«Ο Πάλμας ουδέποτε υπήρξε αγνοούμενος»

 

Παντελώς εκτεθειμένη αφήνει την Κυπριακή Δημοκρατία το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, το οποίο με αφορμή την υπόθεση Πάλμα, καταγράφει στη σχετική απόφασή του που εξεδώθηκε προχθές, συγκλονιστικά κενά και παραλείψεις της πολιτείας στο θέμα των αγνοουμένων – παραλείψεις και κενά που... σκότωσαν τη ζωή και την ψυχή των ζωντανών (στενών συγγενών). Τυπικά, το Δικαστήριο δικαίωσε την οικογένεια Πάλμα - τη σύζυγο και τις δύο κόρες του - και επιδίκασε τις εξής αποζημιώσεις: (α) Για τη σύζυγο, 132.000 ευρώ ως γενικές αποζημιώσεις και 20.000 ευρώ ως τιμωρητικές αποζημιώσεις, συν το νόμιμο τόκο από την ημερομηνία καταχώρησης της αγωγής, συν τα δικαστικά έξοδα, (β) Για τις δύο κόρες, το ποσό των 66.000 ευρώ (για κάθε μια) ως γενικές αποζημιώσεις και 20.000 ευρώ ως τιμωρητικές αποζημιώσεις (για κάθε μια) συν τον τόκο και τα δικαστικά έξοδα.

Η οικογένεια όμως, αισθάνεται δικαιωμένη – εάν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει τη λέξη «δικαίωση» για τον αγνοούμενο σύζυγο και πατέρα, που δεν ήταν και τόσο αγνοούμενος τελικά, αλλά η πατρίδα, για την οποία σκοτώθηκε, τον... σκότωσε δεύτερη φορά - όχι για τις αποζημιώσεις, αλλά για το σκεπτικό του Δικαστηρίου που οδήγησε στην απόφαση, το οποίο είναι πράγματι συνταρακτικό. Η τραγική ιστορία και τα όσα έπρεπε και δεν έκανε το κράτος, καταγράφονται στην απόφαση του Δικαστή Μιχάλη Παπαμιχαήλ, ο οποίος εξέδωσε μια γενναία απόφαση - καταπέλτη για τη συμπεριφορά της πολιτείας προς τους νεκρούς και ζωντανούς ήρωες του '74 («Γενικά η Κυπριακή Δημοκρατία ενήργησε κατά παράβαση των εκ του Συντάγματος και των Διεθνών Συνθηκών απορρεόντων καθηκόντων της που όφειλε να τηρήσει και/ή ενήργησε χωρίς τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή»). Η «Αλήθεια» δημοσιεύει σήμερα κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την προχθεσινή απόφαση του Δικαστηρίου. Τη σύζυγο και τις δύο θυγατέρες του Χαράλαμπου Πάλμα εκπροσώπησε στο Δικαστήριο ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης και την Κυπριακή Δημοκρατία, η Θεανώ Μαυρομουστάκη.

ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΠΡΟΧΕΙΡΟΤΗΤΑ
Το δικαστήριο δέχθηκε ότι ο έφεδρος στρατιώτης Χαράλαμπος Π. Πάλμας, σκοτώθηκε το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 1974, κατά την τουρκική εισβολή, υπερασπιζόμενος την πατρίδα του. Η σορός του έτυχε περισυλλογής την επομένη από την Εθνική Φρουρά και μεταφέρθηκε με στρατιωτικό όχημα, χωρίς να τύχει αναγνώρισης και τάφηκε με τα προσωπικά του αντικείμενα σε ομαδικό τάφο στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο Λακατάμιας μαζί με τουλάχιστον 30 άλλους Ελληνοκύπριους, για τους οποίους η ένδειξη στην ταφόπετρα ήταν «ΑΓΝΩΣΤΟΣ». Από τον Αύγουστο του 1974, η Δημοκρατία τον παρουσίαζε στη σύζυγο και τις δύο θυγατέρες του ως αγνοούμενο, χωρίς ποτέ να διερευνηθεί η διαδικασία περισυλλογής, μεταφοράς και ταφής αυτών των άγνωστων νεκρών, για τους οποίους υπήρχαν ισχυρότατες ενδείξεις και μαρτυρίες ότι ήσαν νεκροί και θαμμένοι στο εν λόγω κοιμητήριο. Πέντε χρόνια αργότερα [(από το 1979 μέχρι το 1981), κάτω από άγνωστες συνθήκες έγιναν εκταφές από το κοιμητήριο Ελλαδιτών πεσόντων κατά την τουρκική εισβολή και μάλιστα με πολλή σπουδή και ερασιτεχνισμό [...] Για άγνωστους λόγους οι εκταφές δεν προχώρησαν το 1979 στους Ελληνοκύπριους που είχαν ταφεί στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο Λακατάμιας. Το 1999, 25 χρόνια μετά, έγιναν τελικά οι εκταφές και οι ταυτοποιήσειες των μέχρι τότε θεωρούμενων ως αγνοούμενων Ελληνοκυπρίων στρατιωτών, περιλαμβανομένου του Χαράλαμπου Π. Πάλμα, η σορός του οποίου παρεδόθη στους οικείους του για ταφή. Το 2001, οι ενάγουσες [Ανδριανή (σύζυγος), Καλλιόπη και Χριστίνα (κόρες) Πάλμα] καταχώρησαν αγωγή εναντίον της Δημοκρατίας.

«ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΒΑΡΟΣ»
Όπως αναφέρεται στην απόφαση του Δικαστηρίου «η Δημοκρατία είχε υποχρέωση αποτελεσματικής διερεύνησης, επειδή είχε παραλάβει και κατά συνέπεια είχε στη διάθεσή της τον νεκρό Χαράλαμπο Πάλμα σε αναγνωρίσιμη κατάσταση. Ακόμη, είχε στη διάθεσή της και/ή εύλογα μπορούσε να εξασφαλίσει μαρτυρία προσώπων που είχαν δει τελευταία φορά τον Πάλμα ζωντανό. Ωστόσο, δεν έλαβε έγκαιρα όλα εκείνα τα υπάρχοντα και εύλογα μέτρα, δεν ενημέρωσε την οικογένειά του και στο σημείο αυτό εστιάζεται η ευθύνη της. Η καθυστερημένη ανταπόκριση της Δημοκρατίας προς την προαναφερόμενη υποχρέωσή της μετέφερε ένα μαρτυρικό βάρος στις Ενάγουσες, εν αγνοία τους για 22 τουλάχιστον χρόνια. Ακόμη και τώρα, η Δημοκρατία δεν είχε δώσει μια δικαιολογία για την απραξία της. Ο Πάλμας ουδέποτε υπήρξε αγνοούμενος. Δεν φονεύθηκε σε έδαφος άλλου κράτους κατά τον ουσιώδη χρόνο. Ακόμα και σήμερα, το μέρος που σκοτώθηκε απλά ελέγχεται από το κράτος (νεκρή ζώνη) και να σημειωθεί ότι επετράπη την επομένη του θανάτου του η περισυλλογή της σορού του [...] Το γεγονός ότι η Τουρκία μπορεί να ευθύνεται για τον θάνατο του Πάλμα, δεν αποκλείει την ευθύνη της Κυπριακής Δημοκρατίας για διερεύνηση και ενημέρωση των συγγενών από τη στιγμή που η σορός του Πάλμα περισυνελέγη από την Κυπριακή Δημοκρατία. Η εναγόμενη [σ.σ. Κυπριακή Δημοκρατία] δεν μπορεί, όπως απαράδεκτα επιχειρεί να πράξει, να αποφύγει την ευθύνη της ισχυριζόμενη πως η Τουρκία είναι υπαίτια για τον θάνατο του Πάλμα. Εξάλλου, δεν μπορεί να αποκλειστεί η δυνατότητα παράλληλης ευθύνης και των δύο κρατών, καθένα στα πλαίσια των δικών του πράξεων ή παραλείψεων».

«ΒΑΣΑΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ»
Ο δικαστής Παπαμιχαήλ διερωτάται ακόμη «πώς είναι δυνατόν να βρεθεί μεγαλύτερης βεβαιότητας μαρτυρία περί τα 20 χρόνια αργότερα, όταν η Δημοκρατία κατέληξε στο συμπέρασμα θανάτου του Πάλμα και δεν κατέθεσε την υπόθεσή του στη ΔΕΑ, αποδεχόμενη ουσιαστικά ότι αυτός δεν έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των αγνοουμένων, αλλά έπρεπε να αναζητηθεί στο κοιμητήριο Λακατάμιας». Σε κάθε περίπτωση και σχολιάζοντας επίσης τον ισχυρισμό της Εναγόμενης, ότι έπρεπε να είναι βέβαιη για το θάνατο του Πάλμα προτού ενημερώσει την οικογένειά του, οι Ενάγουσες έχουν δίκαιο να ισχυρίζονται ότι η Δημοκρατία είχε την υποχρέωση να τις κρατά ενήμερες σε όλα τα στάδια της έρευνας της, παρέχοντας σε αυτές πληροφόρηση έστω και με επιφυλάξεις. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί πως ακόμα και μια ελλιπείς, αλλά με σεβασμό, ενημέρωση ως προς τα ευρήματα σχετικά με τον Πάλμα, θα ήταν καλύτερη από το τίποτα και θα είχε συνέπειες λιγότερο βασανιστικές για τις Ενάγουσες από την αβεβαιότητα και μετέπειτα διάψευση των προσδοκιών που βίωσαν (για πολλά χρόνια) επιστροφής του δικού τους ανθρώπου».
http://alithia.com.cy