Οι τροϊκανοί βαδίζουν στο δρόμο που «χάραξε» η Μάργκαρετ Θάτσερ
Η χώρα διανύει ήδη τον τρίτο χρόνο της θεραπείας – σοκ που επέβαλαν οι δανειστές.Ιδιωτικοποιήσεις – εξπρές, περικοπή των δαπανών για την υγεία και την πρόνοια, αλλά καιελαχιστοποίηση του κράτους. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τα συνεχή χαράτσια και τους φόρους, σε μία προσπάθεια να κρατηθεί πάση θυσία ο προϋπολογισμός του κράτους ισοσκελισμένος.
Το πρόγραμμα διάσωσης που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, επί της ουσίας είναι η εφαρμογή μίας αντίληψης η οποία μπορεί να πρωτοεμφανίστηκε στη Χιλή του Πινοσέτ, ωστόσο την τελειοποίησε ηΜάργκαρετ Θάτσερ, η οποία σήμερα γίνεται 87 ετών.Η «Σιδηρά κυρία», η πρώτη και μοναδική πρωθυπουργός της Αγγλίας, κυβέρνησε με «σιδερένια» πυγμή, η οποία έφτανε πολλές φορές τα όρια της καταπίεσης. Ήταν αυτή που παρουσίασε στην Ευρώπη το νεοφιλελευθερισμό, ενώ συνέδεσε το όνομα της με δύο από τιςχειρότερες εξάρσεις βίας στην ιστορία της Αγγλίας, αλλά και με τον πόλεμο με την Αργεντινήγια τα διαφιλονικούμενα νησιά Φώκλαντς.
Μαζί με τον Ρόναλντ Ρίγκαν εφάρμοσαν πιστά τις θεωρίες της Σχολής του Σικάγο, στις οποίες βασίστηκε ο νεοφιλελευθερισμός. Μάλιστα, η Θάτσερ ήταν προσωπική φίλη με τον πρώτο άνθρωπο που εφάρμοσε τις θεωρίες αυτές στην πράξη: Τον δικτάτορα της Χιλής ΑουγκούστοΠινοσέτ.
«Thatcher Thatcher, Milk Snatcher»
Η γεννημένη στις 13 Οκτωβρίου του 1925 Μάργκαρετ Θάτσερ θα στρατευθεί στους Συντηρητικούς και από τη στιγμή που θα εκλεγεί βουλευτής, θα ανέλθει γρήγορα στην κομματική ιεραρχία, ώσπου το 1970 αναλαμβάνει υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Έντουαρντ Χιθ.
Στη διάρκεια της θητείας της η Θάτσερ «ψαλίδισε» τις δαπάνες για την Παιδεία, σε τέτοιο βαθμό που κατάργησε μέχρι τη χορήγηση δωρεάν γάλακτος στα σχολεία για παιδιά επτά ως έντεκα ετών!
Όπως ήταν φυσικό, οι αντιδράσεις των Βρετανών γονιών της εποχής ήταν σφοδρές, ενώ τα σατιρικά συνθήματα όπως το «Thatcher Thatcher, Milk Snatcher» (Θάτσερ, Θάτσερ, άρπαγας του γάλακτος) ήταν ευρέως διαδεδομένα.
Εν τέλει η Θάτσερ μετά από 30 χρόνια δικαιώθηκε, αφού δημοσιεύτηκαν δημόσια έγγραφα εκείνης της περιόδου, όπως συνηθίζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, από τα οποία τελικά αποδείχθηκε ότι η ίδια είχε ταχθεί κατά αυτών των κινήσεων, αλλά επρόκειτο για συλλογική πολιτική του κόμματός της.
Αρχηγός της αντιπολίτευσης
Ένα χρόνο μετά την ήττα των Συντηρητικών, το 1975 η Θάτσερ αναλαμβάνει τα ηνία του κόμματος, όντας η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της Βρετανίας που αναλαμβάνει αυτό το αξίωμα. Ακολουθεί επιθετική αντιπολιτευτική τακτική και υψώνει τους τόνους της αντιπαράθεσης τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό μέτωπο.
Από τη μία επιτίθεται στην πολιτική υψηλής φορολογίας των εργατικών και από την άλλη εξαπολύει σφοδρά πυρά στη Σοβιετική Ένωση όσο πιο συχνά μπορεί. Για αυτό το λόγο σοβιετική εφημερίδα της αποδίδει το παρατσούκλι «Σιδηρά Κυρία», το έμελλε να σημαδέψει την πολιτική της καριέρα.
Η σιδηρά κυρία στην εξουσία
Πληγωμένη από δύο πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 70 η βρετανική οικονομία βρίσκεται σε δύσκολη περίοδο. Ο πρωθυπουργός των Εργατικών Τζέιμς Κάλαχαν αποτυγχάνει να βελτιώσει την κατάσταση και η κυβέρνηση του καταρρέει, ανοίγοντας το δρόμο για τη Θάτσερ.
Στις εκλογές του 1980 ο Συντηρητικοί επικρατούν και η «Σιδηρά Κυρία» από την πρώτη ημέρα της θητείας βάζει σε λειτουργία το σχέδιο λιτότητας που είχε στα «σκαριά». Ακολουθεί παράλληλα μίασφικτή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τη φορολογία αλλά και τα βασικά επιτόκια σε μια προσπάθεια να μειώσει τον πληθωρισμό.
Τα αποτελέσματα της πολιτικής περικοπών δεν άργησαν να φανούν: Οι άνεργοι που ήταν δύο εκατομμύρια πριν από την ανάληψη της πρωθυπουργίας της, όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αντιθέτωςεκτινάχθηκαν και έφτασαν στα μέσα του 1982 τα τρία εκατομμύρια, τη στιγμή που το βιωτικό επίπεδο των Βρετανών έπεσε κατακόρυφα.
Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής, ήταν το ξέσπασμα βίαιων ταραχών, σε πολλές αγγλικές πόλεις με τη συμμετοχή νέων κυρίως ανθρώπων . Η Θάτσερ ωστόσο προσηλωμένη μέχρι κεραίας στο πολιτικό της πρόγραμμα επιλέγει είτε να αγνοήσει, είτε να καταστείλει με βίαιο τρόπο τις αντιδράσεις: Στέλνει την αστυνομία και επιβάλει την τάξη.
Τα Φώκλαντς αναστρέφουν το κλίμα
Τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τα ποσοστά αποδοχής της πρωθυπουργού να υποχωρήσουν σημαντικά. Όλα έδειχναν πως η Θάτσερ βάδιζε προς μία ταπεινωτική ήττα στις προσεχείς εκλογές. Ωστόσο η κατάληψη των διαφιλονικούμενων νησιών Φώκλαντς από την Αργεντινή του δικτάτορα, έδωσε στην πρωθυπουργό της Αγγλίας την ευκαιρία που έψαχνε για να αντιστρέψει το κλίμα.
Με αστραπιαίες κινήσεις συγκάλεσε πολιτικό συμβούλιο και αποφάσισε να επέμβει ο βρετανικός στρατός ώστε η τάξη να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατόν. Μπορεί η χώρα να βρισκόταν εν μέσω λιτότητας και το κόστος να ήταν δυσβάσταχτο για μία τέτοια επιχείρηση, ωστόσο η Θάτσερ δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται και το αποτέλεσμα την δικαίωσε.
Οι Βρετανοί σημειώνουν συντριπτική νίκη, και αυτό σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της οικονομίας το 1983, παρατείνουν την διαμονή της «Σιδηράς Κυρίας» στην πρωθυπουργική κατοικία για ακόμη μία θητεία.
Ήρθε η ώρα της θεραπείας – σοκ
Η στρατιωτική νίκη σε συνδυασμό με τα εσωκομματικά προβλήματα των Εργατικών, δημιουργούν την αίσθηση ότι η Θάτσερ παίζει δίχως αντίπαλο στις εκλογές του 1983. Πράγματι καταφέρνει να επικρατήσει με τεράστια διαφορά και πλέον έχει ελεύθερο πεδίο δράσης για να εφαρμόσει την νεοφιλελεύθερη πολιτική που είχε στο μυαλό της. Εκπονεί αρχικά ένα τεράστιο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που αγγίζει όλους τους τομείς του κράτους.
Το σχέδιο προκαλεί την αντίδραση των υπαλλήλων στις κρατικές επιχειρήσεις και ακολουθούν μαζικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων, με το παντοδύναμο συνδικάτο των ανθρακωρύχων να πραγματοποιεί μαζική απεργία, η οποία θα διαρκέσει έναν ολόκληρο χρόνο. Η Θάτσερ ωστόσο παραμένει ανυποχώρητη και εν τέλει να επικρατεί. Τα συνδικάτα της Βρετανίας, ηττημένα αφού δεν έγινε δεκτό κανένα αίτημα τους, σταδιακά χάνουν την επιρροή τους στην κοινωνία.
Η «Σιδηρά Κυρία» πλέον συνεχίζει τη θεραπεία- σοκ με τα συνδικάτα εκτός μάχης. Ο ασκός του Αιόλου ανοίγει, και οι κρατικές εταιρείες του ηλεκτρισμού, των υδάτων, των σιδηροδρόμων αλλά και της χαλυβουργίας περνάνε σε χέρια ιδιωτών εν μία νυκτί.
Παράλληλα με τις ιδιωτικοποιήσεις, προχωράει σε ευρύ άνοιγμα των αγορών, και περιορίζει περισσότερο μπορεί την κρατική παρέμβαση στην οικονομία. Η Θάτσερ ξηλώνει τη βιομηχανία της χώρας, δίνοντας πλέον βάρος στον τομέα των υπηρεσιών και των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Ο Ευρωσκεπτικισμός, η αρχή του τέλους
Το 1987 η βρετανίδα πολιτικός κερδίζει για τρίτη και τελευταία φορά τις εκλογές. Ήταν η εποχή όπου ο υπαρκτός σοσιαλισμός έβαινε προς το τέλος του και στην τότε ΕΟΚ γινόταν ήδη οι πρώτες κινήσεις για περαιτέρω πολιτική ενοποίηση.
Η Θάτσερ διαβλέποντας ότι η ΕΟΚ θα εξελισσόταν σε μία πολιτική ένωση και θα έχανε τον εποπτικό της ρόλο στις διακρατικές συναλλαγές, αντιτάχθηκε σφοδρά σε αυτό το ενδεχόμενο. Υπήρξε μάλιστα από τους σφοδρότερους Ευρωσκεπτικιστές πολιτικούς κάτι το οποίο προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στους Τόρις.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την επιστροφή της βρετανικής οικονομίας στην ύφεση στις αρχές της δεκαετίας του 90 έριξαν για ακόμη μία φορά τα ποσοστά της Θάτσερ σε χαμηλά επίπεδα. Η αμφισβήτηση στο πρόσωπο της ήταν πλέον εμφανής και οι ταραχές που προκλήθηκαν στο κέντρο του Λονδίνου έπειτα από ένα «φορομπιχτικό» νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βρετανική βουλή αποτέλεσαν το κύκνειο άσμα της πολιτικής της καριέρας.
Ήταν 22 Νοεμβρίου του 1990 όταν η «Σιδηρά Κυρία» διάβαινε το κατώφλι του Μπάκινγχαμ ως πρωθυπουργός της Βρετανίας για τελευταία φορά…
Και όμως… Από εκείνη την ημέρα και έπειτα ο Θατσερισμός άρχιζε ως έννοια την πορεία του στην ιστορία. Και αυτό γιατί οι διάφοροι επίδοξοι «δόκτορες του σοκ» όπως ο… δικός μας Πόουλ Τόμσεν, εμπνέονται από την οικονομική πολιτική της Θάτσερ, για να ξεζουμίσουν μία ολόκληρη κοινωνία…
Παναγιώτης Βελισσάρης – Λυμπερίδης
Μαζί με τον Ρόναλντ Ρίγκαν εφάρμοσαν πιστά τις θεωρίες της Σχολής του Σικάγο, στις οποίες βασίστηκε ο νεοφιλελευθερισμός. Μάλιστα, η Θάτσερ ήταν προσωπική φίλη με τον πρώτο άνθρωπο που εφάρμοσε τις θεωρίες αυτές στην πράξη: Τον δικτάτορα της Χιλής ΑουγκούστοΠινοσέτ.
«Thatcher Thatcher, Milk Snatcher»
Η γεννημένη στις 13 Οκτωβρίου του 1925 Μάργκαρετ Θάτσερ θα στρατευθεί στους Συντηρητικούς και από τη στιγμή που θα εκλεγεί βουλευτής, θα ανέλθει γρήγορα στην κομματική ιεραρχία, ώσπου το 1970 αναλαμβάνει υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Έντουαρντ Χιθ.
Στη διάρκεια της θητείας της η Θάτσερ «ψαλίδισε» τις δαπάνες για την Παιδεία, σε τέτοιο βαθμό που κατάργησε μέχρι τη χορήγηση δωρεάν γάλακτος στα σχολεία για παιδιά επτά ως έντεκα ετών!
Όπως ήταν φυσικό, οι αντιδράσεις των Βρετανών γονιών της εποχής ήταν σφοδρές, ενώ τα σατιρικά συνθήματα όπως το «Thatcher Thatcher, Milk Snatcher» (Θάτσερ, Θάτσερ, άρπαγας του γάλακτος) ήταν ευρέως διαδεδομένα.
Εν τέλει η Θάτσερ μετά από 30 χρόνια δικαιώθηκε, αφού δημοσιεύτηκαν δημόσια έγγραφα εκείνης της περιόδου, όπως συνηθίζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, από τα οποία τελικά αποδείχθηκε ότι η ίδια είχε ταχθεί κατά αυτών των κινήσεων, αλλά επρόκειτο για συλλογική πολιτική του κόμματός της.
Αρχηγός της αντιπολίτευσης
Ένα χρόνο μετά την ήττα των Συντηρητικών, το 1975 η Θάτσερ αναλαμβάνει τα ηνία του κόμματος, όντας η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της Βρετανίας που αναλαμβάνει αυτό το αξίωμα. Ακολουθεί επιθετική αντιπολιτευτική τακτική και υψώνει τους τόνους της αντιπαράθεσης τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό μέτωπο.
Από τη μία επιτίθεται στην πολιτική υψηλής φορολογίας των εργατικών και από την άλλη εξαπολύει σφοδρά πυρά στη Σοβιετική Ένωση όσο πιο συχνά μπορεί. Για αυτό το λόγο σοβιετική εφημερίδα της αποδίδει το παρατσούκλι «Σιδηρά Κυρία», το έμελλε να σημαδέψει την πολιτική της καριέρα.
Η σιδηρά κυρία στην εξουσία
Πληγωμένη από δύο πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 70 η βρετανική οικονομία βρίσκεται σε δύσκολη περίοδο. Ο πρωθυπουργός των Εργατικών Τζέιμς Κάλαχαν αποτυγχάνει να βελτιώσει την κατάσταση και η κυβέρνηση του καταρρέει, ανοίγοντας το δρόμο για τη Θάτσερ.
Στις εκλογές του 1980 ο Συντηρητικοί επικρατούν και η «Σιδηρά Κυρία» από την πρώτη ημέρα της θητείας βάζει σε λειτουργία το σχέδιο λιτότητας που είχε στα «σκαριά». Ακολουθεί παράλληλα μίασφικτή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τη φορολογία αλλά και τα βασικά επιτόκια σε μια προσπάθεια να μειώσει τον πληθωρισμό.
Τα αποτελέσματα της πολιτικής περικοπών δεν άργησαν να φανούν: Οι άνεργοι που ήταν δύο εκατομμύρια πριν από την ανάληψη της πρωθυπουργίας της, όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αντιθέτωςεκτινάχθηκαν και έφτασαν στα μέσα του 1982 τα τρία εκατομμύρια, τη στιγμή που το βιωτικό επίπεδο των Βρετανών έπεσε κατακόρυφα.
Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής, ήταν το ξέσπασμα βίαιων ταραχών, σε πολλές αγγλικές πόλεις με τη συμμετοχή νέων κυρίως ανθρώπων . Η Θάτσερ ωστόσο προσηλωμένη μέχρι κεραίας στο πολιτικό της πρόγραμμα επιλέγει είτε να αγνοήσει, είτε να καταστείλει με βίαιο τρόπο τις αντιδράσεις: Στέλνει την αστυνομία και επιβάλει την τάξη.
Τα Φώκλαντς αναστρέφουν το κλίμα
Τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τα ποσοστά αποδοχής της πρωθυπουργού να υποχωρήσουν σημαντικά. Όλα έδειχναν πως η Θάτσερ βάδιζε προς μία ταπεινωτική ήττα στις προσεχείς εκλογές. Ωστόσο η κατάληψη των διαφιλονικούμενων νησιών Φώκλαντς από την Αργεντινή του δικτάτορα, έδωσε στην πρωθυπουργό της Αγγλίας την ευκαιρία που έψαχνε για να αντιστρέψει το κλίμα.
Με αστραπιαίες κινήσεις συγκάλεσε πολιτικό συμβούλιο και αποφάσισε να επέμβει ο βρετανικός στρατός ώστε η τάξη να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατόν. Μπορεί η χώρα να βρισκόταν εν μέσω λιτότητας και το κόστος να ήταν δυσβάσταχτο για μία τέτοια επιχείρηση, ωστόσο η Θάτσερ δεν φάνηκε να ενδιαφέρεται και το αποτέλεσμα την δικαίωσε.
Οι Βρετανοί σημειώνουν συντριπτική νίκη, και αυτό σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της οικονομίας το 1983, παρατείνουν την διαμονή της «Σιδηράς Κυρίας» στην πρωθυπουργική κατοικία για ακόμη μία θητεία.
Ήρθε η ώρα της θεραπείας – σοκ
Η στρατιωτική νίκη σε συνδυασμό με τα εσωκομματικά προβλήματα των Εργατικών, δημιουργούν την αίσθηση ότι η Θάτσερ παίζει δίχως αντίπαλο στις εκλογές του 1983. Πράγματι καταφέρνει να επικρατήσει με τεράστια διαφορά και πλέον έχει ελεύθερο πεδίο δράσης για να εφαρμόσει την νεοφιλελεύθερη πολιτική που είχε στο μυαλό της. Εκπονεί αρχικά ένα τεράστιο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που αγγίζει όλους τους τομείς του κράτους.
Το σχέδιο προκαλεί την αντίδραση των υπαλλήλων στις κρατικές επιχειρήσεις και ακολουθούν μαζικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων, με το παντοδύναμο συνδικάτο των ανθρακωρύχων να πραγματοποιεί μαζική απεργία, η οποία θα διαρκέσει έναν ολόκληρο χρόνο. Η Θάτσερ ωστόσο παραμένει ανυποχώρητη και εν τέλει να επικρατεί. Τα συνδικάτα της Βρετανίας, ηττημένα αφού δεν έγινε δεκτό κανένα αίτημα τους, σταδιακά χάνουν την επιρροή τους στην κοινωνία.
Η «Σιδηρά Κυρία» πλέον συνεχίζει τη θεραπεία- σοκ με τα συνδικάτα εκτός μάχης. Ο ασκός του Αιόλου ανοίγει, και οι κρατικές εταιρείες του ηλεκτρισμού, των υδάτων, των σιδηροδρόμων αλλά και της χαλυβουργίας περνάνε σε χέρια ιδιωτών εν μία νυκτί.
Παράλληλα με τις ιδιωτικοποιήσεις, προχωράει σε ευρύ άνοιγμα των αγορών, και περιορίζει περισσότερο μπορεί την κρατική παρέμβαση στην οικονομία. Η Θάτσερ ξηλώνει τη βιομηχανία της χώρας, δίνοντας πλέον βάρος στον τομέα των υπηρεσιών και των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Ο Ευρωσκεπτικισμός, η αρχή του τέλους
Το 1987 η βρετανίδα πολιτικός κερδίζει για τρίτη και τελευταία φορά τις εκλογές. Ήταν η εποχή όπου ο υπαρκτός σοσιαλισμός έβαινε προς το τέλος του και στην τότε ΕΟΚ γινόταν ήδη οι πρώτες κινήσεις για περαιτέρω πολιτική ενοποίηση.
Η Θάτσερ διαβλέποντας ότι η ΕΟΚ θα εξελισσόταν σε μία πολιτική ένωση και θα έχανε τον εποπτικό της ρόλο στις διακρατικές συναλλαγές, αντιτάχθηκε σφοδρά σε αυτό το ενδεχόμενο. Υπήρξε μάλιστα από τους σφοδρότερους Ευρωσκεπτικιστές πολιτικούς κάτι το οποίο προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στους Τόρις.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την επιστροφή της βρετανικής οικονομίας στην ύφεση στις αρχές της δεκαετίας του 90 έριξαν για ακόμη μία φορά τα ποσοστά της Θάτσερ σε χαμηλά επίπεδα. Η αμφισβήτηση στο πρόσωπο της ήταν πλέον εμφανής και οι ταραχές που προκλήθηκαν στο κέντρο του Λονδίνου έπειτα από ένα «φορομπιχτικό» νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βρετανική βουλή αποτέλεσαν το κύκνειο άσμα της πολιτικής της καριέρας.
Ήταν 22 Νοεμβρίου του 1990 όταν η «Σιδηρά Κυρία» διάβαινε το κατώφλι του Μπάκινγχαμ ως πρωθυπουργός της Βρετανίας για τελευταία φορά…
Και όμως… Από εκείνη την ημέρα και έπειτα ο Θατσερισμός άρχιζε ως έννοια την πορεία του στην ιστορία. Και αυτό γιατί οι διάφοροι επίδοξοι «δόκτορες του σοκ» όπως ο… δικός μας Πόουλ Τόμσεν, εμπνέονται από την οικονομική πολιτική της Θάτσερ, για να ξεζουμίσουν μία ολόκληρη κοινωνία…
Παναγιώτης Βελισσάρης – Λυμπερίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου