Α)Το Κουρδιστάν και το Χαλιφάτο
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, υλοποιούνται δύο οντότητες στις οποίες ελάχιστοι έδιναν μέλλον: το Κουρδιστάν και το Χαλιφάτο. Η ανάλυση του Τιερί Μεϊσάν (Thierry Meyssan) για τον οποίον οι δύο αυτές οντότητες ενεργούν η μια και η άλλη υπό την αιγίδα της Ουάσιγκτον επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα. Εξετάζει εδώ τις τελευταίες εξελίξεις.
Μετά τη πτώση της Μοσούλης, ισχυρίστηκα ότι ο σημερινός πόλεμος στο Ιράκ δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως πρωτοβουλία του ΙΚΙΛ, αλλά ως συνδυασμένη επίθεση των τζιχαντιστών και της κουρδικής τοπικής διοίκησης έτσι ώστε να εφαρμόσουν το αμερικανικό σχέδιο αναδιαμόρφωσης της χώρας [ 1 ]. Ήμουν τότε μοναχικός και αυτή η άποψη πήγαινε κόντρα στο ρεύμα. Τρεις εβδομάδες αργότερα, έγινε προφανής.
Η δημιουργία του Κουρδιστάν
Στις 20 Ιουνίου, το Ισραήλ αγόρασε από τη κουρδική τοπική κυβέρνηση πετρέλαιο που είχε κλαπεί στο Κιρκούκ, παρά τη διεθνή ειδοποίηση που εκδόθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Ιράκ [ 2 ]. Η διέλευση του πετρελαίου είχε διευκολυνθεί από το ΙΚΙΛ που ελέγχει τον αγωγό και μέσω Τουρκίας, η οποία επέτρεψε το εμπορεύμα να φορτωθεί σε ένα δεξαμενόπλοιο στο λιμάνι του Τσεϊχάν.
Στις 25 Ιουνίου, τα κουρδικά πολιτικά κόμματα στο Ιράκ έβαλαν στην άκρη τις διαφωνίες τους και σχημάτισαν κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Μέχρι τότε, είχαν χωριστεί σε δύο μεγάλες συμμαχίες, μια φιλοτουρκική και υπέρ του Ισραήλ υπό την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (KDP) του Μπαρζανί και η άλλη υπέρ του Ιράν και της Συρίας, υπό την ηγεσία της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK) του Ταλαμπανί. Η ένωση μεταξύ αυτών των δύο παρατάξεων δεν θα ήταν δυνατή χωρίς προηγούμενη συμφωνία μεταξύ του Τελ Αβίβ, της Ουάσιγκτον και της Τεχεράνης.
Ο Mendi Safadi, πολιτικός Δρούζος αξιωματούχος που εξασφαλίζει τακτικά την επικοινωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Κόντρας στη Συρία, παρέδωσε στον Ισραηλινό Reuven Rivlin επιστολή του Κουρδικού Αριστερού Κόμματος στη Συρία για να τον συγχαρεί για την εκλογή του στην Κνεσέτ και για να τον παρακαλέσει να υποστηρίξει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, καβάλα στη Συρία και το Ιράκ.
Στις 26 και 27 Ιουνίου, ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών William Hague, επισκέφθηκε τη Βαγδάτη και το Ερμπίλ. Όπως είχε συμφωνηθεί, κάλεσε τον πρωθυπουργό Νούρι αλ-Μαλίκι να σχηματίσει μια κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, γνωρίζοντας ότι δεν επρόκειτο να το πράξει. Αυτή η ρητορική άσκηση προκάλεσε χαμόγελα στο Τύπο του Λονδίνου για τον οποίο η συμβουλή του ερχόταν «λίγο αργά» [ 3 ]. Στη συνέχεια συζήτησε με τον Μασούντ Μπαρζανί για το μέλλον της ανεξαρτησίας του Κουρδιστάν.
Ως συνήθως, το πέρασμα των Βρετανών αποτελεί μια αποφασιστική στιγμή.
Ως συνήθως, το πέρασμα των Βρετανών αποτελεί μια αποφασιστική στιγμή.
Στις 29 Ιουνίου, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, έσπασε το ταμπού: ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ υποστήριζει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους σε ομιλία του στο Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. Προσεκτικά, απέφυγε να προσδιορίζει τα σύνορα τα οποία θα μπορέσουν πάντα να εξελίσσονται με το χρόνο [ 4 ].
Στις 3 Ιουλίου, ο πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης του Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, κάλεσε το κοινοβούλιο του να οργανώσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αυτοδιάθεση. Χωρίς έκπληξη, ο Λευκός Οίκος απάντησε επαναλαμβάνοντας δημοσίως την υποστήριξή του για «ένα δημοκρατικό Ιράκ, πλουραλιστικό και ενωμένο», ενώ ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεχόταν την ίδια ώρα ιδιωτικά τον επικεφαλής του γραφείου του κ. Μπαρζανί, Φουάντ Χουσεΐν, για να ρυθμίσουν τις λεπτομέρειες του δημοψηφίσματος.
Δεν φαίνεται ότι το PDK (πλειοψηφικό στο Ιράκ, αλλά μειοψηφικό στη Συρία) είναι ικανό να οργανώσει το δημοψήφισμα ταυτόχρονα και στις δύο χώρες.
Η Ουάσιγκτον θα πρέπει επομένως να ικανοποιηθεί με ένα Κουρδιστάν που θα χωρίσει από το σημερινό Ιράκ και να αναβάλει για αργότερα το διαμελισμό της Συρίας και της Τουρκίας.
Κατά την τρέχουσα περίοδο, πολλαπλασιάζει τα καθησυχαστικά μηνύματα προς τη Δαμασκό (με την οποία μιλάει και πάλι) και την Άγκυρα, που δεν την πιστεύουν.
Το ερώτημα που θέτει όλος ο κόσμος είναι ποια θα είναι η εξωτερική πολιτική αυτού του νέου κράτους.
Μέχρι στιγμής, ο Μπαρζανί είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια νησίδα ευημερίας, αλλά είχε ευθυγραμμιστεί με το Ισραήλ. Εάν αυτή η επιλογή ήταν να συνεχιστεί, αυτό θα άλλαζε τελείως τις υφιστάμενες στρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή.
Το φάσμα του Χαλιφάτου
Εν τω μεταξύ, το ΙΚΙΛ (που μετονομάστηκε σε Ισλαμικό Κράτος, ΙΚ) ανακήρυξε το Χαλιφάτο.
Σε ένα μεγάλο λυρικό κείμενο, γεμάτο με αποσπάσματα από το Κοράνι, ανακοίνωσε ότι αφού ήταν σε θέση να επιβάλει τη Σαρία στη μεγάλη περιοχή που ελέγχει στη Συρία και το Ιράκ, έβγαλε το συμπέρασμα ότι ήρθε η ώρα του Χαλιφάτου.
Ανακοίνωσε ότι έκλεξε τον αρχηγό του Χαλίφη Abu Bakr al-Baghdadi, και ότι κάθε πιστός, όπου κι αν βρίσκεται, έχει την υποχρέωση να υποτάσσεται σε αυτόν [5 ].
Δεν κυκλοφόρησε καμία φωτογραφία του νέου αρχηγού του κράτους, κανείς δεν γνωρίζει αν ο αλ-Bagdhadi υπάρχει πραγματικά ή εάν το όνομα του «Χαλίφη Ιμπραήμ» δεν είναι παρά απλά ένα σκιάχτρο.
Ανακοίνωσε ότι έκλεξε τον αρχηγό του Χαλίφη Abu Bakr al-Baghdadi, και ότι κάθε πιστός, όπου κι αν βρίσκεται, έχει την υποχρέωση να υποτάσσεται σε αυτόν [5 ].
Δεν κυκλοφόρησε καμία φωτογραφία του νέου αρχηγού του κράτους, κανείς δεν γνωρίζει αν ο αλ-Bagdhadi υπάρχει πραγματικά ή εάν το όνομα του «Χαλίφη Ιμπραήμ» δεν είναι παρά απλά ένα σκιάχτρο.
Εάν η κατάληψη του Βόρειου Ιράκ έτυχε θετικής υποδοχής από μέρος του μουσουλμανικού κόσμου, ερμηνεύεται όμως με διαφορετικούς τρόπους η φιλοδοξία του να τον κυβερνήσει στο σύνολο του.
Η Αλ-Κάιντα στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ (AQIM) υποστήριξε «τους ήρωες του Ισλαμικού Εμιράτου».
Ενώ η Αλ-Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) έστειλε τις καλύτερες ευχές της για επιτυχία και νίκες.
Οι λοιπές συνδεδεμένες ομάδες με την Αλ-Κάιντα, όπως η Boko Haram στη Νιγηρία και η Σαμπάαμπ στη Σομαλία αναμένονται να δηλώσουν σύντομα υποταγή .
Θα παρακολουθήσουμε έτσι μια μετάλλαξη της Αλ Κάιντα που θα περάσει από το καθεστώς του διεθνούς τρομοκρατικού δικτύου σε αυτό του μην αναγνωρισμένου κράτους.
Εν πάση περιπτώσει, το ΙΚ συνεχίζει την επέλαση του με προσοχή.
Γνωρίζει τα στρατιωτικά όρια του και προσέχει να μην προσβάλλει τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της, συμπεριλαμβανομένων των περιστασιακών καταστάσεων. Πχ, στη Σαμάρα, απέφυγε επιμελώς να επιτεθεί τα μαυσωλεία των Σιιτών Ιμάμηδων έτσι ώστε να μην προκαλέσει το Ιράν.
Ήδη, σηκώνονται πολλές φωνές στην Ουάσιγκτον για να επιβεβαιώσουν την αναδιαμόρφωση του Ιράκ.
Ο Μάικλ Χέιντεν, πρώην διευθυντής της NSA και της CIA, δίνει στο Fox News την ακόλουθη ετυμηγορία: «Με την κατάκτηση από τους εξεγερμένους του μεγαλύτερου μέρους του σουνιτικού εδάφους, το Ιράκ έχει ουσιαστικά πάψει να υπάρχει. Ο διαμελισμός είναι αναπόφευκτος».
Οι δηλώσεις του συνοδεύονται από εκκλήσεις για επέμβαση.
Ο πρώην σύμβουλος του Τζορτζ Μπους, και έπειτα πρεσβευτής στο Ιράκ του Μπαράκ Ομπάμα, Τζέιμς Τζέφρι, σχολίασε:
«Οι Τζιαχαντιστές δεν σταμάτησαν ποτέ, ακόμα και όταν ήμουν εκεί το 2010 και το 2011. Νικήθηκαν ολοκληρωτικά και έχασαν τον πληθυσμό τους. Τους κυνηγούσαμε στο βαθμό που δεν μπορούσαν να ξανασηκωθούν. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να τους συνετίσουμε, δεν υπάρχει τρόπος να τους κρατήσουμε, θα πρέπει να τους σκοτώσετε».
Ο δυτικός Τύπος ερμηνεύει αυτές τις θέσεις, ως συζήτηση μεταξύ υποστηρικτών της διαίρεσης του Ιράκ και υποστηρικτών της ένωσης με δύναμη.
Στην πραγματικότητα, το πρόγραμμα της Ουάσιγκτον δεν θα μπορούσε να είναι σαφέστερο: αφήστε καταρχάς τους τζιχαντιστές να διαμελίσουν το Ιράκ (και πιθανόν τη Σαουδική Αραβία), και στη συνέχεια συντρίψτε τους όταν τελειώνουν τη δουλειά τους.
Υπό αυτό το πρίσμα, ο Πρόεδρος Ομπάμα διαβουλεύεται και καθυστερεί όσο μπορεί.
Κατά παράβαση των αμυντικών συμφωνιών Ιράκ-ΗΠΑ, απέστειλε μόνο 800 άνδρες επί τόπου, από τους οποίους μόνο 300 για να πλαισιώσουν τις ιρακινές δυνάμεις, ενώ οι υπόλοιποι για να προστατέψουν την πρεσβεία του.
[2] “Israel accepts first delivery of disputed Kurdish pipeline oil”, par Julia Payne, Reuters, 20 juin 2014.
[3] « William Hague flies in to Baghdad with an appeal for unity – but it’s a bit late for that », par Patrick Cockburn, The Independent, 26 juin 2014.
[4] « Address by PM Netanyahu at the Institute for National Security Studies », PM’s Office, 29 juin 2014.
[5] « Proclamation du Califat », Réseau Voltaire, 1er juillet 2014.
Τιερί Μεϊσάν
==========================================================
Β)Μπαρζανί: Το Ιράκ διαμελίζεται
REUTERS/Brendan Smialowski
«Το Ιράκ διαμελίζεται», δήλωσε ο πρόεδρος της αυτόνομης κουρδικής περιοχής του βόρειου Ιράκ Μεσούντ Μπαρζανί σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag, προσθέτοντας ότι κάποιοι δεν θέλουν να το δουν αυτό.
Ο Μπαρζανί είπε ακόμη ότι καιρό πριν είχε διαπιστώσει την αύξηση της δύναμης του Ισλαμικού Κράτους και ότι είχε προειδοποιήσει τον πρωθυπουργό του Ιράκ Μαλίκι για αυτό, ο οποίος, όμως, δεν ήθελε να ακούσει.
«Στο Ιράκ υπάρχει κουρδική, σουνιτική, σιιτική και χριστιανική ταυτότητα. Δεν υπάρχει ιρακινή. Με αυτές θα φτιάξουμε ένα ενιαίο κράτος», αναρωτήθηκε ο Μπαρζανί για να απαντήσει αρνητικά. «Οι λαοί δεν γίνονται με το ζόρι. Εθελοντικά μπορούν να ζήσουν μαζί».
Αναφερόμενος στις σχέσεις με την Τουρκία δήλωσε ότι τα τελευταία 10 χρόνια έχουν βελτιωθεί κατά πολύ και ότι το ιρακινό Κουρδιστάν στηρίζει την διαδικασία ειρήνευσης ανάμεσα στην Τουρκία και τους Κούρδους. Διαβεβαίωσε ακόμη ότι το ιρακινό Κουρδιστάν θα είναι καλός γείτονας για όλες τις χώρες.
Σχετικά με τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν και την αντίδραση των γειτονικών χωρών επεσήμανε ότι οι γειτονικές χώρες έχουν καταλάβει ότι το ιρακινό Κουρδιστάν δεν απειλεί κανέναν τα τελευταία δέκα χρόνια.
Τέλος, ερωτηθείς για τη στάση των ΗΠΑ απάντησε ότι «Δεν περιμένουμε ενεργή βοήθεια, αλλά ούτε και περιμένουμε να αντισταθούν».
Ναυτεμπορική
=============================================================
Γ)Η υποκριτική έκπληξη Ή οδηγός για να ερμηνεύσουμε τα γεγονότα (στο Ιράκ και τη Συρία)
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ
Η προέλαση των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ προκάλεσε έκπληξη στη διεθνή κοινότητα η οποία, για μεν τους πολίτες μπορεί να ήταν αληθινή, για δε τις κυβερνήσεις, μάλλον, υποκριτική. Και ήταν υποκριτική, διότι, όλες οι κυβερνήσεις, τουλάχιστον του αναπτυγμένου κόσμου έχουν τους μηχανισμούς να γνωρίζουν και την τρέχουσα κατάσταση στην περιοχή και το ιστορικό της υπόβαθρο. Και τα δύο οδηγούσαν νομοτελειακά στο ερώτημα: πότε και πως θα εκφραστούν ως ενιαία κοινότητα οι Σουνίτες του Ιράκ αλλά, και της Συρίας, μετά τον εμφύλιο;
Το μεγάλο λάθος του κ. Μαλίκι, πρωθυπουργού του Ιράκ, ήταν ότι αγνόησε την ιστορία της περιοχής, τυφλωμένος προφανώς από τη δυνατότητα που του έδινε η νομή της εξουσίας και δεν φρόντισε να συμμετάσχουν στη Σιιτική κυβέρνησή του και οι Σουνίτες. Λάθος, που τώρα πληρώνεται.
Το μεγάλο λάθος του κ. Μαλίκι, πρωθυπουργού του Ιράκ, ήταν ότι αγνόησε την ιστορία της περιοχής, τυφλωμένος προφανώς από τη δυνατότητα που του έδινε η νομή της εξουσίας και δεν φρόντισε να συμμετάσχουν στη Σιιτική κυβέρνησή του και οι Σουνίτες. Λάθος, που τώρα πληρώνεται.
Το Ιράκ, βεβαίως, και η πρωτεύουσά του Βαγδάτη, αποτέλεσαν πάντοτε κέντρο του Σιιτισμού, και πρωτεύουσα του Χαλιφάτου των Αμπασιδών, αλλά, και η Σουνιτική παρουσία δεν μπορεί να παραβλεφθεί.
Τα ΜΜΕ της δύσης δείχνουν επίσης έκπληξη και αγωνία για την πιθανότητα τεμαχισμού, τριχοτόμησης, ίσως, του Ιράκ, παραβλέποντας ότι η χώρα αποτέλεσε τεχνητό κράτος των βιαστικών διευθετήσεων που έγιναν μετά τον Α'Π.Π., με τη συμφωνία Sykes- Picot, για τη διανομή των πετρελαιοφόρων περιοχών της Εγγύς Ανατολής.
Ο Αραβικός εθνικισμός, με την έννοια της ώθησης σε ενιαίο κράτος- έθνος, δεν υπήρξε ιστορικά αλλά, αποτέλεσε ιδιόμορφο φαινόμενο, μάλλον, του μεσοπολέμου.
ΟΙ ΡΙΖΕΣ
Οι Άραβες, τόσο από ιδιοσυγκρασία όσο και από θεία επιταγή του Προφήτη, συσπειρώνονταν στη βάση της φυλής και της θρησκείας και όχι της πολιτικής και του εθνικού κράτους. Αν και, το τι σημαίνει αραβική εθνότητα και αραβικό έθνος είναι πολύ συζητήσιμο.
Το ρόλο των πολιτικών κομμάτων στον αραβικό κόσμο τον διαδραμάτισε η θρησκεία και οι πολλές διασπάσεις της σε δόγματα, τα οποία, είχαν μεν θεία αναφορά, απηχούσαν, όμως, και κοινωνικές διαφοροποιήσεις και διαστρωματώσεις. Ο Σιισμός για παράδειγμα, αποτέλεσε κοινωνική, πρωτίστως, αμφισβήτηση της Σουνιτικής αριστοκρατίας στις διάφορες αραβικές περιοχές.
Ακόμη και ο Μωάμεθ εκπροσωπούσε τους άπορους και την έχθρα τους κατά της άρχουσας αστικής, με την έννοια της πόλεως, ολιγαρχίας της εποχής του.
Ο τρόπος που εξουσίαζε αυτούς που είχαν προσηλυτιστεί στη νέα θρησκεία και η αδυναμία του, Συνταγματική θα λέγαμε σήμερα, με δυτικούς όρους, να ορίσει διάδοχο, προδιέγραψαν την αραβική εξέλιξη. Η εξουσία μεταβιβάστηκε από την κοινή γνώμη στο Θεό, ο οποίος την παρέδωσε στο Μωάμεθ που ήταν ο εκλεκτός Απόστολός του. Αυτή η μεταβίβαση διαμόρφωσε τη μελλοντική ιστορία της μουσουλμανικής διακυβέρνησης και της μουσουλμανικής πολιτικής σκέψης. Αφού ο εκλεκτός του Θεού ήταν ο Μωάμεθ, ο ίδιος δεν είχε τη δυνατότητα να παραδώσει την εξουσία, δεδομένου ότι, αυτό ήταν θεϊκό προνόμιο.
Το μόνο προηγούμενο που είχαν οι Άραβες για να δώσει λύση στο πρόβλημα της διαδοχής ήταν ο τρόπος που εξέλεγαν τον αρχηγό της φυλής. Αυτό και έκαναν. Διάδοχος επελέγη ένας στενός συνεργάτης του Προφήτη, ο Αμπού Μπάκρ, ο οποίος δεν έγινε αποδεκτός από όλους τους φύλαρχους. Το αρχικό συμβόλαιο έσπασε και οι διαιρέσεις άρχισαν. Ωστόσο, οι Ομεϋάδες, μεγάλη και ισχυρή Αραβική οικογένεια, ίδρυσαν το πρώτο Χαλιφάτο με έδρα τη Δαμασκό, την οποία πήραν από τους Βυζαντινούς. Το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών.
Γνήσια Αραβική η Αυτοκρατορία, άφησε στο κοινωνικό περιθώριο όσους μουσουλμάνους δεν κατάγονταν αμιγώς από κάποια αραβική φυλή, για να τους οδηγήσει σε συσπείρωση γύρω από την αραβική θρησκευτική αίρεση του Σιισμού.
Η κατάκτηση του Ιράκ και στη συνέχεια του Ιράν από τους Άραβες, οδήγησε σε εκμουσουλμανισμό των Περσών αλλά και σε έντονη περσική πολιτισμική επιρροή των Αράβων.
Το νέο Χαλιφάτο, το Χαλιφάτο των Αμπασιδών, με έδρα τη Βαγδάτη, είχε έντονη την περσική επιρροή
«Η αντικατάσταση των Ομεϋαδών από τους Αμπασίδες στην ηγεσία της Ισλαμικής κοινότητας ήταν μια επανάσταση στην ιστορία του Ισλάμ, μια τόσο σημαντική καμπή όσο η Γαλλική και η Ρωσική επανάσταση στη δύση», θα γράψει ο Bernard Lewis στο βιβλίο του «οι Άραβες στην ιστορία».
Οι Ευρωπαίοι ερμήνευσαν τη σύγκρουση Ομεϋαδών και Αμπασιδών, καθώς και το θρησκευτικό σχίσμα στα πρώτα χρόνια του Ισλάμ, ως σύγκρουση εθνοτήτων μεταξύ Περσών και Αράβων. Θεώρησαν τη νίκη των Αμπασιδών ως νίκη των Περσών επί των Αράβων που δημιούργησε υπό το μανδύα του εκπερσισμένου Ισλάμ μια νέα Ιρανική αυτοκρατορία στη θέση του κατακρημνισμένου Αραβικού Βασιλείου.
Η σχέση, δηλαδή, Ιράν- Ιράκ, αν μπορεί να μιλήσει κανείς τόσο σχηματικά αφού το Ιράκ, ως χώρα, ήταν δημιούργημα των διευθετήσεων του Α'Π.Π., χρονολογούνται από πολύ νωρίς στην περσοαραβική ιστορία και δεν είναι κάτι εφήμερο των ημερών μας.
Ο Σιισμός είχε εξελιχθεί από ένα αραβικό κόμμα, που ήταν στις αρχές, σε μια μουσουλμανική αίρεση και πέτυχε μια πρώτη συνταρακτική νίκη με την άνοδο των Αμπασιδών στο Χαλιφάτο.
Το τρίτο Χαλιφάτο ήταν των Φατιμιδών και είχε έδρα το Κάϊρο.
Οι Φατιμίδες ήταν Ισμαηλίτες (σιιτική αίρεση), οι Αμπασίδες, όπως είπαμε Σιίτες και οι Ομεϋάδες Σουνίτες.
Συνεπώς, για να ξεδιαλύνουμε λίγο τα πράγματα, ούτε η σύγκρουση Σιιτών και Σουνιτών είναι φαινόμενο των ημερών μας, ούτε η σχέση Αράβων και Ιρανών Σιιτών. Υπό μία έννοια, υπήρξε ιστορική περίοδος που Πέρσες και Άραβες συνυπήρξαν και διοίκησαν την ευρύτερη περιοχή με το Χαλιφάτο των Αμπασιδών.
Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Η σχέση, τώρα, με την Ευρώπη και η παρουσία τους στη γηραιά ήπειρο, που επίσης εξέπληξε όσους δεν έχουν αναζητήσει αναφορές στην ιστορία.
Είναι γνωστό ότι κατά την εποχή της εξάπλωσής τους, οι Άραβες έφτασαν στην Ιβηρική χερσόνησο και άφησαν έντονο το πολιτισμικό τους στίγμα. Προχώρησαν, μάλιστα, και προς το κέντρο της Ευρώπης και έφτασαν μέχρι το Πουατιέ, όπου ηττήθηκαν από τον Κάρολο Μαρτέλο (732) σε μια επική μάχη, η οποία, κατά ορισμένους ιστορικούς, έκρινε το μέλλον της ηπείρου.
Συνεπώς, η Ευρώπη δεν είναι ξένος χώρος για τους Άραβες.
Μάλιστα, η αντεπίθεση των ευρωπαϊκών λαών πήρε το όνομα «Eπανακατάκτηση», «Reconquista”, όπως είναι γνωστή στην ιστορία η ανάκτηση των χαμένων εδαφών.
Περιττό να αναφερθούμε στην κατάληψη, και την κατοχή, των βυζαντινών κτήσεων της Κρήτης, της Κύπρου, της Ρόδου και της Σικελίας.
Το ισπανικό ισλάμ στην ακμή του παρουσίαζε ένα λαμπρό θέαμα. Οι ;Aραβες βελτίωσαν την αυλή της χερσονήσου από πολλές απόψεις.
Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ακόμη και η αρχαιοελληνική κληρονομιά έφτανε στους Ισπανούς άραβες από την Ανατολή περισσότερο από τα βιβλία που εισάγονταν από τα ανατολίτικα κέντρα μετάφρασης, παρά από τοπικές πηγές.
Ένα μεγάλο μέρος της κληρονομιάς της Αρχαίας Ελλάδας πρωτοέγινε γνωστό στη δύση από αραβικές μεταφράσεις που βρέθηκαν στην Ισπανία.
Η ισλαμική κοινωνία της κλασικής περιόδου ήταν ένα περίπλοκο σύστημα που ενσωμάτωνε στους κόλπους της πολλά στοιχεία διαφορετικής προέλευσης. Ίσως, η σημαντικότερη ήταν η επίδραση του ελληνισμού, κυρίως στην επιστήμη, τη φιλοσοφία, την τέχνη και την αρχιτεκτονική κι ακόμη, ως ένα μικρό βαθμό στη λογοτεχνία.
Όπως γράφει ο Bernard Lewis «τόσο μεγάλη ήταν η ελληνιστική επιρροή, ώστε το Ισλάμ είχε περιγραφεί ως ο τρίτος κληρονόμος, μαζί με την ελληνική και τη λατινική χριστιανοσύνη, της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς».
Αλλά, ο ελληνισμός του Ισλάμ ήταν ο ύστερος ελληνισμός της Εγγύς Ανατολής, ημιεξανατολισμένος από αραμαϊκές και χριστιανικές επιρροές, η αδιάκοπη συνέχεια της ύστερης αρχαιότητας, μάλλον, παρά η εκ νέου ανακάλυψη, όπως στη Δύση, της κλασικής Αθήνας.
Οι Χαλίφες έστελναν λόγιους σε διάφορα μέρη, ακόμη και στο Βυζάντιο, σε αναζήτηση χειρογράφων.
Στη φιλοσοφία, οι ελληνικές ιδέες υπήρξαν κορυφαίας σημασίας. Οι μεταφράσεις του Αριστοτέλη επηρέασαν την όλη φιλοσοφική και θεολογική αντίληψη του Ισλάμ.
Η αποδοχή από το Ισλάμ της ελληνικής κληρονομιάς προκάλεσε μια διαμάχη ανάμεσα στην επιστημονική ορθολογική τάση της νέας γνώσης και τον ατομιστικό και ενορατικό χαρακτήρα της ισλαμικής θρησκευτικής σκέψης, κατά τον Μπέρναρντ Λιούις πάντα.
Οι άραβες ένωσαν σε μια και μοναδική κοινωνία δύο παλαιότερους αλληλοσυγκρουόμενους πολιτισμούς, από τη μια πλευρά την προαιώνια και πολύμορφη Μεσογειακή παράδοση της Ελλάδας, της Ρώμης, του Ισραήλ και της αρχαίας Εγγύς Ανατολής και, από την άλλη, τον πλούσιο πολιτισμό του Ιράν, με τα δικά του πρότυπα ζωής και σκέψης και τις καρποφόρες επαφές του με τους σπουδαίους πολιτισμούς της μακρινής Ανατολής.
Παρήκμασαν και κατελήφθησαν από ένα φύλο, τους Σελτζούκους, που έφτασαν από την Κεντρική Ασία το 10ο αιώνα.
Μπήκαν στα εδάφη του Χαλιφάτου, αποδέχτηκαν το Ισλάμ αλλά κατέλαβαν την περιοχή.
Το μεγάλο όπως χτύπημα προήλθε από τους Μογγόλους του Τσεγκίς Χάν, οι οποίοι το 1258 κατήργησαν το Χαλιφάτο των Αμπασιδών.
Η συντριβή αυτού του μεγάλου ιστορικού θεσμού που, έστω και σε παρακμή εξακολουθούσε να είναι το νόμιμο κέντρο του Ισλάμ και η εγγύηση της ενότητάς του, υπήρξε το τέλος μιας εποχής της ισλαμικής ιστορίας.
Είναι υπερβολή να πιστεύουμε πως θα το ανασυστήσουν οι μαχητές του «Ισλαμικού Κράτους», σήμερα, και ο Χαλίφης τους.
Όπως, όμως, είναι υποκρισία να κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε εξελίξεις που, ενδεχομένως, να τεκταίνονται σε κέντρα διαμόρφωσης της διεθνούς πολιτικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου