιοί, είτε σαν αστέρες και στελέχη του. Όμως,
από τους σημαντικότερους παράγοντες και ιδρυτές της αμερικανικής
«βιομηχανίας του κινηματογράφου», είναι οι Ρώσοι, αδελφοί Σενκ.
Οι Λούις Μάιερ και Νιίκολας Σενκ στο
αεροδρόμιο LaGuardia. Ο Σενκ ήρθε στο αεροδρόμιο για να πει αντίο στον
Μάιερ, ο οποίος εφεύγε για το Χόλιγουντ. Πηγή: Getty Images/Foto Bank
Αρκετοί
είναι οι αστέρες του Χόλυγουντ που έχουν ρωσικές ρίζες. Τη γιαγιά του Λεονάρντο
Ντι Κάπριο, την έλεγαν Ελιζαβέτα Σμιρνόβα, η Μίλα Κούνις και η Μίλα Γιόβοβιτς
μιλούν ρωσικά, καθώς πέρασαν την παιδική τους ηλικία στην ΕΣΣΔ. Αλλά και μεταξύ
εκείνων που δημιούργησαν το Χόλυγουντ, υπάρχουν αρκετοί προερχόμενοι από τη
Ρωσία. Από τους πιο γνωστούς, είναι οι αδερφοί Σενκ. Ο Νικ Σενκ ηγείτο της MGM,
ενώ ο Τζόζεφ Σενκ ήταν εκ των ιδρυτών της κινηματογραφικής ακαδημίας.
Το ζήτημα του αλφαβήτου στο οποίο πρέπει να βασίζεται η ρωσική
γραφή, υπάρχει από την εποχή που ο Μεγάλος Πέτρος εισήγαγε το νέο
πολιτικό αλφάβητο αντί του εκκλησιαστικού. Πολλοί δυτικόφρονες
επιστήμονες πίστευαν ότι ο τσάρος-μεταρρυθμιστής ήθελε να ολοκληρώσει
την αναδιαμόρφωση της ρωσικής ζωής σύμφωνα με ευρωπαϊκά πρότυπα, με τη
μετάβαση της ρωσικής γλώσσας στο λατινικό αλφάβητο. Αυτό όμως δεν έγινε
ποτέ.
Πηγή: RIA Novosti
Λατινοποίηση ήθελε ο Λένιν
Το σχέδιο, όμως, της λατινοποίησης της ρωσικής γλώσσας επανήλθε
στο προσκήνιο μετά την Επανάσταση του 1917, μιας και ανταποκρινόταν
τέλεια στην ιδέα των Β. Λένιν και Λ. Τρότσκι για τη δημιουργία και την
εξαγωγή της προλεταριακής κουλτούρας στα πλαίσια της επικείμενης
παγκόσμιας επανάστασης. Σύμφωνα με τον σοβιετικό επίτροπο για την
παιδεία Ανατόλι Λουνατσάρσκι, το λατινικό αλφάβητο θα διευκόλυνε
σημαντικά την εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας από τους “προλεταρίους όλου
του κόσμου”.
Οι άκρως ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για τη δολοφονία του αμερικανού
προέδρου, Τζόν Κένεντι, από τον πρώην αξιωματικό της σοβιετικής μυστικής
υπηρεσίας, ΚαΓκεΜπε, Ολέγκ Νετσιπορένκο, που η RBTH παρουσιάζει σε δύο
συνέχειες.
Ο Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ στα χέρια των
πρακτόρων του FBI. Ο Όσβαλντ συνελήφθη, όμως ο δολοφόνος του, Ρούμπι,
ήταν πολύ ...κοντά! Φωτογραφία από το βιβλίο του Ο.Μ. Νετσιπορένκο
"Τρεις σφαίρες για τον πρόεδρο"
Ο συνταγματάρχης εν αποστρατεία των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, Ολέγκ
Νετσιπορένκο, γνώριζε τον φερόμενο ως δολοφόνο του αμερικανού προέδρου Τζον
Κένεντι. Ο σοβιετικός αξιωματικός, λίγο πριν τη δολοφονία, ενώ εργαζόταν στην
πρεσβεία της ΕΣΣΔ στο Μεξικό με διπλωματική κάλυψη, σκιαγράφησε το προφίλ για
τον Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ, ο οποίος είχε πάει για να ζητήσει σοβιετική βίζα.
Η άποψή του συνταγματάρχη μεταφέρθηκε στους επικεφαλής της Υπηρεσίας του,
και το αίτημα του Όσβαλντ για σοβιετική θεώρηση εισόδου είχε απορριφθεί. Ο
Νετσιπορένκο όταν αποχώρησε από την Υπηρεσία, έγινε συγγραφέας και ορισμένα
βιβλία του για τη δολοφονία του Κένεντι έγιναν μπεστ σέλερ.
Σήμερα η RBTH σας παραθέτει το πρώτο μέρος της συνέντευξης μαζί του.
Πλήθος συνωνύμων υπάρχουν για τη λέξη “πίνω” στα ρωσικά.
“Ντιόρνουτ'” (“τραβάω”), “τιάπνουτ'”, “βρέζατ'”, “ποτντάτ'” (“χτυπάω”) ,
κ.λ.π. Ολα αυτά, καθώς και πολλά άλλα ρήματα, έχουν σχέση με την
“ιεροτελεστία” της κατανάλωσης αλκοόλ.
Γελοιογραφία του Νιγιάζ Καρίμοφ
“Στη
Ρωσία διασκεδάζουμε πίνοντας, δεν μπορούμε χωρίς αυτό”, δήλωνε τον 10ο αιώνα,
σύμφωνα με την παράδοση, ο πρίγκιπας
Βλαδίμηρος που κυβερνούσε τους Ρως του Κιέβου, όταν επέλεξε ως θρησκεία για
τους Ρώσους τον Χριστιανισμό, “ανεκτικόν” στο αλκοόλ, και όχι το Ισλάμ που
αποτάσσει το οινόπνευμα.Και
κατά τον 15ο αιώνα οι Σλάβοι έμαθαν να παρασκευάζουν τον λεγόμενο “οίνο από
άρτο”, όπως αποκαλούνταν τότε η βότκα, η οποία εδώ και πεντακόσια χρόνια
θεωρείται το ρωσικό εθνικό ποτό.
Ταβάρις (σύντροφος), μουζίκ (μουζίκος), πάρεν (αγόρι), πριγιάτελ
(πρόθυμος για χάρη), είναι ορισμένες ονομασίες που χρησιμοποιούν οι
ρώσοι, είτε με τυπική, είτε με ουσιαστική σημασία. Όταν όμως πρόκειται
για φίλο (ντρούγκ), και φιλία μεταξύ αντρών, τότε μιλάμε για «αδερφό».
«Μπράτ».
Γελοιογραφία του Νιγιάζ Καρίμοφ
«Ο
άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι φίλος, σύντροφος και αδελφός», έτσι διατυπώθηκε
κατά την σοβιετική εποχή η προπαγανδιστική ιδέα που περιγράφει τις σχέσεις
ανάμεσα στους ανθρώπους στο επερχόμενο κομμουνιστικό μέλλον. Αν απομονώσουμε τα
ιδεολογικά συμφραζόμενα, θα δούμε ότι οι έννοιες που την συγκροτούν
εξακολουθούν να είναι επίκαιρες, παρότι τα νοήματά τους έχουν πια μετατοπιστεί.
«Φίλος»
(«ντρουγκ»). Είναι μια λέξη με αναμφισβήτητα θετική σημασία. «Κι ας σου λείπουν
εκατό ρούβλια, κάλλιο να 'χεις εκατό φίλους», λέει η παραδοσιακή ρωσική
παροιμία. Ωστόσο, κατ' ουσίαν, σημασία έχει, όχι το πλήθος, αλλά το ποιόν των
φίλων. Ενας άντρας πρέπει να έχει τον κολλητό του, τον πιο πιστό φίλο, ο οποίος
πάντα θα είναι έτοιμος να συνδράμει σε κάθε δύσκολη περίσταση.
Στη ρωσική γλώσσα της καθημερινότητας, αλλά και της “αργκό”, τα
παιδιά και οι έφηβοι –όπως και πολλές άλλες κοινωνικές κατηγορίες-
κατέχουν εξέχουσα θέση. Αν θέλετε να είστε, πράγματι, “ψαγμένοι” σε αυτό
το ιδιόμορφο κομμάτι της γλώσσας, απολαύστε το κείμενο.
Γελοιογραφία του Νιγιάζ ΚαρίμοφΟι γονείς
βγάζουν παρατσούκλια στα μικρά παιδιά. Και όταν τα παιδιά μεγαλώνουν, και
γίνονται έφηβοι, “κατατάσσονται” σε ομάδες με τα δικά τους ονόματα, κανόνες
συμπεριφοράς και τρόπους επικοινωνίας.
Τα περισσότερα προσωνύμια που αποδίδονται από τους γονείς
στα παιδιά τους, φέρουν τη σφραγίδα της αγάπης τους. Οι λέξεις “κρόχα” και
“μαλιούτκα” αναφέρονται στο μικρό μέγεθος του μωρού, η λέξη “καραπούζ”, στις
αστείες αναλογίες του, που δεν έχουν διαμορφωθεί ακόμη. Υπάρχει ακόμα το
“μολοκοσός” (κυριολεκτικά “αυτός που πιπιλάει γάλα”) και “σπινογκρίζ (“αυτός
που τρώει την πλάτη”, υποδηλώνει ότι παιδί “κάθεται στην πλάτη” των γονέων). Από
την άλλη, σε μερικά ονόματα κυριαρχούν τα περιφρονητικά και προσβλητικά νοήματα,
“σοπλιάκ” (παράγωγο από τη λέξη “σόπλι” - “μύξες”), “σενόκ” (“κουτάβι”),
“σπιγγαλέτ” (σύρτης παραθύρου). Όμως το πιο ουδέτερο και διαδεδομένο όνομα
είναι το “μέλκι” (“μικρός”).
Κορίτσι: “Γκερλά”, “τιόλκα”, “πουτάνα”. Όταν ένα κορίτσι μεγαλώνει,
γίνεται κοπέλα. Όταν χάνει την παρθενιά του, γίνεται γυναίκα, και όταν
γεννά, μητέρα. Στην καθομιλουμένη ρωσική αργκώ,
Γελοιογραφία του Νιγιάζ Καρίμοφ
Η πιο αμφίσημη λέξη, μάλλον είναι το “κορίτσι”
(“ντέβοτσκα”). Εάν μια παρέα νεαρών θέλει να καλέσει στο πάρτι τους κορίτσια,
δεν πρέπει να φοβηθούμε μήπως είναι παιδόφιλοι. “Κορίτσια”, στη συγκεκριμένη
περίπτωση, ονομάζονται οι νέες, συμπαθητικές (και εύκολες;) γυναίκες.
Από την άλλη, ώριμες γυναίκες, όταν συναναστρέφονται,
μπορούν να λένε η μία την άλλη “κορίτσι”, ειρωνικά. Ενώ όταν ένας άντρας
απευθύνεται στη φίλη του “κορίτσι μου”, αυτό είναι προσωπικό κομπλιμέντο.
Ωστόσο, στην αργκώ των νέων, είναι αποδεκτή και η αντίθετη εκδοχή. Οταν
απευθύνονται σε μια νέα κοπέλα ως “μάνα” ή “γριά” (όπως σ' ένα τραγούδι του
γνωστού ροκ μουσικού Μπορίς Γκρεμπενσικόφ: “Έλα, μάνα, τρέξε στο κρεβάτι μου!”).
Και “κοπέλες” αποκαλούνται όλες οι γυναίκες όλων σχεδόν των ηλικιών – δηλαδή
μέχρις γελοιοποιήσεως.
Τη δεκαετία του 1960, η αργκώ εμπλουτιζόταν κυρίως χάρη
στα δάνεια από τα αγγλικά. Και δεν είναι τυχαίο ότι εκείνη την εποχή βρέθηκε σε
ευρεία χρήση η λέξη “γκερλά”. Το “girl” ακουγόταν
συχνά λόγω και των πολλαπλών επαναλήψεών του στο ομώνυμο τραγούδι των Beatles, του
μοναδικού τραγουδιού που κυκλοφόρησε τότε στην ΕΣΣΔ σε βινύλιο (μετά τον τίτλο
“Κοπέλα” ακολουθούσε το σχόλιο: “Λαϊκοί στίχοι και μουσική, ερμηνεύει μουσικό
συγκρότημα”, χωρίς να αναφέρεται το όνομά του).
Το πιο φωτεινό και σημειολογικά πιο θετικό χρώμα για τους Ρώσους,
είναι το κόκκινο. Η λέξη “κράσνι” (“κόκκινος”), έχει την ίδια ρίζα με τη
λέξη “κρασίβι” (“όμορφος”). Ας δούμε, λοιπόν, αναλυτικά τα χρώματα έτσι
όπως τα … “βλέπουν” οι Ρώσοι.
Γελοιογραφία του Νιγιάζ Καρίμοφ
Οι λέξεις
που παραπέμπουν σε χρώματα έχουν σε όλες τις γλώσσες πρόσθετες συνειρμικές
σημασίες. Τα ρωσικά δεν αποτελούν εξαίρεση. Το πιο θετικό
χρώμα, λοιπόν, για τους Ρώσους, είναι το κόκκινο. Η λέξη “κράσνι” (“κόκκινος”)
στα ρωσικά έχει την ίδια ρίζα με τη λέξη “κρασίβι” (“όμορφος”). Και οι σημασίες
αυτών των δύο λέξεων είναι πολύ συγγενείς. Η κύρια πλατεία της Μόσχας λέγεται
Κόκκινη, αλλά ιστορικά έλαβε αυτό το όνομα όχι λόγω του κόκκινου τούβλου, αλλά
λόγω της ομορφιάς της. Ποιο σωστά θα έπρεπε να τη λέμε Ωραία!
Οι περιοχές της Ρωσίας με τα πολλά θραύσματα μετεωριτών
