Η γερμανική κυβέρνηση-ελέφαντας

Δύο γερμανοί οικονομολόγοι μιλούν για την κυβερνητική συμφωνία

Η Ανγκελα Μέρκελ (Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα) με τον πρόεδρο των Σοσιαλδημοκρατών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ

         

Είναι κυβέρνηση-ελέφαντας. Εχοντας πίσω του το 80% του συνόλου των βουλευτών, ο «μεγάλος συνασπισμός» Χριστιανοδημοκρατών -Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο δεν είναι απλώς υπερμεγέθης, αλλά και «παχύδερμος», αν κρίνει κανείς από τον υπεροπτικό τρόπο με τον οποίο  ήδη μεταχειρίζεται τα δύο μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης, την Αριστερά (Die Linke) και τους Πράσινους.

Παρ’ όλα αυτά η επίσης θηριώδης σε μέγεθος (185 σελίδες!) κυβερνητική συμφωνία που παρουσίασαν τα δύο κόμματα την περασμένη Τετάρτη δείχνει αξιοθαύμαστη ευελιξία σε πολλούς τομείς, και ιδίως στον εργασιακό. Το πιο άκαμπτο σημείο της είναι εκείνο για την ευρωζώνη, στο οποίο η Ανγκελα Μέρκελ επέβαλε εκ νέου την «παραδοσιακή» πλέον πολιτική της λιτότητας - σίγουρα όχι προς όφελος των υπερχρεωμένων χωρών, όπως η Ελλάδα.

«Το Βήμα» μίλησε με δύο γνωστούς γερμανούς οικονομολόγους, τον Φέρντιναντ Φίχτνερ, διευθυντή του τμήματος «Συγκυρία» στο Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών DIW στο Βερολίνο (νεοφιλελεύθερος) και τον Ρούντολφ Χίκελ, ομότιμο καθηγητή της Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης (αριστερός νεοκεϊνσιανός), για τη συμφωνία.

Το αξιοπερίεργο σε αυτό: Οι εκτιμήσεις τους γι’ αυτήν, όπως προκύπτει από τις παρακάτω συνεντεύξεις, δεν διαφέρουν πολύ - παρά τις εντελώς διαφορετικές ιδεολογικές τους αφετηρίες.

Τι είπε Φέρντιναντ Φίχτνερ

- Ποια είναι τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της κυβερνητικής συμφωνίας Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών;

«Υπάρχουν πολλά τέτοια στοιχεία. Με πιο θεμελιακό την καθιέρωση του κατώτατου μισθού στη Γερμανία, η οποία σπάει ένα παλιό ταμπού: την πλήρη αυτονομία των κοινωνικών εταίρων στον τομέα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Η ίδια διάταξη καθορίζει για πρώτη φορά ότι όποιος έχει δουλέψει 45 χρόνια μπορεί να βγει σε σύνταξη ανεξάρτητα από την ηλικία του. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις βέβαια δεν έχουν κάθετο χαρακτήρα, δεν αποτελούν αναδιανομή από τα πάνω προς τα κάτω, αλλά οριζόντιο: η αναδιανομή γίνεται μεταξύ των εργαζομένων προς όφελος των οικονομικά πιο αδυνάμων. Το συνολικό τους άθροισμα είναι όμως μηδενικό».

- Κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η χώρα θα γίνει πιο πληκτική υπό την καθοδήγηση μιας τόσο πανίσχυρης κυβέρνησης. Συμφωνείτε με αυτούς;

«Οχι. Είναι αλήθεια ότι η αντιπολίτευση θα παίζει μικρό ρόλο, επειδή είναι και η ίδια μικρή, από την άλλη όμως θα αυξηθούν οι εντάσεις εντός του συνασπισμού. Οι Χριστιανοδημοκράτες, από τη μία, δεν αποδέχονται πραγματικά τον κατώτατο μισθό και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να τον τορπιλίσουν. Και οι Σοσιαλδημοκράτες, από την άλλη, αρρωσταίνουν στην ιδέα της καθιέρωσης διοδίων για τα ΙΧ αποκλειστικά για τους ξένους, που προωθούν οι Χριστιανοδημοκράτες. Τέτοιες εντάσεις θα προκαλέσουν ίσως την πρόωρη διάλυση του μεγάλου συνασπισμού. Από πλήξη λοιπόν ούτε λόγος».

- Στην κυβερνητική συμφωνία γίνεται λίγη κουβέντα για τα προβληματικά κράτη της ευρωζώνης; Τυχαία ή εσκεμμένα;

«Υποθέτω ότι τα δύο κόμματα θέλουν να συνεχίσουν χωρίς θόρυβο την ως τώρα πολιτική τους. Και αυτή συμπυκνώνεται σε μία λέξη: λιτότητα. Από αυτή την άποψη θεωρώ την παράλειψη εσκεμμένη. Αυτό αφορά όμως όλο το κεφάλαιο που λέγεται Ευρώπη, το οποίο, όπως έχει διατυπωθεί, αποτελεί σκέτη απογοήτευση».

Τι αποκάλυψε ο Ρούντολφ Χίκελ

- Σε ποια σημεία της κυβερνητικής συμφωνίας μπορεί να αναγνωρίσει κανείς την υπογραφή των Σοσιαλδημοκρατών;

«Σε εκείνα των εργασιακών σχέσεων. Χάρη σε αυτά ρυθμίζεται πάλι η αγορά εργασίας, που είχε απορρυθμιστεί σοβαρά την τελευταία δεκαετία - χώρια η καθιέρωση του κατώτατου μισθού. Συνολικά πρόκειται για σπουδαία μεταρρύθμιση, όχι απλώς για αύξηση μισθών».

- Και η υπογραφή των Χριστιανοδημοκρατών;

«Στην αύξηση των συντάξεων, στη μη κατάργηση των επιδομάτων για τις μητέρες που θέλουν να μείνουν στα σπίτια τους και στην καθιέρωση διοδίων για τα ξένα ΙΧ».

- Φέρουν και τα ευρωπαϊκά θέματα την ίδια υπογραφή;

«Απολύτως. Η μικρή αναφορά στην ευρωζώνη θέλει προφανώς να υποβάλει την ιδέα ότι τα προβλήματά της έχουν ήδη λυθεί. Πέραν τούτου, η συμφωνία έχει γενικά μικρή διεθνή διάσταση. Ο προσανατολισμός της είναι γερμανοεθνικιστικός».

- Από τα φιλόδοξα σχέδια των Σοσιαλδημοκρατών, όπως το ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ, δεν έχει μείνει ούτε ίχνος…

«Ούτε από τα ευρωομόλογα ή άλλες δυνατότητες αμοιβαιοποίησης των χρεών. Ολα αυτά έχουν εξαφανιστεί».

- Γιατί τέτοια πλήρης συνθηκολόγηση;

«Υποθέτω ότι το 25% που πήραν οι Σοσιαλδημοκράτες στις εκλογές δεν τους επέτρεπε να είναι πολύ απαιτητικοί. Γι’ αυτό και έδωσαν το βάρος στον εργασιακό τομέα και όχι στην Ευρώπη».

- Πώς θα είναι η εικόνα της Ευρώπης μετά από επιπλέον τέσσερα χρόνια με τη Μέρκελ; Πιο γερμανική;

«Δεν νομίζω. Η ευρωπαϊκή γραμμή της δεν πρόκειται να αλλάξει, επομένως ούτε και η εικόνα της Ευρώπης».

- Υπάρχουν ενδείξεις ότι η νέα κυβέρνηση θα αφήσει να «πέσουν» χώρες όπως η Ελλάδα;

«Οχι. Από την άλλη όμως, το Βερολίνο δεν προσφέρει καμία μόνιμη λύση στα προβλήματά τους, όπως μέσω του “κουρέματος” των χρεών. Το πιθανότερο είναι λοιπόν ότι θα συνεχίσει να επεμβαίνει πυροσβεστικά σε κάθε νέα αναζωπύρωση της κρίσης - τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο».

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 2 Δεκεμβρίου 2013