Αυτοκράτoρας του Βυζαντίου (711-713), αρμενικής καταγωγής. Βασίλευσε σε μια εποχή παρακμής για το Βυζάντιο, που ακολούθησε τον θάνατο του αυτοκράτορα Ηρακλείου.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Βαρδάνης (από τον αρμενικό Βαρντάν, που σημαίνει τριαντάφυλλο) και ήταν γιος του πατρικίου Νικηφόρου. Οι χρονικογράφοι Άγιος Θεοφάνης ο ομολογητής και Μιχαήλ ο Σύρος τον παρουσιάζουν ως ένα μορφωμένο άνδρα, με ευφράδεια λόγου. Από νωρίς ο Βαρδάνης έδειξε τη φιλοδοξία του να διεκδικήσει τον θρόνο του Βυζαντίου και επί αυτοκράτορος Τιβερίου Γ' εξορίστηκε στην Κεφαλληνία.