Ρωσία και Ευρασία: Εν αναμονή μιας νέας Ένωσης

 

Posted On Κυριακή, 16 Δεκεμβρίου 2012 at by Λουκάς Δ. Συμπεράς

Στις 30 Δεκεμβρίου θα συμπληρωθούν 90 χρόνια από την ημέρα, που εμφανίστηκε στον κόσμο ένα νέο κράτος, η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Ενόψει αυτής της επετείου στο ραδιοσταθμό «Φωνή της Ρωσίας» διοργανώθηκε η στρογγυλή τράπεζα «90 χρόνια από το σχηματισμό της ΕΣΣΔ: από την Ένωση των Σοσιαλιστικών Δημοκρατών στο Ευρασιατικό πεδίο». Τι σήμαινε για τον κόσμο η εμφάνιση ενός νέου κράτους, τί είδους ίχνος άφησε στην ιστορία και πώς επηρέασε τις σύγχρονες πολιτικές εξελίξεις η κατάρρευσή του: αυτά τα ζητήματα συζήτησαν Ρώσοι πολιτικοί, επιστήμονες και ειδικοί.

 

Η γέννηση της ΕΣΣΔ υποχρέωσε να κινηθούν με νέο τρόπο οι παγκόσμιες πολιτικές διαδικασίες. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία ένα κράτος οικοδομήθηκε στη βάση μιας επιστημονικής θεωρίας και όχι απλώς των κανονικών ιστορικών διαδικασιών, αποτέλεσε πρόπλασμα των σύγχρονων θεσμών διακρατικής ενοποίησης, επεσήμανε ο πολιτικός αναλυτής Βιτάλι Τρετιακόφ:

Η σημερινή ΕΕ είναι η δεύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση κατά σειρά και η πρώτη, η Σοβιετική Ένωση, ιδρύθηκε από τον Λένιν με τη λογική των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.

Η ΕΣΣΔ δεν έμελλε να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης, αλλά ο ρόλος της στην ύπαρξη και την ανάπτυξη των ενωσιακών Δημοκρατιών είναι ανεκτίμητος, είπε ο Τρετιακόφ:

Τα σημερινά νέα ανεξάρτητα κράτη απέκτησαν όλα τα γνωρίσματα της κρατικής τους υπόστασης, συμπεριλαμβανομένων του εδάφους και των συνόρων τους, στο πλαίσιο της Σοβιετικής Ένωσης. Δηλαδή τα δεκατέσσερα νέα κράτη, οι πρώην σοβιετικές ενωσιακές Δημοκρατίες, γεννήθηκαν χάρη στη Σοβιετική Ένωση. Αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικά αξιοσημείωτο φαινόμενο στην παγκόσμια ιστορία.

Ωστόσο παρ’ όλες τις αξίες, που διακήρυξε η σοβιετική πολιτική, στο τέλος η ΕΣΣΔ αποδείχθηκε όχι τόσο αποτελεσματικός σχηματισμός, πράγμα, που και οδήγησε τελικά στην κατάρρευσή του, δήλωσε ο δημοσιογράφος Βιτάλι Ντιμάρσκι:

Στο πείραμα αυτό υπήρχαν αναμφίβολα πολλά θετικά. Αλλά η χώρα ήταν από οικονομική άποψη αναποτελεσματική, ήταν ιδεολογικά «πιεσμένη» και αυτά ήταν τα αρνητικά της. Και σε τελική ανάλυση το πώς έμελλε να φερθεί η ιστορία στο πείραμα αυτό υπήρξε αντικειμενικό γεγονός.

Όμως κατά τη διάρκεια της ύπαρξής της η ΕΣΣΔ ήταν ένας σοβαρός γεωπολιτικός παίκτης. Και σήμερα, που τα κράτη του μετασοβιετικού χώρου μίλησαν ξανά για ένωση, αλλά σε νέο ποιοτικά επίπεδο, οι εταίροι μας πέραν του ωκεανού φοβήθηκαν, επισημαίνει ο πολιτικός επιστήμονας Λεονίντ Πολιακόφ:

Είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι το ευρασιατικό μας σχέδιο μπαίνει στη ζώνη σκληρής ανταγωνιστικής μάχης. Η Κλίντον, ειδικότερα, είπε ειλικρινώς ότι: «Το σχέδιό σας μας εμποδίζει».

Εν τω μεταξύ η ολοκλήρωση στο μετασοβιετικό πεδίο εξελίσσεται εξαιρετικά εντατικά. Τον Ιούλιο του 2010 άρχισε να λειτουργεί η Τελωνειακή Ένωση, που αποτελείται από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και το Καζαχστάν. Από την 1η Ιανουαρίου τρέχοντος έτους τέθηκε σε ισχύ μεταξύ των τριών αυτών κρατών ο Ενιαίος Οικονομικός Χώρος. Το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν στην Ένωση εκφράζουν και άλλες χώρες-μέλη της μετασοβιετικής Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών.