Γράφει ο Θανάσης Μπαντές
Ξεκαθαρίζοντας ότι ο Αριστοτέλης κατατάσσει τη βασιλεία στα ορθά
πολιτεύματα και την τυραννία στα στρεβλά κι έχοντας ως δεδομένο ότι και
οι δύο πολιτειακές εκδοχές στηρίζονται στη βούληση του ενός είναι σαφές
ότι αυτό που καθορίζει την ειδοποιό τους διαφορά είναι η ποιότητα και τα
κίνητρα του ανθρώπου που διαχειρίζεται την εξουσία: «Η βασιλεία έγινε
με σκοπό να βοηθήσει τους επιφανείς εναντίον του λαού και άρα βασιλιάς
γίνεται ένας από τους επιφανείς με κριτήριο την υπεροχή του σε προσωπική
αξία ή σε πράξεις που πηγάζουν από την προσωπική αξία, ή την
ανωτερότητα της καταγωγής του από παρόμοια άξια γενιά». (σελ. 157).
Ο
βασιλιάς είναι το πρόσωπο που διαχειρίζεται την εξουσία χάρη της
υπεροχής του «σε προσωπική αξία». Κι αυτός είναι και ο λόγος που βοηθάει
τους επιφανείς. Γιατί εδώ η έννοια «επιφανείς» είναι αναπόσπαστα δεμένη
με την αξία. Οι επιφανείς είναι οι άξιοι (οι άριστοι) και ο βασιλιάς
είναι ο αξιότερος όλων, που διασφαλίζει την κοινωνική αρμονία και την
εδαφική ακεραιότητα. Η βασιλεία, ως προέκταση της αξιοκρατίας, θα ήταν
αδύνατο να μην καταταχθεί στα ορθά πολιτεύματα, αφού η ανάδειξη του
άξιου είναι η ύψιστη δικαιοσύνη: «Όπως λοιπόν είπαμε, η βασιλεία κλίνει
προς την αριστοκρατία, γιατί βασίζεται στην αξία, ή στην προσωπική αξία ή
στην οικογενειακή ή στις ευεργεσίες ή σ’ ένα συνδυασμό αυτών και
ικανότητας. Γιατί όλοι σε κάθε περίπτωση, αφού ευεργέτησαν ή είχαν τη
δύναμη να ευεργετήσουν τις πόλεις ή τα έθνη πήραν το αξίωμα αυτό,
μερικοί αποτρέποντας την υποδούλωση της χώρας τους, παράδειγμα ο Κόδρος,
άλλοι απελευθερώνοντας τη χώρα τους, παράδειγμα ο Κύρος, ή ιδρύοντας
πόλεις ή κατακτώντας εδάφη, όπως οι βασιλείς των Λακεδαιμονίων και των
Μακεδόνων και των Μολοσσών». (σελ. 159 – 161).