Σήμερα οποιαδήποτε κριτική στη στρατηγική πολέμου του Τσώρτσιλ
θεωρείται από αντεθνική μέχρι ακόμα και αιρετική. Δεν θα μπορούσε να
είναι τυχαίο ότι στην 50ή επέτειο από τον θάνατο του «πατέρα της νίκης»
τα βρετανικά ΜΜΕ προέβαλλαν τον Τσώρτσιλ σαν σύγχρονο ημίθεο κατά τη
διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που χωρίς αυτόν η Βρετανία θα έχανε
τον πόλεμο.
Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική. Οι σύγχρονοί του θα διαφωνούσαν ριζικά για το μεγαλείο του Τσώρτσιλ. Ο ίδιος ο «πατέρας της νίκης» κατέβαλε αξιοσημείωτες προσπάθειες προκειμένου να δημιουργήσει τη λατρεία προς το πρόσωπό του.
Η ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που συνέγραψε του επέτρεψε να εκπληρώσει την επιθυμία του «να δικαιώσει τον εαυτό του ενώπιον της Ιστορίας» ενώ ταυτόχρονα να τον τοποθετήσει πάνω σε βάθρο από όπου μπορούσε να αντικρίζει με έπαρση τους αντιπάλους του.
Αντίθετες απόψεις
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι σύγχρονοί του δεν διστάζαν να αντιταχθούν σε αυτή τη στάση. Χαρακτηριστικά, ο Εμάνουελ Σίνγουελ περιγράφει τον πρώτο τόμο της ιστορίας του Τσώρτσιλ (Η επερχόμενη θύελλα) ως μυθιστόρημα, ενώ ο πρώην ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Μάικλ Φουτ, δήλωσε δηκτικά ότι το βιβλίο ήταν πολύ καλύτερο ανάγνωσμα και πολύ πιο διδακτικό από το «Ο αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ, ενώ όσον αφορά την προσωπική έπαρση και αλαζονεία μπορεί κανείς να βρει ομοιότητες ανάμεσα στους δύο. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι οι σύγχρονοι του Ουίνστον Τσώρτσιλ δεν ήταν έτοιμοι ή πρόθυμοι να αποδεχθούν τον μύθο του.
Ο ιστορικός Τζον Ράμστεν επισημαίνει ότι ο Τσώρτσιλ δεν αντιτάχθηκε άμεσα στον Γερμανό δικτάτορα κατά τη δεκαετία του 1930. Πριν από τη συμφωνία του Μονάχου, το 1938, έξι ολόκληρα χρόνια αφού ο Χίτλερ είχε καταλάβει την εξουσία, ο Τσώρτσιλ δεν τόλμησε να αμφισβητήσει την κυβερνητική εξωτερική και αμυντική πολιτική στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Χαρακτηριστικά γράφει ο Ράμσντεν ότι «ο Τσώρτσιλ κατήγγειλε τον Γκάντι με πύρινα λόγια που δεν χρησιμοποίησε ποτέ εναντίον του Χίτλερ, ενώ είχε αρνηθεί και να επιτεθεί εναντίον του Φράνκο».
Ακόμα και στα τέλη του 1937, εξηγεί ο Ράμστεν, ο Τσώρτσιλ επέμενε στην επιστροφή του Χίτλερ στις πρώην γερμανικές αποικίες, οι οποίες είχαν κατασχεθεί το 1919 ως μέρος του γενικού διακανονισμού των ευρωπαϊκών απαιτήσεων, πολιτική προσέγγιση που συχνά συνδέεται με τον Τσάμπερλεν.
Τον Φεβρουάριο του 1938, όταν παραιτήθηκε ο Αντονι Ιντεν από υπουργός Εξωτερικών, ο Τσώρτσιλ ήταν ο πρώτος βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος που υπέγραψε κοινή επιστολή με την οποία εξέφραζε την εμπιστοσύνη του στον Τσάμπερλεν.
Εχουν, άραγε, αυτά οποιαδήποτε σημασία; Ναι, διότι κάνοντας τον Τσώρτσιλ υπεράνθρωπο, τελικά δεν αναγνωρίζουμε ότι ο πόλεμος κερδήθηκε εξαιτίας της εκπληκτικής συλλογικής βρετανικής προσπάθειας, ένα εξαιρετικό φωτεινό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο κράτος και λαός συνεργάστηκαν με απόλυτη επιτυχία.
kathimeriniΗ αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική. Οι σύγχρονοί του θα διαφωνούσαν ριζικά για το μεγαλείο του Τσώρτσιλ. Ο ίδιος ο «πατέρας της νίκης» κατέβαλε αξιοσημείωτες προσπάθειες προκειμένου να δημιουργήσει τη λατρεία προς το πρόσωπό του.
Η ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που συνέγραψε του επέτρεψε να εκπληρώσει την επιθυμία του «να δικαιώσει τον εαυτό του ενώπιον της Ιστορίας» ενώ ταυτόχρονα να τον τοποθετήσει πάνω σε βάθρο από όπου μπορούσε να αντικρίζει με έπαρση τους αντιπάλους του.
Αντίθετες απόψεις
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι σύγχρονοί του δεν διστάζαν να αντιταχθούν σε αυτή τη στάση. Χαρακτηριστικά, ο Εμάνουελ Σίνγουελ περιγράφει τον πρώτο τόμο της ιστορίας του Τσώρτσιλ (Η επερχόμενη θύελλα) ως μυθιστόρημα, ενώ ο πρώην ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Μάικλ Φουτ, δήλωσε δηκτικά ότι το βιβλίο ήταν πολύ καλύτερο ανάγνωσμα και πολύ πιο διδακτικό από το «Ο αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ, ενώ όσον αφορά την προσωπική έπαρση και αλαζονεία μπορεί κανείς να βρει ομοιότητες ανάμεσα στους δύο. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι οι σύγχρονοι του Ουίνστον Τσώρτσιλ δεν ήταν έτοιμοι ή πρόθυμοι να αποδεχθούν τον μύθο του.
Ο ιστορικός Τζον Ράμστεν επισημαίνει ότι ο Τσώρτσιλ δεν αντιτάχθηκε άμεσα στον Γερμανό δικτάτορα κατά τη δεκαετία του 1930. Πριν από τη συμφωνία του Μονάχου, το 1938, έξι ολόκληρα χρόνια αφού ο Χίτλερ είχε καταλάβει την εξουσία, ο Τσώρτσιλ δεν τόλμησε να αμφισβητήσει την κυβερνητική εξωτερική και αμυντική πολιτική στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Χαρακτηριστικά γράφει ο Ράμσντεν ότι «ο Τσώρτσιλ κατήγγειλε τον Γκάντι με πύρινα λόγια που δεν χρησιμοποίησε ποτέ εναντίον του Χίτλερ, ενώ είχε αρνηθεί και να επιτεθεί εναντίον του Φράνκο».
Ακόμα και στα τέλη του 1937, εξηγεί ο Ράμστεν, ο Τσώρτσιλ επέμενε στην επιστροφή του Χίτλερ στις πρώην γερμανικές αποικίες, οι οποίες είχαν κατασχεθεί το 1919 ως μέρος του γενικού διακανονισμού των ευρωπαϊκών απαιτήσεων, πολιτική προσέγγιση που συχνά συνδέεται με τον Τσάμπερλεν.
Τον Φεβρουάριο του 1938, όταν παραιτήθηκε ο Αντονι Ιντεν από υπουργός Εξωτερικών, ο Τσώρτσιλ ήταν ο πρώτος βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος που υπέγραψε κοινή επιστολή με την οποία εξέφραζε την εμπιστοσύνη του στον Τσάμπερλεν.
Εχουν, άραγε, αυτά οποιαδήποτε σημασία; Ναι, διότι κάνοντας τον Τσώρτσιλ υπεράνθρωπο, τελικά δεν αναγνωρίζουμε ότι ο πόλεμος κερδήθηκε εξαιτίας της εκπληκτικής συλλογικής βρετανικής προσπάθειας, ένα εξαιρετικό φωτεινό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο κράτος και λαός συνεργάστηκαν με απόλυτη επιτυχία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου