Για μια ακόμη χρόνια θα ακούσουμε κάποιους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, διανοούμενους να συστήνουν σοβαρότητα και αποφυγή υπερβολών καθ’ ότι η Τουρκία έχει πάμπολλα εσωτερικά προβλήματα, ενώ έπεσε στο κενό το όραμα του ΥΠΕΞ Νταβούτογλου για μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες .
Η Τουρκική Δημοκρατία ιδρύθηκε πάνω στα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από τον Κεμάλ, τον Ισμέτ Ινονού και αριθμό ομοϊδεατών τους εθνικιστών, κυρίως αξιωματικών. Με το «αποφασίζουμε και διατάζουμε» επέβαλαν τις μεταρρυθμίσεις στην καθημερινή ζωή, οι οποίες προκάλεσαν αναστάτωση στον λαό αφού θα έπρεπε να ξεχάσει το αραβικό αλφάβητο και να μάθει το νέο με λατινικούς χαρακτήρες, να παύσει να έχει ως ημέρα αργίας την Παρασκευή αλλά την Κυριακή, να αντικαταστήσει το φέσι με ευρωπαϊκό καπέλο, να λάβει επίθετο σε αντικατάσταση του ονόματος του πατέρα, να αντικαταστήσει τα μέτρα και σταθμά. Ο προερχόμενος από τις τάξεις του Οθωμανικού στρατού Κεμάλ Ατατούρκ και οι στενοί του συνεργάτες, εκμεταλλευόμενοι την υπακοή του αμόρφωτου λαού, πέτυχαν τα ακατόρθωτα. Απάλλαξαν τη χώρα από τις ξένες δυνάμεις, ξερίζωσαν τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας, με τη Συνθήκη της Λωζάνης χάραξαν τα σημερινά σύνορα της Τουρκίας και ανασυγκρότησαν εκ βάθρων τη χώρα μετατρέποντάς την από ασιατική σε ευρωπαϊκή(!), θέτοντας στο περιθώριο τον φονταμενταλισμό και μπολιάζοντας τον λαό με έναν πρωτόγνωρο εθνικισμό. Αρκεί η ρήση του Κεμάλ που διαβάζουμε στον Πενταδάκτυλο «Ω τι ευτυχία να λέγεσαι Τούρκος». (Κατά τον Κεμάλ, μόνον ο Τούρκος θα έπρεπε να είναι ευτυχής. Οι Έλληνες, οι Αρμένιοι, οι Εβραίοι, οι Κούρδοι και οι λοιπές 44 εθνότητες της Τουρκίας δεν είχαν το δικαίωμα αυτό και θα έπρεπε να ευχαριστούν το τουρκικό κράτος και έθνος που τους ανέχεται).
Δεν ήταν εύκολο εγχείρημα ο διά της βίας εξαναγκασμός αποδοχής των μεταρρυθμίσεων, αφού ο λαός ήταν υποχρεωμένος να εγκαταλείψει τα ήθη και έθιμά του και να ασπαστεί έναν νέο τρόπο ζωής για τον οποίο ήταν απροετοίμαστος ενώ οι πιστοί στον ισλαμικό τρόπο ζωής τον απέρριπταν εξ ου, και μέχρι σήμερα ακόμη, οι αρχές του Κεμάλ είναι για τους ίδιους κόκκινο πανί. Εκτός όμως από τον απλό λαό και οι αξιωματούχοι του νεοσύστατου κράτους ήταν υποχρεωμένοι να υπακούουν τις διαταγές του Ατατούρκ. Όταν στις 25/10/1937 ανέθεσε καθήκοντα πρωθυπουργού στον Τζελάλ Μπαγιάρ, ο δεύτερος ζήτησε να πληροφορηθεί τα των καθηκόντων του. Η απάντηση του Ατατούρκ ήταν: «Κύριε Τζελάλ, δεν θα πρέπει να αναμιγνύεστε στις μεταθέσεις και προαγωγές των στρατιωτικών. Με αυτές θα ασχολούμαι εγώ. Δεν θα αναμιγνύεστε στις μεταθέσεις νομαρχών, αστυνομικών διευθυντών… Αυτά είναι δική μου δουλειά. Δεν σου πέφτει λόγος στην εξωτερική πολιτική, στις μεταθέσεις πρέσβεων. Τα θέματα αυτά θα τα χειρίζομαι εγώ. Εσύ θα χειρίζεσαι όλα τα άλλα θέματα».
Ο Κεμάλ είχε μια άστατη προσωπική ζωή, αλλά ήταν μεγάλος ηγέτης για τον λαό του. Παρά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την προσφυγιά, έκανε με τον Βενιζέλο σημαντικά βήματα για την ελληνοτουρκική φιλία, ενώ πέτυχε να ενσωματώσει στα τουρκικά εδάφη την Αλεξανδρέττα. Πέθανε στις 10/11/1938 σε ηλικία 58 ετών λόγω αλκοολισμού. Τον διαδέχτηκε ο επίσης στρατιωτικός, Ισμέτ Ινονού, ο οποίος δεν είχε τις ικανότητες του προκατόχου του. Επί προεδρίας του κηρύχτηκε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Για τους Κωνσταντινουπολίτες Έλληνες ήταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας που εμπνεύστηκε τον φόρο περιουσίας (βρλικ βεργκισί) για να καταστρέψει οικονομικά την ομογένεια. Παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 1950. Μετά από περίοδο 27 ετών (1923-1950) η Τουρκία έμελλε να κυβερνάται από μη στρατιωτικούς, από το Δημοκρατικό Κόμμα (Τζελάλ Μπαγιάρ-Πρόεδρος, Αντνάν, Μεντερές-Πρωθυπουργός…). Η δεκαετία της κυβέρνησης αυτής σημαδεύτηκε από τις απαιτήσεις της Άγκυρας στο Κυπριακό, τις διαδηλώσεις και συλλαλητήρια για την Κύπρο με σύνθημα «Υa Τaksim, ya olum» (Διχοτόμηση ή θάνατος), το ποργκόμ κατά των Ελλήνων της Πόλης στις 6/7 Σεπτεμβρίου 1955, την ίδρυση της τρομοκρατικής οργάνωσης ΤΜΤ αλλά και των συμφωνιών για τη Μεγαλόνησο. Στο εσωτερικό της χώρας έγιναν αρκετά έργα κυρίως λόγω της βοήθειας των ΗΠΑ, εντάχθηκε η χώρα στο ΝΑΤΟ. Η ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος είχε άδοξο τέλος. Ανετράπη από τη χούντα του Γκιουρσέλ στις 27/5/1960 με τους πραξικοπηματίες να στέλνουν στην αγχόνη τους Μεντερές-Πρωθυπουργό, Φατίν Ρουστού Ζορλόυ-ΥΠΕΞ, Χασάν Πολατκάν-Υπ. Οικονομικών.
Σημαντικά γεγονότα είχαμε και κατά τη δεκαετία του ’60. Με τη συγκατάθεση της χούντας και της κυβέρνησης-μαριονέτας δημιουργήθηκαν τα επεισόδια του Δεκεμβρίου του 1963, η τουρκανταρσία, οι απελάσεις των Ελλήνων υπηκόων από την Πόλη (1964), τα επεισόδια στην Κοφίνου στην Κύπρο. Το πρώτο πραξικόπημα του ‘60 ακολούθησε δεύτερο, αυτό της 12 Μαρτίου 1971 όπου η υπό τον Νιχάτ Ερίμ κυβέρνηση αναθεώρησε το Σύνταγμα (Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο στρατηγός Τζεβτέτ Σουνάι). Ήταν μια περίοδος αναταραχών για την Τουρκία. Ηγέτες οργανώσεων νεολαίας απαγχονίστηκαν, η δε πολιτική ζωή της χώρας δεν διέφερε από καζάνι που βράζει. Φυσικά άφησε το στίγμα της η εισβολή στην Κύπρο το 1974.
Το τρίτο κατά σειρά στρατιωτικό πραξικόπημα σημειώθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1980. Ήταν η δεκαετία που η δράση του κουρδικού ΡΚΚ βρισκόταν συνεχώς στην ημερησία διάταξη ενώ τον Νοέμβριο του 1983 είχαμε την ανακήρυξη του ψευδοκράτους στις υπό κατοχή περιοχές.
Εκτός από τα τρία αυτά πραξικοπήματα, θα πρέπει να αναφερθεί και ένα τέταρτο, το αποκαλούμενο μίνι πραξικόπημα (28/2/97), όταν οι στρατιωτικοί έβγαλαν και πάλι τα άρματα στους δρόμους στην περιοχή Σιντζάν της Άγκυρας για να διαμηνύσουν στην υπό Έρμπακαν κυβέρνηση ότι δεν θα επιτρέψουν τη σαρία, τον ισλαμικό τρόπο ζωής.
Ο νέος αιώνας βρίσκει την Τουρκία με μια ισχυρή κυβέρνηση και με έναν δυναμικό πρωθυπουργό, τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος πέτυχε να θέσει, εν πολλοίς, στο περιθώριο τους στρατιωτικούς, να σημειώσει άλματα στην οικονομία, να οδηγήσει τη χώρα στο κατώφλι της Ε.Ε. Παρά τις δηλώσεις του ότι «η χώρα μου θα βρίσκεται ένα βήμα μπρος στο Κυπριακό», δεν σημειώθηκε καμιά πρόοδος, το Κουρδικό συνεχίζει να προβληματίζει τη χώρα με δεκάδες θύματα στρατιωτών, οι σχέσεις με τις γειτονικές χώρες δεν βελτιώθηκαν, ενώ οι Ερντογάν, Νταβούτογλου, Μπαγίς συνεχίζουν τον τσαμπουκά με Ισραήλ, Συρία, Ελλάδα, Κύπρο, Ιράν, Αρμενία…
Από τους 11 Προέδρους της Δημοκρατίας οι 6 ήταν στρατιωτικοί, που βρέθηκαν στον προεδρικό θώκο μετά από πραξικόπημα: Κεμάλ Ατατούρκ (29/10/1923 / 10-11-1938) στρατιωτικός. Ισμέτ Ινονού (11/11/1938 / 22/5/1950) στρατιωτικός. Τζελάλ Μπαγιάρ (22/5/1950 / 27/5/1960) μη στρατιωτικός - Δημοκρατικό Κόμμα. Τζεμάλ Γκιουρσέλ (16/10/1961 / 28/3/1966) στρατιωτικός. Τζεβτέτ Σουνάι (29/3/1966 / 28/3/1973) στρατιωτικός. Φαχρί Κορούτουρκ (6/4/1973 / 6/4/1980) στρατιωτικός. Κενάν Εβρέν (9/11/1982 / 9/11/1989) στρατιωτικός. Τουργκούτ Οζάλ (3/10/1989 / 17/4/1993) μη στρατιωτικός - Κόμμα Μητέρας Πατρίδας. Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ (16/05/1993 / 16/5/2000) Πολιτικός - Κόμμα Ορθού Δρόμου. Αχμέτ Νετζτέτ Σέζερ (16/5/2000 / 28/8/2007) Δικαστικός. Αμπντουλάχ Γκιουλ (28/8/2007 / σήμερα) μη στρατιωτικός - Κόμμα Δικαιοσύνης-Ανάπτυξης.
ΣΥΜΦΩΝΑμε τον τ/κ Τύπο της εποχής (εφημερίδα «Σοζ»), η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας ενθουσίασε τους Τ/κ, αρκετοί από τους οποίους πολέμησαν στο πλευρό του Κεμάλ. Στοιχεία για τους πανηγυρισμούς, στην αγγλοκρατούμενη τότε Κύπρο, έχουμε για τη δεύτερη επέτειο (29/10/1925). Για τις πανηγυρικές εκδηλώσεις μεταφέρθηκαν κρυφά από την Τουρκία σημαίες και φωτογραφίες του Κεμάλ με τις οποίες στολίστηκαν τα καφενεία, τζαμιά, σχολεία ενώ ο Τούρκος πρόξενος παρέθεσε δεξίωση. Ο Τούρκος διπλωμάτης γινόταν δεκτός με ζητωκραυγές κατά τις επισκέψεις του σε τ/κ χωριά ή σε εκδηλώσεις. Σε κάποιες επετείους της τουρκικής ανεξαρτησίας σημειώθηκαν μικροεπεισόδια κυρίως μεταξύ των Τ/κ μαθητών και των αποικιοκρατών. Για παράδειγμα, στις 29/10/1936 οι Τ/κ μαθητές απείχαν των μαθημάτων τους για να μεταβούν ομαδικά στο τουρκικό προξενείο και να διαδηλώσουν υπέρ της Τουρκίας.
Ο διευθυντής του τουρκικού λυκείου Ηarold Wood απέβαλε 4 μαθητές και τιμώρησε άλλους με διάφορες πειθαρχικές ποινές. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι εκδηλώσεις για την 29η Οκτωβρίου λάμβαναν χώρα στο στάδιο Ταξίμ και σε πλατείες των χωριών και κωμοπόλεων. Οι Άγγλοι είχαν επιτρέψει την ανάρτηση της τουρκικής σημαίας υπό τον όρο να κυματίζει δίπλα στην αγγλική. Σε μια προσπάθεια των εθνικιστών να κρατούν σε εγρήγορση τους Τ/κ, και κυρίως τη νεολαία, πανηγύριζαν και εθνικές εορτές της Τουρκίας δευτερευούσης σημασίας.
Με την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας και τα δικαιώματα που απέκτησαν οι Τ/κ ως συνεταίροι σε αυτήν, άρχισαν να εορτάζουν την 29η Οκτωβρίου στο στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ, στην τουρκική πρεσβεία, στη λέσχη αξιωματικών, μπροστά στα αγάλματα του Ατατούρκ... Μετά την τουρκανταρσία του 1963 και όταν οι Τ/κ περιορίστηκαν στους τομείς τους, οι εθνικές εορτές της Τουρκίας προσφέρονταν για τους διοικητές των αγωνιστών, των δασκάλων για να μπολιάσουν τη νεολαία με εθνικισμό, ανθελληνικά αισθήματα και με μηνύματα ότι «η Κύπρος είναι τουρκική και τουρκική θα παραμείνει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου