Ετικέτες

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

Το τέλος του Μπερλουσκόνι και το μέλλον της Ιταλίας


ΚΥΡΙΑΚΉ, 13 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2011

Το τέλος του Μπερλουσκόνι και το μέλλον της Ιταλίας

Γιατί η λύση στο δράμα της Ρώμης είναι απλή αλλά και τρομερή
Gianni Riotta

Καθώς ο ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι κατευθύνεται προς την έξοδο, η ιστορία συνεχίζεται. Τη Δευτέρα, ο κεντροδεξιός συνασπισμός του, ο οποίος έχει κυριαρχήσει στην ιταλική πολιτική σκηνή για σχεδόν 20 χρόνια, θα είναι ένα πράγμα του παρελθόντος, και η Ιταλία θα γλιτώσει από την οργή της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Η αντιπολίτευση πιστεύει ότι είναι καιρός να ανοίξει ένα Prosecco (σ.σ.: λευκός αφρώδης οίνος που μοιάζει με σαμπάνια).Αλλά δεν πρόκειται. Η Ιταλία βρίσκεται μακριά ακόμη από την επίλυση των προβλημάτων της.


Ο Μπερλουσκόνι περπάτησε αρχικά στις υπέροχες αίθουσες του Palazzo Chigi –η ανακτορική κατοικία του πρωθυπουργού - το 1994, όταν ήταν ένας μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης, επιχειρηματίας του ποδοσφαίρου, ένας bon vivant, ένας δισεκατομμυριούχος και, ξαφνικά, ο ιδρυτής ενός πολιτικού κόμματος, του Forza Italia. Οι πιο εκλεπτυσμένοι αναλυτές απέρριψαν το νέο κόμμα, αλλά εδώ και δύο δεκαετίες το Forza Italia έχει «κλειδώσει» την υποστήριξη τουλάχιστον του ενός τρίτου του ιταλικού εκλογικού σώματος. Κέρδισε τρεις εθνικές εκλογές. Και όλα αυτά τα χρόνια, ο Μπερλουσκόνι παρέταξε δεκάδες χιλιάδες πολιτικά στελέχη για να διοικήσει τις μεγάλες περιφέρειες και τις πόλεις της χώρας, από τη Λομβαρδία ως τη Σικελία και από το Μιλάνο ως τη Ρώμη.

Οι ψηφοφόροι είχαν γοητευτεί από την αντικομφορμιστική «πολεμική κραυγή» του Μπερλουσκόνι: «Είμαι ένας αυτοδημιούργητος άνθρωπος και όχι ένας πολιτικός!». Αγάπησαν την αχαλίνωτη αισιοδοξία του, το λαϊκίστικο ύφος του. Ωστόσο, αν και ο πρωθυπουργός καταφερόταν εναντίον του status quo στις ομιλίες του, απέτυχε να μεταρρυθμίσει τη δύσκαμπτη οικονομία της Ιταλίας. Ποτέ δεν άγγιξε τους προνομιούχους – άτομα που φοροδιέφευγαν που διέπραξαν απάτη, κοσμικοί επιχειρηματίες που απέρριπταν την καινοτομία, μια ολόκληρη τάξη εκπροσώπων ομάδων συμφερόντων προσκολλημένους σε σκιώδεις συμφωνίες - ή τον τρόπο που κατανέμεται το δημόσιο χρήμα και η δημόσια περιουσία δίνοντας ελάχιστη προσοχή στην αξία και την παραγωγικότητα, αλλά αντ΄ αυτού προχώρησε σύμφωνα με το παλιό δίκτυο της οικογένειας και των φίλων του. Συγκρούστηκε συχνά με ισχυρές συνδικαλιστικές οργανώσεις της χώρας, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να ενεργοποιήσει υποτονική αγορά εργασίας της Ιταλίας.

Ο τρόπος ζωής του Μπερλουσκόνι ήταν επιπόλαιος και υπερβολικός. Οι αριστερές εφημερίδες τακτικά οίκτιραν τον ίδιο και σεξουαλικά πάρτι του. (Πράγματι, έτσι έμαθε ο κόσμος την έννοια του bunga bunga). Υπήρχαν οι θηλυκοί ακόλουθοί του, οι πόρνες, οι λαμπεροί μεταλλικοί στύλοι για σεξουαλικούς χορούς στις βίλες του. Τα σκάνδαλα ποτέ δεν εντυπωσίασαν τους υποστηρικτές του, αλλά ούτε και τον έβλαψαν ποτέ. Σε τελευταία ανάλυση, ο Μπερλουσκόνι και ο πιστός σύμμαχος του, η Λίγκα του Βορρά του Umberto Bossi, απολαμβάνουν την υποστήριξη του 35% των ψηφοφόρων στις δημοσκοπήσεις – ποσοστό καθόλου άσχημο μετά από μια 20ετή παρουσία. Ακόμη και η Καθολική Εκκλησία, ενώ αποδοκιμάζει τον Μπερλουσκόνι για τις αμαρτίες του, ποτέ δεν έκοψε τους δεσμούς με το συνασπισμό του. Αξιοπρεπείς Καθολικοί ηγέτες παρέμειναν στην υπηρεσία της κεντροδεξιάς κυβέρνησης μέχρι το τέλος.

Αυτό που καταδίκασε τον Μπερλουσκόνι δεν ήταν το εξώφυλλο του Economist που τον κατέδειξε ως "ακατάλληλο" να κυβερνά την Ιταλία. Δεν ήταν οι γκάφες του ή οι κραυγές του προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, η αναστάτωση της βασίλισσας της Αγγλίας, τα πάρτι με τον Λίβυο ηγέτη Μουαμάρ αλ-Καντάφι και τον πρωθυπουργό της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, ούτε το κρυφτούλι με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Όχι, όταν η ιστορία αξιολογήσει το μακάβριο έπος του Μπερλουσκόνι, το bunga bunga δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από μια ζουμερή υποσημείωση. Στο κάτω – κάτω, ο αρχαίος ρωμαίος ιστορικός Σουητώνιος (Gaius Suetonius Tranquillus) εμπλουτίζει τις βιογραφίες του Ιούλιου Καίσαρα με την βρώμικη πλευρά του σεξ στην αιώνια πόλη, αλλά στη συνέχεια, όπως και τώρα, η οικονομία υπερφαλαγγίζει τα όργια. Ο Μπερλουσκόνι καυχιόταν ότι είναι ένας άνθρωπος της αγοράς, αλλά ήταν η αγορά που καταβρόχθισε το κόμμα του, τον συνασπισμό του και την πρωθυπουργία του.

Τα οικονομικά σφάλματα του Μπερλουσκόνι ήταν παροιμιώδη. Απέτυχε να επενδύσει σε σχολεία, στα πανεπιστήμια ή την έρευνα, γεγονός που περιέκοψε την παραγωγικότητα με την πάροδο του χρόνου. Παραγνώρισε τον τομέα της τεχνολογίας. Ποτέ δεν προώθησε μια δίκαιη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος. Υποσχέθηκε περισσότερο από 1 δισ. δολάρια για την αναβάθμιση των ευρυζωνικών συνδέσεων, αλλά ποτέ δεν κατεύθυνε στο έργο αυτό ούτε ένα σεντ. Αντ 'αυτού, η Ιταλία σπατάλησε 20 χρόνια για τη δημιουργία ενός εθνικού χρέους ύψους 2,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και τίποτα άλλο. Για σχεδόν ολόκληρη την τελευταία δεκαετία, η ιταλική οικονομία δεν αναπτύχθηκε ταχύτερα από 1% ετησίως. Με αυτό τον αργόσυρτο ρυθμό, θα χρειαστεί περισσότερο από μία δεκαετία για να ανακτήσει απλώς τις απώλειες από την οικονομική κρίση του 2008. Γι 'αυτό, η χώρα χρειάζεται μεγαλύτερη γεννητικότητα, μια ανθούσα οικονομία, περισσότερη καινοτομία, περισσότερες υποδομές, μεγαλύτερη παραγωγικότητα, περισσότερους πτυχιούχους και περισσότερες γυναίκες στους χώρους εργασίας και στα στελεχιακά γραφεία. Η πρόκληση που βρίσκεται μπροστά στην Ιταλία είναι μεγάλη.

Στα 85 του, ο Ιταλός πρόεδρος Τζιόρτζιο Ναπολιτάνο είναι ο τελευταίος σοφός άνθρωπος της χώρας. Πιέζει για την εγκατάσταση του Mario Monti, ενός σεβαστού οικονομολόγου, στη θέση του Μπερλουσκόνι. Αυτό δεν θα είναι εύκολο κατόρθωμα. Ο Monti έχει να συγκεντρώσει μια πλειοψηφία στη Βουλή, το Καθολική μετριοπαθές κέντρο και το προοδευτικό Δημοκρατικό Κόμμα, και να την καταστήσει ισχυρότερη από τους συμμάχους του Μπερλουσκόνι. Οι ριζοσπάστες – η Λίγκα του Βορρά και η «Ιταλία των Αξιών» - θα ψηφίσουν εναντίον του, επειδή απορρίπτουν την εθνική ενότητα και ευδοκιμούν στις αντιπαραθέσεις. Ο αριθμός τους δεν είναι ικανός να σταματήσει τον Monti, αλλά θα ξεκινήσουν έναν ανταρτοπόλεμο εναντίον των μεταρρυθμίσεών του. Ο Μπερλουσκόνι θα διατηρήσει τον έλεγχο σε τουλάχιστον ένα ισχυρό κομμάτι του κόμματός του και η πρώτη κίνησή του θα είναι να ζητήσει από το δεξί χέρι του, Gianni Letta, έναν μετριοπαθή, να υπηρετήσει τον συνασπισμό. Ο Giuliano Amato, σοσιαλιστής και πρώην πρωθυπουργός, κατά πάσα πιθανότητα θα χρησιμεύσει επίσης. Η δουλειά τους θα είναι απλή αλλά και τρομερή: να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη της αγοράς, να μειώσουν το χρέος, να κυνηγήσουν τους φοροφυγάδες, να μειώσουν τις υπερβολές του κράτους πρόνοιας, να προωθήσουν την καινοτομία και πάνω απ 'όλα να ξαναφέρουν την ανάπτυξη.

Όταν ο Μπερλουσκόνι ήταν στην εξουσία, ήταν εύκολο για την αντιπολίτευση να τον κατηγορεί για συμφωνίες με τα ισχυρά λόμπι και για ειδικές περιποιήσεις σε φιλικές του επιχειρήσεις. Αλλά με τον Μπερλουσκόνι απόντα, όλοι οι Ιταλοί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την αλήθεια. Ο Monti και ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Mario Draghi, πρέπει να χαλιναγωγήσουν τους κερδοσκόπους, ενώ θα δίνουν με το κουτάλι το πικρό φάρμακο στο ανυπότακτο ιταλικό κοινό. Σήμερα, οι δύο τους είναι ήρωες, αλλά αύριο θα είναι πολεμιστές, μαχόμενοι ενάντια στις επαγγελματικές ομάδες πίεσης, τα λόμπι, τα κατεστημένα συμφέροντα και τα συνδικάτα. Οι τράπεζες της χώρας είναι φερέγγυες, το δίκτυο των επιχειρηματιών εντυπωσιακό και η Ιταλία είναι η δεύτερη (μετά τη Γερμανία) στον τομέα της μεταποίησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα έχει δεκάδες ταλαντούχους ανθρώπους που λάμπουν στην παγκόσμια αγορά. Ο Mario Monti και ο Draghi έχουν λόγους να είναι αισιόδοξοι. Αυτή είναι ευκαιρία ζωής και για τους δύο διανοούμενους τεχνοκράτες. Όμως, με σχεδόν το 45% του κοινοβουλίου κάτω από τις διαταγές του, ο Μπερλουσκόνι θα μπει στον πειρασμό να φέρει αναστάτωση.

Έτσι, οι Ιταλοί τώρα πρέπει να γράψουν μια νέα σελίδα σε ένα πολύ παλιό ιταλικό μυθιστόρημα. Για σχεδόν δύο δεκαετίες, ο Μπερλουσκόνι ενέπνευσε τους ψηφοφόρους με τον ενθουσιασμό του, αλλά δεν έφερε καμία μεταρρύθμιση στην Ιταλία. Τώρα, ο Monti και ο Draghi έχουν όλα τα σωστά σχέδια, αλλά κανέναν ενθουσιασμό για να τα φέρουν εις πέρας. Το χειρότερο σενάριο είναι σχεδόν αδύνατο: Θα μπορούσε να είναι ήδη πολύ αργά για δράση. Ή, η λαϊκιστική αντιπολίτευση θα μπορούσε να είναι πολύ ισχυρή και βίαιη για την εύθραυστη συμμαχία του Monti. Στην περίπτωση αυτή, η Ιταλία θα πάει καρκινοβατώντας πίσω στη λιρέττα – και τούτο, αν πρώτα δεν γίνει μια γερμανική αποικία.

Αλλά ο Napolitano είναι συνειδητοποιημένος και θα χαλιναγωγήσει την ριζοσπαστική αριστερά. Ο Monti, ο Draghi, ο Amato, και ο Letta θα κρατήσουν τα διάφορα πολιτικά κόμματα μαζί, προσγειώνοντάς τα στα εθνικά συμφέροντα. Και ο Μπερλουσκόνι; Θα περάσει από μια σοβαρή ύφεση. Μπορεί να χαλαρώσει σε κάποια πάρτι για λίγο, αλλά τελικά θα επιστρέψει στην αυτοκρατορία του των μέσων ενημέρωσης.

Την τελευταία εβδομάδα, όταν ο Μπερλουσκόνι αρνήθηκε να παραιτηθεί, η αγορά τον τιμώρησε για την καθυστέρηση: η Mediaset (σ.σ.: ο όμιλος του Μπερλουσκόνι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης) έχασε 12% μέσα σε λίγες ώρες. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, ο από μακρού χρόνου επιχειρηματικός εταίρος του, ο Fedele Confalonieri, του είπε: «Σίλβιο, σύντομα δεν θα υπάρχει τίποτα να αφήσεις στα παιδιά σου». Έτσι, η σύγκρουση συμφερόντων θα έχει πλέον αντιστραφεί. Ο Silvio, ο μεγιστάνας των media, έχει δικαιολογημένο συμφέρον να μην χρεοκοπήσει η Ιταλία.


Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/136659/gianni-riotta/the-end-of-b...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου