Tu–95: Το πιο «θορυβώδες» σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου

17 Νοεμβρίου 2013 Αντόν Βαλάγκιν, Ροσσίσκαγια Γκαζέτα

Το τεχνολογικό επίτευγμα της εποχής του ανταγωνισμού των δύο υπερδυνάμεων, το βομβαρδιστικό αεροσκάφος «διηπειρωτικού βεληνεκούς», Tu–95, συνεχίζει να πετάει στους ουρανούς 60 χρόνια μετά.

Πηγή: ITAR-TASS

Τον Νοέμβριο του 1952, ολοκλήρωσε την πρώτη του πτήση το αεροσκάφος Tu–95. Είναι το πρώτο σοβιετικό διηπειρωτικό βομβαρδιστικό και το τελευταίο αεροπλάνο που κατασκευάστηκε με εντολή του ίδιου του Ιωσήφ Β. Στάλιν.

Ρωσική αεροπορία

Όταν ήταν ακόμα στο στάδιο του σχεδιασμού, συζητήθηκαν διάφορες εναλλακτικές δυνατότητες για τον μηχανολογικό εξοπλισμό του: Κινητήρες turboprop (ελικοστρόβιλοι), ή κινητήρες τζετ; Στο πρώτο πρωτότυπο «product 95/1», είχαν εγκατασταθεί οκτώ turboprop κινητήρες που περιέστρεφαν τέσσερεις έλικες των 5,6 m, με το βέλτιστο για την εποχή συντελεστή απόδοσης σε όλες τις συνθήκες λειτουργίας. Ο σχεδιασμός των ελίκων και η μεγάλη ισχύς των κινητήρων, εξασφάλιζαν ότι το Tu-95 ήταν ένα από τα πιο θορυβώδη αεροπλάνα στον κόσμο. Όταν λοιπόν, αυτά τα πανίσχυρα αεροσκάφη διέσχιζαν τους αιθέρες, «ακούγονταν» ακόμη και από τα συστήματα σόναρ των υποβρυχίων!

Το Tu–95 ήταν το ταχύτερο ελικοφόρο αεροσκάφος στον κόσμο και το μοναδικό βομβαρδιστικό τεχνολογίας turboprop που κατασκευάστηκε μαζικά παγκοσμίως. Τη δόξα της μακροζωΐας του στους ουρανούς, ο ρωσικός γίγαντας την μοιράζεται με τον αμερικανό συνάδελφό του, το διάσημο βομβαρδιστικό B–52. Τα δύο αεροσκάφη πέταξαν για πρώτη φορά στον αέρα το 1952 και συνεχίζουν να παράγονται μέχρι και σήμερα.

Η υδρογονοβόμβα

Φούρνοι μικροκυμάτων!

Στα Tu–95, για πρώτη φορά στην ΕΣΣΔ χρησιμοποιήθηκαν φούρνοι μικροκυμάτων για να ζεσταίνονται τα γεύματα του πληρώματος.

Κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης των πυρηνικών δοκιμών, το Tu-95 μετέφερε στα πολύγωνα δοκιμών πυρηνικές και θερμοπυρηνικές κεφαλές, ενώ στη διάρκεια των πτήσεων περιπολίας, το αεροσκάφους ήταν εφοδιασμένο με έξι πυραύλους Κρουζ X-55 στο χώρο αποθήκευσης φορτίου. Το Tu-95, μπορούσε να μεταφέρει επιπρόσθετα δέκα πυραύλους κάτω από τις πτέρυγες του αεροσκάφους.
Για τη δοκιμή της θερμοπυρηνικής συσκευής AN602, ισχύος 60 μεγατόνων ΤΝΤ, που έγινε γνωστή με το παρατσούκλι «Tsar Bomb» (βόμβα Τσάρος), κατασκευάστηκε το μοναδικό πρωτότυπο Tu-95B. Η βόμβα με το σύστημα αλεξίπτωτου, ζύγιζε πάνω από 27 τόνους και δεν χωρούσε στον χώρο φορτίου. Έτσι, στην άτρακτο του γιγάντιου αεροσκάφους τοποθετήθηκε ειδική κατασκευή για την πυρηνική συσκευή.
Κατά τη διάρκεια της έκρηξης της βόμβας την 30η Οκτωβρίου 1961, το Tu-95B βρίσκονταν σε απόσταση 39 χιλιομέτρων. Μετά την προσγείωση, η επιθεώρηση αποκάλυψε ότι η άτρακτος και οι πτέρυγες του αεροσκάφους είχαν καεί και τα εξαρτήματα από αλουμίνιο είχαν λιώσει και παραμορφωθεί. Το πλήρωμα του αεροσκάφους, με επικεφαλής τον πιλότο Αντρέι Ντουρνόβτσεφ, ένιωσε ανακούφιση που η τρίτη φάση των δοκιμών δεν ολοκληρώθηκε. Η επόμενη προγραμματισμένη δοκιμή, αφορούσε σε υδρογονοβόμβα ισχύος 100 μεγατόνων (!), που την τελευταία στιγμή η σοβιετική ηγεσία αποφάσισε να μην πραγματοποιήσει.
Το 1962, το Tu-95B με το ίδιο πλήρωμα, συμμετείχε σε αρκετές ακόμα θερμοπυρηνικές δοκιμές. Για άλλη μια φορά, το αεροπλάνο χρειάστηκε να αποδείξει τις δυνατότητες του στη δεκαετία του 1970, όταν έπρεπε να μεταφέρει επειγόντως από τη Μόσχα στο Νοβοσιμπίρσκ το αεροπλάνο Tu–144. Το «κρέμασαν» στο ίδιο σύστημα, που ένα χρόνο πριν είχε τοποθετηθεί η σοβιετική υπερβόμβα «Τσάρος».

«Παιχνίδι» με τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα

Πως θα διέφευγαν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης

Το Tu-95 δεν διέθετε εκτοξευόμενα καθίσματα για τη διάσωση του πληρώματος. Το πλήρωμα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, διέφευγε μέσω ειδικής καταπακτής που βρίσκεται πίσω από το μπροστινό σύστημα προσγείωσης. Ανάμεσα στα καθίσματα, υπήρχε ο ειδικός μεταφορέας διάσωσης, με υπεύθυνο λειτουργίας τον μηχανικό πτήσης. Οι πιλότοι, οι πλοηγοί και οι μηχανικοί, από τις θέσεις τους, πήγαιναν στον μεταφορέα και έφευγαν προς στην έξοδο διαφυγής, ενώ ο πυροβολητής στην ουρά του αεροσκάφους, έπρεπε να φροντίσει για την διαφυγή του από το αεροσκάφος, μόνος του.

Η κύρια αποστολή του Tu-95 κατά τη σοβιετική περίοδο, ήταν η επιχειρησιακή ετοιμότητα για στρατηγικά χτυπήματα στον εχθρό σε περίπτωση σύρραξης. Η επίθεση προέβλεπε τη συντομότερη διαδρομή, μέσω του Βόρειου Πόλου. Για το σκοπό αυτό, οι σοβιετικές ΕΔ είχαν κατασκευάσει και εξοπλίσει διαδρόμους προσγείωσης-απογείωσης  πάνω σε κομμάτια πάγου στην Αρκτική. Το 1958, δύο Tu-95 προσγειώθηκαν με επιτυχία στην παγωμένη πίστα. Δυσκολίες προέκυψαν μόνο κατά το φρενάρισμα στον πάγο. Αλλά με την ανάπτυξη του συστήματος ανεφοδιασμού των αεροσκαφών εν πτήσει, η ανάγκη για «πλωτά αεροδρόμια» έπαψε να υπάρχει.
Στα υπηρεσιακά καθήκοντα του βομβαρδιστικού περιλαμβάνονταν και ο «ψυχολογικός πόλεμος». Και μόνο οι περιπολίες πάνω από τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα, προκαλούσε φόβο και έθετε σε συναγερμό τους αντιπάλους από την άλλη πλευρά του ωκεανού. Ιδού τι θυμάται ο βετεράνος της αεροπορίας μεγάλης εμβέλειας, Βιτάλι Βολκόφ: «Μας ανατέθηκε η επόμενη αποστολή: Στον Ατλαντικό, στις τάδε συντεταγμένες, βρίσκεται αεροπλανοφόρο … και αμέσως βρεθήκαμε στον αέρα. Πολύ πριν το στόχο, κατεβαίνουμε στα 200 μέτρα για να μη μας «πιάνει» το ραντάρ και πλησιάζουμε. Πετάμε επιδεικτικά πάνω από το κατάστρωμα, τραβάμε φωτογραφίες και τους δείχνουμε κάθε λογής χαιρετισμό … Φοβερό show!. Μια φορά όμως, “μας την έφεραν”… Από το αεροπλανοφόρο «America», κοντά στις Αζόρες, σηκώθηκαν τέσσερα μαχητικά, μας «στρίμωξαν» για τα καλά και άρχισαν να μας οδηγούν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επικοινώνησα αμέσως με τον διοικητή της βάσης και ανέφερα την κατάσταση στην οποία είχαμε ξαφνικά βρεθεί. Ο διοικητής διέταξε την άμεση απεμπλοκή μας. Πατήσαμε “γκάζι” και γρήγορα βρεθήκαμε μέσα στα σύννεφα ...»

Η «αρκούδα» και τα … αδελφάκια της

Η πρώτη δημόσια εμφάνιση με τη μορφή πτήσης επίδειξης του βομβαρδιστικού, έγινε το καλοκαίρι του 1955, κατά τη διάρκεια της εορταστικής παρέλασης προς τιμήν της Ημέρας της Αεροπορίας στη Μόσχα. Οι ξένοι εμπειρογνώμονες, έδωσαν υψηλό βαθμό στην αξιολόγηση των δυνατοτήτων του Tu-95, και το ΝΑΤΟ βάφτισε το «Τουπόλεφ» με την κωδική ονομασία «Bear» (Αρκούδα).

Το Sukhoi-35S “γονατίζει” το αμερικανικό F-22

Συνολικά στην διάρκεια της ιστορίας του, το Tu-95 είχε περισσότερες από 20 τροποποιήσεις στο σχεδιασμό του. Επιπλέον, στη βάση του στρατηγικού βομβαρδιστικού, το Σχεδιαστικό Γραφείο «Tupolev» (Τουπόλιεφ), δημιούργησε αρκετά αεροσκάφη. Για παράδειγμα, το 1957, έκανε την παρθενική του πτήση το Tu-116. Αεροπλάνο που σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιηθεί στις διεθνείς πτήσεις της σοβιετικής ηγεσίας. Ήταν φτιαγμένο εξ ολοκλήρου στη βάση του Tu–95. Η διαφορά ήταν στον χώρο των αποσκευών. Εκεί, κατασκευάστηκε ένα ερμητικά κλειστό διαμέρισμα, με δύο σαλόνια χωρητικότητας 20 ατόμων, με ειδικούς χώρους γραφείων και κουζίνα.
Λίγο αργότερα, μπήκε στη γραμμή παραγωγής το επιβατικό αεροσκάφος μεγάλων αποστάσεων, Tu–114, βάση για την κατασκευή του οποίου, υπήρξε και πάλι το Tu-95. Δεδομένου, ότι οι πτήσεις είχαν μεγάλη διάρκεια, στο θάλαμο των επιβατών τοποθετήθηκαν κουπέ με κρεβάτια και κουζίνα. Επίσης, στο οργανόγραμμα του πληρώματος προβλεπόταν υποχρεωτικά θέση μάγειρα