Σταματάει η ρωσο-αμερικανική συνεργασία στο διάστημα;

28 Νοεμβρίου 2013 Αντρέι Κισλιακόφ

H NASA δεν θα χρησιμοποιεί τα ρωσικά επανδρωμένα διαστημόπλοια, Soyuz, τα οποία εδώ και δεκαετίες ήταν το μοναδικό μέσο μεταφοράς των πληρωμάτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Η απόφαση βάζει οριστικά τέλος στη ρωσο-αμερικανική συνεργασία σε αυτόν τον τομέα.

ΣΧΕΤΙΚΟ

Πηγή: nasa.gov

Οι ΗΠΑ σε τρισίμισι χρόνια προτίθενται να παραιτηθούν πλήρως από τις υπηρεσίες της Ρωσικής Υπηρεσίας Διαστήματος (Roscosmos) για τη μεταφορά των αστροναυτών στον ISS με τα διαστημόπλοια Soyuz, δήλωσε ο διευθυντής της NASA, Τσαρλς Μπόλντεν.

Μία θέση στο ρωσικό Soyuz στοιχίζει στον προϋπολογισμό της NASA περίπου 65 εκ. δολάρια.

Σύμφωνα με τον ίδιο, από τις 19 Νοεμβρίου έχει αρχίσει η υποβολή αιτήσεων από ιδιωτικές εταιρίες για την κατασκευή ενός νέου επανδρωμένου διαστημοπλοίου, το οποίο σχεδιάζεται να χρησιμοποιηθεί κυρίως για τις πτήσεις προς τον ISS. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί με τη συνεργασία του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ενώ θα χρηματοδοτηθεί περίπου κατά το ήμισυ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τη συμμετοχή τους σε αυτό επιβεβαίωσαν ήδη οι εταιρίες SpaceX και Orbital Sciences.

Από πρακτική, επιστημονικοτεχνική άποψη, αυτές οι δυο εταιρίες είναι τα φαβορί για τη δημιουργία των μελλοντικών αμερικανικών μεταφορικών μέσων. Το διάστημα 2012-2013, η SpaceX πραγματοποίησε με τη βοήθεια του πυραύλου, Falcon-9, δυο επιτυχημένες εκτοξεύσεις προς τον ISS του μοναδικού στον κόσμο διαστημοπλοίου πολλαπλής χρήσεως για τη μεταφορά φορτίων, Dragon. Το συμβόλαιο με τη NASA, αξίας 1,6 δις δολαρίων, προβλέπει ακόμη 10 αποστολές στον Διαστημικό Σταθμό για να μεταφέρει υλικό για το πλήρωμά του.

Το 2008 και οι δυο υποψήφιοι για την αμερικανική προεδρία, Τζον Μακέιν και Μπαράκ Ομπάμα, αποφάσισαν να συμπεριλάβουν το διαστημικό πρόγραμμα στις πρώτες θέσεις της προεκλογικής ατζέντας τους. Η πρωτοβουλία στον τομέα αυτό ανήκε στον Μακέιν, ο οποίος, μαζί με δυο Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές, έκανε έκκληση προς τον πρόεδρο Μπους να καθυστερήσει την απόσυρση των διαστημοπλοίων προκειμένου να μειωθεί ο βαθμός της πιθανής εξάρτησης από τη Ρωσία.

Με τη σειρά της, η Orbital Sciences το Σεπτέμβριο εκτόξευσε στον ISS το μεταφορικό διαστημόπλοιο, Signus, το οποίο τέθηκε σε τροχιά με τον πύραυλο φορέα, Antares. Βάσει του συμβολαίου με τη NASA, ύψους 1,9 δις δολ., τα επόμενα τρία χρόνια πρόκειται να πραγματοποιήσει άλλες 8 πτήσεις προς τον Σταθμό.
Με άλλα λόγια, νέο μη επανδρωμένο μεταφορικό μέσο οι ΗΠΑ διαθέτουν ήδη, και σειρά έχει πλέον το επανδρωμένο διαστημόπλοιο. Και οι δυο εταιρίες έχουν ξεκινήσει ήδη τις σχετικές εργασίες, οι οποίες προβλέπουν την ανάπτυξη επανδρωμένων εκδοχών των μεταφορικών σκαφών τους, που θα χρησιμοποιηθούν για την αποστολή των πληρωμάτων στον ISS.
Να σημειωθεί ότι η εταιρία Lockheed Martin εντείνει τις εργασίες της για το νέο πρόγραμμά της, το επανδρωμένο διαστημόπλοιο Orion, ενώ η Boeing σχεδιάζει να έχει έτοιμο για αυτό, τον βαρύ φορέα SLS. Επομένως, δεν θα πρέπει να υπάρχουν αμφιβολίες ότι η NASA θα καταστεί πλήρως ανεξάρτητη όσον αφορά τα επανδρωμένα διαστημικά μέσα, ακόμη και πριν από το χρονικό όριο που ανέφερε ο Μπόλντεν.

«Απεξάρτηση» από τους Ρώσους

Τους Αμερικάνους πάντα προβλημάτιζε η εξάρτηση από τη Roscosmos μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος «Space Shuttle» το 2010. Μερικά χρόνια πριν από αυτό το γεγονός, ο τότε διευθυντής της NASA, Μάικλ Γκρίφιν, είχε αναφέρει επανειλημμένα ότι η Αμερική θα βρεθεί να εξαρτάται από τη Ρωσία και αυτό με τη σειρά του θα αφαιρέσει από τις ΗΠΑ κάποια πλεονεκτήματα στο διπλωματικό πεδίο.

Διαβάστε επίσης:

Διαστημικό εργαστήριο
Αυλαία με ρεκόρ επισκεπτών για το MAKS-2013
Κοσμοναύτης Μιχαήλ Τιούριν: Δεν έχω δει UFO στο Διάστημα

Ωστόσο, το πρόγραμμα ISS δεν είναι πλέον το κύριο για το αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα. Τον Αύγουστο του 2006, ο πρόεδρος Μπους είχε ανακοινώσει ότι, στο εξής, βασική κατεύθυνση θα αποτελέσει το μακρινό διάστημα. Ο προαναφερόμενος Γκρίφιν δεν σταματούσε να επαναλαμβάνει ότι ο στρατηγικός στόχος του προγράμματος διαστημικών πτήσεων των ΗΠΑ είναι η έρευνα του χώρου του διαστήματος που βρίσκεται πέρα από τα όρια της τροχιάς γύρω από τη Γη. Επιπλέον, το 2015 λήγει ο χρόνος της εγγύησης για τη χρήση του ISS. Αυτό δεν παύει να είναι γεγονός, παρόλο που οι μετέχοντες στο συγκεκριμένο πρόγραμμα έλαβαν την απόφαση για παράταση των εργασιών στον Σταθμό έως το 2020.
Επίσης, δεν είναι μυστικό ότι πριν ακόμη από την ολοκλήρωση των πτήσεων των αμερικανικών διαστημικών μέσων βάσει του «Space Shuttle» -σύμφωνα με πληροφορίες από επίσημους εκπροσώπους της NASA- βρίσκονταν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ ορισμένων κρατικών και ιδιωτικών οργανισμών των ΗΠΑ για τη χρήση του αμερικανικού τομέα του ISS με σκοπό την πραγματοποίηση επιστημονικών μελετών σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν κάπως διαφορετικά. Ωστόσο, το 2017, έχοντας πλέον το δικό της διαστημόπλοιο, η NASA μπορεί σίγουρα να κάνει πραγματικότητα τους στόχους της όσον αφορά τη χρήση του ISS.

Σταματούν οι κοινές έρευνες;

Σήμερα ο ISS είναι ουσιαστικά το μοναδικό πράγμα που συνδέει την αστροναυτική των δύο χωρών με σχέσεις συνεργασίας. Ποιο όμως θα μπορούσε να είναι το κίνητρο για την επίσημη αμερικανική αστροναυτική, προκειμένου να συνεχίσει να συμμετέχει στο πρόγραμμα; Οι κοινές έρευνες με τη Ρωσία; Τα προσωπικά της επιστημονικά πειράματα; Αυτή τη στιγμή ο αριθμός τους είναι ασήμαντος, ενώ ήδη από τώρα ξεκινούν οι προετοιμασίες για τα ταξίδια στη Σελήνη και στον Άρη. Σε αυτή την περίπτωση, η απουσία των ΗΠΑ από τον ISS δεν έχει για αυτές καθόλου κρίσιμη σημασία.
Αντίθετα, για τη Ρωσία, ο ISS είναι το μόνο που έχει απομείνει από τον κάποτε γιγαντιαίο κλάδο της επανδρωμένης αστροναυτικής. Ενώ, νέα μέσα και κυρίως επανδρωμένα, υφίστανται προς το παρόν μόνο στα χαρτιά.