Ο συνταγματάρχης εν αποστρατεία των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, Ολέγκ Νετσιπορένκο, γνώριζε τον φερόμενο ως δολοφόνο του αμερικανού προέδρου Τζον Κένεντι. Ο σοβιετικός αξιωματικός, λίγο πριν τη δολοφονία, ενώ εργαζόταν στην πρεσβεία της ΕΣΣΔ στο Μεξικό με διπλωματική κάλυψη, σκιαγράφησε το προφίλ για τον Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ, ο οποίος είχε πάει για να ζητήσει σοβιετική βίζα.
Η άποψή του συνταγματάρχη μεταφέρθηκε στους επικεφαλής της Υπηρεσίας του, και το αίτημα του Όσβαλντ για σοβιετική θεώρηση εισόδου είχε απορριφθεί. Ο Νετσιπορένκο όταν αποχώρησε από την Υπηρεσία, έγινε συγγραφέας και ορισμένα βιβλία του για τη δολοφονία του Κένεντι έγιναν μπεστ σέλερ.
Σήμερα η RBTH σας παραθέτει το πρώτο μέρος της συνέντευξης μαζί του.

«Ποιος είστε κύριε Όσβαλντ;»
RBTH: Ολέγκ Μαξίμοβιτς, σε λίγο καιρό συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ημέρα που ο δολοφόνος πυροβόλησε με τρεις σφαίρες τον Τζον Κένεντι από το κτίριο μιας αποθήκης σχολικών βιβλίων. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Όπως, ότι επρόκειτο για συνωμοσία των αμερικανών βαρόνων του πετρελαίου κατά του Κένεντι που εμπόδιζε τα σχέδιά τους, ή για ραδιουργίες φανατικών Κουβανών, ή ακόμη και ότι πίσω από τη δολοφονία ήταν οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες. Πολύ περισσότερο, ότι ο Όσβαλντ ήταν απλώς ο αποδιοπομπαίος τράγος, όπως ο ίδιος χαρακτήρισε τον εαυτό του μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. Δεν νομίζετε ότι είναι πια καιρός να αποκαλυφθούν τα μυστικά;
Ολέγκ Νετσιπορένκο: Έχω τη δική μου άποψη γι’ αυτή την ιστορία. Μάλιστα, δεν συμφωνώ απόλυτα με τον χαρακτηρισμό «αποδιοπομπαίος τράγος», σε αντίθεση με κάποιους πρώην συναδέλφους μου στην Υπηρεσία κατασκοπείας.
ΕΡ: Ας ξεκινήσουμε από τα πιο απλά. Τον Όσβαλντ λοιπόν, ο οποίος μετέβη στην ΕΣΣΔ με τουριστική βίζα και ζήτησε επίσης πολιτικό άσυλο το 1959, τον γνώριζε πολύ καλά η KGB.
undefined
Δεν είναι φωτομοντάζ. Η Μαρίνα Όσβαλντ φωτογράφισε τον Λη στην πίσω αυλή του σπιτιού τους στο Ντάλας. 
Φωτογραφία από το βιβλίο του Ο.Μ. Νετσιπορένκο "Τρεις σφαίρες για τον πρόεδρο"
ΑΠ: Το θεωρείτε αυτό κάτι «απλό»; Έχω εργαστεί για βιβλία που αφορούν αυτή την ιστορία, ερευνούσα επί χρόνια τα στοιχεία των αρχείων για την υπόθεση Όσβαλντ.
ΕΡ: Είχε δημιουργηθεί λοιπόν φάκελος;
ΑΠ: Εσείς τι λέτε; Για τα δυόμισι χρόνια που έζησε στην ΕΣΣΔ, υπάρχουν έξι ογκώδεις τόμοι. Αντιληφθείτε το γεγονός και μόνο ότι το 1959 υπήρχε μεταξύ των δύο χωρών ένα συμπαγέστατο σιδηρούν παραπέτασμα και ξαφνικά ένας πρώην πεζοναύτης δηλώνει μαρξιστής, θέλει να συμμετάσχει στη δημιουργία μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, ζητά να λάβει τη σοβιετική υπηκοότητα. Περίπτωση σπανιότατη, η οποία κίνησε το ενδιαφέρον στο ανώτατο επίπεδο της ηγεσίας της χώρας. Η KGB συμμετείχε στην όλη υπόθεση.
Ο πεζοναύτης … βιάζεται
ΕΡ: Οι μυστικές υπηρεσίες έθεσαν δηλαδή τον Όσβαλντ υπό παρακολούθηση;
ΑΠ: Ακριβώς αυτό. Και μάλιστα από την πρώτη ημέρα που έφτασε στην ΕΣΣΔ ως τουρίστας στις 16 Οκτωβρίου του 1959, έως την ημερομηνία αναχώρησής του, το Μάιο του 1962. Τότε με τους ξένους τουρίστες ασχολούνταν δυο Διευθύνσεις της KGB.
Την Α΄ Γενική Διεύθυνση της Υπηρεσίας ενδιέφεραν πιθανοί υποψήφιοι για στρατολόγηση και μετέπειτα η χρησιμοποίησή τους ως κατασκόπων στο εξωτερικό. Ενώ η Β΄ Γενική Διεύθυνση -η αντικατασκοπεία- εντόπιζε το κατασκοπευτικό δίκτυο του εχθρού. Ο Όσβαλντ όμως, προέτρεξε των γεγονότων ζητώντας τη δεύτερη κιόλας ημέρα της παραμονής του στην ΕΣΣΔ από την Σ.Ρίμα να τον βοηθήσει στην κατάθεση αιτήματος χορήγησης της σοβιετικής υπηκοότητας.
Ο «μπακαλιάρος» σε περίεργα νερά
ΕΡ: Αυτή η Σ. Ρίμα ήταν δικός σας άνθρωπος;
ΑΠ: Σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι του «Intourist», του Τουριστικού Οργανισμού της ΕΣΣΔ, συνεργάζονταν μαζί μας. Ετσι ήταν εκείνες οι εποχές. Και το αίτημα του Αμερικανού, στον οποίο δόθηκε αμέσως το κωδικό όνομα «Ναλίμ» (ένα είδος μπακαλιάρου), το εξέταζαν η KGB, η στρατιωτική Υπηρεσία κατασκοπείας, το υπουργείο Εξωτερικών, το Τμήμα θεωρήσεων και καταχωρήσεων αλλοδαπών, ο «Intourist», και ο Ερυθρός Σταυρός.
Την απόφαση της απόρριψης χορήγησης υπηκοότητας έλαβαν ο υπουργός Εξωτερικών, Γκρομίκο, ο επικεφαλής της KGB, Σεμιτσάστνι και ο Αναστάς Μικογιάν ο οποίος επέβλεπε τις διεθνείς υποθέσεις στην κυβέρνηση και στην Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος.
ΕΡ: Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν προκάλεσε κινητοποίηση. Γιατί τον αποκάλεσαν «Ναλίμ»;
ΑΠ: Η απήχηση ήταν τρομερή. Δεν φαντάζεστε πόσες υπηρεσίες αναμίχθηκαν στο θέμα αυτό! Το «Ναλίμ» προέκυψε χάρις στη μεγάλη φαντασία που διέθεταν οι υπάλληλοί μας. Αν δείτε μια φωτογραφία του, αυτός πραγματικά μοιάζει με αυτό το ψάρι. Και θα πρέπει να ειπωθεί ότι η ενέργεια που διέθετε, ήταν εκπληκτική. Όταν η αίτησή του «φράκαρε», πρόλαβε να κάνει άνω κάτω τους πάντες και χωρίς μάλιστα να ξέρει ρωσικά. Έγραφε επιστολές, παρακαλούσε, ενώ όταν απορρίφθηκε η χορήγηση υπηκοότητας επιχείρησε να αυτοκτονήσει.
undefined
23 Μαΐου, 1962: Οι Όσβαλντ αποχωρούν από το Μισνκ, όπως αποδείχτηκε, για πάντα. Φωτογραφία από το βιβλίο του Ο.Μ. Νετσιπορένκο "Τρεις σφαίρες για τον πρόεδρο"
Εκοψε τις φλέβες του
ΕΡ: Αυτό δεν το είχα ακούσει.
ΑΠ: Έκοψε τις φλέβες του και διακομίστηκε στην κλινική. Τις έκοψε όμως, όχι βαθιά. Φαίνεται ότι ήθελε μόνο να μας τρομάξει με το αίμα. Τότε όλοι κατάλαβαν, μαζί και η KGB, ότι ο Όσβαλντ είναι μια δύσκολη περίπτωση αιτούμενου. Εφόσον έβαλε έναν σκοπό, δεν θα υποχωρήσει εύκολα, ό,τι περιπέτεια και αν χρειαστεί να περάσει.
Και αν την επόμενη φορά αποφάσιζε πραγματικά να αυτοκτονήσει; Τότε θα ξέσπαγε παγκόσμιο σκάνδαλο. Άνθρωπος αριστερών πεποιθήσεων ονειρεύεται τη σοβιετική υπηκοότητα, αλλά τον απορρίπτουν, ωθώντας τον στο θάνατο. Θα ήταν ένα δώρο για τη Δύση. Έλαβαν λοιπόν την απόφαση να μην του χορηγήσουν την υπηκοότητα, αλλά να του δώσουν άδεια προσωρινής παραμονής στην ΕΣΣΔ.
Οι σοβιετικοί δεν ενδιαφέρονταν
ΕΡ: Οι μυστικές υπηρεσίες, όπως η αντικατασκοπεία, δεν προσπάθησαν να τον χρησιμοποιήσουν ως πιθανό πράκτορα;
ΑΠ: Για την αντικατασκοπία έφταναν λίγες εβδομάδες μελέτης του συγκεκριμένου προσώπου. Πραγματοποίησε ειδικό έλεγχο και αποφάνθηκε: «Δεν ενδιαφερόμαστε για τον αμερικανό πολίτη Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ». Η Α΄ Γενική Διεύθυνση, αυτή της εξωτερικής κατασκοπίας, επίσης δεν τον χρειαζόταν καθώς, τι απόρρητα στοιχεία θα μπορούσε αυτός να εξασφαλίσει;
ΕΡ: Σημαίνει ότι στο θέμα αυτό βάζουμε μια τεράστια τελεία. Ο Όσβαλντ δεν ήταν σε καμιά περίπτωση σοβιετικός πράκτορας;
ΑΠ: Ποτέ. Δεν έγιναν ούτε καν προσεγγίσεις για στρατολόγησή του. Αποτελούσε για τις μυστικές υπηρεσίες μας persona non grata. Επιπλέον, διατηρούνταν κάποιες αμφιβολίες για το άτομό του, καθώς δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να είναι κατάσκοπος των Αμερικάνων. Και όταν μετακόμισε στο Μινσκ, ήταν μια ευκαιρία να τον ξεφορτωθούν, παραδίδοντας την υπόθεσή του στην KGB της Λευκορωσίας. Όπως θυμόταν σε μια συζήτησή μας ο πρώην αρχηγός της KGB, Σεμιτσάστνι, «στον Όσβαλντ εκεί γινόταν επιτήρηση ρουτίνας, με τη χρήση πρακτόρων και τεχνικά μέσα εξωτερικής παρακολούθησης».
ΕΡ: Για ποιο λόγο τον έστειλαν στο Μινσκ;
ΑΠ: Ήθελαν να τον στείλουν στη Βαλτική, αλλά ο Όσβαλντ αρνήθηκε κατηγορηματικά. Για το Μινσκ συμφώνησε με δυσκολία. Μετέβη όμως, πήγε σε ένα εργοστάσιο ραδιοφώνων ως υπάλληλος χαμηλής βαθμίδας και τότε η Υπηρεσία έπαψε εντελώς να ασχολείται μαζί του.
ΕΡ: Ως υπάλληλος χαμηλής βαθμίδας θα ήταν κάπως δύσκολη η ζωή για τον Όσβαλντ.
ΑΠ: Δεν υπήρχε καμιά ανησυχία. Του έδωσαν μέσω του Ερυθρού Σταυρού 5.000 ρούβλια ύστερα από απόφαση της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος, του όρισαν μισθό 700 ρουβλίων, ενώ του χορήγησαν και διαμέρισμα.
Και … τεμπέλης
ΕΡ: Καταπληκτικό! Για την εποχή ήταν πάρα πολλά λεφτά. Ο Όσβαλντ όμως αποφάσισε παρόλα αυτά να επιστρέψει στις ΗΠΑ.

Πως γλυτώσαμε τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο
ΑΠ: Αποδείχθηκε ότι ήταν τεμπέλης. Εργαζόταν πολύ απρόθυμα. Επίσης, για ποιο μαρξισμό μπορεί να γίνει λόγος; Δεν ενδιαφερόταν καθόλου ούτε γι’ αυτό. Ρωσικά δεν έμαθε στο βαθμό που θα έπρεπε. Από την άλλη, πήγαινε σε όλα τα πάρτι, του άρεσαν οι γυναίκες και παντρεύτηκε την εικοσάχρονη, Μαρίνα Προυσακόβα. Αυτά ήταν όλα κι όλα τα κατορθώματά του. Στο Μινσκ ούτε καν του ασκούσαν σοβαρή παρακολούθηση. Υπήρχε η αίσθηση ότι αυτός ετοιμάζεται να φύγει, οπότε, για ποιο λόγο να αποκαλύπτεται το προσωπικό των μυστικών υπηρεσιών.
Όταν όμως προέκυψαν δυσκολίες με την αποχώρηση, τότε εμφάνισε ξανά μια απερίγραπτη ενεργητικότητα και ευστροφία. Διαπιστώθηκε ότι αντίθετα με τις διακηρύξεις του, ο Λι δεν αποποιήθηκε τελικά την αμερικανική υπηκοότητα. Έφυγε με τη νεαρή σύζυγό του, Μαρίνα, με την οποία απέκτησε παιδί, και για όλους αυτό ήταν μια ανάσα ανακούφισης. Ήταν μεγάλο βάρος για μας αυτός ο εγωιστής και νευρωτικός τύπος, ο οποίος παράλληλα δεν είχε καμιά χρησιμότητα. Ύστερα από την αναχώρησή του διατυπώθηκε το οριστικό συμπέρασμα: «Στη διάρκεια της έρευνας σχετικά με τον Όσβαλντ, δεν εμφανίστηκαν στοιχεία που να αποδεικνύουν δεσμούς του με τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ».
===================================================================

Οι τρεις σφαίρες για τον Κένεντι-2: Μπορούσε να τον σκοτώσει και μόνος του

24 Νοεμβρίου 2013 Νικολάι Ντολγκοπόλοφ
Συνεχίζουμε την «εξομολόγηση» του συνταγματάρχη της ΚαΓκεΜπε για τη δολοφονία του προέδρου των ΗΠΑ, Κένεντι, από τον –λείαν επιεικώς- περίεργο τύπο, Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ. Στο πρώτο μέρος είδαμε ότι οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες ουδεμία σχέση ήθελαν να έχουν μαζί του.


Οι τρεις σφαίρες για τον Κένεντι-2: Μπορούσε να τον σκοτώσει και μόνος του
Φωτογραφία από το βιβλίο του Ο.Μ. Νετσιπορένκο "Τρεις σφαίρες για τον πρόεδρο"
Όπως ανέφερε στο πρώτο μέρος της συνέντευξής του, ο συνταγματάρχης, Ολέγκ Νετσιπορένκο, οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες, αφού «ξεσκόνισαν» το ποιόν του Οσβαλντ, όχι μόνον δεν θέλησαν να τον στρατολογήσουν, αλλά ούτε καν να έχουν την παραμικρή σχέση μαζί του. Ο πρώην πεζοναύτης, από τη μεριά του, που το «έπαιζε» μαρξιστής και φιλοσοβιετικός, και στη διάρκεια της παραμονής του στην ΕΣΣΔ, οπότε ζητούσε να του δοθεί πολιτικό άσυλο –αλλά δεν του εδόθη- αποδείχτηκε ότι ουδόλως ενδιαφερόταν για ιδεολογίες και τα παρεμφερή. Γι’ αυτό, μετά από λίγο καιρό, ο επονομαζόμενος από τα μέλη των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών «μπακαλιάρος», πήρε το δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα του, τις ΗΠΑ.
Αναλυτικά, το δεύτερο μέρος της συνέντευξης του Νετσιπορένκο έχει ως εξής:
Σιγά τον καλό σκοπευτή!
RBTH: Θα μπορούσε ένας άνθρωπος όπως ο Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ να δολοφονήσει από μόνος του τον πρόεδρο των ΗΠΑ; Δεδομένης όλης αυτής της αμερικανικής ασφάλειας, όπως και του γεγονότος ότι ήταν κακός σκοπευτής;
Ολέγκ Νετσιπορένκο: Μπορούσε να τον σκοτώσει και μόνος του. Αλλά ποιος σας είπε ότι ο «Ναλίμ» (σ.σ. είδος μπακαλιάρου) ήταν κακός σκοπευτής; Όσο ήταν ακόμη στο Μινσκ είχε αγοράσει ένα μονόκαννο κυνηγετικό όπλο με το οποίο πυροβολούσε όταν πήγαινε για κυνήγι. Και στις ΗΠΑ είχε όπλο. 
ΕΡ: Ολέγκ, είστε ένας από τους τρεις υπαλλήλους της σοβιετικής πρεσβείας στο Μεξικό που συνομίλησαν με τον Όσβαλντ, όταν λίγο καιρό πριν από τη δολοφονία του Κένεντι στο Ντάλας ο «Ναλίμ» αιτήθηκε σοβιετική βίζα. Γιατί τον απορρίψατε; Τι ήταν αυτό που σας έκανε επιφυλακτικούς;
ΑΠ: Στο σπίτι του Όσβλαντ, ήδη μετά από τη δολοφονία του Κένεντι, οι Αμερικάνοι βρήκαν τα έγγραφά μας που αφορούσαν την απόρριψη της αίτησης εισόδου στην ΕΣΣΔ. Φαντάζεστε τι αναστάτωση θα είχε προκληθεί αν του είχαμε εκδώσει τότε θεώρηση; Ο Όσβαλντ προσήλθε στην πρεσβεία στις 27 Σεπτεμβρίου του 1963. Στην αρχή της κουβέντας, είχε μια ατονία, αλλά μετά συγκεντρώθηκε. Μίλησε για τη ζωή του στο Μινσκ, το γάμο με τη σοβιετική υπήκοο-σύζυγό του. Αιτιολόγησε δε, την επιθυμία του να επιστρέψει στην ΕΣΣΔ, λόγω της συνεχούς παρακολούθησης από το FBI, όπως είπε. Μου έδωσε την εντύπωση νευρασθενικού ανθρώπου. Είναι γεγονός ότι στο Μινσκ ο Όσβαλντ τελούσε υπό την παρακολούθησή μας, αλλά κάποια σκέψη για πιθανή συνεργασία μαζί του δεν προέκυψε καθόλου στη μια ώρα που κράτησε η συζήτηση μας.
Ο νευρασθενικός κύριος Οσβαλντ
ΕΡ: Γιατί;
ΑΠ: Δεν έκανε για επιχειρησιακή δραστηριότητα. Ας πούμε το πιο απλό. Μιλούσε ρωσικά, αλλά παραμόρφωνε τις λέξεις, η προφορά ήταν απαίσια, μερικές φορές πέρναγε στα αγγλικά. Υπήρξε στην πρεσβεία και μια δεύτερη συνομιλία με δυο συναδέλφους μου. Και σε αυτούς δημιουργήθηκε η ίδια εντύπωση για εκείνο που πραγματικά ήταν ο Όσβαλντ. Δηλαδή ένας νευρασθενικός.
ΕΡ.: Πως λοιπόν ένα τέτοιο άτομο σκότωσε τον Κένεντι;
ΑΠ: Με λίγα λόγια, οι συνθήκες διαμορφώθηκαν για τον Όσβαλντ με απίστευτα θετικό τρόπο. Αντίθετα, για τον Κένεντι, την Αμερική, και για εμάς, με τραγικό. Στις 22 Νοεμβρίου του 1963 επελέγη για την εκτέλεση του προέδρου των ΗΠΑ ένα από τα ιδανικότερα σημεία της διαδρομής της προεδρικής πομπής, την πλατεία Ντίλι Πλάζα στο Ντάλας. Εδώ υπάρχουν στροφές, τις οποίες έπρεπε να κάνουν τα αυτοκίνητα στην πορεία τους, μια 90 μοιρών και μια 120. Ο Όσβαλντ ακροβολίστηκε στο κτίριο όπου βρισκόταν η αποθήκη σχολικών βιβλίων, στη διαδρομή της πομπής. Εκεί μπορούσε να εισέλθει ανεμπόδιστα και να κρύψει από πριν το όπλο με τη διόπτρα.
ΚΥΠΡΟΣ
Διαβάστε το πρώτο μέρος: Τρεις σφαίρες για τον Κένεντι
Το παράδοξο είναι ότι τα σπίτια που βρίσκονταν κατά μήκος της διαδρομής δεν ελέγχονταν από την αστυνομία, επειδή οι μυστικές υπηρεσίες συνήθως δεν απαιτούσαν τέτοια επιθεώρηση. Προκειμένου λοιπόν να εξεταστεί το γεγονός που συνέβη, κάλεσα στην έρευνα αυτή προσωπικό από τις αρχές ασφαλείας. Ο επικεφαλής τους επιβεβαίωσε και αυτός την ορθότητα της επιλογής. Θεώρησε το κτίριο της αποθήκης σχολικών βιβλίων καλή κρύπτη, η οποία έδινε τη δυνατότητα στον σκοπευτή να σημαδέψει με ακρίβεια έχοντας το στόχο μπροστά του. Αυτό αυξάνει σημαντικά την αποτελεσματικότητα της βολής. Η οπτική γωνιά που είχε ο σκοπευτής προς το στόχο και η κλίση του δρόμου διευκόλυναν πολύ το έργο του.
ΕΡ: Αν κατάλαβα καλά, ακόμη και ένας μέτριος ελεύθερος σκοπευτής θα μπορούσε να ευστοχήσει.
ΑΠ: Ναι. Και οι ειδικοί ακόμη, θεωρούν ότι οι συγκεκριμένες συνθήκες μείωναν τις απαιτήσεις για επαγγελματική προετοιμασία του εκτελεστή. Μπορούμε να υποστηρίξουμε με σιγουριά ότι υψηλές πιθανότητες αποτελεσματικότητας της βολής υπήρχαν ακόμη κι αν ο σκοπευτής ήταν μέτριας κλάσης. Οι τρεις σφαίρες που εξαπέλυσε ο Όσβαλντ, βρήκαν όλες το στόχο.