της Ελίνας Γαληνού
Η περίοδος που σηματοδοτεί το τέλος της Αρχαιότητας, προσδιορίζεται ιστορικά από τον 3ο και 4ο αιώνα μ. Χ. Τα χαρακτηριστικά της, μαρτυρούν την επιβίωση ελληνικών και ρωμαικών μορφών λατρείας κατά την χρονική αυτή περίοδο, και παράλληλα, την εξάπλωση του Χριστιανισμού στο πλαίσιο του συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Την ίδια εποχή που ο Χριστιανισμός προσάρμοζε και αφομοίωνε παλαιότερα θεματικά και μορφολογικά πρότυπα, αγάλματα προερχόμενα από χώρους λατρείας επιβεβαιώνουν ότι ο παγανισμός επιβιώνει ακόμα και στα μέσα του 6ου μ.Χ αιώνα, ενώ οι απόστολοι, αποδίδονται στον τύπο των φιλοσόφων.
Η ένταξη του Χριστιανισμού ανάμεσα στις αναγνωρισμένες θρησκείες του κράτους από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, συνδέεται με την περίοδο ανέγερσης μεγαλοπρεπών ναών στα μεγάλα αστικά κέντρα της αυτοκρατορίας. Οι παραστάσεις και τα πρόσωπα που εικονίζονται στα νομίσματα της εποχής, μαρτυρούν πως η χριστιανική εικονογραφία εντάχθηκε στην υπηρεσία της αυτοκρατορικής ιδεολογίας.