από τη συντακτική ομάδα του thecricket | γράφημα: apophenia_2
Από τις φαβέλες του Ρίο μέχρι την πλατεία Μεϊντάν και από το Φέργκιουσον μέχρι τους δρόμους του Χονγκ Κονγκ, οι άνθρωποι έγραψαν μερικά από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας του 2014. Η χρονιά που αφήνουμε πίσω μας, έβγαλε τους πολίτες έξω, τους έφερε αντιμέτωπους με τις εξουσίες και τις ελίτ που καθορίζουν τις ζωές τους, δοκίμασε τις αντοχές τους σε μάχες άνισες, που συχνά είχαν προδιαγεγραμμένο τέλος.
Τα κοινωνικά κινήματα που γεννήθηκαν ή συνεχίστηκαν το 2014, είχαν τις ρίζες τους σε αιτίες που απλώνονταν επί χρόνια πριν, σε κάθε τόπο ξεχωριστά και σε όλο τον πλανήτη συνολικά. Εξέφρασαν μεγάλα τμήματα κοινωνιών που βιώνουν κραυγαλέες ανισότητες, διακρίσεις και φτώχεια, που αντιδρούν στον αυταρχισμό και τη διαφθορά των κυβερνήσεών τους, που αρνούνται να αποδεχτούν ότι ο μόνος δρόμος είναι η υποταγή ή η εξάπλωση των πολιτικών που διασώζουν τους κερδοσκόπους και αδιαφορούν για τους πολίτες.
Αποχαιρετώντας το 2014, η συντακτική ομάδα του thecricket θυμάται σήμερα ορισμένα από αυτά τα κινήματα. Και περιμένει το 2015 για να καταγράψει εκείνα που θα έρθουν.
* * *
περί κινημάτων
από τη Ζαΐρα ΚωνσταντοπούλουΚοινωνικές συγκρούσεις, λαϊκές εξεγέρσεις και οργανώσεις, πολιτισμικές, πολιτικές αντιθέσεις, συλλογικές ταυτότητες, κοινωνικά δίκτυα, κυβερνήσεις, ο ρόλος των Μ.Μ.Ε., κοινωνίες σε αλλαγή, κοινωνίες σε κίνηση. Η προσπάθεια να κατανοήσουμε τα κοινωνικά κινήματα είναι πολύ σημαντική και δεν πρέπει να καταλήγουμε σε ένα απλό χλιαρό σχετικισμό παρατηρώντας και αναλύοντας μόνο τη θεωρία ανεξάρτητα από το περιεχόμενο τους. Γιατί το να κατανοήσει κανείς την αξία των κοινωνικών κινημάτων, μέσα από τις δράσεις και τις αντιδράσεις απέναντι σε κινητοποιήσεις που αμφισβητούν τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, μπορεί να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για την κινητοποίηση, μπορεί να είναι, ίσως, και προϋπόθεση για αποτελεσματική δράση.
Τι εννοούμε όμως λέγοντας “κοινωνικά κινήματα”; Σύμφωνα με κοινωνιολόγους (1), πολιτικούς αναλυτές (2) και δημοσιογράφους (3), τα κινήματα αποτελούν συντονισμένες συλλογικές δράσεις με στόχο την υλοποίηση ενός σκοπού, όπως για παράδειγμα τη ψήφιση ενός νόμου, ενώ βρίσκονται απέναντι από έναν αντίπαλο, όπως είναι η δημόσια διοίκηση και η πολιτική εξουσία. Με ενέργειες συνήθως διαμαρτυρίας, όπως είναι οι απεργίες, οι διαδηλώσεις, τα μποϊκοτάζ και οι εκστρατείες για την κοινή γνώμη, δημιουργούν ένα ειδικό δημόσιο πεδίο, το πεδίο των κοινωνικών συγκρούσεων. Την ίδια στιγμή, μέσα από την κινητοποίηση και την οργάνωση καθώς και μέσω μιας επικοινωνίας η οποία στηρίζεται σε μια οριζόντια δικτυακή οργάνωση, και όχι βάσει κάθετων συγκεντρωτικών δομών, κατασκευάζουν μια ενισχυμένη πρόσβαση και επιρροή στη δημόσια σφαίρα. Τις περισσότερες φορές παρατηρούμε ότι κοινό χαρακτηριστικό των κοινωνικών κινημάτων είναι η αντίσταση τους στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Ωστόσο, οι δράσεις τους μέσα στο εδραιωμένο καπιταλιστικό σύστημα εγκυμονεί πολλές φορές κινδύνους, όπως το ενδεχόμενο εμπορευματοποίησής τους, το οποίο ενδέχεται και την άρση της κινηματικής τους μορφής.
Σε μια προσπάθεια όμως, να παρατηρήσουμε και να αναλύσουμε τα νέα αυτά κοινωνικά κινήματα θα μπορούσαμε να θέσουμε ως προς αναζήτηση μια νέα γλώσσα ικανή να μιλά για σχέσεις και κινήματα που θα ανοίξει το δρόμο μέσα από τον ωκεανό των εννοιών που έχουν παραχθεί και η οποία θα αναλύσει τις δομές και τα οργανωτικά πλαίσια. Ίσως, έφτασε η εποχή που χρειαζόμαστε νέες εκφράσεις, ικανές να συλλάβουν το εφήμερο και το αόρατο. Ίσως, έφτασε η εποχή να εφαρμόσουμε τη σκέψη που υποστηρίζει ο Raul Zibechi (2008) στο βιβλίο του Αυτονομίες και Χειραφετήσεις, Η λατινική Αμερική σε κίνηση, όπου τα κοινωνικά κινήματα βρίσκονται εν κινήσει μέσα στα πλαίσια μια σύλληψης του “μεταμορφωνόμαστε μεταμορφώνοντας”. Με άλλα λόγια, να συμμετέχουμε ακόμα κι αν δεν έχουμε τον έλεγχο του τελικού προορισμού, καθώς η αλλαγή μέσω της κίνησης θα επαναπροσδιορίζει τις ανθρώπινες σχέσεις και πρακτικές.
πηγές:
Zibechi, R. (2010). “Αυτονομίες και χειραφετήσεις. Η Λατινική Αμερική σε κίνηση”Αλάνα, Αθήνα.
Neveu, Ε. ( 2010). “Κοινωνιολογία των κοινωνικών κινημάτων και ιστορίες κινημάτων από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα, εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα.
Hardt, M & Negri, M. 2008). “Πλήθος. Πόλεμος και δημοκρατία στην εποχή της Αυτοκρατορίας. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
υποσημειώσεις:
1. Erik Neveu (2012)
2. Michael Hardt & Antonio Negri (2011)
3. Raul Zibechi (2008)
. .
ΗΠΑ
από το βυτίοΔύο θάνατοι, δύο δολοφονίες σημάδεψαν τη χρονιά στις ΗΠΑ. Ο Eric Garner και ο Mike Brown σκοτώθηκαν, όντας άοπλοι, από λευκούς αστυνομικούς το καλοκαίρι που μας πέρασε. Τα σώματα των ενόρκων και στις δύο περιπτώσεις θεώρησαν ότι δεν πρέπει να παραπεμφθούν οι αστυνομικοί σε δίκη. Δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία, οι μαρτυρίες ήταν αντιφατικές, οι αστυνομικοί ήταν αρκετά πειστικοί (στη μια περίπτωση μάλιστα, το βίντεο δεν ήταν αρκετά πειστικό). Ο κόσμος, το κίνημα – αν μπορούμε να το αποκαλέσουμε έτσι αφού δεν ήταν ένα ομοιογενές πράγμα με κοινό ή παρόμοιο στόχο – βγήκε στους δρόμους.
Στο Φέργκιουσον της φτωχοποίησης μεγάλων στρωμάτων του μαύρου πληθυσμού, μάλιστα, όπου σκοτώθηκε ο Mike Brown, βγήκε για τα καλά. Βγήκε στο δρόμο όταν ο Mike Brown δολοφονήθηκε και ξαναβγήκε στο δρόμο όταν δεν παραπέμφθηκε σε δίκη ο αστυνομικός που τον πυροβόλησε. Διαδήλωσε, έκαψε, λεηλάτησε, συγκρούστηκε. Η αστυνομία κατά τη διάρκεια των ταραχών σκότωσε άλλον έναν μαύρο άντρα. Επίσης όταν η πόλη καιγόταν, κατά κάποιο τρόπο επέλεξε να φυλάξει συγκεκριμένα σημεία της πόλης και συγκεκριμένες περιουσίες. Ο καλός εμπορικός δρόμος των λευκών κατά κύριο λόγο προστατεύτηκε, σε αντίθεση με τα μικρομάγαζα της μαύρης κοινότητας τα οποία αφέθηκαν στη μοίρα τους. Από τα μέσα Νοεμβρίου και πριν βγει η απόφαση του σώματος των ενόρκων, ο κυβερνήτης είχε κηρύξει την πολιτεία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το Φέργκιουσον βρισκόταν σε πανικό με διαρκείς ανακοινώσεις της αστυνομίας, με την εθνοφρουρά να παίρνει θέση, με τα σχολεία να κάνουν ασκήσεις για περιπτώσεις «έκτακτου γεγονότος». Στο Φέργκιουσον που οι μαύροι εξεγέρθηκαν, ήρθαν αντιμέτωποι με μια πλήρως στρατιωτικοποιημένη αστυνομία, ίσως τον Αύγουστο χωρίς την ειδική εκπαίδευση που απαιτεί η διαχείριση πλήθους. Αυτό διορθώθηκε τον Νοέμβριο με την έλευση της Εθνοφρουράς.
Το debate που κυριάρχησε ήταν το γνωστό, όπως κάθε φορά. Από τη μία, πολιτικοί και αστυνομικοί, θεσμικοί παράγοντες και μιντιακές περσόνες έφριξαν με τη βία, δήλωσαν την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς της υπερήφανης Αμερικής και έριξαν την κλασσική κατηγορία του «αντι-αμερικανισμού» στο τραπέζι. Από την άλλη, οι gatekeepers (όπως πετυχημένα τους αποκαλεί ένας αρθρογράφος) των πολιτικών δικαιωμάτων ζητούσαν μεταρρυθμίσεις, αποτελεσματικότητα και εκσυγχρονισμό της αστυνόμευσης από τον Πρόεδρο Ομπάμα. Το hashtag και σύνθημα των διαδηλώσεων #blacklivesmatterδείχνει την ποιοτική διαφορά μεταξύ της αποφασιστικότητας (και της οργής) των διαδηλωτών του Φέργκιουσον και μιας πιο ήπιας αντιμετώπισης του ζητήματος από τους διαδηλωτές των μεγάλων αμερικάνικων πόλεων. Μια ιστορικός αναφέρει ότι η Νέα Υόρκη αδιαφόρησε αρχικά για το Φέργκιουσον, ξυπνώντας όταν βγήκε η απόφαση για τη μη παραπομπή σε δίκη για τη δολοφονία του Eric Garner. Η γνωστή ιστορία με τον φτωχό Νότο. Κάποιοι «προοδευτικοί» Αμερικανοί αρθρογράφοι μάλιστα, με αφορμή την ήττα των Δημοκρατικών/Φιλελεύθερων στις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές προτείνουν, να «ξεχάσουμε οριστικά το Νότο». Μαζί φαντάζομαι και τις άγριες από οργή μαύρες κοινότητες του Φέργκιουσον.
Στις 13 Δεκεμβρίου διοργανώθηκαν ταυτόχρονα σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ διαδηλώσεις. Στη Νέα Υόρκη ονομάστηκε Million March, προφανώς ως ένα νεύμα στις παλιές πορείες της δεκαετίας του 1960 για τα πολιτικά δικαιώματα. Οι New York Times δίνουν 25.000 διαδηλωτές (εδώ ένα timelapse για να αποκτήσει κανείς δική του άποψη). Κατά τη διάρκεια της πορείας γίνονταν ξαφνικά «die-ins», κόσμος δηλαδή ξάπλωνε ακίνητος στο δρόμο, παριστάνοντας το νεκρό, τρόπος διαμαρτυρίας που είχε επιλεχθεί από ακτιβιστές και διαδηλωτές όλο το προηγούμενο διάστημα από το καλοκαίρι και μετά και πραγματοποιούνταν σε διάφορα σημεία στο δημόσιο χώρο. Στην Ουάσινγκτον πορεύτηκαν άλλοι τόσοι, μερικές χιλιάδες στο Όκλαντ, στη Βοστόνη και το Σικάγο. Οι πορείες αυτές ήταν ήσυχες, η αστυνομία επενέβη μόνο στη Βοστόνη, όπου έκανε 23 συλλήψεις. Στη Νέα Υόρκη και στη Ουάσινγκτον συμμετείχαν οικογένειες θυμάτων αστυνομικής βίας. Από τους γονείς του 12χρονου Tamir Rice που πυροβολήθηκε από αστυνομικό στο Κλίβελαντ τον Νοέμβριο, μέχρι τους γονείς 17χρονου Trayvon Martin που σκοτώθηκε το 2012, τους συγγενείς του Amado Diallo που πυροβολήθηκε 41 φορές από αστυνομικούς στη Νέα Υόρκη το 1999 και μέχρι μια γυναίκα 54 ετών που ο έφηβος γιος της σκοτώθηκε το 1990 επειδή κρατούσε ένα παιχνίδι όπλο.
Στην Ουάσινγκτον έγινε και ένα ενδιαφέρον περιστατικό, όταν διαδηλωτές που είχαν φτάσει από τοΦέργκιουσον θέλησαν να μιλήσουν και τελικά αφού τους επετράπη (όχι εντελώς εύκολα), η εκπρόσωπός τους, Johnetta Elzie παρατήρησε ότι σήμερα γίνεται ένα σόου και όχι αληθινές πράξεις. Ο αιδεσιμότατος Al Sharpton κεντρικός ομιλητής (τηλεοπτικός παρουσιαστής και υποστηρικτής του Ομπάμα) δεν θέλησε να απολογηθεί που ουσιαστικά είχε τον κεντρικό ρόλο αποκλείοντας νεότερους διαδηλωτές, σαν αυτούς από το Φέργκιουσον. Είπε κάτι του στιλ «αυτή δεν είναι μια επαναστατική πορεία» και έπειτα κάλεσε τους πολιτικούς να αναλάβουν πρωτοβουλίες για μια καλύτερη αστυνομία.
Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι τα hastags και τα συνθήματα στα πανό και τους δρόμους ήταν κοινά. Κυριάρχησαν τα #icantbreathe (απ’ τις τελευταίες λέξεις του Eric Garner)#blacklivesmatter#handsupdontshoot #nojusticenopeace. Με αυτά τα συνθήματα σε μπλούζες εκδήλωσαν της αντίδρασή τους πολλοί διάσημοι αθλητές του ΝΒΑ, όπως ο Derrick Rose, ο Lebron James και οι παίκτες των Brooklyn Nets με έναν εκ των ιδιοκτητών της ομάδας, τον γνωστό Jay Z. Τον Νοέμβριο πέντε παίκτες των St.Louis Rams, ομάδας του NFL μπήκαν στο γήπεδο με τα χέρια ψηλά, ενέργεια για την οποία επικρίθηκαν από την τοπική αστυνομία, αλλά και αρκετά media με το γνωστό επιχείρημα, «τα σπορ είναι θέαμα, μην τα πολιτικοποιείτε».
Ό,τι κι αν σχολιάσουμε βέβαια για το κίνημα (αν το θεωρούμε σεβαστό ή μικρό ή αντιφατικό), το γεγονός παραμένει ότι οι ρατσιστικές πρακτικές της αστυνομίας των Ηνωμένων Πολιτειών συνεχίζονται ακάθεκτες. Από το ρατσισμό ως κύριο εργαλείο στοχοποίησης και αναζήτησης υπόπτων μέχρι την ευκολία στο να πυροβολήσουν άοπλους μαύρους (ή λατίνους) άνδρες, η αστυνομία των ΗΠΑ αποκαλύπτει ένα πρόσωπο γνωστό και αναλλοίωτο μέσα στα χρόνια. Τα νούμερα είναι συντριπτικά. Κάθε 28 ώρες ένας μαύρος άντραςδολοφονείται από αστυνομικό, σεκιουριτά ή αυτόκλητο εκδικητή. Μια πρόχειρη καταγραφή δείχνει ότι μέσα στο 2014 τουλάχιστον 71 μαύροι άντρες έχουν σκοτωθεί από αστυνομικούς ενώ ήταν άοπλοι, ενώ συνολικά πάνω από 1000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από αστυνομικούς. Και εδώ να σημειωθεί ότι δεν συμπεριλαμβάνονται όλες οι πολιτείες σε αυτά τα στατιστικά.
Δεν μας κάνει λοιπόν εντύπωση ότι ο Darren Wilson, ο αστυνομικός που πυροβόλησε τον Mike Brown στο Φέργκιουσον, αποκάλεσε στην απολογία του τον νεαρό άντρα «δαίμονα». Φτωχός, μαύρος και (σχετικά, λίγο ή ελάχιστα) απείθαρχος. Ε, δαίμονας θα είναι.
. . .
Pasu Au Yeung https://www.flickr.com/photos/studiokanu/15465630910
Χονγκ Κονγκ
από την Μαριάννα ΡουμελιώτηTo Occupy Central ή το κίνημα της ομπρέλας, όπως μετονομάστηκε λίγο αργότερα, ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2014. Χιλιάδες διαδηλωτές κατέκλεισαν τους κεντρικούς δρόμους του Χόνγκ Κόνγκ με κύριο αίτημα την (περισσότερη) δημοκρατία.
Για να κατανοήσουμε τους λόγους που οι κάτοικοι του Χόνγκ Κόνγκ βγήκαν στους δρόμους κατά χιλιάδες πρέπει να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 2017 είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν οι εκλογές για τον Κυβερνήτη του Χόνγκ Κόνγκ. Μέχρι τώρα οι κυβερνήτες του Χόνγκ Κόνγκ εκλέγονταν από μια επιτροπή1200 ατόμων που είχαν στενές σχέσεις με το Πεκίνο, με αποτέλεσμα οι κυβερνήτες να «ελέγχονται» υπό κάποια έννοια από την κεντρική κινεζική εξουσία. Σύμφωνα όμως με το άρθρο 45 του Βασικού Νόμου του Χόνγκ Κόνγκ, «ο τελικός στόχος είναι η επιλογή του κυβερνήτη μέσω καθολικής ψηφοφορίας των υποψηφίων από μια ευρέως αντιπροσωπευτική εκλογική επιτροπή, σύμφωνα με δημοκρατικές διαδικασίες». («The ultimate aim is the selection of the Chief Executive by universal suffrage upon nomination by a broadly representative nominating committee in accordance with democratic procedures.»)
Τον περασμένο Αύγουστο η Διαρκής επιτροπή του Λαού της Κίνας απέρριψε τις σκέψεις για καινούριες μεταρρυθμίσεις σχετικά με το εκλογικό σύστημα, παραμένοντας στην αρχική τους γραμμή που θέλει τους κυβερνήτες να «εγκρίνονται» από το Πεκίνο. Ήδη από τις αρχές του 2013 είχε ανάψει το debate μεταξύ αυτών που θεωρούν πως δεν χρειάζεται καμία εκλογική μεταρρύθμιση και αυτών που πιέζουν για την εφαρμογή του άρθρου 45. Από τη μια ο Qiao Xiaoyang (Πρόεδρος του νομοθετικού σώματος NPCSC) δήλωνε ότι «οι υποψήφιοι κυβερνήτες πρέπει να είναι άνθρωποι που αγαπούν τη χώρα και το Χόνγκ Κόνγκ και δεν εναντιώνονται στην Κεντρική εξουσία» και από την άλλη το Alliance for True Democracy (Συνασπισμός για Αληθινή Δημοκρατία). Ο συνασπισμός των δημοκρατικών δυνάμεων είχε την υποστήριξη της καμπάνιας Occupy Central for Love and Peace. Η καμπάνια Occupy Central for Love and Peace δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Benny Tai Yiu-ting, Καθηγητή Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Χόνγκ Κόνγκ και είχε ως σκοπό να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση για την απαιτούμενη εκλογική μεταρρύθμιση. Μέσα σε δύο χρόνια (2013 και 2014) το OCLP πραγματοποίησε τρείς ανοιχτές διαβουλεύσεις και ένα δημοψήφισμα που συμμετείχε το 22% των δηλωμένων ψηφοφόρων (787,767 ψήφοι). Το αποτέλεσμα ήταν υπέρ της καθολικής ψηφοφορίας για την εκλογή του κυβερνήτη. Τον Ιούλιο του 2014 στην ετήσια διαδήλωση Hong Kong 1 July protests έγινε η πρώτη πρόβα του επερχόμενου Occupy Central που κατέληξε σε 500 συλλήψεις.
Όταν λοιπόν τον Αύγουστο του 2014 απορρίφθηκε κάθε σκέψη για αλλαγή στον εκλογικό νόμο, το Occupy for Love and Peace κάλεσε τον κόσμο στους δρόμους. Ενώ το αρχικό κάλεσμα ήταν ορισμένο να γίνει στην εθνική γιορτή της 1ης Οκτωβρίου, αποφάσισαν να βγουν στο δρόμο λίγο νωρίτερα (στις 28 Σεπτεμβρίου) και να ενωθούν με το μαθητικό και φοιτητικό κίνημα του Χόνγκ Κόνγκ (Honk Kong Federation of Students καιScholarism) που απεργούσε ήδη από το τις 22 Σεπτεμβρίου για τους ίδιους λόγους (2014 Hong Kong class boycott campaign). Η ένωση των τριών αυτών ομάδων μαζί με άλλες μικρότερες με κοινά αιτήματα δημιούργησε αυτό που το ίδιο βράδυ θα ονομαστεί (αρχικά στο twitter) ως το Κίνημα της Ομπρέλλας (Umbrella Movement). Αφορμή της καινούριας ονομασίας ήταν οι δεκάδες φωτογραφίες που κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο με τους διαδηλωτές να υψώνουν ομπρέλες μπροστά στις δυνάμεις καταστολείς της αστυνομίας για να αποφύγουν τα δακρυγόνα.
Pasu Au Yeung https://www.flickr.com/photos/studiokanu/15461699522
Αρχικά οι διαδηλωτές μαζεύτηκαν και κατασκήνωσαν στις περιοχές γύρω από τα κεντρικά κυβερνητικά γραφεία (Central και Admiralty). Το πρώτο βράδυ του Occupy οι δυνάμεις καταστολείς επιτέθηκαν κάνοντας εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων και σπρέι πιπεριού ενώ παράλληλα έγιναν πολλές συλλήψεις. Παρόλη την βίαιη καταστολή από την αστυνομία, οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και την επόμενη κιόλας μέρα δυο ακόμα περιοχές ( Mong Kok και Causeway Bay) καταλήφτηκαν από διαδηλωτές. Την επόμενη μέρα η κυβέρνηση απέσυρε τα αντίστοιχα ΜΑΤ (riot police) από τους δρόμους και παραχώρησε τις τρεις περιοχές στους διαδηλωτές. Στις 25 Νοεμβρίου καταστέλλεται η «κατάληψη» του Mong Kok από την αστυνομία και μετά από σκληρές συγκρούσεις οι διαδηλωτές αποχωρούν. Την πρώτη Δεκεμβρίου αρχίζουν οι συγκρούσεις στο Admiralty με την αστυνομία να χρησιμοποιεί για πρώτη φορά αύρες με νερό ενώ την ίδια μέρα ο ιδρυτής της ακτιβιστικής ομάδας Scholarship, Joshua Wong, (ο οποίος αργότερα θεωρήθηκε από το ΤΙΜΕ ως ένας από τους πιο ισχυρούς έφηβους του 2014) μαζί με άλλα δύο μέλη της ομάδας ξεκίνησαν απεργία πείνας. Στις 3 Δεκεμβρίου οι τρείς φερόμενοι ως αρχηγοί του κινήματος Οccupy Central (το λεγόμενο Trio) παραδόθηκαν στην αστυνομία σε μια συμβολική κίνηση ανάληψης της ευθύνης για τις διαδηλώσεις. Αφέθηκαν ελεύθεροι την ίδια μέρα χωρίς να απαγγελθούν κατηγορίες, ενώ έκαναν δηλώσεις που ζητούσαν από τους διαδηλωτές να αποχωρήσουν φοβούμενοι την κλιμάκωση της έντασης από την πλευρά της αστυνομίας. Παρόλα αυτά τα οι διαδηλωτές από το HKFS και το Scholarism παρέμειναν στους δρόμους. Στις 12 Δεκεμβίου εκκενώθηκε η περιοχή Admiralty χωρίς τελικά να υπάρξει αντίσταση ενώ στις 15 Δεκεμβρίου οι διαδηλωτές αποχώρησαν και από το Causeway Bay. Κατά τη διάρκεια του Occupy Central πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις αλληλεγγύης σε 64 πόλεις παγκοσμίως, ενώ κατατέθηκε υπόμνημα στο Λευκό Οίκο με 183.000 υπογραφές σε υποστήριξη των διαδηλώσεων.. . .
Teteria Sonnna https://www.flickr.com/photos/sonnnateteria/13769386034
Ουκρανία
από την Αγγελική ΜπούμπουκαΜέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, η Ουκρανία έζησε σε fast forward μια εφιαλτική παραλλαγή του παρελθόντος και μια εξίσου εφιαλτική εκδοχή του μέλλοντος της Ευρώπης. Η άκρα δεξιά και ο εθνικισμός να βρυχώνται επικαλούμενοι το ευρωπαϊκό όραμα της χώρας, το κατεστημένο της ΕΕ να τους χαϊδεύει για να της ανοίξουν το δρόμο για την αγορά της, και η Ρωσία να βρίσκει ευκαιρία για να εισβάλει και να (ανα)καταλαμβάνει το νοτιοανατολικό κομμάτι της. Ποιος θυμάται ότι όλα αυτά ξεκίνησαν από ένα κίνημα πολιτών που τον Νοέμβριο του 2013 κατέλαβαν την πλατεία Μεϊντάν, στο κέντρο του Κιέβου, διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική ανακολουθία και τη διαφθορά της ουκρανικής κυβέρνησης;
Στην αρχή, όπως αναφέρεται, οι διαδηλωτές ήταν κυρίως φοιτητές και εκπρόσωποι της μεσαίας τάξης που είχαν κάποια μόρφωση. Ήταν φιλελεύθεροι «φιλοευρωπαϊστές», πίστευαν σε μια εμπορική συμφωνία που επί μήνες διαπραγματευόταν η κυβέρνησή τους με την ΕΕ, αλλά από την οποία είχε τελικά υποχωρήσει (υπό τις πιέσεις της Ρωσίας, αλλά και αφού η ΕΕ είχε καταλήξει σε πολύ βολικούς για την ίδια όρους, με σχεδόν ανύπαρκτα ανταλλάγματα προς την Ουκρανία). Σύντομα στην πλατεία Μεϊντάν προστέθηκαν φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, αυξάνοντας τον αριθμό των διαδηλωτών σε δεκάδες (κάποιες φορές και εκατοντάδες) χιλιάδες.
Υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες για το αν οι πρώτοι και πιο μορφωμένοι ή οι δεύτεροι και πιο περιθωριοποιημένοι ήταν εκείνοι που υποστήριξαν περισσότερο τους ακροδεξιούς και φιλοναζί που σύντομα εγκαταστάθηκαν γύρω από την πλατεία, με το πρόσχημα ότι ήθελαν να προστατεύσουν τους διαδηλωτές από την καθεστωτική αστυνομία που ήδη τους είχε επιτεθεί. Το βέβαιο είναι ότι ο εθνικιστικός λόγος κυριάρχησε μεταξύ του πλήθους, ενώ ο ρόλος των ακροδεξιών στις πολύνεκρες συγκρούσεις που ακολούθησαν ήταν εμφανής. Στην κορύφωσή τους αυτές οι συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και της αστυνομίας απέκτησαν μια μεσαιωνική θεατρικότητα, βασισμένη σε ένα πατριωτικό πρότυπο μυθικών ουκρανών προγόνων.
Καθώς η κοινωνία των πολιτών στην Ουκρανία δεν είχε αναπτύξει δικό της λόγο, δεν είχε καταλήξει σε αιτήματα για αλλαγές, ούτε είχε δημιουργήσει δομές για να στηρίξει τέτοιες αλλαγές, όσοι συναντήθηκαν στην πλατεία Μεϊντάν υιοθέτησαν τα συνθήματα, τα αιτήματα και τις δομές που είχαν ήδη έτοιμα τα κόμματα της αντιπολίτευσης και οι εξωκοινοβουλευτικοί ακροδεξιοί που διεκδικούσαν –και απέκτησαν- πολιτικό ρόλο. Σε ένα μόνο πράγμα συμφωνούσαν όλοι οι διαδηλωτές: να φύγει από την προεδρία της χώρας ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Όμως, πίσω από την πανθολομολογούμενη άρνηση ενός διεφθαρμένου και απολυταρχικού καθεστώτος κρύβονταν αντικρουόμενες ατζέντες αντιπολιτευόμενων κομμάτων. Και πίσω από εκείνες καμουφλάρονταν αντίπαλες ελίτ και διεθνή οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται σε φάση αναδιανομής των περιοχών γεωστρατηγικού ελέγχου γύρω από την Ευρώπη.
Η περίπτωση της Ουκρανίας, μιας χώρας κλειδί για τον έλεγχο του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, είναι από τις λίγες στις οποίες μπορεί κανείς να δει ένα κίνημα διαμαρτυρίας να εξελίσσεται τόσο γρήγορα σε εξέγερση, την οποία να ακολουθεί ανατροπή του καθεστώτος, εισβολή ξένης δύναμης και απώλεια της κυριαρχίας μέρους της χώρας. Σε αυτή την αλληλουχία είναι σαφές ότι το κίνημα των πολιτών ήταν απλώς μια αφορμή που αποδείχτηκε χρήσιμη σε όσους ήταν έτοιμοι να οδηγήσουν τη χώρα στις επόμενες αυτές φάσεις.
. . .
Βραζιλία
από την Ζαΐρα ΚωνσταντοπούλουΑν θελήσουμε να καταλάβουμε τα κοινωνικά κινήματα της Βραζιλίας για το 2014, θα πρέπει να ανατρέξουμε στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα, όταν η κυβέρνηση Λούλα ντα Σίλβα ήταν στην εξουσία και να παρατηρήσουμε την άμεση σύνδεση με τα κινήματα του σήμερα, ως συνέχειά τους. Ένα από τα σημαντικότερα κινήματα της χώρας στις αρχές του 2000, το οποίο ξεχώρισε για τη δράση του και επηρέασε τα σύγχρονα κινήματα, ήταν το MST, το λεγόμενο Sem Terra, το κίνημα των Ακτημόνων Εργατών, το οποίο αγωνίστηκε κατά της αγροτικής μεταρρύθμισης. Στη συνέχεια, το Κίνημα των Εργατών Χωρίς Στέγη- Movimiento dos Trabajadores sem Teto (MTST), με βασικό του πρόταγμα το δικαίωμα στη στέγη, αντιστάθηκε στην καταστολή της εξουσίας, ενώ φτάνουμε στο σήμερα με την ανάδυση των κινημάτων πόλης όπως: το Free Fare (αστικό κίνημα για το δικαίωμα στην πόλη), το Κίνημα για Δωρεάν Εισιτήρια και τις λαϊκές επιτροπές για τους Παγκόσμιους Στρατιωτικούς Αγώνες του 2011, το Κύπελλο Συνομοσπονδιών του 2013, το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 και τέλος τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Προτού, όμως, περάσουμε στη δράση των κινημάτων του 2014 στην Βραζιλία, αξίζει να σημειώσουμε ότι, τόσο τα κοινωνικά κινήματα στις αρχές του 2000 όσο και τα κινήματα της πόλης έχουν ως κοινό τους παρανομαστή την αντίσταση τους στις ιδιωτικοποιήσεις και τα προγράμματα λιτότητας που ωθεί η εκάστοτε κυβέρνηση και επιδιώκουν να ακολουθούν την πολιτική κουλτούρα της αυτονομίας και της οριζοντιότητας.
Με σύνθημα “Δεν θα υπάρξει Παγκόσμιο Κύπελλο” (#NaoVaiTerCopa) που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2013, κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για το Κύπελλο των Συνομοσπονδιών. Με το ίδιο σύνθημα λοιπόν, ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 2014 και αφού αυξήθηκαν οι τιμές των δημοσίων αγαθών, οι εκκενώσεις καταλήψεων στέγης από αστέγους, η εκδίωξη των ήδη εξαθλιωμένων κατοίκων των παραγκουπόλεων (πάνω από 20.000 οικογένειες εκδιώχθηκαν διά της βίας από τις κατοικίες τους με πρόσχημα την αναζήτηση ναρκοεμπόρων), οι εκτοπίσεις ιθαγενών πληθυσμών από τις εστίες τους, η παιδική και καταναγκαστική πορνεία, τα εργατικά ατυχήματα για χάρη της επιτάχυνσης των έργων, τότε εκατομμύρια άνθρωποι ξεσηκώθηκαν με κινητοποιήσεις στους δρόμους απαιτώντας το τέλος της ασύδοτης διαφθοράς.
Με κεντρικό σημείο της λαϊκής εξέγερσης την σπατάλη του δημόσιου χρήματος που ξοδεύτηκαν για τη φιλοξενία της FIFA αλλά και την εξαθλίωση, την φτώχεια και την ανεργία, τα κοινωνικά κινήματα και η ριζοσπαστικοποιημένη νεολαία διαδήλωσαν στις 15 Μαΐου 2014 σε 14 πρωτεύουσες πολιτειών της Βραζιλίας, απαιτώντας το τέλος του απάνθρωπου σκηνικού που έχει στηθεί στην χώρα τους. Οι λαϊκές εξεγέρσεις όμως στην Βραζιλία δε τελειώσαν το καλοκαίρι του 2014 με το τέλος του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Οι κοινωνικές αντιστάσεις αναμένεται να έχουν συνέχεια καθώς η απληστία της ιδιωτικοποίησης των κερδών και της κοινωνικοποίησης του κόστους, το οποίο ήταν βασικό μοντέλο της FIFA, αποτελεί την στρατηγική και της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, καθώς έπονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2016. Το ζήτημα ωστόσο έγκειται στο κατά πόσο το Εργατικό Κόμμα και η Ντίλμα Ρούσεφ, η οποία επανεκλέγη στις φετινές εκλογές του Οκτωβρίου 2014, θα μπορέσει να κάνει πιο ορατές τις μεταβολές που κυοφορούνται από τα κοινωνικά κινήματα γεφυρώνοντας την απόσταση και όχι να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερα ρήγματα.
υποσημειώσεις:
1. Zibechi, R. (2010). “Αυτονομίες και χειραφετήσεις. Η Λατινική Αμερική σε κίνηση” Αλάνα, Αθήνα.
2. Landless Workers” Movementhttp://en.wikipedia.org/wiki/Landless_Workers%27_Movement
3. Movimiento dos Trabajadores sem Tetohttp://en.wikipedia.org/wiki/Homeless_Workers%27_Movement
4. The Hashtag War In Brazil http://www.huffingtonpost.com/natalia-viana/the-hashtag-war_b_4816060.html
. . .
Somos El Medio https://www.flickr.com/photos/129188925@N08/15378074623
Μεξικό
από την Αγγελική ΜπούμπουκαΣτο «2666», ο Ρομπέρτο Μπολάνιο αφιερώνει 377 σελίδες για να απαριθμήσει τις εξαφανίσεις και δολοφονίες γυναικών που συνέβησαν στην πόλη Σάντα Τερέζα μέσα σε μια πενταετία. Η Σάντα Τερέζα είναι βέβαια μια φανταστική πόλη στα βόρεια σύνορα του Μεξικό, χτισμένη μόνο στο μυαλό ενός συγγραφέα. Αλλά τα εγκλήματα που περιγράφονται είναι αληθινά και συμβαίνουν στην υπαρκτή πόλη Χουάρεζ, το καλούπι για το αντίγραφο της Σάντα Τερέζα.
Είναι πια ένα από τα πιο γνωστά πράγματα διεθνώς αυτό που συμβαίνει τα τελευταία είκοσι χρόνια στο Μεξικό. Τόσο γνωστό που δίνει πλέον υλικό όχι μόνο σε ντοκιμαντέρ, αλλά και σε μυθιστoρήματα, ταινίες και σίριαλ. Οι άνθρωποι εκεί εξαφανίζονται με μεγάλη ευκολία και μετά από καιρό, χρόνια ίσως, κάπου μπορεί να εντοπιστεί ένα πτώμα, αλλά σχεδόν ποτέ οι αποδείξεις του εγκλήματος. Τα θύματα μπορεί να έχουν ενοχλήσει κάποιον, μπορεί να βρέθηκαν τη λάθος στιγμή στο λάθος μέρος, ή, ως συνήθως, μπορεί απλώς να ήταν αναλώσιμα των κυκλωμάτων διακίνησης ναρκωτικών και σωματεμπορίας προς τις ΗΠΑ και των διεφθαρμένων τοπικών αρχών που συγκαλύπτουν τη δράση τους.
Έτσι συνέβη και τον Σεπτέμβριο του 2014. Αργά το απόγευμα της 26ης του μήνα, 43 φοιτητές της Παιδαγωγικής Σχολής Αγιοτζινάπα διαδήλωναν στην πόλη Ιγκουάλα, όταν η τοπική αστυνομία τους προσήγαγε, και έκτοτε εξαφανίστηκαν. Τις επόμενες μέρες κυκλοφόρησαν μαρτυρίες ότι η αστυνομία τους παρέδωσε στην τοπική ναρκο-μαφία η οποία τους εκτέλεσε. Κυκλοφόρησε επίσης η φήμη ότι η προσαγωγή τους έγινε προληπτικά, επειδή η σύζυγος του δημάρχου της Ιγκουάλα, Χοσέ Λουίς Αμπάρκα, επρόκειτο να δώσει μια δημόσια ομιλία εκεί κοντά την ίδια μέρα και δεν ήθελε την παρουσία τους στην περιοχή.
Όσο οι έρευνες έμεναν στο σύνηθες σκοτάδι, η εξαφάνιση των 43 φοιτητών εξελίχθηκε σε ένα κίνημα που έπαψε να αφορά μόνο τις οικογένειές τους. Έγινε μια ανοιχτή διαμαρτυρία που περιέλαβε μέσα της την οργή και το άδικο χιλιάδων άλλων πολιτών που είχαν επίσης κάποιον εξαφανισμένο δικό τους, που είχαν υποστεί βία και καταπίεση από τις αρχές, που δεν άντεχαν άλλο τη διαφθορά και την συγκάλυψή της.
Η υπόθεση ήταν τόσο κραυγαλέα που αναδείχθηκε σε παγκόσμια είδηση και οδήγησε σε διεθνείς παρεμβάσεις προς τις αρχές του Μεξικό, αναγκάζοντας τες να την διερευνήσουν ή τουλάχιστον να παραστήσουν ότι το κάνουν. Στο πλαίσιο των ερευνών μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί τουλάχιστον 15 μαζικοί τάφοι, όπου εντοπίστηκε και αναγνωρίστηκε μέσω ανάλυσης DNA η σωρός ενός από τους 43 φοιτητές, του Αλεξάντερ Μόρα Βενάνσιο.
Λίγο νωρίτερα, τον περασμένο Νοέμβριο ο γενικός εισαγγελές της χώρας, Χεσούς Μουρίλιο Καράμ, ανακοίνωσε πως οι φοιτητές εκτελέστηκαν από το τοπικό καρτέλ «Guerreros Unidos» και ότι τα πτώματά τους κάηκαν και πετάχτηκαν σε μια χωματερή, με εντολή του δημάρχου της Ιγκουάλα, ο οποίος συνελήφθη. Η εκδοχή αυτή, ωστόσο, αμφισβητείται καθώς βασίζεται στις ομολογίες τριών εκτελεστών της μαφίας μετά από βασανιστήρια και δεν συνοδεύεται από άλλα στοιχεία. Επιπλέον, νεότερα στοιχείαδείχνουν ότι η Ομοσπονδιακή Αστυνομία παρακολουθούσε τους φοιτητές όλη εκείνη τη μέρα, σε συνεργασία με την τοπική αστυνομία, συνεπώς γνώριζε και μοιράζεται την ευθύνη. Πιθανολογείται, επίσης, ότι η επίθεση στους φοιτητές μπορεί να έχει σχέση με την ακτιβιστική δράση κάποιων από αυτούς στη σχολή τους, οπότε το σενάριο περί δημάρχου μπορεί να είναι στάχτη στα μάτια για να συγκαλύψει την εμπλοκή άλλων κυβερνητικών παραγόντων.
Τη μέρα που ο εισαγγελέας ανακοίνωσε την επίσημη εκδοχή του τι συνέβη στις 26 Σεπτεμβρίου στην Ιγκουάνα, έκλεισε την πολύωρη συνέντευξη τύπου λέγοντας ότι δεν θα δεχόταν ερωτήσεις γιατί είχε κουραστεί. Το #YaMeCansé («έχω κουραστεί») μετατράπηκε την ίδια στιγμή σε διαδικτυακό παρακλάδι του κινήματος διαμαρτυρίας, στο Twitter: «#YaMeCansé να ζω με το φόβο», «#YaMeCansé να ζω σε μια χώρα δολοφόνων» κ.ο.κ. Η κυβέρνηση του Πένια Νιέτο, πιεσμένη από τη διεθνή κατακραυγή και τη συνεχιζόμενη εσωτερική αναστάτωση, έχει ανακοινώσει ανανέωση του ποινικού κώδικα και άλλες νομοθετικές ρυθμίσεις που υποτίθεται ότι θα διακόψουν τη συνεργασία των τοπικών αστυνομιών με τα καρτέλ της χώρας. Δεν πείθει κανέναν.
. . .
Χιλή
από @ToSofoPaidiΤο μαθητικό και φοιτητικό κίνημα στην Χιλή έχει δημιουργήσει παράδοση στις κινητοποιήσεις κατά τα τελευταία χρόνια. Με απαρχή την «επανάσταση των πιγκουίνων» (1) το 2006, που αντιδρούσε στο χαμηλό επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος, την αύξηση στα δίδακτρα εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση και την μείωση στην δωρεάν χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς από τους μαθητές και τους φοιτητές, τις κινητοποιήσεις του 2008 και τον «χιλιανό χειμώνα» (2) μεταξύ 2011-2013 που διεκδικούσε δικαιότερη πρόσβαση στην εκπαίδευση, έφτασε στο 2014 το οποίο επίσης χαρακτηρίστηκε από μεγάλες κινητοποιήσεις στον χώρο της παιδείας. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Χιλής παραμένει σχεδόν απαράλλαχτο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και την δικτατορία Πινοτσέτ, με χαμηλή ποιότητα σπουδών και με επίκεντρο την ιδιωτική εκπαίδευση. Είναι δε χαρακτηριστικό πως έκτοτε δεν έχει ανοίξει ούτε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο στην χώρα. Οι κινητοποιήσεις των προηγούμενων ετών έφεραν δεσμεύσεις και ένα νέο πλαίσιο βελτίωσης της δημόσιας εκπαίδευσης, ωστόσο οι αλλαγές προχωρούν αργά και το επίπεδο σπουδών παραμένει από τα χαμηλότερα στην λατινική Αμερική. Την ίδια ώρα, μέσω του μαθητικού και φοιτητικού κινήματος αντανακλώνται οι μεγάλες οικονομικές ανισότητες μέσα στην χιλιανή κοινωνία, οι οποίες καθιστούν την πρόσβαση στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση προνόμιο των οικονομικά ισχυρότερων στρωμάτων. Οι στόχοι του φοιτητικού κινήματος παραμένουν η βελτίωση του επιπέδου της δημόσιας εκπαίδευσης, η δωρεάν πρόσβαση σε αυτό και η αποσύνδεση της έννοιας του κέρδους από το εκπαιδευτικό σύστημα. Κατά την διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς διοργανώθηκαν διαμαρτυρίες σε ολόκληρη την χώρα, με αποκορύφωμα την «εθνική πορεία για την εκπαίδευση» (3) στις 21 Αυγούστου 2014 όπου, μόνο στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, συμμετείχαν 300.000 διαδηλωτές και στην οποία επιτέθηκε η αστυνομία με «αύρες» και δακρυγόνα. Τα μέλη των φοιτητικών συλλόγων κατηγόρησαν την κυβέρνηση πως εξακολουθεί να μην δίνει την δυνατότητα στους φοιτητές και την κοινωνία να συμμετάσχουν ενεργά στις συζητήσεις για τις μεταρρυθμίσεις και απαίτησαν άμεσες βελτιώσεις. υποσημειώσεις: 1. Οι κινητοποιήσεις του 2006 ονομάστηκαν «επανάσταση των πιγκουίνων» εξαιτίας των ασπρόμαυρων μαθητικών στολών που φορούσαν οι διαμαρτυρόμενοι μαθητές. 2. Η αναφορά στον χαρακτηρισμό αποδίδεται κυρίως στις μεγάλες κινητοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν τον Αύγουστο του 2011. 3. Οι κινητοποιήσεις της 21ης Αυγούστου 2014 καλύφθηκαν στα social media μέσω των hashtag #PorLosQueVienen (μτφ. γι” αυτούς που έρχονται) και#YoMarchoEl21.
. . .
Τουρκία
από την Αγγελική ΜπούμπουκαΗ 20η Μαρτίου 2014, ημέρα που η τουρκική ρυθμιστική αρχή τηλεπικοινωνιών ΤΙΒμπλόκαρε το Twitterεντός της τουρκικής επικράτειας, καταγράφηκε στην ιστορία του Ίντερνετ ως ορόσημο στην απόπειρα ενός απολυταρχικού καθεστώτος να νικήσει την ελευθερία της έκφρασης στο διαδίκτυο. Η απόφαση της αρχής ήρθε μετά την σχετική προαναγγελία του Ταγίπ Ερντογάν περί «αφανισμού» του συγκεκριμένου κοινωνικού δικτύου, σε μια περίοδο που φούντωνε η κριτική εναντίον του, μετά από μια σειρά αποκαλύψεων περί διαφθοράς και χρηματισμού μελών της κυβέρνησής του, φίλων, συγγενών του και του ίδιου προσωπικά.
Εν μέσω αυτών των αποκαλύψεων, λίγο νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 2014, το κόμμα του πρωθυπουργού Ερντογάν είχε υπερψηφίσει ένα νόμο που έδινε στην TIB τη δυνατότητα να μπλοκάρει την πρόσβαση σε ιστοσελίδες που παραβιάζουν την ιδιωτικότητα ή περιλαμβάνουν προσβολές, ακόμη και χωρίς σχετική δικαστική απόφαση. Με τον ίδιο νόμο, οι πάροχοι ίντερνετ υποχρεώνονται να αποθηκεύουν τα δεδομένα των χρηστών για δύο χρόνια και να τα διαθέτουν στις αρχές όποτε αυτά ζητηθούν, χωρίς να ειδοποιούνται οι χρήστες.
Με αυτό τον νόμο στα χέρια της, η κυβέρνηση δεν έμεινε στην απαγόρευση του Twitter. Μια εβδομάδα αργότερα απαγορεύτηκε και η πρόσβαση στο Youtube μέσω Τουρκίας, μετά τη διαρροή σε αυτό ηχογραφημένων συνομιλιών κρατικών αξιωματούχων που σχεδίαζαν μια υποτιθέμενη επιχείρηση σε βάρος της χώρας, η οποία θα τους έδινε το πρόσχημα να εμπλακούν στον πόλεμο της Συρίας.
Και οι δύο απαγορεύσεις κράτησαν από λίγες μέρες. Το μπλοκάρισμα του Twitter άρθηκε με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας, στις 4 Απριλίου, καθώς κρίθηκε πως παραβίαζε την ελευθερία του λόγου. Στη συνέχεια ξαναλειτούργησε και το Youtube (αλλά παρέμειναν μπλοκαρισμένα 15 επίμαχα βίντεο) μετά από απόφαση ενός τοπικού δικαστηρίου.
Οι συγκεκριμένες απόπειρες του τουρκικού καθεστώτος να ελέγξει την διάδοση ανεπιθύμητων πληροφοριών, επιβάλοντας περιορισμούς στην ελευθερία του ίντερνετ, προκάλεσαν εγχώρια και διεθνή κατακραυγή. Είχε προηγηθεί μια χρονιά που τα κοινωνικά δίκτυα, προεξάρχοντος του Twitter, είχαν λειτουργήσει καταλυτικά προς την αμφισβήτηση της κυρίαρχης ειδησεογραφικής ατζέντας και υπέρ μιας πολύ πιο πλουραλιστικής αποτύπωσης της τουρκικής πραγματικότητας. Το 2013 η Τουρκία είχε ζήσει την περίφημη εξέγερση του πάρκου Γκεζί της Κωνσταντινούπολης, που ανέδειξε την αντίδραση μεγάλου μέρους του πληθυσμού στον κυβερνητικό αυταρχισμό. Το Γκεζί δεν θα είχε υπάρξει πέρα από τα όρια της συνοικίας του, ούτε θα καταγραφόταν ως ένα από τα σημαντικότερα κινήματα του σύγχρονου κόσμου, αν δεν υπήρχαν τα κοινωνικά δίκτυα να το αναδείξουν και να βοηθήσουν τον συντονισμό και τη δικτύωση πολιτών που θέλησαν να αντιδράσουν υπό τον συμβολισμό του.
Ένα δυναμικό και μορφωμένο τμήμα της τουρκικής κοινωνίας είχε έκτοτε επίγνωση των δυνατοτήτων που προσφέρει το ελεύθερο ίντερνετ και αντέδρασε στις νέες απαγορεύσεις. Επιπλέον, αντέδρασε ο επιχειρηματικός κόσμος της Τουρκίας, που κατάλαβε πρώτος ότι το οικονομικό κόστος που θα είχαν για την οικονομία της χώρας μπλοκαρίσματα τόσο δημοφιλών κοινωνικών δικτύων, θα ήταν ανυπολόγιστο.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται, ωστόσο, πως το φετινό παράδειγμα της Τουρκίας επιβεβαιώνει έναν μετασχηματισμό των πρακτικών που εφαρμόζουν τέτοια αυταρχικά καθεστώτα. Όπως επισημαίνει εδώ η Ζεινέπ Τουφεξί, τουρκάλα κοινωνιολόγος που ειδικεύεται σε θέματα διαδικτύου, μετά τα κινήματα της αραβικής άνοιξης, πολλές κυβερνήσεις έχουν αντιληφθεί ότι δεν αρκούν οι παραδοσιακές μέθοδοι καταστολής των κινημάτων διαμαρτυρίας και τις συνδυάζουν με απόπειρες ελέγχου του ίντερνετ καθώς και των διαδικτυακών εργαλείων που υποβοηθούν τέτοια κινήματα.
. . .
Αυστραλία
από την Μαριάννα ΡουμελιώτηΣτις 15 Δεκεμβρίου του 2014 τα social media κατακλύστηκαν από τουίτς με το χάσταγκ#illridewithyou. Με αφορμή την πολιορκία ενός καφέ στο Σύδνευ από έναν άντρα που φερόταν να έχει σχέσεις με τον ISIS γεννήθηκε το διαδικτυακό κίνημα αλληλεγγύης στους μουσουλμάνους της Αυστραλίας. Κάποιες ώρες μετά την πολιορκία του καφέ και ενώ ήδη υπήρχαν φόβοι για γενικευμένες αντι-ισλαμικές επιθέσεις, κάποιος επιβάτης ενός τρένου γράφει στο τουίτερ ότι μια μουσουλμάνα γυναίκα που καθόταν δίπλα του έβγαλε σιωπηλά τη μαντίλα. Ο επιβάτης την ακολούθησε και της είπε να την ξαναβάλει , προσθέτοντας πως αυτός θα είναι δίπλα της για να περπατήσουν μαζί στο σταθμό. Ο ίδιος γράφει πως η γυναίκα τον αγκάλιασε κλαίγοντας και έφυγε τελικά μόνη της. Αυτό το τουίτ ήταν η αρχή για δεκάδες άλλα αντίστοιχα. Σ’ αυτά οι χρήστες ενημέρωναν για τη διαδρομή που θα ακολουθήσουν και πρότειναν σε όποιον ήθελε να στείλει μήνυμα για να πάνε μαζί με μεγαλύτερη ασφάλεια. Η ίδια χρήστρια (@sirtessa) που έγραψε το πρώτο τουίτ δηλώνοντας τη διαδρομή της είχε και την ιδέα για ένα σχετικό χάσταγκ. Μέσα σε λίγες ώρες το#illridewithyou γέμισε από προσφορές διαφόρων που πρότειναν να συνταξιδέψουν μαζί με μουσουλμάνους που ζουν ή εργάζονται κοντά τους έτσι ώστε να αποφύγουν πιθανές ισλαμοφοβικές επιθέσεις. Μέσα στις πρώτες 2 ώρες το χάσταγκ είχε ήδη 40.000 «προσφορές» ενώ συνολικά έχει περισσότερα από 480.000 tweets. Κάποιοι ανέβαζαν μέχρι και φωτογραφίες με προσωρινά αυτοκόλλητα που έγραφαν πάνω το I’ll ride with you, προκειμένου να είναι ορατοί σε όποιον χρειάζεται βοήθεια.
Η αφορμή της δημιουργίας του #illridewithyou είναι ο φόβος για αντι-ισλαμικές επιθέσεις και βασίζεται σε ένα αρκετά τεταμένο κλίμα των προηγούμενων μηνών. Με επιχειρήσεις σκούπας και πολύ τρομολαγνία από την κυβέρνηση Abbott, η Αυστραλιανή αστυνομία συνέλαβε το 2014 αρκετούς μουσουλμάνους ως υπόπτους για συνεργασία με τον ISIS, ενώ η ίδια η κυβέρνηση έθεσε τη χώρα σε κατάσταση υψηλού κινδύνου για το ενδεχόμενο τρομοκρατικής ενέργειας. Για κάποιες από αυτές τις επιχειρήσεις υπήρξαν καταγγελίες ότι η αστυνομία έσπασε τις πόρτες των σπιτιών και συνέλαβε τους άντρες ενώ από τις γυναίκες ζητούσαν με τη βία να βγάλουν τις μαντίλες τους. Όταν κάποιες αρνήθηκαν, ξυλοκοπήθηκαν μπροστά στα παιδιά τους. Οι πολιτικές μουσουλμανικές οργανώσεις της Αυστραλίας μιλούσαν τις επόμενες μέρες για στοχοποίηση και εκφοβισμό της κοινότητας, καταγγέλλοντας την αστυνομοκρατία του Αυστραλιανού κράτους. Την επόμενη μέρα, περίπου 500 με 700 άτομα διαδήλωσαν στην δυτική περιοχή Λακέμπα του Σύδνεϋ ενάντια στις ισλαμοφοβικές επιχειρήσεις της αστυνομίας. Τις επιχειρήσεις σκούπας και τις σχετικές διαδηλώσεις ακολούθησε ο θάνατος του 18χρονου μουσουλμάνου Numan Haider έξω από το αστυνομικό τμήμα στην περιοχή Endeavours Hills και ένας ιδιόμορφος «διάλογος» μεταξύ κυβέρνησης Abbott και ISIS που πότε ο ένας ενέκρινε αεροπορικά χτυπήματα πότε ο άλλος καλούσε τα μέλη του να πραγματοποιήσουν επιθέσεις στην Αυστραλία.
Από: http://thecricket.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου