Γιάλτα – 70 χρόνια μετά
του Παντελή Καρύκα
Συγγραφέα
Στις 4 Φεβρουαρίου 1945 Ρούσβελτ, Τσόρτσιλ και Στάλιν συναντήθηκαν στην Γιάλτα της Κριμαίας με σκοπό να σχεδιάσουν τη μεταπολεμική μορφή του κόσμου. Η συνάντησή τους αυτή καθόρισε το μέλλον της οικουμένης για επόμενα, σχεδόν, 60 χρόνια.

Οι τρεις ηγέτες συζήτησαν επί επτά ημέρες και τελικά αποφάσισαν τον διαχωρισμό της ηττημένης, οσονούπω, Γερμανίας σε ζώνες κατοχής. Αυτή τη φορά οι Σύμμαχοι δεν θα έκαναν το ίδιο λάθος που έπραξαν μετρά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Γερμανία θα υφίσταντο κατοχή.
Στην συνάντηση αποφασίστηκε και η επαναχάραξη των πολωνικών συνόρων, τα οποία μετακινούνταν προς τα δυτικά, εις βάρος της ηττημένης Γερμανίας. Αποφασίστηκε επίσης σε όλα τα απελευθερωμένα από τον γερμανικό ζυγό κράτη να διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές. Ο Στάλιν ζήτησε και κέρδισε την Αν. Ευρώπη από τον Ρούζβελτ, ο οποίος την αναγνώρισε ως ζώνη σοβιετικής επιρροής.
Ο Ρούζβελτ κατηγορήθηκε, αργότερα, πως «πούλησε» την Αν. Ευρώπη στους Σοβιετικούς. Ωστόσο δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς οι Σοβιετικοί ήδη κυριαρχούσαν στην Αν. Ευρώπη, ενώ οι ΗΠΑ πολεμούσαν κατά της Ιαπωνίας, σκληρά, στον Ειρηνικό. Ο Ρούζβελτ είχε ζητήσει την συνδρομή του Στάλιν στην Ασία.
Στη Γιάλτα συζητήθηκε και το ελληνικό πρόβλημα. Στην Ελλάδα είχε μόλις υπογραφεί η Συμφωνία της Βάρκιζας, μετά την ήττα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στα Δεκεμβριανά. Ατύπως, Στάλιν και Τσόρτσιλ αποφάσισαν πως η Ελλάδα θα ενταχθεί στη ζώνη επιρροής της Βρετανίας.
Ο πόλεμος έληξε με τον Στάλιν να καταπατά όλα, σχεδόν, τα συμφωνηθέντα. Στην Ασία κήρυξε τον πόλεμο κατά των Ιαπώνων ελάχιστες ημέρες πριν την ιαπωνική συνθηκολόγηση. Ελεύθερες εκλογές δεν έγιναν σε κανέναν κράτος της Αν. Ευρώπης και στην Ελλάδα, λίγο αργότερα, ξέσπασε και επίσημα ο ακήρυκτος, από το 1943, εμφύλιος, πόλεμος.
Έτσι η Γιάλτα κατέστη, τελικά, η απαρχή του Ψυχρού πολέμου, το πρώτο θερμό θέατρο του οποίου ήταν η Ελλάδα.