Πήρε το όνομά της από τη θεία της, τη διάσημη ηθοποιό του Θεάτρου Τέχνης (ΜΧΑΤ) Όλγα Λεονάρντοβνα Κνίπερ-Τσίχοβα, σύζυγο του Τσέχοφ. Η σχέση με την οικογένεια Τσέχοφ είναι διπλή: ο πρώτος σύζυγος της Όλγας, Μιχαήλ Τσέχοφ, ήταν ανιψιός του Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχοφ, εξαιρετικός ηθοποιός και σκηνοθέτης, δάσκαλος, δημιουργός θεατρικής σχολής στις ΗΠΑ, από την οποία πέρασαν οι Μέριλιν Μονρόε, Γιουλ Μπρίνερ, Μάρλον Μπράντο, Τζέιμς Ντιν, Πολ Νιούμαν και άλλοι αστέρες.
Οταν ο Μιχαήλ φίλησε την Όλγα
Πάντα περιστοιχιζόταν από μεγάλες προσωπικότητες. Ηθοποιοί, δικτάτορες, συγγραφείς. Όλα ξεκίνησαν όταν η νεαρή Όλγα Κνίπερ, ελεύθερη ακροάτρια της σχολής του θεάτρου ΜΧΑΤ, έπαιξε τον ρόλο της Οφηλίας στην φιλανθρωπική παράσταση «Άμλετ», ενώ ο Μιχαήλ Τσέχοφ έπαιξε τον πρίγκιπα. Μετά την παράσταση, ο συναισθηματικός Τσέχοφ φίλησε την Όλγα. Το φιλί ήταν τόσο παθιασμένο, που η αφελής και άπειρη Όλγα φοβήθηκε στα σοβαρά ότι θα μείνει έγκυος. «Τώρα πρέπει να παντρευτούμε» είπε. Και πράγματι παντρεύτηκαν. Αν και το έπραξαν μυστικά, σ' ένα μικρό χωριό, και το ανακοίνωσαν αργότερα.
Ήταν περήφανη για το νέο της επώνυμο και το κράτησε παρ' όλους τους γάμους και παρά το γεγονός ότι στη ναζιστική Γερμανία, όπου την έφερε μετά η μοίρα, ήταν καταδικαστικό να έχεις σλαβικό όνομα.
Πράκτορας (;) στη Γερμανία
Was Olga Chekhova a secret agent of the Kremlin?
Τσέχοβα και Χίτλερ. Πηγή:
Ullstein Bild / Vostock-photo
Έζησαν μαζί για λίγο καιρό. Μετά την επανάσταση, πρώτη έφυγε στο εξωτερικό η Όλγα, όταν παντρεύτηκε έναν Ούγγρο παραγωγό του κινηματογράφου, και έξι χρόνια αργότερα μετανάστευσε και ο Μιχαήλ. Η επιλογή της Γερμανίας ήταν φυσική για μια Γερμανίδα στην καταγωγή, κι έτσι λοιπόν κατέληξε εκεί. Όμως οι περιστάσεις κάτω από τις οποίες αναχώρησε είναι μυστηριώδεις. Και εδώ εισερχόμαστε στον χώρο των μύθων και εικασιών. Σύμφωνα με μία απ' αυτές, λίγο προτού φύγει, η Όλγα κλήθηκε στη Διεύθυνση Στρατιωτικών Πληροφοριών, όπου στρατολογήθηκε πράκτορας. Της έκαναν μαθήματα κρυπτογράφησης, παρουσίασαν γιάφκες και κωδικούς. Αν αυτό αληθεύει, τότε στο κατασκοπικό έργο της η Τσέχοβα είχε μια προκάτοχο: Τη διάσημη κατάσκοπο και χορεύτρια Μάτα Χάρι. Και για τη μεγάλη Γκρέτα Γκάρμπο συντηρείται επίσης παρόμοιος μύθος. Λένε ότι την περίοδο του πολέμου ήταν πράκτορας των συμμάχων στη Νορβηγία και τη Σουηδία, και, μάλιστα, προετοίμαζε τη δολοφονία του Χίτλερ, έχοντας πάντα, γι' αυτόν τον σκοπό, ένα όπλο στην τσάντα.
Η υπόθεση για τη στρατολόγηση της Τσέχοβα δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ, ούτε όμως έχει απορριφθεί. Η ζωή της είχε άπειρες δυνατές στιγμές και χωρίς την κατασκοπία. Μια απ' αυτές, για παράδειγμα, είναι η χαριτωμένη ιστορία για το πώς, κατά την περιοδεία της στην Αμερική, η Όλγα μαγείρεψε τη ρωσική σούπα σι για τη Μάρλεν Ντίτριχ και τον Γκάρι Κούπερ, και έπειτα έπιναν βότκα μαζί.
Δεξιοτεχνικά σέξι και γοητευτική
Η Τσέχοβα δεν υπήρξε μεγάλη ηθοποιός, ήταν όμως σίγουρα επαγγελματίας. Εντούτοις, μαζί με όλο τον επαγγελματισμό και τη δεξιοτεχνία της, το βασικό ατού της ήταν η εμφάνιση. Μία από τις δασκάλες της, η Ελεονόρα Ντουζέ, μια φορά της είπε: «Πρέπει να βγαίνεις στη σκηνή γυμνή». «Δεν το κατάλαβα αμέσως» έγραψε η Όλγα στο βιβλίο απομνημονευμάτων «το ρολόι μου έχει άλλο ρυθμό», «ότι η Ντουζέ εννοούσε ότι πρέπει να αφήνεις ανοιχτή, γυμνή την ψυχή σου πάνω στη σκηνή, και όχι το στριπτίζ».
Έπαιζε στις καλύτερες σκηνές του Βερολίνου, μην παραμελώντας και τους ερωτικούς ρόλους. Και ήταν γοητευτική. Ήταν γοητευτική πάνω στη σκηνή, στην οθόνη και ιδιαίτερα στην προσωπική επαφή. Όταν άρχισε την κινηματογραφική καριέρα της, έγινε γρήγορα μία από τις πρώτες ηθοποιούς της Γερμανίας. «Στην αμερικανική περιοδεία ήρθα με το παρατσούκλι “σεξ-Όλγα”» θυμάται η ίδια. Εντούτοις και το επίπεδο της υποκριτικής της τέχνης ήταν υψηλό. Δεν είναι τυχαίο ότι έπαιξε σε έργα του Χίτσκοκ.
Συνολικά η Τσέχοβα έπαιξε σε περισσότερες από εκατό ταινίες, μεταξύ των οποίων και το θρυλικό «Μουλέν Ρουζ». Συν τις θεατρικές παραστάσεις. Και όχι όποιες να 'ναι, αλλά σκηνοθετημένες από τον κορυφαίο Γερμανό σκηνοθέτη εκείνης της εποχής, τον Μαξ Ράινχαρτ.
Την ίδια ώρα στην πολιτική σκηνή βρισκόταν σε εξέλιξη μια διαφορετική παράσταση: Η Γερμανία έγινε ναζιστική. Η Τσέχοβα έβλεπε τα πολιτικά γεγονότα από τη δική της θέση: «Ολόκληρη η ηγεσία της Βέρμαχτ δεν προκαλεί καμιά ερωτική επιθυμία, ενώ εγώ είμαι μια γυναίκα λίγο πάνω από τα σαράντα». Η δημοσιότητά της ήταν μεγάλη. Οι φωτογραφίες της κοσμούσαν τους στρατώνες της Λουφτβάφε και τα στρατιωτικά χαρακώματα. Ο Χίτλερ τής έδωσε τον τίτλο της κρατικής ηθοποιού του Ράιχ. Ο φύρερ την προσκαλούσε σε επίσημες εκδηλώσεις, την άφηνε να καθίσει δίπλα του και την πρόσεχε ιδιαίτερα. Η Τσέχοβα είχε ερωτικές ιστορίες με τους καλύτερους πιλότους του Γκέρινγκ και υπήρξε φίλη της Εύα Μπράουν, κι όμως... Όλο αυτό θα μπορούσε να είναι και διπλή ζωή.
Ο «μυστικός» ρόλος που έμεινε σενάριο...
Ο ρόλος της διασημότητας της παρείχε απίστευτες ευκαιρίες για πρόσβαση σε μυστικές πληροφορίες. Φημολογείται ότι η σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών είχε σχέδιο δολοφονίας του Χίτλερ, με πρωταγωνίστρια την Όλγα Τσέχοβα. Αλλά την τελευταία στιγμή ο Στάλιν ακύρωσε την επιχείρηση, φοβούμενος ότι, μετά τον θάνατο του Φύρερ, οι Γερμανοί στρατηγοί θα συμμαχήσουν με την Αγγλία και την Αμερική εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.
Αυτή η ιστορία αποτέλεσε τον πυρήνα της πλοκής της καλτ σοβιετική ταινίας «Οι δεκαεπτά στιγμές της άνοιξης». Όμως εάν οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες όντως είχαν έναν πράκτορα ο οποίος, όπως ο πρωταγωνιστής της εν λόγω ταινίας Στίρλετς, ήταν σε θέση να μάθει ποιος από τους ηγέτες του Ράιχ επιχειρεί να προβεί σε χωριστές διαπραγματεύσεις με τους συμμάχους, αυτή ήταν η Όλγα Τσέχοβα. Δυτικοί δημοσιογράφοι ισχυρίζονται ότι η Τσέχοβα υπήρξε εκείνη η μυστική, καλά πληροφορημένη πηγή πληροφοριών με την οποία κρατούσε επαφή, καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, ο εγκαταστημένος στην Ελβετία σοβιετικός κατάσκοπος, Σάντορ Ράντο.
Ωστόσο όλα αυτά είναι φήμες και υποθέσεις, ενώ τα ακριβή στοιχεία είναι ελάχιστα. Ας αναφέρουμε ένα. Όταν τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Κριμαία, άφησαν άθιχτο το σπίτι του Τσέχοφ, ενώ το κτήμα του Τολστόι Γιάσναγια Πολιάνα και το Σπάσκογε-Λουτοβίνοβο του Τουργκένεφ καταστράφηκαν από φωτιά. Ο Τολστόι και ο Τουργκένεφ δεν είχαν κανέναν προστάτη στο Βερολίνο, ενώ ο Τσέχοφ, όπως φαίνεται, είχε.

Πηγή: Ullstein Bild / Vostock-photo
Το σκάκι και ο Στάλιν
Στο τέλος του πολέμου μετέφεραν την Όλγα στη Μόσχα. Της έδωσαν ένα υπηρεσιακό διαμέρισμα όπου έζησε σχεδόν δύο μήνες. Δίπλα της βρίσκονταν πάντα ευγενικοί νεαροί αξιωματικοί που έπαιζαν σκάκι μαζί της. Οι ίδιοι «σκακιστές» την πήγαιναν στο Κρεμλίνο για συνομιλίες με τον Μπέρια και, ενδεχομένως, με τον ίδιο τον Στάλιν. Της δόθηκε η ευκαιρία να κάνει βόλτα στην πόλη. Στον δρόμο την πλησίασε μια κοπέλα και φωνάζοντας «Προδότρια!» την έφτυσε στο πρόσωπο. Και έπειτα συμβαίνει κάτι απροσδόκητο: Την αφήνουν ελεύθερη. Εκείνη, την προστατευόμενη του Χίτλερ! Την κρατική ηθοποιό του Τρίτου Ράιχ! Πότε; Την εποχή εκείνη που η παραμικρή σκιά, ένας υπαινιγμός, μια υποψία για συνεργασία με τους Γερμανούς ήταν αρκετά ώστε να χαθεί ένας άνθρωπος για πάντα. Επιπλέον οι σοβιετικές κατοχικές δυνάμεις στο Βερολίνο έκαναν τα πάντα για να μην έχει η οικογένεια Τσέχοφ καμία ανάγκη. Και όταν η Όλγα αποφάσισε να φύγει στη Δυτική Γερμανία, δεν βρήκε κανένα εμπόδιο και έφυγε ελεύθερα. Είναι απίστευτο, όπως απίστευτα είναι και πολλά άλλα στοιχεία της ζωής της.
«Η ζωή είναι ωραία!»
Συνέχιζε να παίζει στο θέατρο. Όταν άφησε τη σκηνή και τον κινηματογράφο, ίδρυσε την εταιρία «Καλλυντικά της Όλγα Τσέχοβα». Έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα. Δεν της άρεσε να ανακαλεί τον πόλεμο, όμως τον Τσέχοφ τον θυμόταν με μεγάλη ευχαρίστηση. Κάθε χρόνο, την ημέρα του θανάτου του Αντόν Τσέχοφ, επισκεπτόταν το Μπάντενβαϊλερ, όπου απεβίωσε ο «θείος Αντόσα». Στις 9 Μαρτίου 1980, ενώ ένιωθε ότι οι μέρες της τελειώνουν, φώναξε την εγγονή της: «Στο νεκροκρέβατό του, ο Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχοφ είπε στην Όλγα Λεονάρντοβνα ότι θέλει να πιει ένα ποτήρι σαμπάνια. Το ήπιε και ξεψύχησε. Θέλω να ακολουθήσουν το παράδειγμά του». Η Τσέχοβα εξήγησε στην εγγονή πού βρίσκεται το επιθυμητό ράφι στο κελάρι και εκείνη επέστρεψε με ένα ποτήρι σαμπάνια για την ετοιμοθάνατη. Αφού ήπιε την τελευταία, στη ζωή της, γουλιά σαμπάνια, η Όλγα Κονσταντίνοβνα αναφώνησε: «Η ζωή είναι ωραία!»
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ITI-Info (περιοδικό του Διεθνούς Θεατρικού Ινστιτούτου) rusiti.ru/magazine