Γιατί η τριήρης «ναυάγησε» στον Τάμεση

ΕΥΤΈΡΑ, 23 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2012

Γιατί η τριήρης «ναυάγησε» στον Τάμεση

Η συμμετοχή της «Ολυμπιάδος» στους εορτασμούς των Ολυμπιακών Αγώνων στο Λονδίνο ακυρώθηκε, ωστόσο οι προβολείς της δημοσιότητας έπεσαν πάλι στο αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής ναυπηγικής
ΡΕΠΟΡΤΑΖ Πέτρος Στεφανής

Το είπαν «αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής ναυπηγικής», ενώ θεωρείται παγκοσμίως ως το σπουδαιότερο πλοίο της αρχαιότητας. Σχεδόν 2.500 χρόνια μετά και στη σύγχρονη εκδοχή της, ως αντίγραφο πλέον, η τριήρης «Ολυμπιάς» παραμένει διαχρονικό μέσο ευρείας προβολής της ιστορίας του ελληνικού Ναυτικού. Συνιστά σύμβολο που έχει ταυτιστεί παγκοσμίως με την ελληνική ναυτική τέχνη και παράδοση…

Την κοσμοσυρροή και τα συνακόλουθα ζητήματα ασφαλείας που θα προκαλούσε ο κατάπλους της τριήρους «Ολυμπιάς» στον ποταμό Τάμεση του Λονδίνου φοβήθηκαν τελικά οι διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου και έτσι ακύρωσαν το ταξίδι της τριήρους. 

 

Και επίσημα πλέον, διά στόματος του εκπροσώπου Τύπου του ΓΕΝ, αντιπλοιάρχου Αδαμάντιου Χριστοδούλου, η «Ολυμπιάς» δεν θα «ταξιδέψει» - φορτωμένη πάνω σε ειδικό πλοίο - το καλοκαίρι στο Λονδίνο, όπως αρχικά είχε συμφωνηθεί με την ελληνοαμερικανική εταιρεία εκθέσεων και ψυχαγωγίας International Advantage Corporation (IAC), στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων. Είχαν προηγηθεί και βρετανικά δημοσιεύματα που προϊδέαζαν για τη βρετανική υπαναχώρηση.

 

 «Κατόπιν ενημέρωσής μας από τον επικεφαλής των βρετανικών τελετών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες Μάρτιν Γκριν, η ελληνική τριήρης δεν θα χρησιμοποιηθεί τελικά ως έκθεμα στους Αγώνες. 

 

Ο λόγος που επικαλέστηκε ήταν η αναμενόμενη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού θεατών που θα προκαλούσε η παρουσία της και θα είχε ως αποτέλεσμα τη μη δυνατότητα διαχείρισης του γεγονότος από τους διοργανωτές σε ό,τι αφορά στα θέματα ασφαλείας στους τόπους μαζικής συνάθροισης», λέει στα «ΝΕΑ» ο Αδαμάντιος Χριστοδούλου. 

 

Μετά και την επίσημη αυτή ενημέρωση, ο αρχηγός ΓΕΝ, αντιναύαρχος Κοσμάς Χρηστίδης ζήτησε από τον έλληνα ακόλουθο Αμυνας στο Λονδίνο να συναντηθεί αμέσως με τον Μάρτιν Γκριν, με σκοπό να ενημερωθεί λεπτομερώς για τους λόγους μη πραγματοποίησης της συμφωνίας καθώς και να διερευνήσει τη δυνατότητα επανεξέτασης του θέματος από τη βρετανική πλευρά. Για την ώρα, πάντως, δεν υπάρχει θέμα ακύρωσης της έκθεσης της τριήρους «Ολυμπιάς» στις ΗΠΑ το 2013, όπως επίσης είχε συμφωνηθεί. Προς το παρόν, το πλοίο δεν είναι επισκέψιμο για το κοινό καθώς, βάσει του αρχικού πλάνου για παρουσία του στο Λονδίνο, βρίσκεται εδώ και δύο μήνες σε διαδικασία συντήρησης στο Τροκαντερό με δαπάνη που ανέλαβε να καλύψει η IAC.

Το μεγαλύτερο ίσως σε παγκόσμια κλίμακα επίτευγμα της σύγχρονης πειραματικής αρχαιολογίας συνιστά η ναυπήγηση του πιστού αντιγράφου αρχαίας ελληνικής τριήρους σε φυσικό μέγεθος. Το πλοίο «Ολυμπιάς» αποτέλεσε εγχείρημα που ήδη από τον καιρό της κατασκευής του ξεσήκωνε το παγκόσμιο ναυτικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Κατασκευάστηκε στην Ελλάδα, στο Κερατσίνι, στα ναυπηγεία του Δ. Τζακάκου την περίοδο 1985-1987, σε πρόγραμμα που υλοποίησαν τα υπουργεία Εθνικής Αμυνας και Πολιτισμού σε συνεργασία με τον ΕΟΤ, τις ΓΓΑ και Γ Γ Τύπου και το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας. Τα σχέδια για τη ναυπήγησή του παρασχέθηκαν από το «Trireme Trust» της Βρετανίας με κονδύλια του Πολεμικού Ναυτικού.

 

 

Η τριήρης αυτή εντάχθηκε στη δύναμη του στόλου στις 26 Αυγούστου 1987. Στο πλαίσιο εκδηλώσεων για τα 2.500 χρόνια από τη γέννηση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, μεταφέρθηκε το 1993 στη Βρετανία. Η συχνή, ωστόσο, χρήση της και η πλεύση της σε γλυκά νερά σε συνδυασμό και με τον τρόπο σχεδίασής της είχαν ως αποτέλεσμα να υποστεί σημαντικές φθορές. Για τον λόγο αυτόν από το καλοκαίρι του 1995 μέχρι και το φθινόπωρο του 1996 υποβλήθηκε σε μεγάλης έκτασης επισκευές με δαπάνη του Πολεμικού Ναυτικού. Το 1997 το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο αποφάσισε η τριήρης να χρησιμοποείται μόνο ως έκθεμα και όχι για πλόες, οπότε μεταφέρθηκε στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης στο Τροκαντερό. Εκεί το 1998 διαπιστώθηκε η εκ νέου ύπαρξη φθορών στο σκάφος της, που έναν χρόνο αργότερα έγιναν πλέον εκτεταμένες. Καθώς ήταν εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες, αποφασίστηκε η γενική επισκευή της στο πλαίσιο και της ενεργοποίησής της για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Το 2002 τα Ναυπηγεία Ελευσίνας ανέλαβαν τη δωρεάν επισκευή της.

 

Η τριήρης καθελκύστηκε εκ νέου στις 14 Μαΐου 2004 και ελέγχθηκε ως προς την ευστάθειά της από το Πολεμικό Ναυτικό. Στη συνέχεια, στις 9 Ιουλίου 2004 παραδόθηκε προς χρήση στον Δήμο Πειραιά για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων και μετέφερε την ολυμπιακή φλόγα το βράδυ της 11ης Αυγούστου, ενώ μετείχε και στο «Classic Week 2004», πριν παραληφθεί και πάλι από το ΠΝ τον Σεπτέμβριο. Εκτοτε, αφού ελήφθησαν υπόψη το υψηλό κόστος συντήρησής της, ο μεγάλος αριθμός ατόμων που θα έπρεπε να απασχολούνται σ' αυτήν καθώς επίσης και το γεγονός ότι δεν διαφαινόταν πρακτικό όφελος από τη χρήση της για πλόες, το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο αποφάσισε και πάλι να την τοποθετήσει ως πλοίο - μουσειακό έκθεμα, από τις 25 Νοεμβρίου 2005, στον ειδικά διαμορφωμένο στεγασμένο χώρο στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης στο Τροκαντερό και να την υπαγάγει στο θωρηκτό «Αβέρωφ» ως οργανικό τμήμα του.