ΤΟΥ ΛEΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝAΚΗ
Τι είναι ο προτεσταντισμός, αυτή η σχεδόν άγνωστη σε εμάς εκδοχή του χριστιανισμού; Ο μέγας Ροΐδης το είχε αποτυπώσει καίρια σε έναν αφορισμό του: «ένας χριστιανισμός χωρίς Χριστό, όπως λέμε σκορδαλιά χωρίς σκόρδο!».
Ο σπουδαίος κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ, στο βιβλίο του «Προτεσταντική ηθική και καπιταλισμός», ανάγει τις ρίζες του καπιταλισμού στον προτεσταντισμό και στις αξίες που ανέδειξε ως κυρίαρχες: την αυστηρή πειθαρχία σε «νόρμες», την τυφλή υπακοή και την ορθολογική οργάνωση της οικονομίας.
Τι είναι ο προτεσταντισμός, αυτή η σχεδόν άγνωστη σε εμάς εκδοχή του χριστιανισμού; Ο μέγας Ροΐδης το είχε αποτυπώσει καίρια σε έναν αφορισμό του: «ένας χριστιανισμός χωρίς Χριστό, όπως λέμε σκορδαλιά χωρίς σκόρδο!».
Ο σπουδαίος κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ, στο βιβλίο του «Προτεσταντική ηθική και καπιταλισμός», ανάγει τις ρίζες του καπιταλισμού στον προτεσταντισμό και στις αξίες που ανέδειξε ως κυρίαρχες: την αυστηρή πειθαρχία σε «νόρμες», την τυφλή υπακοή και την ορθολογική οργάνωση της οικονομίας.
Όλα τα πιο πάνω, οι υλικοτεχνικές δομές και το καθεστώς ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, δεν είναι παρά μόνον το ορατό σώμα του καπιταλισμού, το corpus του. Υπάρχει και η αόρατη ψυχή του, η διάνοια ή anima, που πηγάζει, επίσης, από την προτεσταντική ηθική. Ιδιαίτερα στη σκληρή, καλβινιστική εκδοχή του, ο προτεσταντισμός επαγγέλλεται το ακριβώς αντίθετο του ευαγγελικού «μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης». Θεωρεί τη συγκέντρωση πλούτου ως απόδειξη ευσέβειας και πίστης! Κηρύσσει τη συσσώρευση του πλούτου, έχοντας κατασκευάσει έναν ανάλογο «Θεό», που «ευχαριστείται όταν ακούει τον ήχο χρυσών νομισμάτων». Στις χώρες όπου επικρατεί, σήμερα ακόμη, το καλβινιστικό δόγμα, και «συμπτωματικά» συμβαίνει να είναι οι μήτρες του σύγχρονου, ασύδοτου καπιταλισμού, ο προτεσταντισμός ταυτίζει την οικονομική αδυναμία του ανθρώπου με «πτώση» του στην αμαρτία! Θεωρεί την πτώχευση ως το πλέον θανάσιμο αμάρτημα, που όχι μόνο επιφέρει κοινωνικό αποκλεισμό και ατίμωση του πτωχού, αλλά ισοδυναμεί, επί πλέον, με προσβολή του Θεού! Ρίχνει, έτσι, αδιακρίτως τους φτωχούς στον «Καιάδα» και θεωρεί ως «εκλεκτούς του θεού», προορισμένους να σωθούν την «ημέρα της κρίσεως», αδιακρίτως τους πλούσιους! Αυτός είναι ο προτεσταντισμός.
Από πού, όμως, προέκυψε τέτοια διαστροφική ερμηνεία των Ευαγγελίων; Από τη σκανδαλώδη «καλβινιστική» παρανάγνωση μιας παραβολής της Καινής Διαθήκης. (Κατά Ματθαίον, ΚΕ 14 επ.): Ένας κύριος είχε τρεις δούλους. Φεύγοντας ταξίδι ο κύριος, έδωσε στον πρώτο πέντε τάλαντα, στον δεύτερο δύο και στον τρίτο ένα, αφήνοντάς τα στη διάθεσή τους. Ο πρώτος τα «επένδυσε» και, όταν γύρισε ο κύριος, του τα απέδωσε διπλάσια. Το ίδιο και ο δεύτερος. Ο τρίτος έκρυψε στη γη το τάλαντο και το επέστρεψε αυτούσιο. Ο κύριος, τότε, αντάμειψε αυτούς που πολλαπλασίασαν και τιμώρησε αυτόν που «έθαψε» το τάλαντο. Πού είναι η παρανάγνωση;
Η παραβολή δεν μας μιλάει για χρήμα. «Τάλαντο» στην ελληνική των Ευαγγελίων δεν είναι το χρήμα, αλλά η δωρεά του Θεού (το «ταλέντο»), που ο «δούλος» πρέπει να επιστρέφει στον «κύριο» πολλαπλάσιο, αντί να το «θάβει». Το εδάφιο έχει μεταφορική σημασία. Ο Καλβίνος «διάβασε» την παραβολή κυριολεκτικά, πήρε τη μεταφορά κατά γράμμα και ερμήνευσε τη δωρεά, το ταλέντο, ως χρήμα, που ο θεός το θέλει, τάχα, να αυγατίζει! Από εκεί πήγασαν όλα τα άλλα.
Η σύγχρονη ψυχιατρική θεωρεί ως ένδειξη ψυχωσικού συνδρόμου την αδυναμία διάκρισης ανάμεσα στη μεταφορά και την κυριολεξία. Λέει ένα παραμύθι, απόσταγμα λαϊκής σοφίας: Είπαν του τρελού, παρ’ την πόρτα πίσω σου. (Δηλαδή: βγαίνοντας, κλείσε την). Αυτός το ερμήνευσε κυριολεκτικά, την ξεκόλλησε και την πήρε στην πλάτη… Παρομοίως ο προτεσταντικός καπιταλισμός…
Τρελοί δεν είμαστε εμείς, που αντιστεκόμαστε στα «Μνημόνια», κι ας μας λένε έτσι οι «γνωστικοί» της προτεσταντικής πειθαρχίας και υπακοής. Τρελοί είναι ο κυρίαρχος προτεσταντικός καπιταλισμός και οι εκπρόσωποί του.
Από πού, όμως, προέκυψε τέτοια διαστροφική ερμηνεία των Ευαγγελίων; Από τη σκανδαλώδη «καλβινιστική» παρανάγνωση μιας παραβολής της Καινής Διαθήκης. (Κατά Ματθαίον, ΚΕ 14 επ.): Ένας κύριος είχε τρεις δούλους. Φεύγοντας ταξίδι ο κύριος, έδωσε στον πρώτο πέντε τάλαντα, στον δεύτερο δύο και στον τρίτο ένα, αφήνοντάς τα στη διάθεσή τους. Ο πρώτος τα «επένδυσε» και, όταν γύρισε ο κύριος, του τα απέδωσε διπλάσια. Το ίδιο και ο δεύτερος. Ο τρίτος έκρυψε στη γη το τάλαντο και το επέστρεψε αυτούσιο. Ο κύριος, τότε, αντάμειψε αυτούς που πολλαπλασίασαν και τιμώρησε αυτόν που «έθαψε» το τάλαντο. Πού είναι η παρανάγνωση;
Η παραβολή δεν μας μιλάει για χρήμα. «Τάλαντο» στην ελληνική των Ευαγγελίων δεν είναι το χρήμα, αλλά η δωρεά του Θεού (το «ταλέντο»), που ο «δούλος» πρέπει να επιστρέφει στον «κύριο» πολλαπλάσιο, αντί να το «θάβει». Το εδάφιο έχει μεταφορική σημασία. Ο Καλβίνος «διάβασε» την παραβολή κυριολεκτικά, πήρε τη μεταφορά κατά γράμμα και ερμήνευσε τη δωρεά, το ταλέντο, ως χρήμα, που ο θεός το θέλει, τάχα, να αυγατίζει! Από εκεί πήγασαν όλα τα άλλα.
Η σύγχρονη ψυχιατρική θεωρεί ως ένδειξη ψυχωσικού συνδρόμου την αδυναμία διάκρισης ανάμεσα στη μεταφορά και την κυριολεξία. Λέει ένα παραμύθι, απόσταγμα λαϊκής σοφίας: Είπαν του τρελού, παρ’ την πόρτα πίσω σου. (Δηλαδή: βγαίνοντας, κλείσε την). Αυτός το ερμήνευσε κυριολεκτικά, την ξεκόλλησε και την πήρε στην πλάτη… Παρομοίως ο προτεσταντικός καπιταλισμός…
Τρελοί δεν είμαστε εμείς, που αντιστεκόμαστε στα «Μνημόνια», κι ας μας λένε έτσι οι «γνωστικοί» της προτεσταντικής πειθαρχίας και υπακοής. Τρελοί είναι ο κυρίαρχος προτεσταντικός καπιταλισμός και οι εκπρόσωποί του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου