Νέες προκλήσεις για το γουάν.

07/12/2013 Βούλγαρης Χρήστος Επεξεργασία Γράψτε ένα σχόλιο Go to comments

Χώρες οι οποίες αποτελούν μεγάλες δυνάμεις και επιθυμούν να επιβάλλουν την κυριαρχία τους στον διεθνή καταμερισμό εργασίας μαζί με την άνοδο της οικονομικής τους δύναμης επιδιώκουν και το νόμισμά τους να καταστεί, άμεσα ή έμμεσα, σημείο αναφοράς σε σχέση με τα υπόλοιπα νομίσματα. Αυτό συμβαίνει και με την Κίνα. Το κινέζικο νόμισμα,  renminbi (RMB) , επιδιώκει σιγά αλλά σταθερά να ακολουθήσει την αλματώδη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας προκειμένου να καθιερωθεί ως νόμισμα αναφοράς μεταξύ των υπολοίπων νομισμάτων. Φορέας αυτής της δυνατότητας η οποία επιτρέπει στο  κινέζικο νόμισμα να διεκδικήσει αυτή τη θέση είναι αναμφισβήτητα οι εντυπωσιακές εξαγωγές των κινέζικων προϊόντων . Οι εξαγωγές είναι ο φορέας της ζήτησης ενός νομίσματος και συνεπώς της ενδυνάμωσης της αξίας του, αλλά και γενικότερα της αντιμετώπισης του  ως αξιόπιστου μέσου συναλλαγών μεταξύ των συναλλασσομένων κρατών.

Η Κίνα προχωρεί σιγά- σιγά αλλά σταθερά στη δημιουργία των προϋποθέσεων έτσι ώστε το νόμισμά της να αποτελέσει σημείο αναφοράς των εξωτερικών εμπορικών συναλλαγών. Έχει δημιουργήσει κατ’ αρχάς ένα τεράστιο ύψος συναλλαγματικών διαθεσίμων . Στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2013 ανέρχονται σε 3,66 τρις δολάρια. Είναι άξια προσοχής η δήλωση του αναπληρωτή διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας (People’s Bank of China) Yi Gang ότι δεν είναι υπέρ του συμφέροντος της Κίνας η περαιτέρω συσσώρευση συναλλαγματικών διαθεσίμων συμπληρώνοντας ότι θα περιορισθούν οι αγορές δολαρίων  οι οποίες περιόριζαν μέχρι τώρα την ανατίμηση του γουάν. Η δήλωση αυτή βεβαίως υπογραμμίζει  την απόφαση της κινέζικης ηγεσίας, να μεταβάλλει την πολιτική της σχετικά με τη διαχείριση των χρηματοοικονομικών πλεονασμάτων της. Η συσσώρευση συναλλαγματικών διαθεσίμων έχει αγγίξει τα απαιτούμενα όρια της ώστε η χώρα να αισθάνεται ασφαλής για περαιτέρω απελευθέρωση της ασκούμενης συναλλαγματικής πολιτικής, και από εδώ και πέρα , όπως συνέβη και στις υπόλοιπες οικονομίες οι οποίες ξεπέρασαν ένα συγκεκριμένο κατώφλι επίτευξης αρχικών στόχων, επιδιώκει την μεγαλύτερη έκθεση του νομίσματός της στην παγκόσμια αγορά συναλλάγματος. Ήδη η  People’s Bank of China ανακοίνωσε σχέδιο τερματισμού των  καθημερινών παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος. Ήδη από τις αρχές του 2013 , το κινέζικο νόμισμα έχει ανατιμηθεί σε σχέση με το δολάριο κατά 2,3%.

Σε  ένα δείγμα αναπτυσσομένων οικονομιών , το κινέζικο νόμισμα τα τελευταία τρία έτη, έχει αυξανόμενη παρουσία ως νόμισμα αναφοράς . Ως νόμισμα αναφοράς ορίζεται ένα νόμισμα το οποίο παρουσιάζει υψηλού βαθμού συνδιακύμανση με άλλα νομίσματα. Ειδικά στην Ανατολική Ασία , υπάρχει ήδη ένα  RMB bloc , και το κινέζικο νόμισμα έχει καταστεί κυρίαρχο νόμισμα αναφοράς , καλύπτοντας στο ρόλο αυτόν το αμερικανικό δολάριο.

Αυτό προκύπτει από μελέτη[1]σύμφωνα με την οποία επτά από τα 10 νομίσματα συνδιακυμένονται  περισσότερο σε σχέση με το RMB σε σχέση με το δολάριο.

Ο συντελεστής συνδιακύμανσης σχετικά με το RMB είναι 60% μεγαλύτερος από αυτόν του δολαρίου. Τα νομίσματα της Ν. Κορέας, Ινδονησίας , Μαλαισίας , Φιλιππίνων, Ταϊβάν, Σιγκαπούρης, και Ταϋλάνδης κινούνται περισσότερο σε σχέση με το RMB από ότι με το δολάριο. Η κυριαρχία του δολαρίου ως νομίσματος αναφοράς περιορίζεται σήμερα στο Χονγκ Κονγκ (λόγω της άγκυρας) ,Βιετνάμ και Μογγολία.

Ακόμη  σύμφωνα με τη  ίδια μελέτη, η συν-διακύμανση των νομισμάτων σε σχέση με το RMB οφείλεται στην οικονομική ολοκλήρωση της περιοχής. Αν οδηγός των μελλοντικών εξελίξεων θεωρηθεί μόνο το εξωτερικό εμπόριο (κάτι απίθανο) θα μπορούσε να προκύψει μέχρι το 2030 ένα πλανητικό RMB bloc. Επίσης για τη Χιλή , Ινδία και Ν. Αφρική το  RMB αποτελεί το κυρίαρχο νόμισμα αναφοράς. Για το Ισραήλ και τη Τουρκία, είναι περισσότερο σημαντικό ως νόμισμα αναφοράς το RMB από ότι το δολάριο.

Επίσης η Κίνα ανακοίνωσε συμφωνία, η οποία θα αρχίσει αυτό το τρίμηνο, ευθείας διαπραγμάτευσης του νομίσματός της με την αγγλική στερλίνα και το δολάριο Σιγκαπούρης. Η ευθεία διαπραγμάτευση με το γεν και το δολάριο Αυστραλίας έχει αρχίσει εδώ και δύο έτη. Ακόμη η ΕΚΤ και η  People’s Bank of China συμφώνησαν τον Οκτώβριο 2013 να δημιουργήσουν μια διμερή γραμμή ανταλλαγής νομισμάτων (currency swap) ύψους 350 δις  RMB(($57.5 billion).

Σε σύγκριση με τις αντίστοιχες εξελίξεις του ιαπωνικού νομίσματος από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα υπάρχουν οι εξής διαφορές:

Το 1991 το συνολικό εμπόριο των χωρών της Α. Ασίας με την Ιαπωνία αντιστοιχούσε στο 22,5 του συνολικού τους εμπορίου ενώ σήμερα με την Κίνα αντιστοιχεί στο 24,4%. Όμως η σημαντική διαφορά συνίσταται στο ότι το γιαπωνέζικο νόμισμα δεν κατέστη ποτέ νόμισμα αναφοράς και συνεπώς δεν δημιουργήθηκε ποτέ μπλοκ του γιέν σε αντίθεση με το ότι συμβαίνει σήμερα με το κινέζικο νόμισμα. Φαίνεται καθαρά η διαφορετική επιδίωξη της Κίνας σε σχέση με αυτήν της Ιαπωνίας δεδομένου ότι η πρώτη αισθάνεται ασφαλώς εντελώς διαφορετικά  ως γεωπολιτικός παίκτης στον παγκόσμιο καταμερισμό ισχύος σε σχέση με την δεύτερη.  Στο σημείο αυτό θα πρέπει να  σημειωθεί ότι και για λόγους οικονομικούς η Ιαπωνία πάντοτε επιχειρούσε να διατηρήσει το νόμισμά της έξω από τις διεθνείς διεργασίες στοχεύοντας στην αποφυγή των συνεπειών από τις έντονες διακυμάνσεις στην ισοτιμία των νομισμάτων. Ιδιαίτερα στην κορύφωση της ιαπωνικής οικονομικής ισχύος , την δεκαετία του 1980 , αυτό ήταν απολύτως εμφανές.

 Αντιθέτως , ως διεθνοποιημένο νόμισμα (% του διεθνούς εμπορίου το οποίο γίνεται με βάση το νόμισμα ) το γεν υπερισχύει κατά πολύ του RMB. Το γεγονός αυτό βρίσκει την εξήγησή του κατ’ αρχάς σε γεωπολιτικούς λόγους , η Ιαπωνία ανήκει στον άξονα της δύσης, γεγονός το οποίο δημιουργεί υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης.  Αναφορικά με τους οικονομικούς λόγους  μπορεί να υποστηριχθεί  ότι οι κεφαλαιακές ροές ήταν περισσότερο ελεύθερες στην Ιαπωνία και ότι μεγαλύτερος αριθμός  πολυεθνικών επιχειρήσεων δραστηριοποιούνταν τότε σε σχέση με την Κίνα σήμερα.

Παρόλη τη σημειούμενη πρόοδο της κινέζικής οικονομίας , μόνο το 1,0 % περίπου του παγκόσμιου εμπορίου πραγματοποιείται σε  RMB , εν αντιθέσει με το 85,0% που πραγματοποιείται με βάση το δολάριο. Επίσης το δολάριο αποτελεί το 61,9% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεματικών , έναντι 23,8% του ευρώ και 3,8% της στερλίνας και του γιέν. Το  κινέζικο νόμισμα ουσιαστικά δεν υπάρχει ως αποθεματικό νόμισμα. Η Κίνα έχει πολύ δρόμο να διανύσει προκειμένου να καθιερωθεί ως βασικός παράγοντας των παγκόσμιων νομισματικών εξελίξεων.

---

[1]    Arvind Subramanian and Martin Kessler, The Renminbi Bloc Is Here: Asia Down, Rest of

the World to Go? Peterson’s Institute of International Economic , WP 12-19, August 2013.