Κυπριακό: O τελευταίος άσος στο μανίκι του Ερντογάν

Του ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι τα σχέδια της Τουρκίας (βλέπε: «στρατηγικό βάθος») αποτυγχάνουν υλοποίησης σε πολλά επίπεδα. Είτε αυτό λέγεται «αραβική άνοιξη», είτε λέγεται «κουρδικό», είτε αυτό λέγεται ευρύτερα «Μέση Ανατολή».
Ως εκ τούτου τα επόμενα χρόνια το ΑΚΡ διαθέτει ελάχιστα μέσα ώστε να συντηρήσει την όποια έπαρση των Τούρκων πολιτών στο εσωτερικό της χώρας αλλά και να εντυπωσιάσει την διεθνή γνώμη.
Ένα από τα εναπομείναντα μέσα είναι το Κυπριακό. Το άλλο;

Πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης στην τουρκική πρωτεύουσα. Κόκκινος συναγερμός στην τουρκική πρωθυπουργία και στο Υπουργείο Εξωτερικών. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι, διπλωμάτες και οι σύμβουλοι του Πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν τρέχουν να προλάβουν τις σαρωτικές εξελίξεις στην Αίγυπτο. Οι πρώτες πληροφορίες από την αιγυπτιακή πρωτεύουσα προκαλούν μεγάλη αναστάτωση στους κυβερνητικούς κύκλους. Οι κύκλοι του αιγυπτιακού Κινήματος Μουσουλμάνων Αδελφών πληροφορούν το «αδελφικό» Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), ότι κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, το Κάιρο κατακλύζεται από εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες. Τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά μέσα διαδίδουν με ταχύτητα φωτός τις εν λόγω πληροφορίες στους αναγνώστες τους.

Ο Πρωθυπουργός Ερντογάν ο οποίος τα δυο τελευταία χρόνια βρίσκεται στο πλευρό των Μουσουλμάνων Αδελφών, παρακολουθεί τις εξελίξεις με ιδιαίτερο προβληματισμό. Μόλις πριν από λίγο καιρό, σε επίσκεψη του στο Κάιρο, ο Τούρκος Πρωθυπουργός οραματιζόταν την διάδοση του περίφημου «μοντέλου ΑΚΡ» σε ολόκληρη την Μέση Ανατολή. «Θα αλλάξουν όλες οι ισορροπίες στην Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ και οι άλλες δυνάμεις είναι αναγκασμένες να ευθυγραμμιστούν με τα νέα δεδομένα. Η περιοχή μας εισέρχεται σε μια ιστορική περίοδο, η οποία αποτελεί την φυσική συνέχεια των επαναστάσεων της περιόδου 1989-1990, των επαναστάσεων που έφεραν το τέλος του κομμουνιστικού μπλοκ», αυτά τόνιζε ο Υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, ενώ ο Χοσνί Μουμπάρακ αποχαιρετούσε το προεδρικό μέγαρο στο Κάιρο. Εκείνη την περίοδο, οι στενοί συνεργάτες του κ. Νταβούτογλου οραματιζόταν την δημιουργία μιας χαλαρής οικονομικής συνομοσπονδίας, στην οποία θα συμμετείχαν μελλοντικά χώρες όπως η Τουρκία, η Συρία, η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Τυνησία, η Ιορδανία, η Παλαιστίνη και φυσικά η «ΤΔΒΚ».

Το μεγάλο όραμα της τουρκικής πρωθυπουργίας δέχθηκε το πρώτο μεγάλο πλήγμα από την Δαμασκό. Λίγους μήνες μετά την ανάρτηση της τουρκικής σημαίας στο κτίριο της συριακής βουλής, η γειτονική Συρία βρέθηκε αντιμέτωπη με τον εφιάλτη ενός εμφυλίου πολέμου. Με βιαστικές κινήσεις, η Άγκυρα διέκοψε τις σχέσεις της με την Δαμασκό και άρχισε να υποστηρίζει το στρατόπεδο των ανταρτών. Η Συρία απάντησε στην πρόκληση της Άγκυρας με τον βομβαρδισμό των τουρκικών εδαφών, την κατάρριψη ενός τουρκικού μαχητικού αεροπλάνου και την παροχή έμμεσης υποστήριξης στους Κούρδους αυτονομιστές στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας. Την ίδια περίοδο, η Βαγδάτη και η Τεχεράνη εξαπέλυσαν μια ενορχηστρωμένη επίθεση κατά της Άγκυρας.

Η Βαγδάτη αντιδρώντας στις επεμβάσεις της Τουρκίας στο εσωτερικό της, κατηγόρησε την Άγκυρα ότι μετεξελίσσεται σταδιακά σε αποικιοκρατική δύναμη της περιοχής. Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, η Τεχεράνη ισχυρίστηκε ότι η Άγκυρα έχει μετατραπεί σε «μέσο επιβολής των εκβιασμών της Δύσης» στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Με βάση αυτό το σκεπτικό, το Καλοκαίρι του 2011, οι ένοπλες δυνάμεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας διέκοψαν απότομα τις συγκρούσεις τους με τους Κούρδους αυτονομιστές και επιχείρησαν να έρθουν σε συνεννόηση με την στρατιωτική πτέρυγα του κινήματος.

Οι βολές και «επιθέσεις» της Δαμασκού, της Βαγδάτης και της Τεχεράνης και η σιωπηλή υποστήριξη της Ρωσίας σε αυτές τις χώρες δημιούργησαν ένα φυσικό εμπόδιο – φράγμα, στην διάδοση του περίφημου «μοντέλου ΑΚΡ» στην Μεσοποταμία και την Ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια περίοδο, διακόπηκαν οι συνομιλίες της Άγκυρας με το Εριβάν και η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας οδηγήθηκε σε αδιέξοδο. Στο εσωτερικό της χώρας, λίγο μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2011, το κουρδικό κίνημα πέρασε σε αντεπίθεση. Το καλοκαίρι του 2012, οι Κούρδοι αντάρτες εισέβαλαν στα τουρκικά εδάφη και έθεσαν υπό τον έλεγχο τους κομμάτια γης και αυτοκινητοδρόμων για πολλές συνεχόμενες εβδομάδες. Αντιμέτωπη με αυτή την εξέλιξη, στα τέλη του προηγούμενου έτους, η Άγκυρα αναγκάστηκε να καλέσει στο τραπέζι των συνομιλιών το κουρδικό κίνημα.

Αλλά και στο εσωτερικό της τουρκικής κυβέρνησης σημειώθηκε το πρώτο μεγάλο ρήγμα την περίοδο του 2011. Πρώτα με αφορμή έναν νομοσχέδιο για τα στημένα παιχνίδια και στην συνέχεια με μια σειρά σημαντικών εξελίξεων, οι οποίες αφορούν τις Τουρκικές Μυστικές Υπηρεσίες (ΜΙΤ), ο Πρωθυπουργός Ερντογάν συγκρούστηκε με το πανίσχυρο Κίνημα του Φετχουλλάχ Γκιουλέν. Σήμερα, η συγκεκριμένη σύγκρουση έχει λάβει τις διαστάσεις ενός ψυχρού πολέμου. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στα μέσα του 2013, η τουρκική οικονομία άρχισε να στέλνει ανησυχητικά μηνύματα. Το δολάριο άρχισε να καταγράφει μια τρελή κούρσα εις βάρος της τουρκική λίρας, η οποία καταβαραθρώθηκε την περίοδο της λαϊκής εξέγερσης του Ιουνίου. Δέκα χρόνια μετά την άνοδο του στην εξουσία, το ΑΚΡ χρειάστηκε να στρατολογήσει όλες τις διαθέσιμες αστυνομικές δυνάμεις και την στρατιωτική χωροφυλακή για να πνίξει σε δακρυγόνα και αίμα την συγκεκριμένη εξέγερση.

Δυο χρόνια λοιπόν, μετά την μεγάλη νίκη στις βουλευτικές εκλογές του 2011, η κυβέρνηση του ΑΚΡ αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό.  Λίγους μόλις μήνες πριν από τις κρίσιμες δημοτικές και προεδρικές εκλογές, ο κ. Ερντογάν διαθέτει ελάχιστα «δυνατά χαρτιά»: Οι συνομιλίες για το Κουρδικό Ζήτημα, η πορεία της τουρκικής οικονομίας και το Κυπριακό. Τον ρόλο του Κυπριακού στα μελλοντικά σχέδια του Ερντογάν υπογραμμίζει η πλειοψηφία των  Τούρκων αναλυτών. Κατά την άποψη τους, η πρόσφατη αναφορά του κ. Νταβούτογλου στην ιστορική σημασία της εκλογής του Νίκου Αναστασιάδη στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας και της κυπριακής οικονομικής κρίσης δεν είναι τυχαία. «Τα επόμενα δυο χρόνια, το ΑΚΡ διαθέτει πολύ λίγα μέσα, με τα οποία είναι σε θέση να εντυπωσιάσει την τουρκική και την διεθνή κοινή γνώμη. Το Κυπριακό είναι ένα από αυτά τα μέσα», επισημαίνει χαρακτηριστικά στην «Κ» μια τουρκική δημοσιογραφική πηγή.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ