Μεσογειακοί εξάπλωσαν τη γεωργία στη Σκανδιναβία Έλληνες, Κύπριοι και νεολιθικοί μεσογειακοί αγρότες

ΥΤΈΡΑ, 30 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 2012

Μεσογειακοί εξάπλωσαν τη γεωργία στη Σκανδιναβία Έλληνες, Κύπριοι και νεολιθικοί μεσογειακοί αγρότες

Η γεωργία εξαπλώθηκε στην Ευρώπη πριν από χιλιάδες χρόνια από το Νότο έως τον μακρινό Βορρά, με διαδοχικά μεταναστευτικά βήματα, σύμφωνα με μία νέα σουηδο-δανική επιστημονική έρευνα.
Η μελέτη ανέλυσε το DNA τεσσάρων σκανδιναβών αγροτών της νεολιθικής εποχής και διαπίστωσε ότι είχαν πολύ περισσότερα κοινά γονίδια με τους σημερινούς νοτιοευρωπαίους, όπως οι Έλληνες, οι Κύπριοι και οι κάτοικοι της Σαρδηνίας, παρά με οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό λαό.

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων της Ουψάλα, της Στοκχόλμης και της Κοπεγχάγης, με επικεφαλής τους Πόντους Σκόγκλουντ και Ματίας Γιάκομπσον, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο αμερικανικό περιοδικό "Science", σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το "Nature", ανέλυσαν, με νέες εξελιγμένες τεχνικές, το γενετικό υλικό που πήραν από σκελετούς ενός αγρότη και τριών κυνηγών - συλλεκτών, οι οποίοι βρέθηκαν στη Σουηδία και χρονολογούνται πριν από περίπου 5.000 χρόνια.

Οι δύο διαφορετικοί πολιτισμοί, ο γεωργικός και ο κυνηγετικός - συλλεκτικός, συνυπήρχαν επί περίπου 1.000 χρόνια σε απόσταση περίπου 400 χλμ., ο πρώτος στη σουηδική ενδοχώρα και ο δεύτερος στη νησί Γκότλαντ νότια της Στοκχόλμης.

Συγκρίνοντας το DNA αυτών των ανθρώπων της Λίθινης εποχής με το DNA σύγχρονων πληθυσμών της Ευρώπης, οι ερευνητές βρήκαν ότι, από γενετική άποψη, οι μεν κυνηγοί - συλλέκτες, που ήσαν οι λιγότερο εξελιγμένοι, είχαν μεγαλύτερη συγγένεια με τους βόρειους λαούς, ιδίως τους σημερινούς Φινλανδούς, ο δε αγρότης είχε πολύ στενή γενετική συγγένεια με τους σημερινούς μεσογειακούς κατοίκους, ιδίως τους Κύπριους και τους Έλληνες.

Η ανακάλυψη, κατά τους σκανδιναβούς επιστήμονες, δείχνει ότι οι αρχαίοι γεωργοί μετέφεραν τις καλλιεργητικές γνώσεις και τεχνικές τους από το Νότο στην υπόλοιπη Ευρώπη, μέχρι τον παγωμένο Βορρά, όπου τελικά αναμίχθηκαν γενετικά με τους ντόπιους, ενώ παράλληλα τους δίδαξαν να παράγουν την τροφή τους από τη γη πλέον και όχι από το κυνήγι και τη συλλογή καρπών και φρούτων.

Όπως δήλωσε ο Σκόγκλουντ, τα γενετικά ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η γεωργία εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη από ανθρώπους που ζούσαν στην Μεσόγειο και αυτό έγινε με μεταναστευτικά κύματα και όχι απλώς μέσα από την πολιτισμική μετάδοση των γεωργικών γνώσεων από στόμα σε στόμα.

«Αν η γεωργία είχε εξαπλωθεί μόνο ως πολιτισμική διαδικασία, δεν θα βρίσκαμε ένα αγρότη στο Βορρά να έχει τέτοια γενετική συγγένεια με τους Νότιους πληθυσμούς», δήλωσε ο σουηδός ερευνητής.

Η σκανδιναβική έρευνα φωτίζει μία χρόνια διαμάχη των επιστημόνων σχετικά με το πώς εξαπλώθηκε η γεωργία και έφθασε στην Ευρώπη από τη Μέση Ανατολή, όπου εμφανίστηκε πριν από περίπου 11.000 χρόνια. Γύρω στο 3.000 π.Χ. η γεωργία είχε πια εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.

Η βασική διαμάχη είναι με ποιο τρόπο έγινε η μετάβαση από το στιλ ζωής του κυνηγού-συλλέκτη σε εκείνο του αγρότη και αν η γεωργία εξαπλώθηκε μέσα από μετανάστες γεωργούς ή αν απλώς οι ιδέες και η γεωργική τεχνογνωσία τους «μετανάστευσαν» σιγά-σιγά από πολιτισμό σε πολιτισμό.

Η νέα μελέτη ρίχνει το βάρος της υπέρ της πρώτης άποψης, επιβεβαιώνοντας προηγούμενες αναλύσεις DNA, οι οποίες είχαν βρει ανάλογες ενδείξεις περί μετανάστευσης των ίδιων των ανθρώπων από τη Μεσόγειο, οι οποίοι μετέφεραν μαζί τους τις καλλιεργητικές γνώσεις τους.

Νωρίτερα φέτος, οι επιστήμονες δημοσίευσαν το σχεδόν πλήρες γονιδίωμα του «Ότζι», της νεολιθικής μούμιας που βρέθηκε στις Άλπεις το 1991. Και σ’ αυτή την περίπτωση, η γενετική ανάλυση παραπέμπει σε πολύ πιθανή Μεσογειακή καταγωγή.