Να γιατί “Δεν Ξεχνώ”

9 Μαΐου 2012 Ντενίς Μάλτσεφ, επιστημονικός συνεργάτης του Ρωσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών

Εξήντα επτά χρόνια από τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη συμπληρώνονται σήμερα, στις 9 Μαΐου 2012, και η Ρωσία γιορτάζει την ημέρα αυτή με ιδιαίτερα μεγάλες και σε -άκρως συγκινητικό κλίμα- 

Πηγή: Channel One

Φέτος η Ρωσία, όπως και κάθε χρόνο, γιορτάζει την πανηγυρική, αλλά και συνάμα θλιβερή επέτειο. Το τέλος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου,  από τον οποίο φέτος συμπληρώνονται 67 χρόνια. Σήμερα, ο όρος «Μεγάλος Πατριωτικός πόλεμος» παραπέμπει στον πόλεμο της ΕΣΣΔ ενάντια στη ναζιστική Γερμανία και τους ευρωπαίους συμμάχους της (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Φιλανδία, Κροατία). Καλύπτει την περίοδο από την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης, στις 22 Ιουνίου 1941, έως τις 9 Μαΐου (8 Μαΐου σύμφωνα με την ώρα Κεντρικής Ευρώπης), όταν η Γερμανία υπέγραψε την άνευ όρων συνθηκολόγησή της.

Ο όρος Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος καθιερώθηκε μετά το ραδιοφωνικό μήνυμα του Ι.Β. Στάλιν προς τους σοβιετικούς πολίτες στις 3 Ιουλίου 1941. Ηταν τότε που ο ηγέτης της ΕΣΣΔ κάλεσε σύσσωμο το λαό να πολεμήσει τους εισβολείς. Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιείται στη σύγχρονη Ρωσία και σε αρκετές χώρες της Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ), αλλά δεν επεκτάθηκε πέρα από τα όρια της πρώην ΕΣΣΔ. Στις αγγλόφωνες χώρες τον υποκαθιστά ο όρος «Ανατολικό μέτωπο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου», ενώ στη γερμανική ιστοριογραφία ονομάζεται «Γερμανο-Σοβιετικός πόλεμος, η Ρωσική εκστρατεία».

Πολέμησαν για όλους τους λαούς

Τι είναι εκείνο που ωθεί τους Ρώσους να χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη ονομασία; Γεγονός που, εκτός των άλλων, προκαλεί απορία στους Ευρωπαίους; Ο λόγος είναι ότι τόσο για τον ρωσικό, όσο και για τους άλλους λαούς που αποτελούσαν τμήμα της ΕΣΣΔ, ο πόλεμος αυτός ήταν πραγματικά Πατριωτικός. Ενας πόλεμος δηλαδή, για την ελευθερία και ανεξαρτησία της πατρίδας τους, ένας πόλεμος για την ίδια την επιβίωσή τους. Να σημειωθεί πως σύμφωνα με το σχέδιο «Ost», οι Ρώσοι έπρεπε να εξοντωθούν σε ποσοστό 50-60%. Οι λαοί της ΕΣΣΔ όμως, με την αυταπάρνηση που επέδειξαν, ανέτρεψαν τα σχέδια αυτά. Στη διάρκεια του πολέμου υπήρξαν περισσότερες από 19 εκατ. αιτήσεις πολιτών που ήθελαν να πάνε στο μέτωπο.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο Σοβιετικός στρατός ήταν στρατός εθελοντών

Όσον αφορά τη λέξη Μεγάλος, αυτή υπογραμμίζει τον ρόλο που είχε επωμιστεί η ΕΣΣΔ. Στην προαναφερόμενη ομιλία του, ο Στάλιν είχε πει: «Στόχος αυτού του πανεθνικού Πατριωτικού πολέμου κατά των φασιστών υποδουλωτών, δεν είναι μόνο η εξάλειψη του κινδύνου που δεσπόζει πάνω από τη χώρα μας, αλλά και η βοήθεια προς όλους τους λαούς της Ευρώπης που στενάζουν υπό το ζυγό του γερμανικού φασισμού».

Οι Σοβιετικοί συνέτριψαν τους ναζί

Η αποστολή αυτή εκπληρώθηκε. Και παρόλο που η νίκη επιτεύχθηκε χάρη στις προσπάθειες πολλών χωρών, η ΕΣΣΔ ήταν αυτή που συνέτριψε τις κύριες δυνάμεις του γερμανικού στρατού. Η Βέρμαχτ υπέστη άνω του 74% των συνολικών απωλειών της (10 εκατ. στρατιώτες από τα 13,4 εκατ.) στις μάχες με τον Σοβιετικό Στρατό. Προβαίνοντας σε μια εκτίμηση της δράσης του τελευταίου, αλλά και της βαρύτητας που είχε η δράση του για την εξέλιξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φ. Ρούζβελτ είχε γράψει τον Μάιο του 1942: «Από γενική στρατηγική άποψη δεν μπορεί να παραβλεφθεί το προφανές γεγονός ότι οι ρωσικές στρατιές εξοντώνουν περισσότερους στρατιώτες και υλικό του αντιπάλου, από ότι όλα μαζί τα 25 κράτη των Ηνωμένων Εθνών».

Τα έτη 1941-1945 ο Κόκκινος Στρατός κατέβαλε ή αιχμαλώτισε 607 εχθρικές μεραρχίες, ενώ τα αγγλο-αμερικανικά στρατεύματα, 176. Οι απώλειες που υπέστησαν τα στρατεύματα της φασιστικής Γερμανίας στο σοβιετικό μέτωπο σε νεκρούς και τραυματίες ήταν συνολικά 6 φορές υψηλότερες από εκείνες που είχαν στα θέατρα των πολεμικών επιχειρήσεων της Δυτικής Ευρώπης και της Μεσογείου.

Πρόεδρος ΗΠΑ ,Φ. Ρούζβελτ. Μάιος 1942

«Δεν μπορεί να παραβλεφθεί το προφανές γεγονός ότι οι ρωσικές στρατιές εξοντώνουν περισσότερους στρατιώτες και υλικό του αντιπάλου, από ότι όλα μαζί τα 25 κράτη των Ηνωμένων Εθνών»

Είναι αυτονόητο ότι ο ρωσικός λαός δηλώνει υπερήφανος για τη νίκη αυτή και δεν σκοπεύει σε καμία περίπτωση να εξισώσει τη μάχη του Στάλινγκραντ, όπου η Γερμανία και οι σύμμαχοί της (Ιταλία, Ρουμανία, Κροατία) έχασαν 840 χιλ. στρατιώτες, με τη μάχη του Ελ-Αλαμέιν, όπου οι απώλειες του εχθρού ήταν 30 χιλιάδες. Είναι γεγονός, ότι μια ανάλογη εξίσωση απαντάται σε πολλά βιβλία ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου πολέμου στην Ευρώπη.

Το αυγό του φιδιού εκκολάπτεται

Ως εκ τούτου, ο σεβασμός της κοινωνίας προς τη γενιά των βετεράνων του πολέμου, είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Δυστυχώς όμως, αυτό δεν συμβαίνει σε όλα τα πρώην σοβιετικά κράτη. Ιδού, για παράδειγμα, κάποιες εικόνες που μεταφέρουν μέσα από τα γραπτά τους μαθητές στη Λιθουανία: «Εγώ και πολλοί άλλοι άνθρωποι ούτε που μπορούμε να φανταστούμε πως νιώθει ένας ηλικιωμένος που προχωρά στο δρόμο και βλέπει νεαρούς με σβάστικες, ή παρακολουθεί στην τηλεόραση διάφορες φασιστικές συγκεντρώσεις. Το χειρότερο όμως είναι όταν κάποιος νέος εύρωστος άνδρας πλησιάζει τον ηλικιωμένο και τολμά να του λέει κατά πρόσωπο, ότι βοήθησε τη Σοβιετική Ένωση να καταστρέψει τον κόσμο».

Παρ'ότι η νίκη επιτεύχθηκε χάρη στις προσπάθειες πολλών χωρών, η ΕΣΣΔ ήταν αυτή που συνέτριψε τις κύριες δυνάμεις του γερμανικού στρατού

Ωστόσο, στους δρόμους της Ρωσίας, σε πολλούς από τους οποίους έχουν δοθεί ονόματα προς τιμήν των γεγονότων και των ηρώων του Μεγάλου Πατριωτικού πολέμου (μόνο στη Μόσχα, υπάρχουν 125 τέτοιοι δρόμοι), σκηνές όπως αυτές είναι αδιανόητες. Βέβαια, και στη ρωσική νεολαία παρατηρούνται διάφορες τάσεις, αλλά τόσο η κοινωνία όσο και το κράτος εκλαμβάνουν ως εξοργιστικές τέτοιες συμπεριφορές προς τους ανθρώπους, χάρη στον ηρωϊσμό των οποίων εξακολουθούμε να υπάρχουμε. Σήμερα, στην αρχή του 21^ου αιώνα, πραγματοποιούνται πολλές εκδηλώσεις προς τιμήν των ηρώων του πολέμου, και η συμμετοχή της κοινωνίας σε αυτές αποδεικνύει ότι η νίκη εκείνη παραμένει μια παντοτινή αξία για τους Ρώσους.

Η κορδέλα του Αγίου Γεωργίου

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κοινωνική πρωτοβουλία της «Κορδέλας του Αγίου Γεωργίου». Σε ολόκληρη τη χώρα διανέμονται συμβολικά κορδελάκια που έχουν τα ίδια χρώματα με τις κορδέλες των παράσημων που απονέμονταν στη Ρωσική Αυτοκρατορία και στην ΕΣΣΔ. Αυτά, συνήθως, τα δένουν οι πολίτες στις κεραίες και τους καθρέφτες των αυτοκινήτων τους. Η πρωτοβουλία αυτή που είναι αφιερωμένη στην Ημέρα της Νίκης, στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, ξεκίνησε από το 2005, και βέβαια υποστηρίχθηκε από τις ρωσικές κρατικές αρχές. Σύμφωνα με τους οργανωτές, στόχο έχει «να μην ξεχάσουν σε καμία περίπτωση οι νέες γενιές, ποιοι και με ποιο τίμημα νίκησαν στον φοβερότερο πόλεμο του περασμένου αιώνα, τι κληρονομήσαμε από αυτούς, για ποια πράγματα και για ποιους πρέπει να είμαστε υπερήφανοι, ποιους πρέπει να θυμόμαστε».

Μερικά από τα συνθήματα που συνοδεύουν αυτήν την ιδιαιτέρως δημοφιλή πρωτοβουλία είναι: «Η νίκη του παππού μου, είναι και δική μου νίκη», «Θυμάμαι! Είμαι υπερήφανος!», «Είμαστε κληρονόμοι της Μεγάλης νίκης!», «Ευχαριστώ τον παππού μου για τη νίκη!». Να σημειωθεί πως τα έξι τελευταία χρόνια μοιράστηκαν πάνω από 50 εκατομμύρια κορδέλες σε ολόκληρο τον κόσμο (συμμετέχει και η ρωσόφωνη διασπορά). Σύμφωνα με κοινωνιολογικές έρευνες, το 73% των Ρώσων έχουν θετική γνώμη για την εκδήλωση αυτή.