“Γράφει η Πεϊνέτα “
Οι Πλατείες που τα μάτια τους δεν βλέπουν
Οι απόηχοι του κινήματος των Πλατειών ως δυναμικοί κοινωνικοί μετασχηματισμοί, ήδη συντελεσμένοι.
Κείμενο: José Miguel Fernández-Layos
Σκίτσο: Angry Flowers
Εισαγωγή, επιμέλεια και μετάφραση του άρθρου από τα Ισπανικά: Πεϊνέτα
Η μετάφραση του κειμένου γίνεται με την άδεια της ανεξάρτητης συνεργατικής εφημερίδας Diagonal Periódico πηγή: https://www.diagonalperiodico.net/global/23113-15m-sus-ojos-no-ven.htmlΣτις 29 Ιουνίου του 2011, κατεστάλη βίαια το κίνημα των Αγανακτισμένων στην πλατεία Συντάγματος. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στον ανεξάρτητο ισπανικό τύπο, ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο που αφορά τις τρέχουσες, πολύ σημαντικές εξελίξεις, τις οποίες έχει καθορίσει σε μεγάλο βαθμό οι κινητοποιήσεις των Πλατειών του 2011.
Οι ημέρες αυτές στην Ισπανία χαρακτηρίζονται από πρωτοφανή κινητικότητα μετά την άνοδο της αριστεράς στις ευρωεκλογές και την εντυπωσιακή ανάδειξη νέων κομμάτων (Podemos και Partido X), που προέρχονται από τις κινητοποιήσεις των Πλατειών του 2011 ή 15Μ (15 Μάη) κατά την ισπανική ονομασία. Συνολικά, πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τo άθροισμα των ποσοστών των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της αριστεράς (IU και Podemos) θα ξεπεράσουν αρκετά το 20% στις επόμενες εκλογές. Τα δύο μεγάλα κόμματα του ισπανικού δικομματισμού (Partido Popular και Partido Socialista Obrero Español, τα αντίστοιχα με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) που κυβερνάνε την Ισπανία από την εποχή της Τρανζιθιόν (της ισπανικής Μεταπολίτευσης), φαίνεται ότι δύσκολα θα εξασφαλίσουν αυτοδυναμία. Το άθροισμα των ποσοστών τους στις ευρωεκλογές έπεσε κατά 33%. Όπως μπορεί να φανταστεί ο αναγνώστης που κατοικεί στην Ελλάδα και έχει ζήσει στο πετσί του τους μετασχηματισμούς των τελευταίων έξι χρόνων, οι δυνάμεις της ισπανικής αντίδρασης προετοιμάζουν καθημερινά την αντεπίθεσή τους που έχει ήδη λάβει εντυπωσιακές διαστάσεις με την πρωτοφανή, διεθνώς, παραίτηση του βασιλιά Χουάν Κάρλος για να τον διαδεχθεί μόλις προχθές ο υιός του Φελίπε ο 6ος. Σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις στον ανεξάρτητο ισπανικό τύπο, ιθύνων νους για τη διαδοχή προκειμένου να περισωθεί η μοναρχία (βλ.το αυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης που παρέδωσε ο περίφημος δικτάτωρ Φράνκο στις επόμενες γενεές) ήταν ο Φελίπε Γκονθάλεθ, δηλαδή ο Ανδρέας Παπανδρέου της Ισπανίας. Η θλιβερή μέρα της στέψης του νέου βασιλιά, με ελάχιστο κόσμο στους δρόμους (όλη η χώρα σχεδόν είναι υπέρ της κατάργησης της μοναρχίας), συνοδεύτηκε από απαγορεύσεις που θυμίζουν τις ένδοξες μέρες της καταπίεσης επί Φράνκο: απαγορεύτηκαν οι πτήσεις αεροπλάνων πάνω από τη Μαδρίτη, οι διαδηλώσεις, οποιαδήποτε εκδήλωση δυσαρέσκειας στο πρόσωπο του νέου βασιλιά καθώς, η επίδειξη της τρίχρωμης σημαίας της Ρεπούμπλικα Εσπανιόλα. Η περίφημη Πουέρτα δελ Σόλ που θα μας απασχολήσει παρακάτω, έγινε πάρκινγκ εκατοντάδων αυτοκινήτων της αστυνομίας σε μία συμβολική κατάληψη του μεγάλου χώρου διαμαρτυρίας του ισπανικού λαού που περνάει τόσο δύσκολες μέρες, από τις δυνάμεις καταστολής.
Περιττό να αναφέρω ότι, καθημερινά ο καθεστωτικός τύπος κατασυκοφαντεί και επιτίθεται στα πρόσωπα που στελεχώνουν ή υποστηρίζουν τα αριστερά κόμματα.
Η ισπανική δεξιά ήθελε να πει την τελευταία λέξη στον ισπανικό λαό, που την αποδοκίμασε στις ευρωεκλογές: οργάνωσε μια μεγάλη εντυπωσιακή φιέστα, τη στέψη ενός νέου βασιλιά, το έτος 2014. Σε ποιους αναφέρεται λοιπόν η ισπανική συντήρηση; Γιατί φοβήθηκε τόσο πολύ και τι πιθανότητες έχει να καταστείλει αυτή την άνοδο;
15Μ ή οι Πλατείες είναι δικές μας
Το άρθρο που μεταφράζω παρουσιάζει ένα χρονογράφημα των επακόλουθων της 15Μ, όπως λέγεται η 15η Μάη, κατά την οποία ξεκίνησε η μαζική διαμαρτυρία των Ιντιγκνάδος στην Πουέρτα δελ Σόλ στη Μαδρίτη, καθώς και σε άλλες πλατείες της ισπανικής επικράτειας. Το άρθρο είναι ένα ρεπορτάζ και όχι μια βαθιά πολιτική ανάλυση. Έχει, όμως, ένα από εκείνα τα χαρακτηριστικά που σε κάνουν «να δεις» μπροστά σου το αυτονόητο, τη μεγάλη εικόνα των τριών τελευταίων χρόνων, αυτή που διαλύεται μέσα στη σκληρή καθημερινότητα και στον επιθετικό αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τα ΜΜΕ. Το άρθρο του José Miguel Fernández-Layos στην ανεξάρτητη, συνεργατική εφημερίδα Diagonal συνοψίζει τα επακόλουθα του Μάη του ’11 σε επίπεδο κοινωνικών μετασχηματισμών που έχουν αλλάξει τη «γονιδιακή» σύσταση της καθημερινής ζωής, επιταχύνοντας το πέρασμα από τον ατομικό βίο στη συλλογική συνύπαρξη και δράση. Συνδέει αυτήν την τεράστια κοινωνική αλλαγή με το αυτονόητο προηγούμενο γεγονός: την κατασκήνωση στην Πουέρτα δελ Σόλ και τις άλλες, λιγότερο γνωστές, πλατείες σε όλη την ισπανική επικράτεια. Μιλάει για τη νέα πραγματικότητα των λαϊκών συνελεύσεων που ξεπήδησαν εκείνη την άνοιξη του ’11, για να αυξηθούν γεωμετρικά και καθημερινά σε δομές αλληλεγγύης και συλλογικών στοχευμένων δράσεων.
Ενάμιση χρόνο μετά, ο σταθμός του μετρό που βρίσκεται στα θεμέλια της πλατείας της Πύλης του Ήλιου (Puerta del Sol), σε μία ακόμη κίνηση νεοφιλελεύθερου ταξικού παιχνιδιού, μετονομάστηκε σε Vodafon Sol. Στρατηγικά, το ιδιωτικό κεφάλαιο ιδιοποιείται το όνομα των θεμελίων της Πλατείας, μιας και η Πουέρτα δελ Σόλ αποτελεί την κατεξοχήν κεντρική σκηνή της ταξικής πάλης εντός ισπανικού εδάφους.
Τα τελευταία τρία χρόνια, μέχρι τη σημερινή επέτειο της 15Μ, οι δημόσιες συζητήσεις για ριζοσπαστικές αλλαγές εξαπλώθηκαν στις ισπανικές πόλεις ραγδαία, προκαλώντας και την προαναφερόμενη εντυπωσιακή εκλογική άνοδο της αριστεράς. Οι αλλαγές που προγραμματίζονται, συστηματικά, μέσα από λαϊκές συνελεύσεις, είναι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες με πρώτο στόχο τον περιορισμό του μεγάλου πλούτου. Το παράδειγμα της Λατινικής Αμερικής επαναλαμβάνεται και μελετάται στα πηγαδάκια και στις ανοιχτές δημόσιες συζητήσεις, ενώ το έργο του Αντόνιο Γκράμσι, αναδεικνύεται ως κεντρική θεωρητική αναφορά του νέου μεγάλου ανοίγματος προς το Μαρξισμό, συμβολίζοντας την ανάγκη για την επιστροφή του πολιτικού. Παράλληλο πεδίο των ζυμώσεων αποτελεί το ζήτημα της σχέσης συμμετοχής καιαντιπροσώπευσης, δηλαδή η αναθεώρηση της υπάρχουσας σχέσης της συμμετοχής των πολιτών στη χάραξη της πολιτικής και στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την κοινή τους μοίρα, από τη μία και από την άλλη η αντιπροσώπευσή τους στα θεσμικά όργανα κεντρικής διοίκησης και διακυβέρνησης. Το μείγμα είναι προφανώς εκρηκτικό, τόσο για το κατεστημένο όσο και για την ίδια την αριστερά. «No Nos Representan» (δεν Μας Αντιπροσωπεύουν) ακούγεται παντού και το στοίχημα είναι μεγάλο.
Σε αυτή τη δομική αλλαγή το μεγάλο εργαστήριο μετασχηματισμών θεωρείται, φυσικά, το κίνημα 15Μ, ή το κίνημα των Ιντιγκνάδος, δηλαδή οι Πλατείες, δηλαδή αυτός ο ξεσηκωμός τού πλήθους, ο απόηχος του οποίου διαρκεί τρία χρόνια τώρα. Η αναφορά στην 15Μ είναι διαρκής ακούγεται παντού και γράφεται σε κάθε κείμενο προαναγγελίας αλλαγών.
Εργαστήρια του νέου παραδείγματος κοινωνικής οργάνωσης
Ο παραλληλισμός του κινήματος 15Μ με την πραγματικότητα στην Ελλάδα αλλά και με όλες τις χώρες που ανέδειξαν μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις, την Τυνησία, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, την Αγγλία και πολλές άλλες, είναι κατά τη γνώμη μου όχι μόνο χρήσιμος αλλά και ιδιαίτερα ενθαρρυντικός. Όλες οι κινητοποιήσεις κατεστάλησαν βιαίως, ουδεμιάς εξαιρουμένης. Το σύστημα φοβήθηκε από τους κλυδωνισμούς μιας προαναγγελθείσης χειραφέτησης. Όμως η ιστορία, φαίνεται, δεν τελειώνει με την καταστολή τους.
Η μεγάλη και διεθνής κινητοποίηση των Indignados/ Αγανακτισμένων/ Occupy κ.λπ έχει λοιδορηθεί από τον καθεστωτικό τύπο, σε όλον τον πλανήτη. Η κυρίαρχη ρητορική υποστηρίζει ότι η τεράστια αυτή κινητοποίηση ήταν εν πολλοίς απολιτίκ και ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε παρά να πέσει στο κενό, εφόσον δεν οργανώθηκε αποκλειστικά και συντεταγμένα από παρατάξεις και συνδικάτα. Πολλοί, στα ελληνικά ΜΜΕ, έσπευσαν να θεωρήσουν, κοντόφθαλμα, ότι ο Δεκέμβρης, το Σύνταγμα και η ΕΡΤ ανήκουν στο παρελθόν ως, εν τέλει, μεγάλες χαμένες ευκαιρίες συσπείρωσης για την ανατροπή του εγχώριου (τουλάχιστον) πολιτικού σκηνικού. Στα πληκτρολόγια δημοσιογράφων σχηματίστηκαν αμφίσημοι λεκτικοί χαρακτηρισμοί για τους συμμετέχοντες στις κινητοποιήσεις, όπως «Αδέσποτοι Διαδηλωτές».
Ας σκεφτούμε, όμως, όλες αυτές τις νέες εμπειρίες στην καθημερινή μας ζωή, όπως τα δίκτυα αλληλεγγύης που καλύπτουν τις πρώτες ανάγκες των ανθρώπων σε απόγνωση (πείνα, υγεία, εκπαίδευση, ανεργία, δημόσια αγαθά, κόντρα στο ρατσισμό). Καθημερινά, νέες ομάδες πολιτών παλεύουν για νέους και διαφορετικούς σκοπούς, συμμετέχοντας σε ένα πολύπλοκα και γερά συνδεδεμένο κοινωνικό χώρο. Ο νέος κοινωνικός πολιτισμός αναδύεται μέσα από το πράττειν ,από κοινού και φτιάχνει αδιαμεσολάβητες σχέσεις, σταματώντας την επέκταση των αλλοτριωτικών μηχανισμών του καπιταλιστικά οργανωμένου ανθρώπινου βίου. Τα προϊόντα Χωρίς Μεσάζοντες, ή όπως μου αρέσει καλύτερα, το Κίνημα της Πατάτας ήταν ένα μεγάλο πρώτο βήμα προς μια άλλη ζωή, ορισμένη από τα κάτω, από τους εργαζόμενους και από το μόχθο τους, ο οποίος τους ανήκει.
Κάθε αντίδραση, όπως αυτή των γενναίων καθαριστριών που παλεύουν στο όνομα της εργατικής τάξης, συσπειρώνοντάς τη στον αγώνα για τα εργατικά δικαιώματα, είναι ένα βήμα προς την οικονομική, κοινωνική και κυρίως την πολιτική χειραφέτηση και δε μπορεί με τίποτα να πάει χαμένο. Και για να του δώσω μια πρώτη κατανοητή περιγραφή: αυτοί είναι οι σπόροι, τα μικρά δενδρύλλια αυτού που θα αντικαταστήσει το ασθενικό, μεταπολεμικό και γεμάτο διακρίσεις Κράτος Πρόνοιας, ανάμεσα σε άλλα.
Ας δούμε, λοιπόν, πως οργανώνουν οι Ισπανοί αυτούς του θύλακες κοινωνικής αντίστασης σε ένα μεγάλο και πολυσυλλεκτικό παλιρροϊκό δίκτυο που ξεκίνησε με τη μεγάλη διαμαρτυρία της 15Μ.
Το κείμενο του José Miguel Fernández-Layos από τη Μαδρίτη.
Οι 15Μ που τα μάτια τους δε βλέπουν
Πάνε τρία χρόνια που η παρέμβαση της αστυνομίας οδήγησε στο να καταλήξει μια ειρηνική διαδήλωση σε λίμνη αίματος. Το τραγικό αυτό γεγονός ήταν η αρχή που πυροδότησε τη δημιουργία της περίφημης πολυήμερης κατασκήνωσης στην Πουέρτα δελ Σόλ. Οι κοινωνικοί μετασχηματισμοί που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της κατασκήνωσης και που εξελίσσονται έκτοτε καθημερινά, μέχρι σήμερα, είναι εύκολο να τα δούμε όσοι συμμετείχαμε, εκείνο το Μάη, σε αυτήν.
Δεν ξέρω τι είδους μάτια χρειάζεται κανείς για να δει ότι το κίνημα της 15Μ υφίσταται, υπήρχε πάντα και δεν υποχώρησε ποτέ. Είναι άραγε διαφορετικά τα μάτια αυτά από εκείνα που δεν το είδαν να έρχεται το Μάη του 2011 και που δεν το έβλεπαν να συνεχίζει, τα επόμενα τρία χρόνια, μετά τη λήξη της κατασκήνωσης, αλλά που το είδαν, ως εκ θαύματος, μετά τις εκλογές της 25ης του φετινού Μάη, μετά την άνοδο του Podemos και την πτώση του PPSOE (το ενιαίο μέτωπο των δύο μεγάλων κομμάτων Partido Popular & Partido Socialista Obrero Español);
Πριν από ένα χρόνο, ένας Ιάπωνας ξεναγός, κουνούσε τα χέρια του ψηλά, όπως οι τότε διαδηλωτές, δείχνοντας στους τουρίστες τον τόπο, στον οποίο πραγματοποιήθηκε η περίφημη κατασκήνωση και οι εικόνες της έκαναν, τότε, το γύρο του κόσμου. Οι δημοσιογράφοι θα επισκέπτονταν την Πουέρτα δελ Σολ μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουν ότι δεν είχε μείνει πια κανένα ίχνος της κινητοποίησης παρά ένας τύπος μεταμφιεσμένος σε Μπόμπ Σφουγγαράκη και μερικοί ανώδυνοι πιτσιρικάδες σκέιτερς. Είναι σαφές ότι δεν κοιτούσαν προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα έκαναν, άραγε όμως, το ίδιο Γάλλοι δημοσιογράφοι που βρίσκονται σε κάθε επέτειο της 14η Ιουλίου στην πλατεία της Βαστίλης; Θα πήγαιναν μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουν στον κόσμο ότι κανένα ίχνος της Γαλλικής Επανάστασης δεν υπάρχει πια;
Κι από μέσα, παρόλα αυτά, πολλές φορές είναι δύσκολο να δεις τα πράγματα καθαρά. Σε τέτοιες στιγμές, είναι σημαντικό, κάποιος, διαρκώς, να σε σκουντήσει και να σε αναγκάσει να του διηγηθείς τι είναι αυτό που βλέπεις να συμβαίνει, μέρα με τη μέρα. Μια φίλη Γαλλίδα, για παράδειγμα, που είχε ζήσει καιρό στη Μαδρίτη, δε σταματάει να με ρωτάει τι τρέχει εδώ. Τούτο παρακάτω, λοιπόν, είναι το γράμμα που της έστειλα πριν από μερικούς μήνες:
«Δεν ξέρω πολύ καλά πώς να σου εξηγήσω τι συμβαίνει, γιατί όλα κάθε φορά γίνονται και πιο σύνθετα. Δεν υπάρχει κάτι μεγάλο που να φαίνεται να συνδέει όλα τα γεγονότα μαζί παρά, πολλοί και μικροί αγώνες. Αυτό ναι. Η τελευταία απεργία των εκπαιδευτικών ήταν πολύ μεγάλη. Καταφέραμε, μέχρι στιγμής, να σταματήσουμε την ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης στην Περιφέρεια της Μαδρίτης και να διακόψουμε τη συνέχιση πολλών εξώσεων από τα σπίτια και να καταλάβουμε ολόκληρα κτίρια για να στεγαστούν οι εκδιωγμένες οικογένειες. Κάθε φορά, οργανώνονται όλο και περισσότερα συσσίτια, ανταλλακτικές αγορές βιβλίων, κοπερατίβες κάθε είδους και πολλά άλλα. Ωστόσο, η κυβέρνηση συνεχίζει να χρησιμοποιεί δριμύτατα τον αυταρχισμό της, με κάθε μέσο: μειώνει μισθούς και συντάξεις, η ανεργία ανεβαίνει διαρκώς και ετοιμάζεται να περάσει προς ψήφιση νόμο για την αστυνόμευση και το Δικαστικό Σώμα που θα ενισχύει τις εξουσίες και τις διαδικασίες καταστολής. Πολλοί, εξαιτίας αυτού του αυταρχισμού, αποθαρρύνονται και κάθε φορά όλο και περισσότεροι (κυρίως νέοι) μεταναστεύουν. Δεν είμαστε Ελλάδα, κάθε χώρα είναι διαφορετική, αλλά αισθάνομαι ότι βρισκόμαστε λίγο πιο κοντά της. Οι άνθρωποι είναι όλο και πιο θυμωμένοι με το PP(Partido Popular) και το PSOE (Partido Socialista Obrero Español), με το βασιλιά, με τις τράπεζες κλπ, αλλά, δυστυχώς, δεν βλέπουν ότι υπάρχει ένα πραγματικό εναλλακτικό σενάριο. Είμαστε ικανοί να το δημιουργήσουμε; Πιστεύω ότι μας περιμένουν δύσκολα χρόνια αλλά πολύ ενδιαφέροντα. Ελπίζω περισσότερο το δεύτερο παρά το πρώτο!»
Η Γαλλίδα φίλη, από την άλλη, μου διηγείται ότι στη Γαλλία ο κόσμος που αρχικά εναπόθεσε όλες του τις ελπίδες στον Ολάντ (σκέφτομαι, αντίστοιχα, τον Θαπατέρο) προκειμένου να εκδιώξει από την εξουσία το Σαρκοζί (που στεκόταν στο ίδιο ύψος με τον Αθνάρ), απογοητεύτηκε και ο θυμός του τον οδήγησε στο να ρίξει μαζικά την ψήφο στη Λε Πεν.
Γιατί δε ρίζωσε, εδώ στην Ισπανία, η ρητορική της άκρας δεξιάς, η ρητορική του «όλοι εναντίον όλων», του «ένοχου μετανάστη», του ότι «ζήσαμε πέρα από τις δυνατότητές μας και να τι πάθαμε»; Η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στη δύναμη συνθημάτων όπως «Αυτό δεν είναι κρίση, είναι απάτη», σε διαρκείς διαμαρτυρίες και σε πολιτικές διαδικασίες όπως η μεγάλη σε διάρκεια κινητοποίηση της 15Μ. Χωρίς της 15Μ θα είχαν αναδειχθεί συλλογικές πρωτοβουλίες όπως η ‘Ναι, Υγεία για Όλους’ ή άλλες συσπειρώσεις όπως οι Παλίρροιες (las mareas); Θα είχαν αναδειχθεί αγώνες με μεγάλη δύναμη σε επίπεδο γειτονιάς, όπως εκείνος της εργατικής συνοικίας Gamonal, της πόλης Burgos, κόντρα στην πολεοδομική ανάπλαση που είχε στόχο να κάνει τη γειτονιά πέρασμα μεγάλης κυκλοφορίας και να σπάσει τη συνοχή της; αγώνες όπως εκείνος της μικρής πόλης Alcázar de San Juan ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, εκείνος των Corralas (εσωτερικών ακαλύπτων) στη Μάλαγα για επιδοτούμενα ενοίκια προς τις οικογένειες χαμηλού εισοδήματος ή τέλος αγώνες όπως εκείνος για την ανακατάληψη της Can Vies στη Βαρκελώνη;
Οι ζωές που επηρέασαν οι αγώνες αυτοί είναι αμέτρητες. Όταν μια ομάδα γυναικών, πέντε μανάδες, δύο γιαγιάδες και οκτώ ανήλικα παιδιά αποφασίζουν να απελευθερώσουν ένα κτίριο μέσα στο κέντρο της Μαδρίτης, όπως εκείνο της Las Leonas (στη συνοικία Malasaña) για να ζήσουν εκεί, μαζί, και μια από τις μανάδες λέει στην κόρη της «άσε τη σοκολάτα στο κοινό ντουλάπι, από εδώ και στο εξής όλα ανήκουν σε όλους», δείχνει ότι έχουν ήδη ριζώσει, για τα καλά, συλλογικές λύσεις σε προβλήματα που μέχρι πριν λίγο καιρό αντιλαμβανόμασταν ως ατομικά.
Αν έστελνα ένα νέο μήνυμα στη Γαλλίδα φίλη μου, θα έπρεπε να της διηγηθώ τι συμβαίνει και με τα νέα κόμματα που αναδείχθηκαν στις εκλογές, όπως το Partido X ή το Podemos. Ένα καινούριο στοιχείο που άλλαξε τους συσχετισμούς των πρόσφατων εκλογών ήταν ότι, πολύς κόσμος, πριν ψηφίσει, συζήτησε έντονα με άλλους την πρόθεση ψήφου του: αναρωτιόμασταν αν θα ψηφίσουμε ή όχι, ποιόν θα ψηφίσουμε και γιατί και στην περίπτωση που ήμασταν αποφασισμένοι να το κάνουμε, το να μοιραζόμαστε τις ιδέες μας, βοήθησε και να σκεφτούμε. Οι μέρες προεκλογικής περίσκεψης εγκαινιάστηκαν τρία χρόνια πριν, με εκείνη τη μεγάλη σιωπηλή κραυγή στις πλατείες και η έκβασή τους ή θα είναι συλλογική ή δε θα υπάρξει καθόλου.
Η περιέργειά μου με παρέσυρε να δω τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στην πλατεία Ρέινα Σοφία, σε μία γιγαντοοθόνη που είχε στήσει το Podemos. Βρεθήκαμε και πάλι σε μια πλατεία, μαζί με κάποιους από εκείνους που γνώρισα κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών χρόνων, τραγουδώντας το σύνθημα «Ναι μπορούμε» με την ψευδαίσθηση που θύμιζε εκείνες τις μέρες της 15Μ, και συνεχίζαμε να λέμε τραγουδιστά κι άλλα, παράξενα συνθήματα όπως «ναι, ναι, μας αντιπροσωπεύουν» ή «πρόεδρος, πρόεδρος, πρόεδρος». Ο πολιτικός λόγος που ακολούθησε τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων, εκείνο το βράδυ, συμπεριέλαβε κι ένα τραγούδι από την εποχή του εμφυλίου πολέμου.
Η κινητοποίηση της 15Μ δεν μεταλλάχθηκε μόνο με μη αναμενόμενο τρόπο, αντιθέτως έλαβε πολλές και διαφορετικές μορφές, άλλες πολύ καινούργιες άλλες παλιότερες. Όποιος νομίζει, προκαταβολικά, ότι βρισκόμαστε στο σημείο ολοκλήρωσης αυτής της μεγάλης αλλαγής, θα πρέπει να το ξανασκεφτεί γιατί το μόνο που θα καταφέρει είναι το να τρίβει τα μάτια του για άλλη μια φορά. Φαίνεται ότι, οι μεταλλάξεις αυτού του αγώνα θα συνεχιστούν. Θα συνεχιστούν τα άλματά μας, μπροστά ή στο κενό. Θα συνεχιστούν τα πειράματα. Η ζωή θα προχωρήσει μπροστά.
Η τεχνική, προκειμένου να εξοντώσεις έναν εχθρό που είναι σκορπισμένος σε χίλια μέρη, προϋποθέτει να καταφέρεις να τον στριμώξεις σε ένα συγκεκριμένο σημείο, με στόχο να του δώσεις το τελικό χτύπημα, όπως στρίμωχναν τα γκρέμλινς, στην ομώνυμη χολυγουντιανή ταινία, για να τα οδηγήσουν στην πυρά. Η χαρακτηριστική δυναμική του κινήματος της 15ης του Μάη να κινείται διαρκώς, μέσα, έξω και προς πάσα κατεύθυνση και να μη μένει ακινητοποιημένο σε ένα μόνο σημείο, σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα συνεχίσει να είναι ζωντανό.
Τι κι αν δε φαίνεται;
Οι πολεμικοί ανταποκριτές λένε ότι δεν υπάρχει λόγος να φοβάται κανείς τις σφαίρες που κάνουν θόρυβο, γιατί αυτό σημαίνει ότι τον έχουν ήδη προσπεράσει, αλλά να φοβάται εκείνες που ούτε ακούγονται, ούτε και φαίνονται. Αυτές μπορεί να σε χτυπήσουν.
Αυτό πρέπει να υπενθυμίσει κάποιος, επιτακτικά, στον τότε υπουργό εσωτερικών που λέγεται Alfredo Pérez Rubalcaba. Ήταν 15 του Μάη του 2011 και στο Callao είχε σχηματιστεί ένας λάκκος με αίμα μετά από τις αστυνομικές διώξεις που εκείνος διέταξε, εκείνο το απόγευμα, για να καταστείλει μια ειρηνική διαδήλωση. Αυτή ήταν η κρίσιμη στιγμή που πυροδότησε τις κατασκηνώσεις. Τις μέρες που προηγήθηκαν των τωρινών ευρωεκλογών, ρώτησα ένα δημοσιογράφο που πρόσκειται στο PSOE αν ανησυχεί το κόμμα για όλα αυτά. «Καθόλου», μου λέει, «είναι απασχολημένοι με τις δημοσκοπήσεις, το θέμα της Καταλονίας, με τα γνωστά θέματά τους…». Δε μπορούσα να το πιστέψω. Τόσο κλεισμένοι είναι μέσα στο Μπούνκερ τους; Είναι, πράγματι, τόσο τυφλοί; Τρία χρόνια μετά είναι το PSOE, ο τότε πανίσχυρος υπουργός και τώρα αρχηγός του, αυτοί που πνίγονται μέσα σε αυτό το λάκκο.
Αυτός ο λάκκος, αυτό το στάσιμο νερό είναι δικό τους πράγμα. Το δικό μας είναι νερό τρεχούμενο ή παλιρροϊκό ή μοιάζει με ψιλόβροχο που μπορεί να μας νοτίζει λίγο λίγο. Αυτό το αόρατο νήμα που συνδέει το τώρα με το τότε δεν είναι γραμμικό. Μοιάζει περισσότερο με ένα κουβάρι που συνδέει τα γεγονότα, τα λόγια και τα σώματα.
Εκείνοι, συνεχίζουν με τα μάτια που διαθέτουν. Εμείς, αντιθέτως, από την 15 εκείνου του Μάη μπορούμε και βλέπουμε πολύ πιο μακριά.
Links στα Ισπανικά:
Η εναλλακτική wiki της κινητοποίησης 15Μ
http://wiki.15m.cc/wiki/Portada
Οι Παλίρροιες (Las Mareas) και άλλες κινητοποιήσεις που ξεκινούν ή ενισχύονται από την 15Μ (βλ. σκίτσο των Angry Flowers)
http://madrid15m.org/
http://madrid.tomalaplaza.net/author/tomamadrid/ (Toma la Plaza, ενημερωτικό για τις συγκεντρώσεις στις πλατείες)
http://www.15m.cc/ (15M cc, ομπρέλα που συλλέγει τις πολλαπλές σφηγήσεις των κινητοποιήσεων 15Μ)
http://mareaverdemadrid.blogspot.com.es/ (Marea Verde, για τη δημόσια Εκπαίδευση για όλους)
http://mesaendefensasanidadpublica.wordpress.com/ (Marea Blanca, για δημόσια Υγεία για όλους)
http://yosisanidaduniversal.net/portada.php (Yo Sí, Υγεία για όλους)
http://afectadosporlahipoteca.com/ (PAH, για τους πληγέντες των υποθήκων/εξώσεων)
http://oficinaprecaria.org/ (Oficina Precaria, κόντρα στην ανεργία)
http://eurovegasno.blogspot.com.es/ (Eurovegas No, ενάντια στις μεταρρυθμίσεις υπέρ των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου εντός ΕΕ)
http://redaguapublica.wordpress.com/ (νερό σε δημόσια χέρια)
http://asambleatransmaricabollodesol.blogspot.com.es/ (Transmaricobollo, για τα δικαιώματα ομοφυλοφίλων και διεμφυλικών)
http://bibliosol.wordpress.com/quienes-somos/ (BiblioSol, η βιβλιοθήκη)
http://15mparato.wordpress.com/porque-rodrigo-rato/ (ενάντια στις μεταρρυθμίσεις για την διάσωση τραπεζών και τη διαφθορά που αυτό κρύβει)
http://toqueabankia.net/ (Toque a Bankia, κινητοποίηση για το επαχθές χρέος)
http://www.fotospanishrevolution.org/ (fotospanishrevolution, φωτορεπόρτερς με στόχο την τεκμηρίωση της 15Μ)
http://solfonica.wordpress.com/ (Solfónica, κινητοποίηση μουσικών)
http://www.fundacionrobo.org/ (Fundación Robo, μουσική και μουσικοί για την 15Μ)
http://yayoflautasmadrid.org/ (YaYo Flautas, κινητοποίηση ηλικιωμένων)
http://tribunalciudadanodejusticia.wordpress.com/ (Tribunal Ciudadano de Justicia, κινητοποίηση για τις συνέπειες του νόμου προς τους υπεύθυνους της κρίσης)
http://plataformaenpie.wordpress.com/ (Plataforma en Pie, για την 25η Σεπτέμβρη ενάντια στις μεταρρυθμίσεις προς όφελος των αγορών και την απώλεια του δημοκρατικού ελέγχου διακυβέρνησης)https://losayuntanecos.wordpress.com/about/ (Ayuntañecos, σατυρική ομάδα)
http://gila.noblogs.org/ (GILA Grupo de Intervención, χιούμορ και ακτιβισμός)
http://www.soslaciana.org/ (Sos Laciana, ενάντια στις επιπτώσεις των ορυχίων στην Καντάμπρια)
https://www.flickr.com/photos/drytomalaplaya/ (Toma la Playa, διοργάνωση εκδρομών ομάδων της 15Μ σε παραλιακά μέρη με πολιτικό πρόγραμμα, ομοίως υπάρχει και η ομάδα του βουνού Toma la Montaña)
http://tomalatierra.org/ (Toma la Tierra, Rurales EnRedadxs, για την προστασία της αγροτικής υπαίθρου)
http://infobancaetica.wordpress.com/ (Banca Ética, εναλλακτική τράπεζα)
https://www.diagonalperiodico.net/andalucia/fenomeno-corralas-realojos-ponen-rostro-al-problema-la-vivienda.html (για το κίνημα των ακαλύπτων ή Corralas)
Μedia που αναδείχθηκαν τα τελευταία χρόνια από την 15Μ ή στηρίζουν τα κόμματα της αριστεράς (περιορισμένη επιλογή)
http://www.tomalatele.tv/web/ (Toma la tele, διαδικτυακή τηλεόραση)
http://agorasolradio.blogspot.com.es/ (Radio Agora Sol)
https://www.diagonalperiodico.net/ (Diagonal Periódico)
http://www.mundoobrero.es/ (ενημερωτικό ιστότοπος της Izquierda Unida)
http://cnt.es/sites/default/files/especial15M.pdf (ενημερωτικός ιστότοπος του CNT)
http://www.vientosur.info/ ( ενημερωτικός ιστότοπος της Izquierda Anticapitalista)
http://www.kaosenlared.net/ ( ενημερωτικός ιστότοπος της Izquierda Plural Anticapitalista)
http://www.lamarea.com/ (μηνιαία έκδοση που υποστηρίζει το Podemos)
http://www.publico.es/ (μηνιαία έκδοση που υποστηρίζει το Podemos)
http://www.latuerka.net/ (διαδικτυακό τηλεοπτικό πρόγραμμα που υποστηρίζει το Podemos)
Περιττό να αναφέρω ότι, καθημερινά ο καθεστωτικός τύπος κατασυκοφαντεί και επιτίθεται στα πρόσωπα που στελεχώνουν ή υποστηρίζουν τα αριστερά κόμματα.
Η ισπανική δεξιά ήθελε να πει την τελευταία λέξη στον ισπανικό λαό, που την αποδοκίμασε στις ευρωεκλογές: οργάνωσε μια μεγάλη εντυπωσιακή φιέστα, τη στέψη ενός νέου βασιλιά, το έτος 2014. Σε ποιους αναφέρεται λοιπόν η ισπανική συντήρηση; Γιατί φοβήθηκε τόσο πολύ και τι πιθανότητες έχει να καταστείλει αυτή την άνοδο;
15Μ ή οι Πλατείες είναι δικές μας
Το άρθρο που μεταφράζω παρουσιάζει ένα χρονογράφημα των επακόλουθων της 15Μ, όπως λέγεται η 15η Μάη, κατά την οποία ξεκίνησε η μαζική διαμαρτυρία των Ιντιγκνάδος στην Πουέρτα δελ Σόλ στη Μαδρίτη, καθώς και σε άλλες πλατείες της ισπανικής επικράτειας. Το άρθρο είναι ένα ρεπορτάζ και όχι μια βαθιά πολιτική ανάλυση. Έχει, όμως, ένα από εκείνα τα χαρακτηριστικά που σε κάνουν «να δεις» μπροστά σου το αυτονόητο, τη μεγάλη εικόνα των τριών τελευταίων χρόνων, αυτή που διαλύεται μέσα στη σκληρή καθημερινότητα και στον επιθετικό αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τα ΜΜΕ. Το άρθρο του José Miguel Fernández-Layos στην ανεξάρτητη, συνεργατική εφημερίδα Diagonal συνοψίζει τα επακόλουθα του Μάη του ’11 σε επίπεδο κοινωνικών μετασχηματισμών που έχουν αλλάξει τη «γονιδιακή» σύσταση της καθημερινής ζωής, επιταχύνοντας το πέρασμα από τον ατομικό βίο στη συλλογική συνύπαρξη και δράση. Συνδέει αυτήν την τεράστια κοινωνική αλλαγή με το αυτονόητο προηγούμενο γεγονός: την κατασκήνωση στην Πουέρτα δελ Σόλ και τις άλλες, λιγότερο γνωστές, πλατείες σε όλη την ισπανική επικράτεια. Μιλάει για τη νέα πραγματικότητα των λαϊκών συνελεύσεων που ξεπήδησαν εκείνη την άνοιξη του ’11, για να αυξηθούν γεωμετρικά και καθημερινά σε δομές αλληλεγγύης και συλλογικών στοχευμένων δράσεων.
Ενάμιση χρόνο μετά, ο σταθμός του μετρό που βρίσκεται στα θεμέλια της πλατείας της Πύλης του Ήλιου (Puerta del Sol), σε μία ακόμη κίνηση νεοφιλελεύθερου ταξικού παιχνιδιού, μετονομάστηκε σε Vodafon Sol. Στρατηγικά, το ιδιωτικό κεφάλαιο ιδιοποιείται το όνομα των θεμελίων της Πλατείας, μιας και η Πουέρτα δελ Σόλ αποτελεί την κατεξοχήν κεντρική σκηνή της ταξικής πάλης εντός ισπανικού εδάφους.
Τα τελευταία τρία χρόνια, μέχρι τη σημερινή επέτειο της 15Μ, οι δημόσιες συζητήσεις για ριζοσπαστικές αλλαγές εξαπλώθηκαν στις ισπανικές πόλεις ραγδαία, προκαλώντας και την προαναφερόμενη εντυπωσιακή εκλογική άνοδο της αριστεράς. Οι αλλαγές που προγραμματίζονται, συστηματικά, μέσα από λαϊκές συνελεύσεις, είναι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες με πρώτο στόχο τον περιορισμό του μεγάλου πλούτου. Το παράδειγμα της Λατινικής Αμερικής επαναλαμβάνεται και μελετάται στα πηγαδάκια και στις ανοιχτές δημόσιες συζητήσεις, ενώ το έργο του Αντόνιο Γκράμσι, αναδεικνύεται ως κεντρική θεωρητική αναφορά του νέου μεγάλου ανοίγματος προς το Μαρξισμό, συμβολίζοντας την ανάγκη για την επιστροφή του πολιτικού. Παράλληλο πεδίο των ζυμώσεων αποτελεί το ζήτημα της σχέσης συμμετοχής καιαντιπροσώπευσης, δηλαδή η αναθεώρηση της υπάρχουσας σχέσης της συμμετοχής των πολιτών στη χάραξη της πολιτικής και στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την κοινή τους μοίρα, από τη μία και από την άλλη η αντιπροσώπευσή τους στα θεσμικά όργανα κεντρικής διοίκησης και διακυβέρνησης. Το μείγμα είναι προφανώς εκρηκτικό, τόσο για το κατεστημένο όσο και για την ίδια την αριστερά. «No Nos Representan» (δεν Μας Αντιπροσωπεύουν) ακούγεται παντού και το στοίχημα είναι μεγάλο.
Σε αυτή τη δομική αλλαγή το μεγάλο εργαστήριο μετασχηματισμών θεωρείται, φυσικά, το κίνημα 15Μ, ή το κίνημα των Ιντιγκνάδος, δηλαδή οι Πλατείες, δηλαδή αυτός ο ξεσηκωμός τού πλήθους, ο απόηχος του οποίου διαρκεί τρία χρόνια τώρα. Η αναφορά στην 15Μ είναι διαρκής ακούγεται παντού και γράφεται σε κάθε κείμενο προαναγγελίας αλλαγών.
Εργαστήρια του νέου παραδείγματος κοινωνικής οργάνωσης
Ο παραλληλισμός του κινήματος 15Μ με την πραγματικότητα στην Ελλάδα αλλά και με όλες τις χώρες που ανέδειξαν μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις, την Τυνησία, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, την Αγγλία και πολλές άλλες, είναι κατά τη γνώμη μου όχι μόνο χρήσιμος αλλά και ιδιαίτερα ενθαρρυντικός. Όλες οι κινητοποιήσεις κατεστάλησαν βιαίως, ουδεμιάς εξαιρουμένης. Το σύστημα φοβήθηκε από τους κλυδωνισμούς μιας προαναγγελθείσης χειραφέτησης. Όμως η ιστορία, φαίνεται, δεν τελειώνει με την καταστολή τους.
Η μεγάλη και διεθνής κινητοποίηση των Indignados/ Αγανακτισμένων/ Occupy κ.λπ έχει λοιδορηθεί από τον καθεστωτικό τύπο, σε όλον τον πλανήτη. Η κυρίαρχη ρητορική υποστηρίζει ότι η τεράστια αυτή κινητοποίηση ήταν εν πολλοίς απολιτίκ και ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε παρά να πέσει στο κενό, εφόσον δεν οργανώθηκε αποκλειστικά και συντεταγμένα από παρατάξεις και συνδικάτα. Πολλοί, στα ελληνικά ΜΜΕ, έσπευσαν να θεωρήσουν, κοντόφθαλμα, ότι ο Δεκέμβρης, το Σύνταγμα και η ΕΡΤ ανήκουν στο παρελθόν ως, εν τέλει, μεγάλες χαμένες ευκαιρίες συσπείρωσης για την ανατροπή του εγχώριου (τουλάχιστον) πολιτικού σκηνικού. Στα πληκτρολόγια δημοσιογράφων σχηματίστηκαν αμφίσημοι λεκτικοί χαρακτηρισμοί για τους συμμετέχοντες στις κινητοποιήσεις, όπως «Αδέσποτοι Διαδηλωτές».
Ας σκεφτούμε, όμως, όλες αυτές τις νέες εμπειρίες στην καθημερινή μας ζωή, όπως τα δίκτυα αλληλεγγύης που καλύπτουν τις πρώτες ανάγκες των ανθρώπων σε απόγνωση (πείνα, υγεία, εκπαίδευση, ανεργία, δημόσια αγαθά, κόντρα στο ρατσισμό). Καθημερινά, νέες ομάδες πολιτών παλεύουν για νέους και διαφορετικούς σκοπούς, συμμετέχοντας σε ένα πολύπλοκα και γερά συνδεδεμένο κοινωνικό χώρο. Ο νέος κοινωνικός πολιτισμός αναδύεται μέσα από το πράττειν ,από κοινού και φτιάχνει αδιαμεσολάβητες σχέσεις, σταματώντας την επέκταση των αλλοτριωτικών μηχανισμών του καπιταλιστικά οργανωμένου ανθρώπινου βίου. Τα προϊόντα Χωρίς Μεσάζοντες, ή όπως μου αρέσει καλύτερα, το Κίνημα της Πατάτας ήταν ένα μεγάλο πρώτο βήμα προς μια άλλη ζωή, ορισμένη από τα κάτω, από τους εργαζόμενους και από το μόχθο τους, ο οποίος τους ανήκει.
Κάθε αντίδραση, όπως αυτή των γενναίων καθαριστριών που παλεύουν στο όνομα της εργατικής τάξης, συσπειρώνοντάς τη στον αγώνα για τα εργατικά δικαιώματα, είναι ένα βήμα προς την οικονομική, κοινωνική και κυρίως την πολιτική χειραφέτηση και δε μπορεί με τίποτα να πάει χαμένο. Και για να του δώσω μια πρώτη κατανοητή περιγραφή: αυτοί είναι οι σπόροι, τα μικρά δενδρύλλια αυτού που θα αντικαταστήσει το ασθενικό, μεταπολεμικό και γεμάτο διακρίσεις Κράτος Πρόνοιας, ανάμεσα σε άλλα.
Ας δούμε, λοιπόν, πως οργανώνουν οι Ισπανοί αυτούς του θύλακες κοινωνικής αντίστασης σε ένα μεγάλο και πολυσυλλεκτικό παλιρροϊκό δίκτυο που ξεκίνησε με τη μεγάλη διαμαρτυρία της 15Μ.
Το κείμενο του José Miguel Fernández-Layos από τη Μαδρίτη.
Οι 15Μ που τα μάτια τους δε βλέπουν
Πάνε τρία χρόνια που η παρέμβαση της αστυνομίας οδήγησε στο να καταλήξει μια ειρηνική διαδήλωση σε λίμνη αίματος. Το τραγικό αυτό γεγονός ήταν η αρχή που πυροδότησε τη δημιουργία της περίφημης πολυήμερης κατασκήνωσης στην Πουέρτα δελ Σόλ. Οι κοινωνικοί μετασχηματισμοί που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της κατασκήνωσης και που εξελίσσονται έκτοτε καθημερινά, μέχρι σήμερα, είναι εύκολο να τα δούμε όσοι συμμετείχαμε, εκείνο το Μάη, σε αυτήν.
Δεν ξέρω τι είδους μάτια χρειάζεται κανείς για να δει ότι το κίνημα της 15Μ υφίσταται, υπήρχε πάντα και δεν υποχώρησε ποτέ. Είναι άραγε διαφορετικά τα μάτια αυτά από εκείνα που δεν το είδαν να έρχεται το Μάη του 2011 και που δεν το έβλεπαν να συνεχίζει, τα επόμενα τρία χρόνια, μετά τη λήξη της κατασκήνωσης, αλλά που το είδαν, ως εκ θαύματος, μετά τις εκλογές της 25ης του φετινού Μάη, μετά την άνοδο του Podemos και την πτώση του PPSOE (το ενιαίο μέτωπο των δύο μεγάλων κομμάτων Partido Popular & Partido Socialista Obrero Español);
Πριν από ένα χρόνο, ένας Ιάπωνας ξεναγός, κουνούσε τα χέρια του ψηλά, όπως οι τότε διαδηλωτές, δείχνοντας στους τουρίστες τον τόπο, στον οποίο πραγματοποιήθηκε η περίφημη κατασκήνωση και οι εικόνες της έκαναν, τότε, το γύρο του κόσμου. Οι δημοσιογράφοι θα επισκέπτονταν την Πουέρτα δελ Σολ μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουν ότι δεν είχε μείνει πια κανένα ίχνος της κινητοποίησης παρά ένας τύπος μεταμφιεσμένος σε Μπόμπ Σφουγγαράκη και μερικοί ανώδυνοι πιτσιρικάδες σκέιτερς. Είναι σαφές ότι δεν κοιτούσαν προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα έκαναν, άραγε όμως, το ίδιο Γάλλοι δημοσιογράφοι που βρίσκονται σε κάθε επέτειο της 14η Ιουλίου στην πλατεία της Βαστίλης; Θα πήγαιναν μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουν στον κόσμο ότι κανένα ίχνος της Γαλλικής Επανάστασης δεν υπάρχει πια;
Κι από μέσα, παρόλα αυτά, πολλές φορές είναι δύσκολο να δεις τα πράγματα καθαρά. Σε τέτοιες στιγμές, είναι σημαντικό, κάποιος, διαρκώς, να σε σκουντήσει και να σε αναγκάσει να του διηγηθείς τι είναι αυτό που βλέπεις να συμβαίνει, μέρα με τη μέρα. Μια φίλη Γαλλίδα, για παράδειγμα, που είχε ζήσει καιρό στη Μαδρίτη, δε σταματάει να με ρωτάει τι τρέχει εδώ. Τούτο παρακάτω, λοιπόν, είναι το γράμμα που της έστειλα πριν από μερικούς μήνες:
«Δεν ξέρω πολύ καλά πώς να σου εξηγήσω τι συμβαίνει, γιατί όλα κάθε φορά γίνονται και πιο σύνθετα. Δεν υπάρχει κάτι μεγάλο που να φαίνεται να συνδέει όλα τα γεγονότα μαζί παρά, πολλοί και μικροί αγώνες. Αυτό ναι. Η τελευταία απεργία των εκπαιδευτικών ήταν πολύ μεγάλη. Καταφέραμε, μέχρι στιγμής, να σταματήσουμε την ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης στην Περιφέρεια της Μαδρίτης και να διακόψουμε τη συνέχιση πολλών εξώσεων από τα σπίτια και να καταλάβουμε ολόκληρα κτίρια για να στεγαστούν οι εκδιωγμένες οικογένειες. Κάθε φορά, οργανώνονται όλο και περισσότερα συσσίτια, ανταλλακτικές αγορές βιβλίων, κοπερατίβες κάθε είδους και πολλά άλλα. Ωστόσο, η κυβέρνηση συνεχίζει να χρησιμοποιεί δριμύτατα τον αυταρχισμό της, με κάθε μέσο: μειώνει μισθούς και συντάξεις, η ανεργία ανεβαίνει διαρκώς και ετοιμάζεται να περάσει προς ψήφιση νόμο για την αστυνόμευση και το Δικαστικό Σώμα που θα ενισχύει τις εξουσίες και τις διαδικασίες καταστολής. Πολλοί, εξαιτίας αυτού του αυταρχισμού, αποθαρρύνονται και κάθε φορά όλο και περισσότεροι (κυρίως νέοι) μεταναστεύουν. Δεν είμαστε Ελλάδα, κάθε χώρα είναι διαφορετική, αλλά αισθάνομαι ότι βρισκόμαστε λίγο πιο κοντά της. Οι άνθρωποι είναι όλο και πιο θυμωμένοι με το PP(Partido Popular) και το PSOE (Partido Socialista Obrero Español), με το βασιλιά, με τις τράπεζες κλπ, αλλά, δυστυχώς, δεν βλέπουν ότι υπάρχει ένα πραγματικό εναλλακτικό σενάριο. Είμαστε ικανοί να το δημιουργήσουμε; Πιστεύω ότι μας περιμένουν δύσκολα χρόνια αλλά πολύ ενδιαφέροντα. Ελπίζω περισσότερο το δεύτερο παρά το πρώτο!»
Η Γαλλίδα φίλη, από την άλλη, μου διηγείται ότι στη Γαλλία ο κόσμος που αρχικά εναπόθεσε όλες του τις ελπίδες στον Ολάντ (σκέφτομαι, αντίστοιχα, τον Θαπατέρο) προκειμένου να εκδιώξει από την εξουσία το Σαρκοζί (που στεκόταν στο ίδιο ύψος με τον Αθνάρ), απογοητεύτηκε και ο θυμός του τον οδήγησε στο να ρίξει μαζικά την ψήφο στη Λε Πεν.
Γιατί δε ρίζωσε, εδώ στην Ισπανία, η ρητορική της άκρας δεξιάς, η ρητορική του «όλοι εναντίον όλων», του «ένοχου μετανάστη», του ότι «ζήσαμε πέρα από τις δυνατότητές μας και να τι πάθαμε»; Η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στη δύναμη συνθημάτων όπως «Αυτό δεν είναι κρίση, είναι απάτη», σε διαρκείς διαμαρτυρίες και σε πολιτικές διαδικασίες όπως η μεγάλη σε διάρκεια κινητοποίηση της 15Μ. Χωρίς της 15Μ θα είχαν αναδειχθεί συλλογικές πρωτοβουλίες όπως η ‘Ναι, Υγεία για Όλους’ ή άλλες συσπειρώσεις όπως οι Παλίρροιες (las mareas); Θα είχαν αναδειχθεί αγώνες με μεγάλη δύναμη σε επίπεδο γειτονιάς, όπως εκείνος της εργατικής συνοικίας Gamonal, της πόλης Burgos, κόντρα στην πολεοδομική ανάπλαση που είχε στόχο να κάνει τη γειτονιά πέρασμα μεγάλης κυκλοφορίας και να σπάσει τη συνοχή της; αγώνες όπως εκείνος της μικρής πόλης Alcázar de San Juan ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, εκείνος των Corralas (εσωτερικών ακαλύπτων) στη Μάλαγα για επιδοτούμενα ενοίκια προς τις οικογένειες χαμηλού εισοδήματος ή τέλος αγώνες όπως εκείνος για την ανακατάληψη της Can Vies στη Βαρκελώνη;
Οι ζωές που επηρέασαν οι αγώνες αυτοί είναι αμέτρητες. Όταν μια ομάδα γυναικών, πέντε μανάδες, δύο γιαγιάδες και οκτώ ανήλικα παιδιά αποφασίζουν να απελευθερώσουν ένα κτίριο μέσα στο κέντρο της Μαδρίτης, όπως εκείνο της Las Leonas (στη συνοικία Malasaña) για να ζήσουν εκεί, μαζί, και μια από τις μανάδες λέει στην κόρη της «άσε τη σοκολάτα στο κοινό ντουλάπι, από εδώ και στο εξής όλα ανήκουν σε όλους», δείχνει ότι έχουν ήδη ριζώσει, για τα καλά, συλλογικές λύσεις σε προβλήματα που μέχρι πριν λίγο καιρό αντιλαμβανόμασταν ως ατομικά.
Αν έστελνα ένα νέο μήνυμα στη Γαλλίδα φίλη μου, θα έπρεπε να της διηγηθώ τι συμβαίνει και με τα νέα κόμματα που αναδείχθηκαν στις εκλογές, όπως το Partido X ή το Podemos. Ένα καινούριο στοιχείο που άλλαξε τους συσχετισμούς των πρόσφατων εκλογών ήταν ότι, πολύς κόσμος, πριν ψηφίσει, συζήτησε έντονα με άλλους την πρόθεση ψήφου του: αναρωτιόμασταν αν θα ψηφίσουμε ή όχι, ποιόν θα ψηφίσουμε και γιατί και στην περίπτωση που ήμασταν αποφασισμένοι να το κάνουμε, το να μοιραζόμαστε τις ιδέες μας, βοήθησε και να σκεφτούμε. Οι μέρες προεκλογικής περίσκεψης εγκαινιάστηκαν τρία χρόνια πριν, με εκείνη τη μεγάλη σιωπηλή κραυγή στις πλατείες και η έκβασή τους ή θα είναι συλλογική ή δε θα υπάρξει καθόλου.
Η περιέργειά μου με παρέσυρε να δω τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στην πλατεία Ρέινα Σοφία, σε μία γιγαντοοθόνη που είχε στήσει το Podemos. Βρεθήκαμε και πάλι σε μια πλατεία, μαζί με κάποιους από εκείνους που γνώρισα κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών χρόνων, τραγουδώντας το σύνθημα «Ναι μπορούμε» με την ψευδαίσθηση που θύμιζε εκείνες τις μέρες της 15Μ, και συνεχίζαμε να λέμε τραγουδιστά κι άλλα, παράξενα συνθήματα όπως «ναι, ναι, μας αντιπροσωπεύουν» ή «πρόεδρος, πρόεδρος, πρόεδρος». Ο πολιτικός λόγος που ακολούθησε τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων, εκείνο το βράδυ, συμπεριέλαβε κι ένα τραγούδι από την εποχή του εμφυλίου πολέμου.
Η κινητοποίηση της 15Μ δεν μεταλλάχθηκε μόνο με μη αναμενόμενο τρόπο, αντιθέτως έλαβε πολλές και διαφορετικές μορφές, άλλες πολύ καινούργιες άλλες παλιότερες. Όποιος νομίζει, προκαταβολικά, ότι βρισκόμαστε στο σημείο ολοκλήρωσης αυτής της μεγάλης αλλαγής, θα πρέπει να το ξανασκεφτεί γιατί το μόνο που θα καταφέρει είναι το να τρίβει τα μάτια του για άλλη μια φορά. Φαίνεται ότι, οι μεταλλάξεις αυτού του αγώνα θα συνεχιστούν. Θα συνεχιστούν τα άλματά μας, μπροστά ή στο κενό. Θα συνεχιστούν τα πειράματα. Η ζωή θα προχωρήσει μπροστά.
Η τεχνική, προκειμένου να εξοντώσεις έναν εχθρό που είναι σκορπισμένος σε χίλια μέρη, προϋποθέτει να καταφέρεις να τον στριμώξεις σε ένα συγκεκριμένο σημείο, με στόχο να του δώσεις το τελικό χτύπημα, όπως στρίμωχναν τα γκρέμλινς, στην ομώνυμη χολυγουντιανή ταινία, για να τα οδηγήσουν στην πυρά. Η χαρακτηριστική δυναμική του κινήματος της 15ης του Μάη να κινείται διαρκώς, μέσα, έξω και προς πάσα κατεύθυνση και να μη μένει ακινητοποιημένο σε ένα μόνο σημείο, σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα συνεχίσει να είναι ζωντανό.
Τι κι αν δε φαίνεται;
Οι πολεμικοί ανταποκριτές λένε ότι δεν υπάρχει λόγος να φοβάται κανείς τις σφαίρες που κάνουν θόρυβο, γιατί αυτό σημαίνει ότι τον έχουν ήδη προσπεράσει, αλλά να φοβάται εκείνες που ούτε ακούγονται, ούτε και φαίνονται. Αυτές μπορεί να σε χτυπήσουν.
Αυτό πρέπει να υπενθυμίσει κάποιος, επιτακτικά, στον τότε υπουργό εσωτερικών που λέγεται Alfredo Pérez Rubalcaba. Ήταν 15 του Μάη του 2011 και στο Callao είχε σχηματιστεί ένας λάκκος με αίμα μετά από τις αστυνομικές διώξεις που εκείνος διέταξε, εκείνο το απόγευμα, για να καταστείλει μια ειρηνική διαδήλωση. Αυτή ήταν η κρίσιμη στιγμή που πυροδότησε τις κατασκηνώσεις. Τις μέρες που προηγήθηκαν των τωρινών ευρωεκλογών, ρώτησα ένα δημοσιογράφο που πρόσκειται στο PSOE αν ανησυχεί το κόμμα για όλα αυτά. «Καθόλου», μου λέει, «είναι απασχολημένοι με τις δημοσκοπήσεις, το θέμα της Καταλονίας, με τα γνωστά θέματά τους…». Δε μπορούσα να το πιστέψω. Τόσο κλεισμένοι είναι μέσα στο Μπούνκερ τους; Είναι, πράγματι, τόσο τυφλοί; Τρία χρόνια μετά είναι το PSOE, ο τότε πανίσχυρος υπουργός και τώρα αρχηγός του, αυτοί που πνίγονται μέσα σε αυτό το λάκκο.
Αυτός ο λάκκος, αυτό το στάσιμο νερό είναι δικό τους πράγμα. Το δικό μας είναι νερό τρεχούμενο ή παλιρροϊκό ή μοιάζει με ψιλόβροχο που μπορεί να μας νοτίζει λίγο λίγο. Αυτό το αόρατο νήμα που συνδέει το τώρα με το τότε δεν είναι γραμμικό. Μοιάζει περισσότερο με ένα κουβάρι που συνδέει τα γεγονότα, τα λόγια και τα σώματα.
Εκείνοι, συνεχίζουν με τα μάτια που διαθέτουν. Εμείς, αντιθέτως, από την 15 εκείνου του Μάη μπορούμε και βλέπουμε πολύ πιο μακριά.
| Χρονολόγιο εξπρές Περισσότερες από 200 κατασκηνώσεις παγκοσμίως Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το πόσες κατασκηνώσεις δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα του κινήματος της 15Μ. Η 15Μpedia (η wiki που δημιουργήθηκε από τους φορείς της κινητοποίησης) αναφέρει ότι μέχρι τις 20 Μαΐου είχαν αναπτυχθεί 65 κατασκηνώσεις εντός και εκτός Ισπανίας. Σύμφωνα με την ίδια πηγή και από ενημερωμένα στοιχεία, προκύπτει ότι ο τελικός αριθμός τους ανήλθε σε 215. Η κατασκήνωση στην Πουέρτα δελ Σολ απομακρύνθηκε στις 12 Ιουνίου. Στις 27 Μαΐου διαλύθηκε βίαια η κατασκήνωση της Πλάθα δε Καταλούνια, στη Βαρκελώνη, αφήνοντας δεκάδες τραυματίες. Η κατασκήνωση του Λονδίνου, εγκατεστημένη απέναντι από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου διήρκεσε από τον Οκτώβρη του 2011 έως τον Ιούνιο του 2012.Η έξοδος από την Πουέρτα δελ Σόλ στις γειτονιές Η 15Μ οδήγησε σε περισσότερες από 560 λαϊκές συνελεύσεις, κατανεμημένες τόσο γεωγραφικά όσο και τομεακά, εκ των οποίων παραμένουν ενεργές, μέχρι σήμερα, πάνω από 250. Η έξοδος από την Πουέρτα δελ Σόλ της Μαδρίτης ήταν μέρος μιας στρατηγικής κίνησης που είχε στόχο να οργανώσει πολιτικά τις γειτονιές και να δουλέψει σε επίπεδο γειτονιάς. Αυτή η στρατηγική οδήγησε και στο σχηματισμό της γενικής Λαϊκής Συνέλευσης της Μαδρίτης (Asamblea Popular de Madrid). Ωστόσο, ενώ οι γενικές συνελεύσεις διατηρούνται, η συμμετοχή αρχίζει να φθίνει κατά τα τέλη του 2011. Οι μεγάλες διαδηλώσεις του 2011 Το καλοκαίρι του 2011 έλαβαν χώρα οι δύο πολυπληθέστερες διαδηλώσεις του κύκλου της 15Μ. Την 19η Ιουνίου διοργανώνεται η πρώτη σε πόλεις ολόκληρης της ισπανικής επικράτειας, από την Κορούνια μέχρι την Αλγεθίρας. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι είναι βέβαιο ότι συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις εναντίον του περίφημουΣυμφώνου του Ευρώ, με το οποίο οι ελίτ της Ευρώπης επέβαλαν το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής, το οποίο και οδήγησε στη μεταρρύθμιση του άρθρου 135 του ισπανικού Συντάγματος με την υπογραφή των δύο κομμάτων εξουσίας, του PP και του PSOE. Η δεύτερη, οργανώνεται την 24η Ιουλίου, στη Μαδρίτη και συγκεντρώνει τους Αγανακτισμένους σε μία μεγάλη διαδήλωση εκατοντάδων χιλιάδων διαδηλωτών. Τώρα, τρία χρόνια μετά δημιουργούνται ανά τακτά διαστήματα οι Πορείες της Αξιοπρέπειας (22Μ ή Marchas de la Dignidad). Το Φθινόπωρο της 15Μ: Οι Παλίρροιες (Las Mareas) Μετά από ένα καλοκαίρι που σημαδεύτηκε από πολυπληθείς διαδηλώσεις εναντίον της επίσκεψης του Πάπα Βενέδικτου (ο οποίος ενάμιση χρόνο μετά παραιτείται πρωτοφανώς σύμφωνα με τους θεσμούς του Καθολικού δόγματος), η κινητοποίηση της 15Μ διέλυσε τις κατασκηνώσεις και ξεκίνησε να καθορίζει στόχους για τον μετασχηματισμό της καθημερινής ζωής. Οι κινητοποιήσεις των θυμάτων των εξώσεων θα υποστηριχθούν από πολλές λαϊκές συνελεύσεις που οργανώνονται υπό το όνομα «Στοπ στις Εξώσεις». Η υπεράσπιση της δημόσιας εκπαίδευσης (Marea Verde) και της δημόσιας Υγείας (Marea Blanca) περνάνε στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών αγώνων σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Θαραγόθα και η Μαδρίτη. Παράλληλα, γεννιούνται νέα κοινωνικά στέκια υπό το «πνεύμα της 15Μ». |
Η εναλλακτική wiki της κινητοποίησης 15Μ
http://wiki.15m.cc/wiki/Portada
Οι Παλίρροιες (Las Mareas) και άλλες κινητοποιήσεις που ξεκινούν ή ενισχύονται από την 15Μ (βλ. σκίτσο των Angry Flowers)
http://madrid15m.org/
http://madrid.tomalaplaza.net/author/tomamadrid/ (Toma la Plaza, ενημερωτικό για τις συγκεντρώσεις στις πλατείες)
http://www.15m.cc/ (15M cc, ομπρέλα που συλλέγει τις πολλαπλές σφηγήσεις των κινητοποιήσεων 15Μ)
http://mareaverdemadrid.blogspot.com.es/ (Marea Verde, για τη δημόσια Εκπαίδευση για όλους)
http://mesaendefensasanidadpublica.wordpress.com/ (Marea Blanca, για δημόσια Υγεία για όλους)
http://yosisanidaduniversal.net/portada.php (Yo Sí, Υγεία για όλους)
http://afectadosporlahipoteca.com/ (PAH, για τους πληγέντες των υποθήκων/εξώσεων)
http://oficinaprecaria.org/ (Oficina Precaria, κόντρα στην ανεργία)
http://eurovegasno.blogspot.com.es/ (Eurovegas No, ενάντια στις μεταρρυθμίσεις υπέρ των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου εντός ΕΕ)
http://redaguapublica.wordpress.com/ (νερό σε δημόσια χέρια)
http://asambleatransmaricabollodesol.blogspot.com.es/ (Transmaricobollo, για τα δικαιώματα ομοφυλοφίλων και διεμφυλικών)
http://bibliosol.wordpress.com/quienes-somos/ (BiblioSol, η βιβλιοθήκη)
http://15mparato.wordpress.com/porque-rodrigo-rato/ (ενάντια στις μεταρρυθμίσεις για την διάσωση τραπεζών και τη διαφθορά που αυτό κρύβει)
http://toqueabankia.net/ (Toque a Bankia, κινητοποίηση για το επαχθές χρέος)
http://www.fotospanishrevolution.org/ (fotospanishrevolution, φωτορεπόρτερς με στόχο την τεκμηρίωση της 15Μ)
http://solfonica.wordpress.com/ (Solfónica, κινητοποίηση μουσικών)
http://www.fundacionrobo.org/ (Fundación Robo, μουσική και μουσικοί για την 15Μ)
http://yayoflautasmadrid.org/ (YaYo Flautas, κινητοποίηση ηλικιωμένων)
http://tribunalciudadanodejusticia.wordpress.com/ (Tribunal Ciudadano de Justicia, κινητοποίηση για τις συνέπειες του νόμου προς τους υπεύθυνους της κρίσης)
http://plataformaenpie.wordpress.com/ (Plataforma en Pie, για την 25η Σεπτέμβρη ενάντια στις μεταρρυθμίσεις προς όφελος των αγορών και την απώλεια του δημοκρατικού ελέγχου διακυβέρνησης)https://losayuntanecos.wordpress.com/about/ (Ayuntañecos, σατυρική ομάδα)
http://gila.noblogs.org/ (GILA Grupo de Intervención, χιούμορ και ακτιβισμός)
http://www.soslaciana.org/ (Sos Laciana, ενάντια στις επιπτώσεις των ορυχίων στην Καντάμπρια)
https://www.flickr.com/photos/drytomalaplaya/ (Toma la Playa, διοργάνωση εκδρομών ομάδων της 15Μ σε παραλιακά μέρη με πολιτικό πρόγραμμα, ομοίως υπάρχει και η ομάδα του βουνού Toma la Montaña)
http://tomalatierra.org/ (Toma la Tierra, Rurales EnRedadxs, για την προστασία της αγροτικής υπαίθρου)
http://infobancaetica.wordpress.com/ (Banca Ética, εναλλακτική τράπεζα)
https://www.diagonalperiodico.net/andalucia/fenomeno-corralas-realojos-ponen-rostro-al-problema-la-vivienda.html (για το κίνημα των ακαλύπτων ή Corralas)
Μedia που αναδείχθηκαν τα τελευταία χρόνια από την 15Μ ή στηρίζουν τα κόμματα της αριστεράς (περιορισμένη επιλογή)
http://www.tomalatele.tv/web/ (Toma la tele, διαδικτυακή τηλεόραση)
http://agorasolradio.blogspot.com.es/ (Radio Agora Sol)
https://www.diagonalperiodico.net/ (Diagonal Periódico)
http://www.mundoobrero.es/ (ενημερωτικό ιστότοπος της Izquierda Unida)
http://cnt.es/sites/default/files/especial15M.pdf (ενημερωτικός ιστότοπος του CNT)
http://www.vientosur.info/ ( ενημερωτικός ιστότοπος της Izquierda Anticapitalista)
http://www.kaosenlared.net/ ( ενημερωτικός ιστότοπος της Izquierda Plural Anticapitalista)
http://www.lamarea.com/ (μηνιαία έκδοση που υποστηρίζει το Podemos)
http://www.publico.es/ (μηνιαία έκδοση που υποστηρίζει το Podemos)
http://www.latuerka.net/ (διαδικτυακό τηλεοπτικό πρόγραμμα που υποστηρίζει το Podemos)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου