Ένας Αμερικάνος πολεμιστής στο Σοβιετικό Κόκκινο Στρατό

Η ιστορία είναι πέρα για πέρα αληθινή. Την αποκάλυψε στη Μόσχα πριν από δύο χρόνια, ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ Τζών Μπέιρλ: “ Ο πατέρας μου πολέμησε με τον κόκκινο στρατό στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Στον μεγάλο απελευθερωτικό πόλεμο, όπως το λέτε εσείς εδώ στη Ρωσία.”

Το κοινό και οι επίσημοι, έμειναν άναυδοι. Τι να εννοεί; αναρωτήθηκαν...

 

Και πραγματικά ο πατέρας Μπέιρλ, ο Τζό Μπέιρλ, πολέμησε στο πλευρό των Σοβιετικών στο Ανατολικό μέτωπο. Ο γεννημένος στο Μίσιγκαν, 22χρονος τότε αλεξιπτωτιστής του στρατού των ΗΠΑ, έπεσε στα μετόπισθεν των Γερμανών κατά τη διάρκεια της απόβασης στη Νορμανδία. Η ομάδα του έγινε αντιληπτή και εξοντώθηκε από γερμανικές δυνάμεις. Ο Τζό Μπειρλ γλύτωσε και συνελήφθη. Αμέσως τον έστειλαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων. Στα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας κοντά στην Πολωνία. Ο πόλεμος για εκείνον, έδειχνε να είχε τελειώσει.

Η ιστορία όμως τώρα άρχιζε... Ο μετέπειτα πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία, Τζων Μπέιρλ, γιος του Τζό, αφηγείται: “ Η τύχη τα έφερε έτσι ώστε εγώ να έρθω σαν πρέσβης της χώρας μου στη χώρα σας. Μεγάλωσα και έζησα στον Ψυχρό πόλεμο. Για εμάς τότε ήσασταν οι μπαμπούλες όπως και εμείς για εσάς. Ο πατέρας μου πάντα όμως μου μιλούσε με τα πιο θερμά λόγια. Θυμάμαι μου έλεγε, ότι εσείς χάσατε 27.000.000 ανθρώπους στον πόλεμο, και ότι εσείς του σώσατε τη ζωή...”

 

Μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης οι σύμμαχοι αιχμάλωτοι διαβίωναν με σχετική αξιοπρέπεια. Όχι όλοι όμως. Οι Σοβιετικοί αιχμάλωτοι δεν είχαν καμιά αξία. Τραβούσαν του κόσμου τις κακουχίες και τα βασανιστήρια. Οι Γερμανοί τους κατέτασσαν στην ίδια κατηγορία με τους Εβραίους. Και το μέλλον τους ήταν προδιαγεγραμμένο. Εξολόθρευση.

Ο πατέρας Μπέιρλ ξεκίνησε να κάνει παρέα με αρκετούς Ρώσους συναδέλφους του. Έμαθε και κάποιες λέξεις στα Ρώσικα.

Όμως μια ιδέα από την ημέρα που τον αιχμαλώτισαν του έτρωγε το μυαλό. Να δραπετεύσει να φύγει, να εξαφανιστεί, να ξαναπολεμήσει. Σε καθημερινή βάση κατάστρωνε σχέδια. Τελικά επιχείρησε να δραπετεύσει και μάλιστα δυο φορές. Και τις δυο όμως δεν πήγε μακρυά. Η τύχη δεν ήταν με το μέρος του. Ξανά πάλι πίσω στο στρατόπεδο. Και όσο επέστρεφε σαν αιχμάλωτος, τόσο ο Τζό ετοίμαζε την επόμενη δραπέτευση του.

 

Ο γιός του Τζών ήταν κατηγορηματικός στο Ρωσικό ακροατήριο του: “Ναι πολέμησε στον Κόκκινο Στρατό. Και μάλιστα έφτασε μέχρι τη Γερμανία με τον στρατό σας όπου και επέστρεψε στη μονάδα του”

 

Πίσω στο 1944, ο Τζό έχει καταστρώσει τέλεια την τρίτη απόδραση του μαζί με άλλους δυο Αμερικάνους. Εάν κατάφερναν να ξεφύγουν θα πήγαιναν νότια και μετά δυτικά και σίγουρα θα έπεφταν πάνω σε συμμαχικές δυνάμεις. Τρία βαρέλια. Αυτά θα ήταν το διαβατήριο τους προς την ελευθερία...

Αξημέρωτα οι τρεις τους μπήκαν με κάποιο τρόπο στα βαρέλια που ήταν γεμάτα απορρίμματα και που σε καθημερινή βάση οι Γερμανοί έβγαζαν από το στρατόπεδο και τα άδειαζαν σε μια χωματερή.

Όλα κυλούσαν ομαλά. Οι τρεις αιχμάλωτοι κρυμμένοι στα βαρέλια τους βγήκαν από το στρατόπεδο και πλέον η ελευθερία τους έκλεινε το μάτι...Όμως και εδώ η τύχη δεν ήταν με το μέρος τους. Μια μεγάλη λακκούβα στο δρόμο, το φορτηγό κουνήθηκε βίαια τα βαρέλια υψώθηκαν στον αέρα και αναποδογύρισαν. Οι 3 πλέον αποκαλύφθηκαν. Οι Γερμανοί μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό βγαίνουν από το φορτηγό και αρχίζουν να πυροβολούν τους τρεις φυγάδες που τρέχουν πάνω στο χιόνι με κατεύθυνση το δάσος. Εάν καταφέρουν να μπουν στο δάσος έχουν σωθεί.

 

Οι Γερμανοί γαζώνουν τους 2 από τους 3 δραπέτες. Ο τρίτος είναι ο Τζό που συνεχίζει να τρέχει με όλη του τη δύναμη. Δεν τον πέτυχαν.

 

Ο γιος του συνεχίζει να λέει την ιστορία του πατέρα του στο ακροατήριο του: “ Ο πατέρας μου όταν ήταν μικρός ήταν πρωταθλητής στίβου στο Μίσιγκαν. Αυτό τον βοήθησε. Έτρεχε χωρίς να πάρει ανάσα. Εν τω μεταξύ, στο στρατόπεδο σήμανε συναγερμός και τα αποσπάσματα με τους εκπαιδευμένους σκύλους ξεχύθηκαν στο δάσος και τον πήραν στο κατόπι. Ένα ποτάμι του έσωσε τη ζωή. Μπήκε μέσα και το διέσχισε. Το κρύο κόντεψε να τον σκοτώσει αλλά το ποτάμι τον έσωσε. Τα σκυλιά έχασαν τα ίχνη του.”

 

Ο Τζό πέρασε πολλά μερόνυχτα σαν το αγρίμι μέσα στα δάση. Τη μέρα κρυβόταν και τα βράδια περπατούσε. Απέφευγε τα χωριά και τις πόλεις. Διέσχισε σχεδόν ολόκληρη την ενδοχώρα της Πολωνίας. Κάποια μέρα άκουσε ομιλίες, φωνές και ερπύστριες να κόβουν την νεκρική ηρεμία της φύσης. Κρύφτηκε. Στην αρχή νόμιζε ότι ήταν Γερμανοί. Έκανε λάθος. Ήταν άνδρες του Κόκκινου στρατού. Με κατεύθυνση δυτικά. Βγήκε. Οι Ρώσοι τον είδαν να ξεπροβάλλει από τα δέντρα και ετοιμάστηκαν να πυροβολήσουν. Σήκωσε τα χέρια ψηλά και με όση δύναμη του είχε απομείνει φώναξε: “Για Αμερικάνσι τοβάρις”. Η παρέα του στο στρατόπεδο με τους Ρώσους κρατούμενους του έσωσε τη ζωή. Του είχαν μάθει μικρές προτάσεις στα ρώσικα: Για Αμερικάνσι τοβάρις, “είμαι Αμερικάνος σύντροφος”

Ο πρέσβης των ΗΠΑ συνεχίζει την αφήγηση του στους Ρώσους επίσημους που αποτελούν το ακροατήριο του: “ Ενδεχομένως κάποιος από τους πατεράδες σας να έσωσε τότε τον δικό μου πατέρα. Μόλις τον είδαν να ξεπροβάλει από το δάσος κατάλαβαν ότι ήταν δραπέτης από στρατόπεδο. Τον πήγαν στον Διοικητή τους. Ο πατέρας μου είπε ποιος είναι , είπε όνομα βαθμό και μονάδα και τους διηγήθηκε τι είχε συμβεί. Τον περιέθαλψαν του έδωσαν φαγητό και πρώτες βοήθειες και έμεινε κάποιες ημέρες μαζί τους. Ένα πρωί τον φώναξε ο Διοικητής και του είπε πως είναι έτοιμος να φύγει και να γυρίσει πίσω στη μονάδα του. Ο πατέρας μου τον άφησε εμβρόντητο.”

 

Και πραγματικά η απάντηση του Τζό στο Ρώσο αξιωματικό ήταν αποστομωτική: “Δεν θα πάω πουθενά. Θα μείνω μαζί σας να πολεμήσω δίπλα σας. Όταν με το καλό μπούμε στο Βερολίνο τότε θα γυρίσω πίσω.” Ο Τζό πολίτης των ΗΠΑ, κατετάγη στον Σοβιετικό στρατό. Τού έδωσαν ρούχα, ένα Καλάσνικοφ και έγινε μέλος του πληρώματος ενός τεθωρακισμένου Τ-34-85.

Πολέμησε τους Ναζί στο πλευρό των Σοβιετικών. Έμαθε να πίνει βότκα για να κρατιέται ζεστός στο ρωσικό χειμώνα και μάθαινε στους συμπολεμιστές του να τραγουδούν αμερικάνικα εμβατήρια. Κατά τη διάρκεια του πολέμου στο μέτωπο απάντησε στις αμέτρητες ερωτήσεις των νέων του συντρόφων για τον καπιταλισμό και την πατρίδα του.

Διέσχισε ολόκληρη την Πολωνία και μπήκε στη Γερμανία.

 

Λίγο έξω από το Βερολίνο το τεθωρακισμένο του έπεσε σε ενέδρα. Μια γερμανική χειροβομβίδα εκτίναξε τον Τζό έξω από το τανκ. Δεν τον σκότωσε αλλά τον τραυμάτισε. Αρχηγός πληρώματος στο τανκ ήταν μια όμορφη ρωσίδα. Δεν είχε όνομα, όλοι την ήξεραν σαν “η Στρατηγός”. Η Στρατηγός πήγε πάνω από τον τραυματία Τζό, τον άγγιξε στον ώμο και του ψιθύρισε: “Σύντροφε κρατήσου, δεν έχεις κάτι σοβαρό. Έρχονται να σε πάρουν οι τραυματιοφορείς. Το ταξίδι τελειώνει εδώ για σένα. Γυρνάς στην πατρίδα σου.”

 

“ Ο πατέρας μου επέστρεψε στις ΗΠΑ” λέει ο Αμερικάνος πρέσβης “ Ο ψυχρός πόλεμος βρίσκεται στην αρχή του και η αντισοβιετική τάση είναι έντονη. Αν ήθελες το καλό σου, το καλύτερο που είχες να κάνεις ήταν να μην αναφέρεσαι ιδιαίτερα για το γεγονός ότι πολέμησες στο πλευρό του Κόκκινου Στρατού, ακόμα και αν ήταν για μικρό χρονικό διάστημα, τού είπαν. Οι αμερικανικές αρχές αποθάρρυναν τον Τζο να επικοινωνήσει με τους Σοβιετικούς του φίλους από τον πόλεμο και τον αντιμετώπιζαν ως μια «μοναδική περίπτωση». Τη δεκαετία του 1950, το FBI του ζήτησε να παραστήσει τον κομμουνιστή σε μια εργατική ένωση.”

Το ακροατήριο ακούει την ιστορία του πατέρα του νέου πρέσβη με προσοχή: “Η Ρωσία ποτέ δεν έπαψε να είναι στο μυαλό του πατέρα μου. Από το 1983 που μπήκα στο διπλωματικό σώμα μου έλεγε πάντα όταν θα επισκέπτομαι τη χώρα σας να κοιτάζω τα αρχεία για να βρω κάποιο συμπολεμιστή του...”

Τελικά το 1994 ο πρόεδρος Μπόρις Γιέλτσιν φώναξε τον ηλικιωμένο πια Τζό Μπρέιλ στη Μόσχα και τον βράβευσε με 4 μετάλλια για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στο Σοβιετικό Στρατό την περίοδο του Μεγάλου Απελευθερωτικού Πολέμου.

 

Ο Τζό πέθανε το 2004. Η πιο σημαντική στιγμή της ζωής του ήταν όπως είπε ο ίδιος, όταν πήρε τα μετάλλια από τον Γιέλτσιν. Ο Τζό ποτέ δεν ήρθε σε επαφή με κάποιον ρώσο συμπολεμιστή του και ήταν κάτι που τον έτρωγε. Ο Τζό ποτέ δεν έμαθε το πραγματικό όνομα της “Στρατηγού”...

ΠΗΓΗ: international Herald Tribune