Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ…
Γράφει η Ελένη Παγκαλιά
________________________
Στις 11 Απριλίου 1961 ξεκινάει μια δίκη, η οποία απασχολεί ολόκληρη τη διεθνή κοινή γνώμη. Η δίκη του Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ. Η δίκη κράτησε μέχρι τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους και καταδίκασε τον εγκληματία ναζί σε απαγχονισμό. Η γραμμή της υπεράσπισης για εκτέλεση εντολών προκάλεσε έντονο θέμα προβληματισμού…Ο Άντολφ Άιχμαν (Adolf Eichmann) ήταν αντισυνταγματάρχης των ναζιστικών SS και υπεύθυνος για το πρόγραμμα με το όνομα «Τελική Λύση», το οποίο οργάνωσε τον βίαιο εκτοπισμό και εξόντωση 6.000.000 Εβραίων στα στρατόπεδα θανάτου της Γερμανικής –τότε- επικράτειας.
Από νεαρή ηλικία εντάχθηκε στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα (NSDAP) της Γερμανίας και γρήγορα βρέθηκε επικεφαλής στη Γκεστάπο, στο Γραφείο Εβραϊκών Υποθέσεων, από όπου ξεκίνησε να συλλέγει πληροφορίες και να καταστρώνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για όσα οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα. Οι θηριωδίες του ήταν τέτοιες, ώστε ακόμα και αξιωματούχοι της Γκεστάπο θεωρούσαν ότι επρόκειτο για αποτρόπαιες πράξεις. Στην αρχή της υλοποίησης του σχεδίου του, οι Εβραίοι από τα γκέτο που έχει δημιουργήσει ο ίδιος για να μεταφέρονται πιο εύκολα στα στρατόπεδα, εξοντώνονταν με εξαιρετικά βίαιες μεθόδους, σε σημείο που ο ίδιος ο Χίμλερ να διατάξει την εξόντωση με το γνωστό αέριο Zyklon-B, ώστε να μην είναι τόσο «απάνθρωπες». Η μανία του ήταν τέτοια, ώστε ακόμα και όταν όλοι καταλάβαιναν ότι πλησίαζε η ήττα της Γερμανίας, εκείνος συνέχιζε να προκαλεί την εξόντωση όσων περισσότερων μπορούσε, μαζεύοντας μάλιστα ΧΡΗΜΑΤΑ
και για την γερμανική κυβέρνηση (αφού αφαιρούσε όλα τα τιμαλφή από τους Εβραίους που εξόντωνε).
Μετά την ήττα της Γερμανίας, ο Άιχμαν διαφεύγει με το όνομα Otto Eckmann και συλλαμβάνεται από τους Αμερικανούς, οι οποίοι τον κλείνουν σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων μη γνωρίζοντας ότι είναι αυτός. Καταφέρνει να αποδράσει, ενώ στη Δίκη της Νυρεμβέργης αποκαλύπτεται από μαρτυρίες και έγγραφα ο ρόλος του στην εξόντωση των Εβραίων. Οι Ισραηλινοί συγκροτούν ένα ειδικό σώμα «Εκδικητών» και είναι αποφασισμένοι να τον βρουν, όπως και όλους όσοι διέφυγαν.
Η Ισραηλινή Μοσάντ λαμβάνει πληροφορίες το 1959 ότι ο άνθρωπος που καταζητούν βρίσκεται στο Μπουένος Άιρες με το όνομα Riccardo Clement, τον παρακολουθούν αρκετούς μήνες και τον Μάιο του 1960 διαπιστώνουν ότι πράγματι είναι αυτός, τον απαγάγουν και τον μεταφέρουν κρυφά στο Ισραήλ να δικαστεί.
Η δίκη αυτή προκάλεσε μεγάλη συζήτηση καθώς η γραμμή υπεράσπισης έθετε το ζήτημα της εκτέλεσης εντολών από ανωτέρους. Αξιοσημείωτη υπήρξε και η στάση της γνωστής συγγραφέως, φιλοσόφου Χάνα Άρεντ, η οποία παρακολούθησε τη δίκη και δημοσίευσε πλήθος άρθρων στα οποία υποστήριζε τη θέση της για την «κοινοτοπία του κακού»[«Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ. Εκθεση για την κοινοτοπία του κακού» (εκδ. Νησίδες, μτφρ. Βασ. Τομανάς)], βάσει της οποίας ο Άιχμαν δεν είχε την πνευματική επάρκεια να συνειδητοποιήσει πραγματικά τι έκανε. Δεν συλλογίστηκε τί προκαλούσε και οι πράξεις του γίνονταν στο πλαίσιο ενός σχεδίου το οποίο υπάκουα και πειθήνια εκτελούσε για το καλό των Γερμανών. Ο ίδιος ο Άιχμαν στην υπεράσπισή του δεν αρνήθηκε τίποτε και είπε ότι δεν έκανε κάτι διαφορετικό από το να υπακούει στο νόμο και να πράττει το καθήκον του. Η Άρεντ επισημαίνει ότι «Όσο πιο πολύ τον άκουγες να μιλάει, τόσο πιο εμφανές γινόταν ότι η αδυναμία του να μιλήσει συνδεόταν στενά με την αδυναμία του να σκεφτεί, και πιο συγκεκριμένα να σκεφτεί από τη σκοπιά ενός άλλου».
Η Γερμανίδα φιλόσοφος Μπετίνα Στάνγκνετ στο βιβλίο της «Eichmann before Jerusalem. The unexamined life of a mass murderer» αμφισβητεί τη συλλογιστική της Χάνα Άρεντ: Συμπεραίνει ότι από τη μελέτη του «άλλου» Άιχμαν, αυτού στην Αργεντινή, ο Άιχμαν ήταν ένας «ανελέητος, ευφυής και συνειδητοποιημένος εγκληματίας» και ότι ο ασήμαντος γραφειοκράτης, με τη φτωχή σκέψη και την αδυναμία έκφρασης, για τον οποίο μιλούσε η Άρεντ, ήταν απλά ένα προσωπείο, που χρησιμοποιούσε ένας πολύπλοκος χαρακτήρας με στόχο να αποφύγει τις συνέπειες των αποτρόπαιων πράξεών του. Bettina Stangneth Eichmann vor Jerusalem – Das unbehelligte Leben eines Massenmörders, Arche, Zürich, 2011
Οι ισχυρισμοί του καταρρίπτονται και στη δίκη από τις μαρτυρίες που επιβεβαίωναν ότι ο Άιχμαν ήταν ο σχεδιαστής και πρωτεργάτης του Ολοκαυτώματος, και μάλιστα υπάρχουν άλλοι ναζί υπόδικοι οι οποίοι προσπαθούν να τον σκοτώσουν κατά τη διάρκεια της δίκης έτσι ώστε να μην αποκαλύψει κι άλλες πληροφορίες.
Στις 15 Δεκεμβρίου 1961 το δικαστήριο κρίνει ένοχο τον Άιχμαν και στις 31 Μαΐου 1962 απαγχονίζεται. Η σορός του αποτεφρώνεται και οι στάχτες της διασκορπίζονται στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου «για να αποτραπεί η κατασκευή οποιουδήποτε μνημείου θα μπορούσε να θυμίζει τον αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος».
Όπως αποδείχτηκε ωστόσο από την πρόσφατη ιστορία, ακόμα και χωρίς μνημείο του εγκληματία, ακόμα και με εκατοντάδες μνημεία σε όλον τον κόσμου που θυμίζουν το «κακό», είτε αυτό λέγεται Ολοκαύτωμα, είτε Δίστομο, είτε οτιδήποτε άλλο, ο ναζισμός επιβιώνει. Και δεν είναι ζήτημα υπακοής σε εντολές. Σε λίγες μέρες έχουμε μπροστά μας τη δίκη των στελεχών της Χρυσής Αυγής. Κι όσο κι αν φαίνεται «μικρό» το «κακό» μπροστά στην εξόντωση πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων, δεν είναι. Δεν είναι μικρό, γιατί οι ίδιοι αυτοί της Χρυσής Αυγής είναι τιμητές των ναζί εγκληματιών. Νιώθουν συνέχειά τους και ευελπιστούν να ολοκληρώσουν το έργο τους. Γιατί μπορεί να μην έχουν εξοντώσει με τα χέρια τους εκατομμύρια ανθρώπους· έχουν εξοντώσει όμως, και ακόμα και ένας άνθρωπος για μας είναι πολύς. Έχουν επιτεθεί σε εκατοντάδες και θα συνεχίσουν να το κάνουν. Και θα νιώσουμε οργή και ντροπή αν ξέρουμε ότι θα κυκλοφορούν ελεύθεροι. Όχι φόβο, αλλά ντροπή για τη δικαιοσύνη και την κοινωνία που μπορεί να αφήνει να υπάρχουν ως ισότιμα μέλη της αυτούς που με πλήρη συνείδηση θα έστηναν μνημεία των κάθε είδους Άιχμαν σε όλο τον κόσμο.
Η Ισραηλινή Μοσάντ λαμβάνει πληροφορίες το 1959 ότι ο άνθρωπος που καταζητούν βρίσκεται στο Μπουένος Άιρες με το όνομα Riccardo Clement, τον παρακολουθούν αρκετούς μήνες και τον Μάιο του 1960 διαπιστώνουν ότι πράγματι είναι αυτός, τον απαγάγουν και τον μεταφέρουν κρυφά στο Ισραήλ να δικαστεί.
Η δίκη αυτή προκάλεσε μεγάλη συζήτηση καθώς η γραμμή υπεράσπισης έθετε το ζήτημα της εκτέλεσης εντολών από ανωτέρους. Αξιοσημείωτη υπήρξε και η στάση της γνωστής συγγραφέως, φιλοσόφου Χάνα Άρεντ, η οποία παρακολούθησε τη δίκη και δημοσίευσε πλήθος άρθρων στα οποία υποστήριζε τη θέση της για την «κοινοτοπία του κακού»[«Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ. Εκθεση για την κοινοτοπία του κακού» (εκδ. Νησίδες, μτφρ. Βασ. Τομανάς)], βάσει της οποίας ο Άιχμαν δεν είχε την πνευματική επάρκεια να συνειδητοποιήσει πραγματικά τι έκανε. Δεν συλλογίστηκε τί προκαλούσε και οι πράξεις του γίνονταν στο πλαίσιο ενός σχεδίου το οποίο υπάκουα και πειθήνια εκτελούσε για το καλό των Γερμανών. Ο ίδιος ο Άιχμαν στην υπεράσπισή του δεν αρνήθηκε τίποτε και είπε ότι δεν έκανε κάτι διαφορετικό από το να υπακούει στο νόμο και να πράττει το καθήκον του. Η Άρεντ επισημαίνει ότι «Όσο πιο πολύ τον άκουγες να μιλάει, τόσο πιο εμφανές γινόταν ότι η αδυναμία του να μιλήσει συνδεόταν στενά με την αδυναμία του να σκεφτεί, και πιο συγκεκριμένα να σκεφτεί από τη σκοπιά ενός άλλου».
Η Γερμανίδα φιλόσοφος Μπετίνα Στάνγκνετ στο βιβλίο της «Eichmann before Jerusalem. The unexamined life of a mass murderer» αμφισβητεί τη συλλογιστική της Χάνα Άρεντ: Συμπεραίνει ότι από τη μελέτη του «άλλου» Άιχμαν, αυτού στην Αργεντινή, ο Άιχμαν ήταν ένας «ανελέητος, ευφυής και συνειδητοποιημένος εγκληματίας» και ότι ο ασήμαντος γραφειοκράτης, με τη φτωχή σκέψη και την αδυναμία έκφρασης, για τον οποίο μιλούσε η Άρεντ, ήταν απλά ένα προσωπείο, που χρησιμοποιούσε ένας πολύπλοκος χαρακτήρας με στόχο να αποφύγει τις συνέπειες των αποτρόπαιων πράξεών του. Bettina Stangneth Eichmann vor Jerusalem – Das unbehelligte Leben eines Massenmörders, Arche, Zürich, 2011
Οι ισχυρισμοί του καταρρίπτονται και στη δίκη από τις μαρτυρίες που επιβεβαίωναν ότι ο Άιχμαν ήταν ο σχεδιαστής και πρωτεργάτης του Ολοκαυτώματος, και μάλιστα υπάρχουν άλλοι ναζί υπόδικοι οι οποίοι προσπαθούν να τον σκοτώσουν κατά τη διάρκεια της δίκης έτσι ώστε να μην αποκαλύψει κι άλλες πληροφορίες.
Στις 15 Δεκεμβρίου 1961 το δικαστήριο κρίνει ένοχο τον Άιχμαν και στις 31 Μαΐου 1962 απαγχονίζεται. Η σορός του αποτεφρώνεται και οι στάχτες της διασκορπίζονται στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου «για να αποτραπεί η κατασκευή οποιουδήποτε μνημείου θα μπορούσε να θυμίζει τον αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος».
Όπως αποδείχτηκε ωστόσο από την πρόσφατη ιστορία, ακόμα και χωρίς μνημείο του εγκληματία, ακόμα και με εκατοντάδες μνημεία σε όλον τον κόσμου που θυμίζουν το «κακό», είτε αυτό λέγεται Ολοκαύτωμα, είτε Δίστομο, είτε οτιδήποτε άλλο, ο ναζισμός επιβιώνει. Και δεν είναι ζήτημα υπακοής σε εντολές. Σε λίγες μέρες έχουμε μπροστά μας τη δίκη των στελεχών της Χρυσής Αυγής. Κι όσο κι αν φαίνεται «μικρό» το «κακό» μπροστά στην εξόντωση πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων, δεν είναι. Δεν είναι μικρό, γιατί οι ίδιοι αυτοί της Χρυσής Αυγής είναι τιμητές των ναζί εγκληματιών. Νιώθουν συνέχειά τους και ευελπιστούν να ολοκληρώσουν το έργο τους. Γιατί μπορεί να μην έχουν εξοντώσει με τα χέρια τους εκατομμύρια ανθρώπους· έχουν εξοντώσει όμως, και ακόμα και ένας άνθρωπος για μας είναι πολύς. Έχουν επιτεθεί σε εκατοντάδες και θα συνεχίσουν να το κάνουν. Και θα νιώσουμε οργή και ντροπή αν ξέρουμε ότι θα κυκλοφορούν ελεύθεροι. Όχι φόβο, αλλά ντροπή για τη δικαιοσύνη και την κοινωνία που μπορεί να αφήνει να υπάρχουν ως ισότιμα μέλη της αυτούς που με πλήρη συνείδηση θα έστηναν μνημεία των κάθε είδους Άιχμαν σε όλο τον κόσμο.
[Πληροφορίες αντλήθηκαν από το wikipedia ]
________________________________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου