από την Γιώτα Τζιαμουράνη
Η περιήγηση στα έργα και τις ημέρες τους περιλαμβάνει μια συνεχή συναλλαγή με κυβερνήσεις, έναν προκλητικό βίο, μια ασυγκράτητη επιχειρηματικότητα, σκοτεινές διασυνδέσεις, αφορολόγητο πλούτο, ένα Londongrand στις όχθες του Τάμεση, μια σταθερή παρουσία στην κορυφή της λίστας με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου.
Οι «ολιγάρχες» της Ρωσίας προέκυψαν από την μετάβαση στην οικονομία της αγοράς που προώθησαν οι μεταρρυθμίσεις του Μπορίς Γιέλτσιν το 1992. Προχώρησε η περικοπή κρατικών δαπανών σε υγεία-παιδεία-έρευνα, απελευθερώθηκαν πλήρως οι τιμές, καταργήθηκαν οι περιορισμοί για τη δημιουργία προσωπικής περιουσίας και κυρίως πουλήθηκαν με συνοπτικές και πλήρως αδιαφανείς διαδικασίες οι κρατικές επιχειρήσεις. Ο έλεγχος των τραπεζών, των μεγάλων παραγωγικών μονάδων, των μέσων μαζικής ενημέρωσης πέρασε σε λίγους εκλεκτούς και διαπλεκόμενους με το καθεστώς του Γιέλτσιν και αργότερα του Πούτιν. Εκτός από τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο Ανατόλ Τσουμπάις που ήταν ο ιθύνων νους των «εκσυγχρονισμών», του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων ή αλλιώς του ξεπουλήματος και πρόεδρος του μονοπωλίου στον ηλεκτρισμό ή ο Βλαντιμίρ Ποτάνιν που ίδρυσε έναν επενδυτικό – τραπεζικό κολοσσό και έγινε ιδιοκτήτης είκοσι πρώην κρατικών εταιριών είναι ενδεικτικές μόνο περιπτώσεις ενός πρωτόγνωρου και δυστυχώς ατιμώρητου οπορτουνισμού και κανιβαλισμού πάνω σε δημόσιο πλούτο.
Αλλά μεταξύ αυτών των προφανών και λιγότερο προφανών στοιχείων, δεν γίνεται να μην αναρωτηθείς για το ψυχογράφημα και τη πιθανολογούμενη συμπεριφορά τους πριν «αδράξουν» την ευκαιρία της ζωής τους στις πλάτες ενός λαού και γίνουν αυτό που τώρα έχουν να παρουσιάσουν. Τι μπορεί να σκέφτονταν, πως άραγε να ήταν στα χρόνια της νιότης, κάπου εκεί στα μέσα του ‘80;
Και στο σημείο αυτό έρχεται η παράσταση Αγαπητή Έλενα στο θέατρο Επί Κολωνώ που σε παίρνει από το χέρι, σε οδηγεί οδυνηρά αλλά τελικά διαφωτιστικά, βοηθώντας να διακρίνεις – ανάμεσα στα τόσα πολλά και συνταρακτικά που έχει να σου δώσει – την ανάδυση ενός εκκολαπτόμενου αριβίστα, μελλοντικού «παράγοντα» στην ταλαίπωρη μετά-σοβιετική Ρωσία.
Το σκηνικό σε τοποθετεί στο μικρό διαμέρισμα μιας καθηγήτριας μαθηματικών σε κάποια πόλη της Σοβιετικής Ένωσης. Τέσσερις τελειόφοιτοι μαθητές της εμφανίζονται ξαφνικά και επικαλούνται τα γενέθλιά της προκειμένου να δικαιολογήσουν την επίσκεψη, τις ευχές και τα δώρα. Στην πραγματικότητα, θέλουν να βρουν τρόπο να της αποσπάσουν το κλειδί για να κλέψουν και να αλλάξουν τα γραπτά τους που είναι κλειδωμένα στο σχολείο και έτσι να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στο πανεπιστήμιο. Η αποκάλυψη του πραγματικού λόγου της επίσκεψης θα πυροδοτήσει μια σύγκρουση χωρίς προηγούμενο. Η λεκτική αντιπαράθεση αξιών θα δώσει την θέση της στη ψυχολογική βία, την ομηρία, τη βάναυση σωματική βία. Δύο κόσμοι σε θέση ιδεολογικής πλέον μάχης και απόλυτης ασυνεννοησίας που δεν κατάλαβαν πότε και πως έγιναν εχθροί. Ο κόσμος της δασκάλας Έλενας είναι αυτός των αταλάντευτων ιδεολογικών πεποιθήσεων, των σθεναρών ηθικών κανόνων που προσδιόρισαν την επαναστατική γενιά της. Ο κόσμος των μαθητών είναι αυτός των υψηλών προσδοκιών που απαιτεί άμεσες λύσεις εκτός των κανόνων του σοσιαλιστικού συστήματος, τους οποίους αντιλαμβάνονται ως μόνιμο ανάχωμα.
Κάθε ένας από τους τέσσερις νέους είναι σαν να εκπροσωπεί ένα μοντέλο ευτελισμού και κυνικότητας και γνωρίζοντας το μέλλον, ξέρουμε ότι αποτελούν φιγούρες της ρωσικής κοινωνίας στα χρόνια που ακολούθησαν την ανατροπή.
Η μαθήτρια Λιάλια της καταναλωτικής λαγνείας και της ανάγκης για μεγάλη ζωή που θα θυσιάσει την παρθενιά της σε αυτόν που θα δώσει τα περισσότερα. Ο Βίτια που ζει τον αλκοολισμό στο σπίτι και ακολουθεί το ίδιο μονοπάτι. Ο Πάβελ της διανόησης που όμως νοιώθει αδικημένος και πλέον δηλώνει αδίστακτος αν είναι να βρεθεί ανάμεσα στους προνομιούχους. Και τέλος ο αρχηγός τους ο Βαλόντια που συνοψίζει το πρότυπο της προσωπικότητας που θα αναρριχηθεί εύκολα και επιτυχημένα στη καπιταλιστική Ρωσία. Ένας πολιτικός ή ένας επιχειρηματίας. Όπως λέει, «η Ρωσία έπασχε πάντα από καλοκαρδία, αφέλεια των διανοούμενων και από έλλειψη πρακτικών ανθρώπων. Θα σωθεί μόνον από τη νέα γενιά των μπίζνεσμαν». Μορφωμένος, με εξασφαλισμένες σπουδές λόγω των γνωριμιών της οικογένειάς του, που βρίσκεται στο διαμέρισμα όχι για να διεκδικήσει ένα βαθμό πρόσβασης όπως οι υπόλοιποι αλλά για να δοκιμάσει τις αντοχές ενός κοινωνικού πειράματος και να προβάρει την εξουσία σε όλες τις μορφές της. Η παρουσία του μεταξύ των τεσσάρων είναι μια σημειολογία αφού η βία και η επιβολή που ασκεί σε όλους είναι όλα όσα θα ζήσει κάθε Ρώσος πολίτης χωριστά λίγα χρόνια αργότερα. Οι πράξεις του δικαιολογούνται μόνο με μια φράση του, «η ηθική είναι ένας ανθρώπινος παράγοντας…και άρα υποκειμενικός».
Η παράσταση Αγαπητή Έλενα με την κλιμακούμενη ένταση σε ωθεί στα άκρα της πολιτικής και κοινωνικής σκέψης, του υπαρξισμού, του ρεαλισμού που σε πληγώνει. Ίσως και να αποτελεί μια ιδεολογική κάθαρση και δικαίωση, αν και αυτή είναι μια από τις πολλές αναγνώσεις της και σίγουρα αυστηρώς προσωπική εκτίμηση.
Παραστάσεις μέχρι 31/1, Θέατρο Επί Κολωνώ
Φωτογραφικό υλικό από εδώ
Από: http://thecricket.gr/
«η ηθική είναι ένας ανθρώπινος παράγοντας…και άρα υποκειμενικός»
Από τα διάφορα στοιχεία που αναφέρθηκαν σε μια πρόσφατη ανάλυση για την κρίση στη ρωσική οικονομία, συγκράτησα ότι ο επιχειρηματίας Ρομάν Αμπράμοβιτς έχασε τουλάχιστον 300 εκατομμύρια δολάρια σε μια ημέρα. Και αν αυτό ισοδυναμεί με οικονομική καταστροφή για τον κοινό νου, η πληροφορία ότι η προσωπική του περιουσία ανέρχεται στα 10 δις δολάρια σε προσγειώνει στην παράλληλη πραγματικότητα του άκοπου πλουτισμού των περίπου 400 «ολιγαρχών» Ρώσων που η συνολική τους περιουσία υπολογίζεται ότι υπερβαίνει το μισό ΑΕΠ της χώρας τους.
Από τα διάφορα στοιχεία που αναφέρθηκαν σε μια πρόσφατη ανάλυση για την κρίση στη ρωσική οικονομία, συγκράτησα ότι ο επιχειρηματίας Ρομάν Αμπράμοβιτς έχασε τουλάχιστον 300 εκατομμύρια δολάρια σε μια ημέρα. Και αν αυτό ισοδυναμεί με οικονομική καταστροφή για τον κοινό νου, η πληροφορία ότι η προσωπική του περιουσία ανέρχεται στα 10 δις δολάρια σε προσγειώνει στην παράλληλη πραγματικότητα του άκοπου πλουτισμού των περίπου 400 «ολιγαρχών» Ρώσων που η συνολική τους περιουσία υπολογίζεται ότι υπερβαίνει το μισό ΑΕΠ της χώρας τους.
Η περιήγηση στα έργα και τις ημέρες τους περιλαμβάνει μια συνεχή συναλλαγή με κυβερνήσεις, έναν προκλητικό βίο, μια ασυγκράτητη επιχειρηματικότητα, σκοτεινές διασυνδέσεις, αφορολόγητο πλούτο, ένα Londongrand στις όχθες του Τάμεση, μια σταθερή παρουσία στην κορυφή της λίστας με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου.
Οι «ολιγάρχες» της Ρωσίας προέκυψαν από την μετάβαση στην οικονομία της αγοράς που προώθησαν οι μεταρρυθμίσεις του Μπορίς Γιέλτσιν το 1992. Προχώρησε η περικοπή κρατικών δαπανών σε υγεία-παιδεία-έρευνα, απελευθερώθηκαν πλήρως οι τιμές, καταργήθηκαν οι περιορισμοί για τη δημιουργία προσωπικής περιουσίας και κυρίως πουλήθηκαν με συνοπτικές και πλήρως αδιαφανείς διαδικασίες οι κρατικές επιχειρήσεις. Ο έλεγχος των τραπεζών, των μεγάλων παραγωγικών μονάδων, των μέσων μαζικής ενημέρωσης πέρασε σε λίγους εκλεκτούς και διαπλεκόμενους με το καθεστώς του Γιέλτσιν και αργότερα του Πούτιν. Εκτός από τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο Ανατόλ Τσουμπάις που ήταν ο ιθύνων νους των «εκσυγχρονισμών», του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων ή αλλιώς του ξεπουλήματος και πρόεδρος του μονοπωλίου στον ηλεκτρισμό ή ο Βλαντιμίρ Ποτάνιν που ίδρυσε έναν επενδυτικό – τραπεζικό κολοσσό και έγινε ιδιοκτήτης είκοσι πρώην κρατικών εταιριών είναι ενδεικτικές μόνο περιπτώσεις ενός πρωτόγνωρου και δυστυχώς ατιμώρητου οπορτουνισμού και κανιβαλισμού πάνω σε δημόσιο πλούτο.
Αλλά μεταξύ αυτών των προφανών και λιγότερο προφανών στοιχείων, δεν γίνεται να μην αναρωτηθείς για το ψυχογράφημα και τη πιθανολογούμενη συμπεριφορά τους πριν «αδράξουν» την ευκαιρία της ζωής τους στις πλάτες ενός λαού και γίνουν αυτό που τώρα έχουν να παρουσιάσουν. Τι μπορεί να σκέφτονταν, πως άραγε να ήταν στα χρόνια της νιότης, κάπου εκεί στα μέσα του ‘80;
Και στο σημείο αυτό έρχεται η παράσταση Αγαπητή Έλενα στο θέατρο Επί Κολωνώ που σε παίρνει από το χέρι, σε οδηγεί οδυνηρά αλλά τελικά διαφωτιστικά, βοηθώντας να διακρίνεις – ανάμεσα στα τόσα πολλά και συνταρακτικά που έχει να σου δώσει – την ανάδυση ενός εκκολαπτόμενου αριβίστα, μελλοντικού «παράγοντα» στην ταλαίπωρη μετά-σοβιετική Ρωσία.
Το σκηνικό σε τοποθετεί στο μικρό διαμέρισμα μιας καθηγήτριας μαθηματικών σε κάποια πόλη της Σοβιετικής Ένωσης. Τέσσερις τελειόφοιτοι μαθητές της εμφανίζονται ξαφνικά και επικαλούνται τα γενέθλιά της προκειμένου να δικαιολογήσουν την επίσκεψη, τις ευχές και τα δώρα. Στην πραγματικότητα, θέλουν να βρουν τρόπο να της αποσπάσουν το κλειδί για να κλέψουν και να αλλάξουν τα γραπτά τους που είναι κλειδωμένα στο σχολείο και έτσι να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στο πανεπιστήμιο. Η αποκάλυψη του πραγματικού λόγου της επίσκεψης θα πυροδοτήσει μια σύγκρουση χωρίς προηγούμενο. Η λεκτική αντιπαράθεση αξιών θα δώσει την θέση της στη ψυχολογική βία, την ομηρία, τη βάναυση σωματική βία. Δύο κόσμοι σε θέση ιδεολογικής πλέον μάχης και απόλυτης ασυνεννοησίας που δεν κατάλαβαν πότε και πως έγιναν εχθροί. Ο κόσμος της δασκάλας Έλενας είναι αυτός των αταλάντευτων ιδεολογικών πεποιθήσεων, των σθεναρών ηθικών κανόνων που προσδιόρισαν την επαναστατική γενιά της. Ο κόσμος των μαθητών είναι αυτός των υψηλών προσδοκιών που απαιτεί άμεσες λύσεις εκτός των κανόνων του σοσιαλιστικού συστήματος, τους οποίους αντιλαμβάνονται ως μόνιμο ανάχωμα.
Κάθε ένας από τους τέσσερις νέους είναι σαν να εκπροσωπεί ένα μοντέλο ευτελισμού και κυνικότητας και γνωρίζοντας το μέλλον, ξέρουμε ότι αποτελούν φιγούρες της ρωσικής κοινωνίας στα χρόνια που ακολούθησαν την ανατροπή.
Η μαθήτρια Λιάλια της καταναλωτικής λαγνείας και της ανάγκης για μεγάλη ζωή που θα θυσιάσει την παρθενιά της σε αυτόν που θα δώσει τα περισσότερα. Ο Βίτια που ζει τον αλκοολισμό στο σπίτι και ακολουθεί το ίδιο μονοπάτι. Ο Πάβελ της διανόησης που όμως νοιώθει αδικημένος και πλέον δηλώνει αδίστακτος αν είναι να βρεθεί ανάμεσα στους προνομιούχους. Και τέλος ο αρχηγός τους ο Βαλόντια που συνοψίζει το πρότυπο της προσωπικότητας που θα αναρριχηθεί εύκολα και επιτυχημένα στη καπιταλιστική Ρωσία. Ένας πολιτικός ή ένας επιχειρηματίας. Όπως λέει, «η Ρωσία έπασχε πάντα από καλοκαρδία, αφέλεια των διανοούμενων και από έλλειψη πρακτικών ανθρώπων. Θα σωθεί μόνον από τη νέα γενιά των μπίζνεσμαν». Μορφωμένος, με εξασφαλισμένες σπουδές λόγω των γνωριμιών της οικογένειάς του, που βρίσκεται στο διαμέρισμα όχι για να διεκδικήσει ένα βαθμό πρόσβασης όπως οι υπόλοιποι αλλά για να δοκιμάσει τις αντοχές ενός κοινωνικού πειράματος και να προβάρει την εξουσία σε όλες τις μορφές της. Η παρουσία του μεταξύ των τεσσάρων είναι μια σημειολογία αφού η βία και η επιβολή που ασκεί σε όλους είναι όλα όσα θα ζήσει κάθε Ρώσος πολίτης χωριστά λίγα χρόνια αργότερα. Οι πράξεις του δικαιολογούνται μόνο με μια φράση του, «η ηθική είναι ένας ανθρώπινος παράγοντας…και άρα υποκειμενικός».
Η παράσταση Αγαπητή Έλενα με την κλιμακούμενη ένταση σε ωθεί στα άκρα της πολιτικής και κοινωνικής σκέψης, του υπαρξισμού, του ρεαλισμού που σε πληγώνει. Ίσως και να αποτελεί μια ιδεολογική κάθαρση και δικαίωση, αν και αυτή είναι μια από τις πολλές αναγνώσεις της και σίγουρα αυστηρώς προσωπική εκτίμηση.
Παραστάσεις μέχρι 31/1, Θέατρο Επί Κολωνώ
Φωτογραφικό υλικό από εδώ
Από: http://thecricket.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου