Το άρθρο είχε γραφτεί το 1996, στους New York Times από τον Anthony Ramirez. Η θεωρία ερευνητών αναφέρει πώς ο ιός Έμπολα υπάρχει περισσότερα χρόνια από όσο ξέρουμε ενώ άλλοι αντιτίθενται σε αυτό. Η ερώτηση όμως παραμένει... ακόμα και αν είναι ηλικίας 50 ετών "μόνο", γιατί ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει κάτι σημαντικό σαν έρευνα προς θεραπεία και εμβόλιο;
Ήταν ο λοιμός των Αθηνών πραγματικά ο ιός Έμπολα;
Περισσότερο από 2.400 χρόνια πριν το καλοκαίρι, έναw μυστηριώδhς λοιμός είχε σαρώσει την αρχαία Αθήνα. Σε πέντε χρόνια , έχασαν τη ζωή τους ίσως ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλης-κράτους, που ήταν τότε υπό πολιορκία από την Σπάρτη. Χιλιάδες Αθηναίοι βρήκαν φρικτό θάνατο -- πρώτο σύμπτωμα ήταν ένας εξοντωτικός πυρετός, ακατάσχετη αιμοραγία από τα μάτια, ανεξήγητο εμετό και συνέχεια της αιμορραγίας, ακολουθούμενη από εξανθήματα και διάρροια.
Έτσι με ξαφνικό τρόπο, μέσα από μια μεγάλη θνησιμότητα, η παράξενη μάστιγα επιτάχυνε το τέλος της χρυσής εποχής για την Ελλάδα οδηγώντας σε υποχώρηση του πολιτισμού για αιώνες. Ο Περικλή, ο ηγέτης που σηματοδότησε εκείνη την εποχή, ήταν ένας από τους πολλούς που υπέκυψε στην επιδημία. Η Ιστορία δεν έχει δει ποτέ ξανά τέτοια πανδημία. Ή έχει;
Κατά την πάροδο των ετών, ένας μικρός αριθμός από μελετητές έχουν πεί αρκετές θεωρίες για ταύτιση του λοιμού τότε με δεκάδες σύγχρονες ασθένειες που διέλυσαν την αρχαία Αθήνα -- χολέρα, ελονοσία, ευλογιά, βουβωνική πανώλη, ακόμα απλό έρπη και ίσως κάποιο είδος σύνδρομου που οδήγησε σε τοξικό σοκ.
Σήμερα, 3 ερευνητές ιατρικής και ένας καθηγητής κλασσικών σπουδών θεωρούν ότι ο λοιμός των Αθηνών (περίπου 430-425 Π. Χ. ) ήταν, στην πραγματικότητα, μια επίθεση του ιού Έμπολα
ο Dr. Patrick Olson, επιδημιολόγος στο Navy Medical Center στο San Diego, και οι συνάδελφοί του έγραψαν σχετικά με τον ιό Έμπολα μια σχετική θεωρία στην πιο πρόσφατη έκδοση της εφημερίδας "Emerging Infectious Diseases." Εκεί υποστήριξαν ότι ο ιός Έμπολα και τα συμπτώματα του σήμερα είναι όμοια με εκείνα του αρχαίου Ελληνικού λοιμού όπως έχει καταγραφεί από τον Θουκυδίδη στο έργο του "Ιστορία του Πελοπονησσιακού πολέμου", που ήταν και το πιο πλήρες σύγγραμα όσον αφορά την περιγραφή τους.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι τα περισσότερα θύματα από την αρχαία Ελλάδα, όπως και εκείνα της σύγχρονης Αφρικής, έχασαν τη ζωή τους μέσα σε επτά με εννέα ημέρες, και οι Αθηναίοι θεραπευτές, αρρώστησαν όπως και οι σημερινοί, ενώ οι Σπαρτιάτες που είχαν στήσει πολιορκία λίγο μακρύτερα επιβίωσαν. Αυτό δείχνει ότι η αρχαία ασθένεια, όπως και ο ιός Έμπολα, μεταδιδόταν από αίμα, σάλιο ή επαφή, παρά μέσω αέρα.
Ο Θουκυδίδης υποστήριξε επίσης ότι η ασθένεια είχε έρθει από τις ακτές της Αφρικής, κάπου νότια της Αιθιοπίας. Ο ιός Έμπολα επίσης, από όσο γνωρίζουμε, έχει Αφρικανικές ρίζες. Υπάρχουν μάλιστα και αποδεικτικά στοιχεία που να δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο ο ιός ενδέχεται να ταξιδέψε από την Αφρική στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα. Στην Σαντορίνη, ένα νησί λιμάνι τότε για την Αθήνα, υπάρχουν Μινωικές τοιχογραφίες που απεικονίζουν Αφρικάνικες πράσινες μαϊμούδες, που είναι γνωστό ότι είναι οι σύγχρονοι μεταφορείς του ιού Έμπολα. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η έκθεση σήμερα που αναφέρει ύπαρξη έντονου λόξυγγα μεταξύ 15 % των θυμάτων στο Kikwit, Ζαΐρ, σημείωσε ο Dr. Olson. Ο Θουκυδίδης αναφέρει και αυτός παρόμοια συμπτώματα λόξυγγα.
Δεν είναι όλοι σύμφωνοι όμως με την θεωρία που ονομάζει την μάστιγα των Αθηνών ως μια επίθεση του ιού Έμπολα. Ο David Morens, ένας κορυφαίος επιδημιολόγος και κύριος ερευνητής στο θέμα της Αθηναϊκής πανδημίας, στο Πανεπιστημίου της Χαβάη, στην Manoa, δήλωσε σε συνέντευξη ότι η ανάγνωση και αναγνώριση των σύγχρονων ασθένειων βάσει των περιγραφών του Θουκυδίδη είναι ένα λάθος.
Ο Θουκυδίδης , ώς Αθηναίος στρατηγός ο οποίος επέζησε από την πανούκλα, στερούνταν ακόμη και τα στοιχειώδη από το ιατρικό λεξιλόγιο του σύγχρονου με αυτόν Ιπποκράτη, ανέφερε ο Dr. Morens. Έτσι και οι περιγραφές των συμπτωμάτων είναι, στην καλύτερη περίπτωση ασαφής. Η λέξη "φλύκταινες" του Θουκυδίδη, για παράδειγμα, μπορεί να έχει πολλαπλές μεταφράσεις ως φουσκάλες, που έχουν υγρό, ή ως κάλλοι, που δεν έχουν. Οι φουσκάλες ενδέχεται να υποδηλώνουν ίσως ευλογιά, που είναι ένας από τους υποψηφίους ιούς στις έρευνες από πολλούς μελετητές, αλλά αυτό αποκλείει την θεωρία της πανούκλας, που θεωρείται άλλο ενα αίτιο.
Ο Dr. Morens και ο συνάδελφός του Πανεπιστημίου της Χαβάης, Robert J. Mark Littman, καθηγητής κλασσικών σπουδών, δεν επικεντρώνονται στα συμπτώματα (που δεν τα θεωρούν αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία) αλλά στον τόπο και χρόνο του λοιμού. Για παράδειγμα, αναφέρουν ότι το χρονικό διάστημα του Αθηναικού λοιμού που έφτασε τα πέντε χρόνια,αποκλείει ένα ιό σαν γρίππη, που διαρκεί ώς ασθένεια μόνο μερικούς μήνες. Και η προέλευση του Αθηναικού λοιμού από την Αφρική, αποκλείει να είναι μια μολυσματική νόσο όπως ο ιός Έμπολα. Στον αρχαίο κόσμο, επισημαίνουν, δεν υπήρχαν τα μέσα μεταφοράς που θα μπορούσαν να μεταφέρουν έναν ιό, με ξενιστή μια μαιμού από την Αφρική προς την Αθήνα σε λιγότερο από μια εβδομάδα. Τη στιγμή που η βάρκα θα έφτανε στην Ελλάδα, τόσο οι μαϊμούδες όσο και οι μεταφορείς πιθανότατα θα είχαν πεθάνει.
Υπάρχει και ένα άλλο μεγάλο ερώτημα που τέθηκε σε σχέση με το οτι ο ιός Έμπολα προκάλεσε τη μάστιγα των Αθηνών. Ο ιός Έμπολα εντοπίστηκε μόνο 20 χρόνια πριν, και πάλι εμφανίστηκε στο Ζαΐρ την δεκαετία του 1990. Αν ο Αθηναικός λοιμός, ήταν ο ιός Έμπολα, γιατί δεν υπήρχαν άλλα κρούσματα όλα αυτά τα χρόνια;
Ο Frank Ryan, Βρετανός ιατρός ο οποίος γράφει σχετικά με πανδημίες, θεωρεί πως άνθρωπος και μικρόβια είναι κάτι σαν μια μεταφορά απεικόνισης με το χώμα και τους σπόρους. Τις περισσότερες φορές, μπορούν να ζήσουν μαζί χωρίς κάποια δράση μεταξυ τους. Αλλά η αλλαγή των όρων επιβίωσης, σήμερα, του ανθρώπινου πληθυσμού ώς "χώμα" στη συνέχεια προκαλεί ενεργοποίηση τους ιούς, ως "σπόρους" και μπορεί να οδηγήσει σε μερικές φορές σε θανατηφόρα σύγκρουση.
"οι πανδημίες εξακολουθούν να είναι μαζί μας", δήλωσε ο Dr. Ryan, "διότι οι πρόσφυγες, η έλλειψη υγιεινής λόγω υπερπληθυσμου, το πολιτικό χάος -- όλα τα πράγματα πυ υπήρχαν στην Αθήνα τότε-- εξακολουθούν να είναι μαζί μας." Έτσι αγνοούμε ιστορικά τις πανδημίες με δική μας ευθύνη κινδύνου.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο για να μάθουμε αν ο ιός Έμπολα προκάλεσε τον Αθηναϊκό λοιμό είναι ότι οι σύγχρονοι γιατροί γνωρίζουν πολύ λίγα πράγματα για τον ιό Έμπολα. "Σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10, γνωρίζουμε 3 σχετικά με τον ιό Έμπολα, ίσως και λιγότερο", δήλωσε ο Karl Johnson, απόστρατος επικεφαλής των ειδικών μονάδων καταπολέμησης πανδημιών των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων, ο οποίος αντιμετώπισε τον ιό Έμπολα σε μια πρώτη εξάπλωση στο Ζαΐρ, κοντά στον Ποταμό Έμπολα "(σ.σ. από όπου πήρε ο ιός το όνομα του), το 1976.
Τέτοιοι ιοί όπως ο Έμπολα είναι μυστηριώδεις και τρομακτικοί για τον ίδιο λόγο: μπορεί να έχουν ταχεία εξάπλωση σε ελάχιστο χρόνο λόγω της μεγάλης ικανότητας μετάδοσης τους.
Χρειάστηκαν οκτώ εκατομμύρια έτη ή και περισσότερα, για να εμφανιστεί ο πήθικος ώς πρωτευόν θηλαστικών και να γίνει η αλλαγή του 2 τοις εκατό σε γενετική δομή για να υπάρχουν τα σημερινά ανθρώπινα όντα. Αντίθετα, σε σύγκριση, ο ιός πολιομυελίτιδας μπορεί να αλλάξει το 2% της γενετικής δομής του σε πέντε ημέρες -- ο ακριβής χρόνος που χρειάζεται για να περάσει από το ανθρώπινο στόμα στο έντερο. Βάσει αυτού ίσως θα είναι δυνατόν να καταλάβει κάποιος πόσο δύσκολο είναι να είμαστε σίγουροι για το πώς διατηρήθηκε και εξελίχθηκε ένας ιός σε ενα διάστημα 2400 ετών που ίσως εμφανίστηκε στην Αρχαία Αθήνα.
πηγή: New York Times - 1996
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου