ΠΕΡΙ ΜΕΤΕΩΡΙΤΩΝ (ΜΙΚΡΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΡΘΡΩΝ)

Θα πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας;

22 Φεβρουαρίου 2013 Αλεξέι Μπάουσιν

Με αφορμή τον μετεωρίτη που έπεσε στα Ουράλια, με αποτέλεσμα –ευτυχώς- μόνον εκατοντάδες τραυματίες, οι επιστήμονες καταθέτουν τις απόψεις τους για το πώς μπορεί η ανθρωπότητα να προστατευθεί από τέτοια φαινόμενα ή και να καταστρέψει τέτοια απειλητικά σώματα.

Πηγή: NASA/JPL-Caltech/T.Pyle (SCC)

Οι αστρονόμοι έχουν καταφέρει πλέον ως ένα βαθμό να παρακολουθούν τα επικίνδυνα αντικείμενα που θα μπορούσαν μελλοντικά να φτάσουν σε μας από το διάστημα. Ωστόσο, η ανθρωπότητα δεν έχει ακόμη εφεύρει τον τρόπο να καταστρέφει τους επισκέπτες εξ ουρανού, πριν αυτοί εισβάλουν στη γήινη ατμόσφαιρα. Την άποψη αυτή εξέφρασε σε συνέντευξή του στη RBTH ο υποδιευθυντής του Κρατικού Ινστιτούτου Αστρονομίας «Π. Στένμπεργκ», του Κρατικού Πανεπιστημίου Μόσχας, Σεργκέι Λαμζίν.
RBTH: Πόσο σοβαρή απειλή συνιστούν οι μετεωρίτες και αστεροειδείς για τη ζωή πάνω στη Γη; Μπορεί να γίνει λόγος για σενάρια Αποκάλυψης, ή αυτή η απειλή έχει διογκωθεί σε κάποιο βαθμό από τα ΜΜΕ;
Σεργκέι Λαμζίν: Κάθε χρόνο εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα δεκάδες χιλιάδες τόνοι μετεωριτών, αλλά ως επί το πλείστον καίγονται στην ατμόσφαιρα της Γης. Οι συγκεκριμένοι μετεωρίτες όμως έχουν μικροσκοπικό μέγεθος. Τα σώματα που έχουν μάζα μεγαλύτερη του ενός κιλού είναι ικανά να φτάσουν ως την επιφάνεια της Γης, έχοντας πιθανόν διασπαστεί σε κομμάτια.

Αν ο μετεωρίτης που έπεσε πρόσφατα στα Ουράλια, είχε «καθυστερήσει» μερικές ώρες, τότε θα έπεφτε κάπου κοντά στην Αγία Πετρούπολη και πιθανόν θα είχε προκαλέσει μεγάλες καταστροφές.

Όσο πιο μεγάλος είναι ο μετεωρίτης, τόσο μεγαλύτερη είναι η κινητική του ενέργεια, και τόσο μεγαλύτερη η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει. Αν ο μετεωρίτης «Τουνγκούσκι» είχε «καθυστερήσει» μερικές ώρες, τότε θα έπεφτε κάπου κοντά στην Αγία Πετρούπολη και πιθανόν θα είχε προκαλέσει μεγάλες καταστροφές.
Αν πέσει στη Γη ένα ουράνιο σώμα πολύ μεγάλου μεγέθους -ενός χιλιομέτρου και περισσότερο- τότε θα πρόκειται για καταστροφή πλανητικής κλίμακας. Υπάρχει μια υπόθεση που συζητείται ευρέως, ότι δηλαδή η πτώση μετεωρίτη στην περιοχή του Κόλπου του Μεξικού πριν από εκατομμύρια χρόνια, ήταν αυτή που προκάλεσε τον μαζικό αφανισμό των δεινοσαύρων.
Υπερβολικοί φόβοι
ΕΡ: Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι σε μερικές περιοχές της Γης είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα πτώσης μετεωρίτη ή αστεροειδή, απ’ ότι στις υπόλοιπες; Υπάρχει στη Γη κάποιο ασφαλές μέρος, ή θα πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι πάντοτε υπάρχει η πιθανότητα να πέσει κάτι από τον ουρανό στο κεφάλι μας;

Διαβάστε ακόμα:
Οι περιοχές της Ρωσίας με τα πολλά θραύσματα μετεωριτών

ΑΠ: Η πιθανότητα να πέσει στο κεφάλι σας μετεωρίτης, είναι μηδαμινή. Σε ολόκληρη την ιστορία υπήρξε μόνο μία περίπτωση που μετεωρίτης έπεσε πάνω σε κατοικία. Διαπέρασε τη σκεπή του σπιτιού και χτύπησε τη γυναίκα που βρισκόταν μέσα σε αυτό. Αυτή όμως δεν έπαθε σχεδόν τίποτα, καθώς ο μετεωρίτης είχε χάσει ήδη όλη την ενέργειά του, σπάζοντας τη στέγη. Οι πιθανότητες να υποστείς αυτοκινητιστικό δυστύχημα είναι ασύγκριτα υψηλότερες.
Οι αστρονόμοι έχουν ήδη ανακαλύψει όλους τους αστεροειδείς μεγέθους εκατοντάδων χιλιομέτρων, που βρίσκονται κοντά στη Γη. Και πιθανόν, μπορούμε να πούμε πλέον ότι έχει ανακαλυφθεί ένας σημαντικός αριθμός από τους αστεροειδείς με μέγεθος μεγαλύτερο των 10 χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αστρονόμων, τα προσεχή 100 με 200 χρόνια ούτε ένας από αυτούς δεν θα διασταυρωθεί με την τροχιά της Γης. Δεν απειλούμαστε με κάποια Αποκάλυψη. Αναφερόμαστε όμως σε εκείνους τους αστεροειδείς που παρατηρούμε κοντά στη Γη, και οι οποίοι κινούνται σε συγκριτικά περιορισμένες τροχιές. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι υπάρχουν κάποιοι κομήτες, μεγέθους για παράδειγμα μερικών δεκάδων χιλιομέτρων, οι οποίοι κινούνται σε πολύ διευρυμένες τροχιές. Αυτοί, απλώς δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμη και μπορούν να διασταυρωθούν με την τροχιά του πλανήτη μας.
Όσον αφορά δε, το πού μπορεί να πέσει ένα ουράνιο σώμα, θα πρέπει να πούμε ότι θραύσματα μετεωριτών ανακαλύπτονται σε όλες τις ηπείρους. Ιδιαίτερα πολλά, στην Ανταρκτική. Όχι όμως επειδή εκεί πέφτουν συχνότερα, αλλά διότι στον λευκό πάγο είναι ευκολότερο να δεις τα σκούρα θραύσματα.
Στα χαρτιά η «αναχαίτιση»
ΕΡ: Ποιοί είναι οι αποτελεσματικότεροι τρόποι να παρακολουθηθεί η πορεία που κινούνται οι μετεωρίτες και οι αστεροειδείς. Ακόμη, υφίστανται σήμερα τρόποι αναχαίτισής τους ή αλλαγής της πορείας τους;
ΑΠ: Οι αστρονόμοι παρατηρούν τμήματα του ουρανού. Κι’ αν δουν ότι ένα αντικείμενο κινείται προς τα εμάς, αρχίζουν να το παρακολουθούν και να υπολογίζουν την τροχιά του. Όμως, όσο πιο μικρό είναι ένα ουράνιο σώμα, τόσο πιο δύσκολο είναι να ανακαλυφθεί. Εξάλλου, όσο πιο μικρό είναι, τόσο μικρότερη είναι και η ζημιά που θα προκαλέσει. Όσο πιο γρήγορα ανακαλύψουμε το δυνητικά επικίνδυνο σώμα, τόσο περισσότερο χρόνο θα έχουμε στη διάθεσή μας για να προετοιμαστούμε και να προειδοποιήσουμε τον πληθυσμό.

Αυτό απαιτεί επενδύσεις στις αστρονομικές έρευνες. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα δίκτυο από αυτοματοποιημένα μικρά τηλεσκόπια με πολύ ευρύ πεδίο παρατήρησης, τα οποία θα μπορούν να ελέγχουν διαρκώς τον ουρανό. Ανάλογα δίκτυα δημιουργούνται ήδη, για παράδειγμα στις ΗΠΑ. Και το κόστος τους, δεν είναι μεγάλο.

Υπάρχει ωστόσο και ένα άλλο πρόβλημα. Πώς θα καταστραφούν αυτά τα αντικείμενα; Είναι αφελές να υποτεθεί ότι θα ανατινάξουμε μια ατομική βόμβα δίπλα από τον αστεροειδή και θα λύσουμε το πρόβλημα. Τα σώματα αυτά, σε αντίθεση με τους πυραύλους μας, κινούνται με ταχύτητα μερικών δεκάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και διαθέτουν τερατώδεις διαστάσεις, χιλιάδων, ή και εκατοντάδων χιλιάδων τόνων.
Προωθούνται και κάποιες πρωτοποριακές ιδέες, όπως για παράδειγμα αυτή του διαστημικού μπιλιάρδου. Να σταλεί δηλαδή προς τον επικίνδυνο αστεροειδή κάποιο μικρό σώμα το οποίο, προσκρούοντας πάνω στο μεγαλύτερο, θα του αλλάξει λίγο την τροχιά. Προς το παρόν όμως όλα αυτά είναι απλά και μόνο ιδέες.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ζήτημα χρόνου οι «απρόσκλητοι επισκέπτες» στον πλανήτη μας

25 Αυγούστου 2013 Αντρέι Κισλιακόφ

Οι κίνδυνοι από το διάστημα πληθαίνουν. Γι’ αυτό, οι ρώσοι επιστήμονες επεξεργάζονται συστήματα, τα οποία, όχι μόνο θα συλλέγουν πληροφορίες για τα -πιο απειλητικά για τη Γη- αντικείμενα, αλλά, αν κριθεί απαραίτητο, θα καταστρέφουν τους «απρόσκλητους επισκέπτες».

Πηγή: Alamy/Legion Media

Οι τελευταίες «πληροφορίες» που έρχονται από το διάστημα δεν είναι καθησυχαστικές για τους κατοίκους της Γης, καθώς ο κίνδυνος πτώσης «αντικειμένων» στον πλανήτη αυξάνεται χρόνο με το χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της NASA από τις 3 Ιουλίου 2013, σε τροχιά γύρω από τη Γη έχουν παρατηρηθεί 16602 αντικείμενα που έχουν κατασκευαστεί από τον άνθρωπο. Από αυτά μόνο τα 3612 είναι ενεργοί δορυφόροι. Όλα τα υπόλοιπα αποτελούν τεχνητά διαστημικά απόβλητα κάθε λογής προέλευσης. Επίσης, στη Γη επιτίθενται ενεργά τα τελευταία χρόνια και μακρινοί επισκέπτες, οι αστεροειδείς.
Όπως αναφέρει ο ακαδημαϊκός σύμβουλος της Ακαδημίας Μηχανικών Επιστημών, Γιούρι Ζάιτσεφ, ενώ προηγουμένως θεωρούταν ότι η πτώση στη Γη θραυσμάτων μετεωριτών τύπου Τουνγκούσκα συμβαίνει μια φορά στα 700-900 χρόνια, τώρα επικρατεί η άποψη ότι ανάλογα συμβάντα μπορούν να έχουν μεγαλύτερη συχνότητα, περίπου κάθε 90-100 χρόνια. Δεδομένου μάλιστα ότι την τελευταία δεκαετία ανακαλύφθηκαν περισσότεροι αστεροειδείς από ότι τους προηγούμενους δυο αιώνες, «οι συγκρούσεις είναι ουσιαστικά αναπόφευκτες και ζήτημα χρόνου», θεωρεί ο επιστήμονας.

Συναγερμός

Ο αστεροειδής «Άποφις» κατά της Γής

Το 2004 οι αστρονόμοι είχαν προβλέψει ότι ο «Άποφις» μπορεί να συντριβεί στη Γη το 2029, αλλά αργότερα διασαφηνίστηκε ότι θα περάσει δίπλα της. Αν όμως κατά το πέρασμά του δίπλα από τη Γη ο «Άποφις» διέλθει μια από τις πολλές λεγόμενες «βαρυτικές κλειδαρότρυπες» που αποτελούν μικρές περιοχές του διαστήματος εύρους από 2 έως 600 μέτρων, τότε μπορεί να περιέλθει σε ένα πεδίο βαρύτητας-παγίδα, και η σύγκρουση αργά η γρήγορα θα καταστεί αναπόφευκτη.

Από τη μεριά του, ο γενικός διευθυντής του συλλόγου «Κέντρο πλανητικής άμυνας», Ανατόλι Ζάιτσεφ, αναφερόμενος στο Διεθνές σύστημα πλανητικής προστασίας «Φρούριο», το πρόγραμμα του οποίου είχε παρουσιαστεί το Μάρτιο 2013, σημείωσε ότι πρέπει να προστεθούν σε αυτό δύο με τρεις συσκευές παρατήρησης, δορυφόροι αναγνώρισης οι οποίοι θα διευκρινίζουν τις παραμέτρους των αστεροειδών και τις τροχιές της πτήσης τους, καθώς και δορυφόροι αναχαίτισης που θα είναι ικανοί να καταστρέφουν τους αστεροειδείς ή να αλλάζουν την πορεία τους. Πάντως, όπως εκτιμούν οι επιστήμονες, η ολοκλήρωση του συστήματος μπορεί να διαρκέσει 5-6 χρόνια, ενώ το κόστος του θα φτάσει περί τα δυο δις δολάρια.
Τα δικά τους σχέδια έχουν παρουσιάσει και οι κορυφαίες ρωσικές διαστημικές εταιρίες. Η εταιρία πυραύλων και διαστήματος «Energia» έχει ανακοινώσει ότι μέσα στο διάστημα 2020-2030, δεν αποκλείεται να έχει έτοιμο για να στείλει στο διάστημα, έναν ισχυρό φορέα με πυρηνικό κινητήρα, και πυρομαχικά κατά αστεροειδών. Την ίδια στιγμή, η Ενωση Επιστημονικών Ερευνών και Ανάπτυξης Διαστημικών Συστημάτων, «Λαβότσκιν», έχει δημιουργήσει επί χάρτου ένα σχέδιο συσκευής η οποία θα προορίζεται να προσγειωθεί στην επιφάνεια του αστεροειδή και να τοποθετήσει πάνω σε αυτή έναν ραδιοφάρο με τη βοήθεια του οποίου θα μπορεί να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η τροχιά πτήσης του ουράνιου σώματος.

Με πυρηνικά όπλα;

Σχετικά:

Ο μετεωρίτης έφερε τους πολίτες πιο κοντά

Ο επικεφαλής της ρωσικής Ομοσπονδιακής Διαστημικής Υπηρεσίας (Roscosmos), Βλαντίμιρ Ποπόβκιν, στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι η επιλογή του τρόπου που πρέπει να αντιμετωπίζεται μια τέτοια απειλή, εξαρτάται από τις διαστάσεις, τη μάζα, τη σύνθεση και τις ιδιότητες των πετρωμάτων του επικίνδυνου αντικειμένου. Μερίδα ρώσων ειδικών υποστηρίζει ότι για την καταστροφή τέτοιων αστεροειδών και κομητών, είναι αναγκαία ακόμα και η χρήση πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, για την ώρα παραμένει ασαφές ποιος θα είναι ο ακριβής τρόπος εξουδετέρωσης της απειλής από το διάστημα που θα επιλέξει η Ρωσία. Εν τω μεταξύ, η μεταφορά στο διάστημα πυρηνικών πυρομαχικών για την αντιμετώπιση της απειλής των αστεροειδών μπορεί να δημιουργήσει διεθνές στρατιωτικοπολιτικό πρόβλημα. Τη σχετική δήλωση έκανε τον περασμένο Φεβρουάριο ο αναπληρωτής πρωθυπουργός, Ντμίτρι Ρογκόζιν, ο οποίος, ωστόσο, υπογράμμισε ότι ορισμένες χώρες είναι πιθανόν να χρησιμοποιήσουν ως αφορμή το ζήτημα της αντιμετώπισης των αστεροειδών, για τη μεταφορά στο διάστημα πυρηνικών όπλων για στρατιωτικούς σκοπούς.

Το «διαστημικό ρυμουλκό»  

Η φυσική καταστροφή ενός αστεροειδή, είναι ένα θέμα που αφορά το μέλλον. Προς το παρόν, λόγος γίνεται μόνο για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τα πιο επικίνδυνα διαστημικά σώματα που προσεγγίζουν τη Γη. Ένα από αυτά τα σώματα είναι ο αστεροειδής «Άποφις».

Διαβάστε επίσης:

Θα πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας;

Παρά το γεγονός ότι τον Ιανουάριο του 2013 οι επιστήμονες της NASA, με βάση νέες παρατηρήσεις, διαπίστωσαν πως τις προσεχείς δεκαετίες η πιθανότητα σύγκρουσης του «Άποφις» με τη Γη ουσιαστικά θα πρέπει να αποκλειστεί, ένας τέτοιος κίνδυνος εξακολουθεί να υφίσταται και οι προετοιμασίες γι’ αυτόν πρέπει να γίνουν ήδη τώρα, δηλώνει με βεβαιότητα ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Λεβ Ζελιόνι. Κατά τον ίδιο, το πιο αποτελεσματικό μέσο για ένα τόσο επικίνδυνο σώμα όπως αυτό, είναι η μαλακή προσεδάφιση μιας διαστημικής συσκευής επάνω του, και με τη βοήθεια ηλεκτρικών κινητήρων μικρής ώσης να επιχειρηθεί για ένα μεγάλο διάστημα η αλλαγή της τροχιάς του.
Την ανάπτυξη μιας τέτοιας τεχνολογίας θα μπορούσε να εξασφαλίσει ένα κοινό ρωσο-αμερικανικό πρόγραμμα «αιχμαλώτισης» και μεταφοράς προς την τροχιά της Σελήνης, ενός μικρού αστεροειδούς. Τον Απρίλιο, ο Βλαντίμιρ Ποπόβκιν είχε αναφερθεί στο σχέδιο δημιουργίας ενός διαστημικού «ρυμουλκού», με τη βοήθεια του οποίου θα «συρόταν» προς την τροχιά της Σελήνης ένας αστεροειδής διαμέτρου 15-20 μέτρων. Της διαδικασίας αυτής θα έπονταν επιστημονικές παρατηρήσεις με την αποστολή σε αυτόν επανδρωμένης αποστολής ή με τη χρήση αυτόματων συσκευών. Το συνολικό κόστος του προγράμματος μπορεί να φτάσει τα 2,65 δις δολάρια.