Πώς σώσαμε τους 26 Άγγλους στη σπηλιά…

Ο γενικός ξεσηκωμός τις πρώτες μέρες της εισβολής του Μαΐου του 1941, τότε που τα γερμανικά βομβαρδιστικά με τις βόμβες που «θέριζαν» ζωές Κρητικών, έστελναν και «ουρανίτες» στα πεδία των μαχών, «ξύπνησε» τον πατριωτισμό δυο νέων από τη Βισταγή Αμαρίου, δυο εικοσάρηδων, που έτρεξαν για να μπουν στη φωτιά, εκεί που… προσγειώνονταν οι εκλεκτοί του όπλου των αλεξιπτωτιστών του Χίτλερ.

Ήταν οι αρχές της φωτιάς στο καμίνι του Μαΐου, και από το ορεινό κτηνοτροφικό χωριό του Αμαρίου έφυγαν για να συγκρουστούν με τους «ουρανίτες» στο Λατζιμά και στα ανατολικά του Ρεθύμνου, ο Χαρίλαος Μανούσακας και ο Κίμων Προβιάς, νέοι «με την τροζάδα τση νιότης», που δεν υπολόγιζαν τον κίνδυνο και έτρεξαν από τα μονοπάτια για«να υποστηρίξομε τσι Εγγλέζους και τσι δικούς μας». Περνώντας από το χωριό Χάρκια, τους ακολούθησε και ένας ακόμη εικοσάρης, «ο Κατικάς και γινήκαμε τρεις».
Οδοιπορώντας και φτάνοντας στο Άδελε, εντόπισαν τριακόσια μέτρα από το χωριό μέσα σε μια σπηλιά, μια ομάδα 26 Άγγλων πολεμιστών που συμμετείχαν στα γεγονότα των μαχών με τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές, αναμένοντας την σωτηρία τους, εξαντλημένοι από την τριήμερη παραμονή τους και την έλλειψη τροφής και νερού.
Αφηγείται σήμερα στα 94 του χρόνια ο Χαρίλαος Μανούσακας για τις συγκλονιστικές εκείνες ώρες που χαράχτηκαν βαθιά στη μνήμη του: «Από το χωριό φύγαμε με τον Κίμωνα τον Προβιά, περάσαμε από τα Χάρκια και μας ακολούθησε ο Κατικάς. Φτάσαμε στο Άδελε και σε μια απόσταση τριακόσια μέτρα, βρίσκομε ανθρώπους μέσα σε μια σπηλιά. Πάμε και συναντούμε 26 Εγγλέζους που είχαν βρει καταφύγιο τη σπηλιά για να σωθούν. Ο κόσμος, τα γυναικόπαιδα, έτρεχαν παντού για να γλιτώσουν. Μέσα σ’ αυτά ήταν και μια γυναίκα, που κρατούσε ένα κοριτσάκι στην αγκαλιά της και έφευγε από την κόλαση του πολέμου για να βρει τόπο να κρυφτεί…
ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΣΤΑ ΧΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΡΚΑΔΙ
»Οι Εγγλέζοι είχαν τρομοκρατηθεί και ούτε οι ίδιοι ήξεραν ποια θα είναι η τύχη τους! Τους πήραμε και τους πήγαμε στα Χάρκια. Είχαν να φάνε και να πιούνε νερό τρεις μέρες και ήταν να τους λυπάται κανείς! Αφού τους πήγαμε στα Χάρκια, οι χωριανοί αμέσως κινήθηκαν, τους έκρυψαν, τους τάισαν και τους πότισαν και ένας από το χωριό πήγε στο Αρκάδι και ενημέρωσε τον ηγούμενο το Διονύσιο, ένα γερό άντρα! Τους πήρε μετά στο Αρκάδι και από εκεί τους έστειλε στη «Λίμνη» του Πρέβελη και με το υποβρύχιο φύγανε στη Μέση Ανατολή…
»Ενώ, λοιπόν, είχαμε πάρει τους Εγγλέζους και τους πηγαίναμε στα Χάρκια, βλέπομε και μια νέα γυναίκα απελπισμένη να ψάχνει τόπο να κρυφτεί, και είχε στην αγκαλιά της ένα κοριτσάκι. Έτρεξε ο Προβιάς, της πήρε το κοριτσάκι για να το προστατέψει, να την ξεκουράσει και την πήγαμε και αυτή στο χωριό για να προστατευτεί. Μέρες φόβος και τρόμος! Τα γερμανικά αεροπλάνα μας κυνηγούσαν, φεύγοντας από το χωριό, από της «Πέτρας το Νερό» και εμείς τα είχαμε χαμένα…
»Μας είπανε οι Εγγλέζοι ύστερα, πως αν λείπαμε θα τους είχαν σκοτώσει οι Γερμανοί. Ορισμένους από αυτούς τους ξανάδαμε στην Κρήτη μετά τον πόλεμο και μας αναζητούσαν όταν ερχότανε. Γνώρισαν και την κόρη μου που είναι στο εξωτερικό…»
Με το γεγονός που τον συντάραξε, ο Χαρίλαος Μανούσακας πήρε μαζί του από το πεδίο της μάχης κι ένα γερμανικό πιστόλι «Λούγκερ», που το κατείχε ως κειμήλιο! Όμως, δεν κατάφερε να το διατηρήσει αφού… μεγάλη δύναμη αστυνομικών πήγε, προφανώς, μετά από πληροφορία που της δόθηκε και το κατέσχεσε. Είναι ο θλιβερός επίλογος που έκλεισαν οι… Αρχές απέναντι σε ένα άνθρωπο που έτρεξε χωρίς καμιά πρόσκληση για να υπερασπιστεί την ελευθερία του ίδιου και των συνανθρώπων του, απέναντι σε ένα πάνοπλο εισβολέα…
MadeinCreta