Το προφίλ του Ντοστογιέφσκι μέσα από το twitter
11 Νοεμβρίου 2013
Την ημέρα γενεθλίων του μεγάλου συγγραφέα, η διακεκριμένη φιλόλογος
Λιουντμίλα Σαράσκινα δέχθηκε πλειάδα ερωτήσεων από τους αναγνώστες της
“Ρωσίας Τώρα”, από όλο τον κόσμο. Παρουσιάζουμε ορισμένες εξ' αυτών, τις
πλέον ενδιαφέρουσες.
Η σχέση του με τη Θρησκεία
Ερώτηση: Είχε ο Ντοστογιέφσκι κάποια ιδιαίτερη
τάση προς τη θρησκεία; Ποιο από τα έργα του αποκαλύπτει με περισσότερη σαφήνεια
τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις; Brice Jordan Απάντηση: Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των αντιλήψεων του Ντοστογιέφσκι για τη θρησκεία έγκειται στο γεγονός ότι η πίστη του πέρασε από τη μεγάλη και σκληρή δοκιμασία της αμφιβολίας. Σε πιο έκδηλη μορφή οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις εκφράζονται στο μυθιστόρημα “Αδελφοί Καραμάζοφ”.
-Θα ήθελα να μάθω τι γνώμη είχε ο Ντοστογιέφσκι για τον Χριστιανισμό. Érika Batista
Ο Ντοστογιέφσκι ήταν Ορθόδοξος Χριστιανός και έτρεφε βαθύ αίσθημα αγάπης για τον Χριστό.
-Ο Ντοστογιέφσκι γνώριζε τον Καθολικισμό; Στα έργα του παρατηρείται μια κριτική στάση απέναντί του. Пάουλα Αλμαράτ
Στα κάτεργα, ο Ντοστογιέφσκι γνώρισε έναν Πολωνό Καθολικό, επίσης φυλακισμένο. Τον έθιγε η υπεροπτική τους στάση απέναντι στους Ορθόδοξους φυλακισμένους. Αργότερα, άσκησε εκτεταμένη κριτική στον Πάπα Πίο τον Θ'.
-Διάβαζε όντως ο Ντοστογιέφσκι τους Πατέρες της Εκκλησίας, και μάλιστα είχε επηρεαστεί από τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο; Euthimios Nikrer
ΑΠ: Φυσικά, διάβαζε. Και τους Πατέρες της Εκκλησίας και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Πολλές φορές τον αναφέρεται στα έργα του, ήξερε τη Θεία Λειτουργία του, χρησιμοποιούσε χωρίο από τον Λόγο του εις τον Άγιον Πάσχα: “Πού είναι, θάνατε, το κεντρί σου;...»
Η απόδοση της κοινωνικής Δικαιοσύνης
-Γιατί θεωρείται ότι στο βιβλίο “Έγκλημα και
τιμωρία”, ο Ντοστογιέφσκι προέγνωσε την έλευση του αντίχριστου; Carli Vera NavamuelΔεν έχω ακούσει αυτή την εκδοχή, και ποιος “θεωρεί” κάτι τέτοιο, δεν γνωρίζω. Στο “Έγκλημα και τιμωρία”, δεν αναφέρεται στην έλευση του αντίχριστου, αλλά στους ανθρώπους που θα εμφανιστούν για να αποδώσουν δικαιοσύνη, μέσω του “δικαιολογημένου αίματος”. Και αυτό συνέβη στη Ρωσία.
-Πιστεύετε ότι το “Όνειρο ενός γελοίου” εκφράζει κυρίως θρησκευτικές ή ανθρωπιστικές ιδέες; Dmitriy Groesbeck
Η πίστη για τον Ντοστογιέφσκι, είναι το μεγάλο δυναμικό της αγάπης για τον άνθρωπο. Γι' αυτό και στο “Όνειρο ενός γελοίου”, το θρησκευτικό και το ανθρωπιστικό είναι άρρηκτα δεμένα.
Το προσωπικό στοιχείο στα έργα του
-Υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία στον “Ηλίθιο”; dionΥπάρχουν, βέβαια. Όχι όμως προφανή, αλλά πλάγια και αποσπασματικά.
-Ποια είναι η σχέση του Ρασκόλνικοφ με το προσωπικό “εγώ” του Ντοστογιέφσκι; Vinícius Ramos Pires
Ο Ντοστογιέφσκι κατανοούσε πολύ καλά όλα τα κίνητρα και τις διαθέσεις του Ρασκόλνικοφ, αλλά ο ίδιος ποτέ δεν είχε ζήσει παρόμοια βιώματα.
-Αντλούσε ο Ντοστογιέφσκι ιδέες για το έργο του από τις προσωπικές εμπειρίες; Έπασχε από ψυχικά νοσήματα; Είχε προβλήματα με τον νόμο;
Ασφαλώς και αντλούσε, όπως ο κάθε συγγραφέας. Δεν νοσούσε, ήταν ψυχικά υγιής. Στα νεανικά του χρόνια ζούσε ισχυρές νευρικές εντάσεις, φοβόταν το λήθαργο. Οσον αφορά τις σχέσεις του με το νόμο, συνελήφθη το 1849 για συμμετοχή σε επαναστατική οργάνωση, καταδικάστηκε σε θάνατο δια τυφεκισμού. Η ποινή μετριάστηκε σε τέσσερα χρόνια καταναγκαστικών έργων και έξι χρόνια στρατιωτικής εξορίας. Αφέθηκε ελεύθερος το 1859.
-Ποια ήταν η αιτία της επιληψίας του Ντοστογιέφσκι; Robert Focht
Πιθανότατα, τα κάτεργα, ο εγκλεισμός του σε φυλακή στο Ομσκ (1850–1854).
Ποιοί τον επηρέασαν
-Ποιος συγγραφέας επηρρέασε τον Ντοστογιέφσκι στα
νιάτα του; Nicole G. LandryΠοιά είναι η Λιουντμίλα Σαράσκιναe
Διδάκτωρ Φιλολογίας, ιστορικός της Λογοτεχνίας. Μελέτησε τη ζωή και το έργο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι και του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Συγγραφέας πάνω από δέκα βιβλίων, βραβευμένη με μερικές λογοτεχνικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το “Βιβλίο της χρονιάς” (2008) και το “Μεγάλο βιβλίο” (2008, δύο βραβεία). Έχει διδάξει σε Πανεπιστήμια της Δανίας, των ΗΠΑ, της Πολωνίας. Εχει κάνει διαλέξεις σε Σχολές της Γερμανίας και της Ιαπωνίας.-Εκτός από τη Γεωργία Σάνδη, στην οποία ο Ντοστογιέφσκι αφιέρωσε ένα κείμενο μετά τον θάνατό της, και τον Πούσκιν, ποιους άλλους συγγραφείς και φιλοσόφους θαύμαζε ο Ντοστογιέφσκι, που άσκησαν επιρροή πάνω στο έργο του; Mônica Colacique
Σέξπιρ, Σίλερ, Μπαλζάκ, Γκαίτε, Χόφμαν, Ουγκώ.
-Είχε μελετήσει ο Φιόντορ την κλινική ψυχολογία;
Δεν την μελέτησε ποτέ ειδικά, αλλά πολλά πράγματα τα καταλάβαινε διαισθητικά.
-Ποιες στιγμές της ζωής του επηρέασαν το έργο του Ντοστογιέφσκι;
Τα παιδικά του χρόνια, η συμμετοχή στην ομάδα του Πετρασέφσκι, η φυλακή.
-Είχε συναντήσει γυναίκες των Δεκεμβριστών στη Σιβηρία, κατά την εξορία του;
Ναι, έχει συναντήσει. Στις φυλακές του Τομπόλσκ και του Ομσκ. Είχε αλληλογραφία με τη γυναίκα του Δεκεμβριστή Φονβίζιν, τη Ν.Ντ. Φονβίζινα.
-Ντοστογιέφσκι και Γαλλία: Είχε επισκεφτεί ποτέ τη Γαλλία, ποια ήταν η γνώμη του για τη Γαλλία, για τον γαλλικό Πολιτισμό, και ιδιαίτερα για τη Λογοτεχνία;
Στη Γαλλία είχε ταξιδέψει πολλές φορές, τη γαλλική Λογοτεχνία την γνώριζε όπως τη ρωσική. Παρακολουθούσε στενά την εξέλιξή της...
-Ποια ήταν η σχέση του Ντοστογιέφσκι με τον Τουργκένιεφ; Cristiano Alves
Η σχέση τους ήταν περίπλοκη, πολεμική, και κάποτε εχθρική – λόγω ιδεολογικού χάσματος.
Προσωπικές στιγμές
ΕΡ: Είχε ξεπεράσει ο Ντοστογιέφσκι την μανία των
τυχερών παιχνιδιών ή έπαιζε μέχρι το τέλος της ζωής του; Gala KalashnikovaΤην ξεπέρασε. Την εποχή της συγγραφής του μυθιστορήματος “Οι Δαιμονισμένοι”, δηλαδή το 1871, ήταν η τελευταία φορά που έπαιξε. Ο τζόγος στη ζωή του κράτησε 10 χρόνια.
-Ο Ντοστογιέφσκι αγαπούσε τη γυναίκα του;
Είχε παντρευτεί δύο φορές. Η πρώτη του σύζυγος πέθανε νέα από φυματίωση. Με τη δεύτερη έζησαν μαζί 14 χρόνια, και την αγαπούσε πολύ.
Ηρωες, λογοκρισία, επανάσταση
-Υπήρξε πραγματικό πρόσωπο ο γέροντας Ζωσιμά από
τους “Αδελφούς Καραμάζοφ”, ή αυτός ο ήρωας επινοήθηκε από τον συγγραφέα;Πρόκειται για μια συλλογική μορφή. Είναι οι μοναχοί της Όπτινα μαζί με τη φαντασιακή εικόνα του ιδανικού χριστιανού.
-Με ποια έργα καλύτερα να αρχίσει κανείς τη γνωριμία του με τον Ντοστογιέφσκι; Juan N Xoconostle
Καλύτερα από την ίδια την αρχή, από τους “Φτωχούς” και μέχρι το τέλος.
-Ποια από τα έργα του Ντοστογιέφσκι είναι δημοφιλέστερα στη Ρωσία; KZ Long
Σύμφωνα με στατιστικές, είναι το “Έγκλημα και τιμωρία”, “Οι δαιμονισμένοι”, “Ο ηλίθιος”.
-Έχει υποστεί κάποιο από τα έργα του Ντοστογιέφσκι λογοκρισία πριν τη δημοσίευσή του;
Στους “Δαιμονισμένους” αφαιρέθηκε ένα ολόκληρο κεφάλαιο, “Στου Τύχωνα”. Αργότερα αυτό το κεφάλαιο δημοσιεύτηκε αυτούσιο κατ' επανάληψη.
-Ποιο ήταν το αγαπημένο έργο του ίδιου του Ντοστογιέφσκι, απ' όλα τα έργα του; Rita S.
Εκείνο που έγραφε την κάθε περίοδο.
-Είναι γνωστό ποιο τέλος ήθελε να δώσει ο Ντοστογιέφσκι στο μυθιστόρημά του, “Νιέτοτσκα Νιεζβάνοβα”; Débora Mestre
Κάποιοι μελετητές πιστεύουν ότι η Νιέτοτσκα Νιεζβάνοβα στο τέλος του έργου γίνεται τραγουδίστρια, ηθοποιός, αλλά δεν υπάρχουν ασφαλή τεκμήρια αυτής της εκδοχής.
-Τι ήθελε να μας δείξει και να μας πει ο Ντοστογιέφσκι στο έργο του “Οι δαιμονισμένοι”; Jorge Pavlyuchenko Romero
Ήθελε να μας δείξει πόσο επικίνδυνος είναι ο πειρασμός της επανάστασης, και ήθελε να προειδοποιήσει την κοινωνία γι' αυτό το κίνδυνο.
Αυτογνωσία, κοινωνία, αυτοκτονία
-Γιατί οι πρωταγωνιστές των μυθιστορημάτων του
πάντα βρίσκονται σε ακραίες ψυχικές καταστάσεις, στα όρια της αυτοχειρίας, από
πού πηγάζει αυτή η σκοτεινιά;Ο Ντοστογιέφσκι θεωρούσε ότι σε οριακές καταστάσεις ο άνθρωπος εκδηλώνεται περισσότερο, απ' ό,τι στην καθημερινή ζωή.
-Ποιο ρόλο έπαιζαν τα ζητήματα και τα προβλήματα της κοινωνίας στη δημιουργία των χαρακτήρων του Ντοστογιέφσκι; Literatura Russa
Τα κοινωνικά ζητήματα είχαν δεσπόζουσα σημασία, κυρίευαν τον Ντοστογιέφσκι...
-Έχω ακούσει ότι ο συγγραφέας σχεδίασε τη συνέχεια των “Αδελφών Καραμάζοφ”, αλλά δεν πρόλαβε να την γράψει; Υπάρχουν κάποια στοιχεία για τη συνέχεια του μυθιστορήματος; Пάουλα Αλμαράτ
Ναι, υπάρχουν. Είναι γνωστές έμμεσες μαρτυρίες ότι ο Αλιόσα Καραμάζοφ έπρεπε να γίνει βασιλοκτόνος, να συμμετάσχει στην επανάσταση.
-Διαβάζω τώρα την “Κοσμοθεωρία του Ντοστογιέφσκι” του Νικολάι Μπερντιάγεφ. Κατά τη γνώμη σας, ήταν ο Μπερντιάγεφ καλός ερμηνευτής των ιδεών του Ντοστογιέφσκι; Пάουλα Αλμαράτ
Ερμήνευε με έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο της ιδέες του Ντοστογιέφσκι, αλλά δεν εμβάθυνε στα κείμενά του.
-Στις “Σημειώσεις από το υπόγειο” τι εννοεί ο συγγραφέας με το l'homme de la nature et de la verite – “άνθρωπος της φύσης και της αλήθειας”; Alexis Medina
Έναν φυσιολογικό άνθρωπο, ένα παιδί της φύσης, που νιώθει την αλήθεια.
-Μου φαίνεται ότι οι βασικές ιδέες του Ντοστογιέφσκι εκφράζονται πιο πολύ στους διαλόγους των πρωταγωνιστών, παρά στους μονολόγους. Πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή του συγγραφέα;
Ναι, ήταν μια συνειδητή επιλογή. Ο Ντοστογιέφσκι πίστευε ότι μέσω των διαλόγων οι χαρακτήρες εμφανίζονται πιο εκφραστικοί, λειτουργεί η δραματουργία. Είχε μια αφηγηματική αρχή: “Με σκηνές, και όχι με λόγια”.
-Γιατί πρέπει να διαβάζουμε τα έργα του Ντοστογιέφσκι;
Γιατί είναι το καλύτερο μάθημα γνώσης και αυτογνωσίας.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Φιόντορ Ντοστογιέφσκι - Αθάνατος
9 Οκτωβρίου 2012
Αν ήθελα να γνωρίσω από κοντά την πιο συναρπαστική γυναίκα της λογοτεχνίας, θα διάλεγα να βγω σε ραντεβού με τη Ναστάζια Φιλίποβνα –ακόμη κι αν χρειαζόταν να αντιμετωπίσω σε μονομαχία τον Ραγκόζιν ή τον πρίγκιπα Μίσκιν (ο τελευταίος θα φρόντιζε να φτάσουμε σε φιλικό διακανονισμό, ελπίζω).
Κι αν μ’ έτρωγε να μετρηθώ με τη συνείδησή μου, αν ήθελα να ψάξω ως πού μπορούν να με οδηγήσουν οι ενοχές μου, θα άφηνα τον Ροντιόν Ρομάνοβιτς Ρασκόλνικοφ να σκοτώσει τη γριά και να υποφέρει ο ίδιος το Έγκλημα και την Τιμωρία του.
Ο συγγραφέας τούτων των ηρώων, ο Φιοντόρ Μιχάιλοβιτς Ντοστογιέφσκι, γεννήθηκε λίγους μήνες αφότου είχε ξεσπάσει στην Ελλάδα η Επανάσταση του 1821. Το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς έφτασε στον κόσμο –στη Μόσχα συγκεκριμένα και κάτω από τον αστερισμό του Σκορπιού- ο Ντοστογιέσκι.
Ο Λόρδος Βύρων ήταν κιόλας 33 χρονών.
Ο πατέρας του Ντοστογιέφσκι ήταν στρατιωτικός γιατρός κι εργαζόταν σ’ ένα νοσοκομείο απόρων στη Μόσχα, όπου έζησε, ανάμεσα στη φτωχολογιά, ο μικρός Φέντια με τους γονείς και τα 7 αδέρφια του για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δεκαεφτά χρονών μπήκε στη Σχολή Στρατιωτικών μηχανικών, όμως το επάγγελμα αυτό, ξένο στην ψυχή του, το εγκατέλειψε γρήγορα και στράφηκε στο γράψιμο.
Ο ίδιος δεν ήταν φτωχός, μα ούτε πλούσιος ήταν, κι αναγκαζόταν να ξαγρυπνάει μεταφράζοντας για να ζει. Οι ομοεθνείς του μάλιστα έχουν την τύχη να διαβάσουνε μεταφρασμένη από την πένα του την «Ευγενία Γκραντέ» του Μπαλζάκ, όπως και τον «Δον Κάρλο» του Σίλλερ.
Στα 25 του χρόνια δημοσιεύεται το πρώτο του μυθιστόρημα «Οι φτωχοί» στο περιοδικό του Νεκράσοφ κι ο συγγραφέας αποκτάει αμέσως τη φήμη ενός δεύτερου Γκόγκολ.
Την ίδια χρονιά έγραψε τον «Σωσία» (αυτή τη σχεδόν σουρεαλιστική απεικόνιση ενός διπολικού χαρακτήρα που θα μπορούσε να αποτελέσει case study για τον Σίγκμουντ Φρόιντ). Αργότερα δίνει στην κυκλοφορία τις «Λευκές Νύχτες» και τη «Νιέτοτσκα Νιεζβάνοβνα» που τον ξεχωρίζουν από τους συγγραφείς της νατουραλιστικής σχολής χάρη στη βαθιά ψυχαναλυτική του ματιά.
Δημοκρατική φύση ο ίδιος, μπλέκεται γρήγορα στα κινήματα της νεολαίας της εποχής του (μια νεολαία που αποτυπώνει συναρπαστικά στους «Δαιμονισμένους» αλλά και στον «Έφηβο» του).
Η τσαρική αστυνομία τον συλλαμβάνει και ο Ντοστογιέφσκι στα 28 του παραπέμπεται στο στρατοδικείο όπου καταδικάζεται σε θάνατο σαν συνωμότης, μαζί με άλλους εννέα ομοϊδεάτες του.
Ο Τσάρος Νικόλαος 1ος , όταν έφτασε στα χέρια του ο φάκελλος Ντοστογιέφσκι με αίτημα χάριτος, σημείωσε πάνω: «Τέσσερα χρόνια στα κάτεργα και στη συνέχεια να υπηρετήσει ως απλός στρατιώτης χωρίς δικαίωμα προαγωγής».
Παρόλα αυτά σκηνοθετείται μια εικονική εκτέλεση, οι συνωμότες οδηγούνται στο εκτελεστικό απόσπασμα και στήνονται στα έξι μέτρα. Τη φρίκη που ένιωσε ο συγγραφέας μπροστά στον βέβαιο θάνατο θα την διαβάσουμε αργότερα στο έργα του «Ο ηλίθιος» και «Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα».
Τέσσερα μαρτυρικά χρόνια πέρασε ο Ντοστογιέφσκι σε καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας. Τα βάσανά του αυτά μας εξιστορεί στις «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων», ένα βιβλίο που θα γινόταν αργότερα το πρότυπο για να γράψει ο Σολτζενίτσιν το δική του μαρτυρία για τα γκουλάγκ, στο «Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς».
Μετά τον θάνατο του τσάρου Νικολάου 1ου , ο Ντοστογιέφσκι παίρνει την άδεια να εγκατασταθεί στην Αγία Πετρούπολη. Αρχίζει μια πυρετώδης δημιουργική περίοδος. Δημοσιεύονται οι «Ταπεινοί και καταφρονεμένοι» (ένα έργο που μου έφερνε δάκρυα στα μάτια όταν ήμουν έφηβος). Ύστερα το «Έγκλημα και τιμωρία», «Ο ηλίθιος», «Οι δαιμονισμένοι», «Ο έφηβος».
Στα 45 του χρόνια, για να τελειώσει γρήγορα το έργο του «Ο παίκτης», για το οποίο είχε προπληρωθεί, προσλαμβάνει ως δακτυλογράφο την εικοσάχρονη Άννα Σνίτκιν. Θα την παντρευτεί ένα χρόνο αργότερα.
Το ζευγάρι, κυνηγημένο από τους δανειστές του Ντοστογιέφσκι, καταφεύγει στο εξωτερικό. Περιπλανιούνται στην Ελβετία, Γαλλία, Γερμανία σε κατάσταση μεγάλης φτώχειας.
Όταν επιστρέφουν ύστερα από τέσσερα χρόνια στη Ρωσία, η αναγνώρισή του ως μεγάλου συγγραφέα είναι πια γενική. Ο Ντοστογιέφσκι έχει γίνει το πρόσωπο της ημέρας.
Είναι πενηντάρης και απολαμβάνει μια δόξα πρωτόγνωρη. Η νεολαία τον αγαπάει ιδιαίτερα και η υγεία του έχει κάπως καλυτερεύσει. Οι επιληπτικές του κρίσεις δεν τον βασανίζουν πια τόσο συχνά.
Στα 57 του έχει πια αρκετά χρήματα ώστε να αγοράσει ένα διαμέρισμα στην Πετρούπολη, στην οδό Κουζνέσνι 5, όπου στέγασε την οικογένειά του κι έγραψε το τελευταίο του αριστούργημα «Οι αδελφοί Καραμαζώφ».
Εκεί, στο σπίτι αυτό που θυμίζει τη γειτονιά του Ρασκόλνικοφ, άφησε την τελευταία πνοή του ο συγγραφέας. Ήταν 28 Ιανουαρίου 1881, κι ο Ντοστογιέφσκι ήταν μόλις 60 χρόνων. Τα ρολόγια στο σπίτι εκείνο – που σήμερα είναι μουσείο Ντοστογιέφσκι - δείχνουν πάντα 8.38’ το βράδυ. Ήταν η στιγμή που σταμάτησε να χτυπάει η καρδιά της λογοτεχνίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου