Ο μετεωρίτης Τσελιάμπινσκ (ΜΙΚΡΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΡΘΡΩΝ)

14 Νοεμβρίου 2013 Πάβελ Κοτλιάρ, Gazeta.ru

Μόλις το 1% του ονομαζόμενου “μετεωρίτη του Τσελιάμπινσκ”, έπεσε στη Γη. Συνήθως, φτάνει το 10%. Κι' όμως, ο μετεωρίτης με την τεράστια ενέργεια έκρηξης, που εκινείτο με 19 χλμ. το δευτερόλεπτο, είχε μέγεθος 18-20 μέτρα, και μάζα γύρω στους 11 τόνους.

Πηγή: Reuters

Οι επιστήμονες που ερευνούν τον αστεροειδή, ο οποίος διέσχισε τον ουρανό της περιφέρειας Τσελιάμπινσκ στις 15 Φεβρουαρίου, έγραψαν τρία άρθρα στα σημαντικότατα επιστημονικά περιοδικά Nature και Science. Η Όλγκα Ποπόβα, ένα από τα πιο έμπειρα μέλη του Ινστιτούτου Δυναμικής της Γεώσφαιρας, της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, ήταν η συντάκτρια ενός από αυτά. Στο άρθρο παροτσιάστηκαν τα αποτελέσματα των ερευνών 59 επιστημόνων από εννέα χώρες. Για αυτά μίλησε στη συνέντευξή της η κ. Ποπόβα.
Gazeta.ru: Τι νέο μάθατε για τον συγκεκριμένο μετεωρίτη;

Ο «ήχος» του μετεωρίτη

Ο μετεωρίτης του Τσελιάμπινσκ απεδείχθη «ηχηρός». Οι αυτόπτες μάρτυρες άκουσαν ηλεκτροφωνικούς ήχους, έτσι ονομάζεται το περίεργο κροτάλισμα που ακούγεται μερικές φορές στη διάρκεια της πτήσης μετεωριτών. Ανάλογοι ήχοι δεν μπορεί να προέρχονται από το ίδιο το διαστημικό σώμα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τους προκαλούν τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που προκύπτουν κατά την πτήση του μετεωρίτη.

Όλγκα Ποπόβα: Εκτιμήσαμε την ενέργεια του αντικειμένου αυτού, βασιζόμενοι σε μια μεγάλη σειρά δεδομένων. Για τις παρατηρήσεις υπερηχητικής ταχύτητας χρησιμοποιήσαμε τον σταθμό μας, καθώς και τους σταθμούς που βρίσκονται κοντά στον τόπο του συμβάντος. Οι μετρήσεις μας κατέδειξαν ότι η ενέργεια της έκρηξης ήταν 500 κιλότονοι. Επίσης, αξιολογήσαμε την ενέργεια από την ακτινοβολία που κατέγραψαν αμερικανικοί στρατιωτικοί δορυφόροι. Αυτοί οι γεωστατικοί δορυφόροι (ονομάζονται έτσι επειδή κινούνται με ταχύτητα ίση με την περιστροφή της Γης και έτσι βρίσκονται διαρκώς πάνω από το ίδιο σημείο της Γης) χρησιμοποιούνται για την παρατήρηση των εκτοξεύσεων πυραύλων και των δοκιμών τους. Οι συγκεκριμένοι δορυφόροι, πέρα από τη βασική τους αποστολή, καταγράφουν και τις λάμψεις στην ατμόσφαιρα από την είσοδο μετεωριτών. Βάσει των πληροφοριών τους, εκτιμήσαμε την κινητική ενέργεια του ουράνιου σώματος στους 590 κιλότονους.
Μια ακόμη εκτίμησή μας για την αρχική κινητική ενέργεια, βασίζεται στη μέτρηση του εμβαδού των ζημιών στα υαλοστάσια στη Γη. Όλες αυτές οι μέθοδοι δεν είναι ακριβείς, αλλά είναι ανεξάρτητες, κάτι που είναι σημαντικό.

Σε σχήμα πεταλούδας

ΕΡ: Επισκεφθήκατε 50 οικισμούς. Τι ψάχνατε ακριβώς;

Η σύνθεσή του

Η χημική ανάλυση έδειξε ότι στον μετεωρίτη του Τσελιάμπινσκ έμειναν ίχνη από οργανικές ενώσεις που περιέχουν θειάφι και οξυγόνο.

ΑΠ: Ήταν μια μικρή αποστολή του Ινστιτούτου μας και του Ινστιτούτου Αστρονομίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Αναζητήσαμε στοιχεία, όσο το συμβάν ήταν ακόμη πρόσφατο. Συγκεντρώναμε μαρτυρίες από τον κόσμο που είδε το γεγονός, είδαμε κι' εμείς οι ίδιοι τα σπασμένα τζάμια, κ.λ.π.. Διαπιστώθηκε ότι η περιοχή των ζημιών καταλαμβάνει μια απόσταση 90 χλμ. από το σημείο της πτώσης και αυτή έχει το σχήμα πεταλούδας.
ΕΡ: Στο άρθρο αναφέρεται ότι από την έκρηξη υπέστη ζημιές ακόμη και ένα άγαλμα του Πούσκιν.
ΑΠ: Ναι, στην πόλη Εμανζελίνσκ από το ωστικό κύμα ράγισε το άγαλμα του Πούσκιν.
ΕΡ: Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του αστεροειδή;

Η φωτεινότητά του

Ο μετεωρίτης άρχισε να λάμπει σε απόσταση 97,1 χλμ., όταν εισήλθε στην ατμόσφαιρα. Την υψηλότερη φωτεινότητα είχε στα 29,7 χλμ., όταν σύμφωνα με τις μετρήσεις έλαμψε περίπου 30 φορές περισσότερο από τον ήλιο. 

ΑΠ: Από τα εκατοντάδες βίντεο επιλέξαμε κάπου δέκα, μετρήσαμε κάποια αστρονομικά δεδομένα και τη διάμετρο του ουράνιου σώματος, γεγονός που μας επέτρεψε να προσδιορίσουμε την τροχιά, τη γωνία κλίσης και την ταχύτητα. Η ταχύτητα ήταν ίση με 19 χλμ. το δευτερόλεπτο. Το μέγεθος ήταν 18-20 μέτρα, η μάζα γύρω στους 11 τόνους.
ΕΡ: Τι τύπος μετεωρίτη ήταν;
ΑΠ: Συνηθισμένος χονδρίτης, τύπου LL. Οι περισσότερες πτώσεις είναι μετεωρίτες-χονδρίτες. Αυτοί, χωρίζονται σε τρεις τύπους όσον αφορά την περιεκτικότητα σε σίδηρο. Αυτός του Τσελιάμπινσκ ανήκει στους χονδρίτες με τη μικρότερη ποσότητα σιδήρου. Αυτό δεν εμποδίζει στο να ανιχνεύεται από ανιχνευτές μετάλλων, να έλκεται από μαγνήτες και να σκουριάζει.
ΕΡ: Υπάρχει κάτι σχετικά με αυτόν το μετεωρίτη που παρέμεινε ασαφές για τους επιστήμονες;
ΑΠ: Όλες οι βασικές πτυχές απεδείχθησαν σε κάποιο βαθμό κατανοητές. Θεωρείται πως μέχρι τη Γη φτάνει περίπου το 10% της μάζας του σώματος που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα. Στην περίπτωση αυτή, έφτασε λιγότερο από το 1%. Γι’ αυτό, έως τώρα δεν γνωρίζουμε τα είδη της καταστροφής που υφίστανται τα σώματα κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ο μετεωρίτης που έπεσε στο Τσελιάμπινσκ ίσως να περιείχε πάγο

 

Ο πυρήνας του μετεωρίτη, που έπεσε στην  περιοχή Τσελιάμπινσκ στις 13 Φεβρουαρίου 2013, αποτελείται πιθανότατα από πάγο, σύμφωνα με τους επιστήμονες που συμμετείχαν στο διεθνές συνέδριο με τίτλο  «Αστεροειδείς και κομήτες. Το φαινόμενο στο Τσελιάμπινσκ και η εξέταση της πτώσης  μετεωρίτη στη λίμνη Τσεμπαρκούλ» μεταδίδει το πρακτορείο Itar-tass.
Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, ο μετεωρίτης αντιστοιχεί στην κατηγορία των χονδριτών. Άλλοι ειδικοί τόνισαν ότι οι πετρώδεις μετεωρίτες δεν εκρήγνυνται στον ουρανό, επειδή δεν μπορούν να θερμανθούν αρκετά. Το συγκεκριμένο φαινόμενο οφείλεται στο γεγονός ότι, ο πυρήνας του κομήτη αποτελείται από πάγο.
Κατά τη διάρκεια του διήμερου συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο Τσελιάμπινσκ παρουσιάστηκαν 30 μελέτες και το 40% τω συμμετεχόντων ήταν νέοι επιστήμονες. Ήταν το πρώτο συνέδριο αφιερωμένο στη μελέτη των μετεωριτών που πραγματοποιήθηκε στη χώρα τα τελευταία 20 χρόνια.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Τα «πράσινα ανθρωπάκια» και ο μετεωρίτης του Τσελιάμπινσκ

Αλεξάντρ Σκριπόφ, Ροσσίσκαγια Γκαζέτα

Στη λίμνη Τσερμπακούλ, οι δύτες προσπαθούν από τις αρχές του Σεπτεμβρίου να «ψαρέψουν» το μεγαλύτερο κομμάτι του μετεωρίτη Τσελιάμπινσκ. Εκεί, λένε, συμβαίνουν ανεξήγητα πράγματα, όπως ότι μια «έξυπνη λάσπη» τους εμποδίζει να σηκώσουν από το βυθό το μετεωρίτη (!).

Πηγή: Ροσσίσκαγια Γκαζέτα

Ενδιαφέροντα γεγονότα εκτυλίσσονται στη λίμνη Τσερμπακούλ, στην περιφέρεια Τσελιάμπινσκ, στην περιοχή που έπεσε ο μετεωρίτης. Εδώ, οι δύτες προσπαθούν μέχρι τώρα να ανεβάσουν από το βυθό το μεγαλύτερο κομμάτι του μετεωρίτη. Μέχρι στιγμής έχουν καταφέρει μόνο να το πλησιάσουν χρησιμοποιώντας όργανα ανίχνευσης, έχοντας προηγουμένως βρεί μερικά μικρά θραύσματά του.
Την ημέρα της άφιξής μας στη λίμνη έβρεχε και ο ψυχρός αέρας έσπρωχνε στον ουρανό τα μολυβένια σύννεφα. Από την ακτή, ως τον τόπο των ερευνών, φτάσαμε με ένα φουσκωτό σκάφος μαζί με την ομάδα διάσωσης από το Τσελιάμπινσκ, η οποία βρίσκεται σε εικοσιτετράωρη βάση στην ακτή υποστηρίζοντας τους δύτες για κάθε ενδεχόμενο. Η διαδρομή δεν ήταν πάνω από 10 λεπτά και προσαράξαμε στην πλατφόρμα μήκους 6-8 μέτρων, στο κέντρο της οποίας είχε στηθεί μια κίτρινη σκηνή. Είναι η κύρια -σταθερή- πλατφόρμα, ενώ πιο δίπλα υπάρχουν ακόμη δύο μικρότερες πλωτές, φορτωμένες με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό για τις καταδύσεις. Από εκεί βουτούν και οι δύτες.
Από την πλατφόρμα, η θέα της Τσερμπακούλ και της γύρω περιοχής είναι πολύ γραφική. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η γνωστή πλέον ασπροκόκκινη σημαδούρα των 320 κιλών, η οποία τοποθετήθηκε με αφορμή την πτώση του μετεωρίτη. Προκειμένου να μην εμποδίζεται το έργο των δυτών, τη μετακίνησαν περίπου 70 μέτρα από το σημείο της πτώσης.

«Πηγάδι στο βυθό»

Μπροστά μας, βουτούν ο ένας μετά τον άλλο δυο δύτες, ενώ συνολικά στην ομάδα εργάζονται τέσσερις, συν τον επικεφαλής και τον βοηθό του. Όμως, τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα διαδραματίζονται στο βυθό.
Εξηγώντας την ουσία της επιχείρησης, ο Μαξίμ Σιπούλιν, τεχνικός διευθυντής της εταιρίας από το Αικατερινμπούργκ που έχει αναλάβει να ανεβάσει τον μετεωρίτη, αναφέρει ότι στο βυθό της λίμνης ανοίγεται με τη χρήση των σχετικών τεχνικών μέσων κάτι σαν πηγάδι. Αρχικά θεωρούταν ότι η διάμετρός του είναι έξι μέτρα, αλλά αυτή έχει φτάσει μέχρι τώρα τα 20. Ετσι, το πεδίο αναζήτησης διευρύνθηκε. Οι δύτες ξεπέρασαν στο βυθό τα 14 μέτρα και οι εργασίες γίνονται σε συνθήκες πλήρους έλλειψης ορατότητας, ουσιαστικά ψηλαφώντας. Αυτό απαιτεί από τους δύτες όχι μόνο υψηλότατο επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά και εξαιρετικό αιθουσαίο σύστημα, δηλαδή αίσθηση του χώρου και της ισορροπίας. Το να χαθεί ο προσανατολισμός στο χώρο, είναι κάτι που σε περιπτώσεις όπως αυτή μπορεί πολύ εύκολα να συμβεί. Πρόσφατα ένας από τους δύτες παραλίγο να καταπλακωθεί από ένα πυκνό στρώμα λάσπης, αλλά ευτυχώς δεν τον κυρίευσε ο πανικός. Δηλαδή, το στοιχείο του κινδύνου υπάρχει και όσο πιο βαθιά κατεβαίνουν οι δύτες, τόσο δυσκολότερο γίνεται το έργο τους.
Οι εργασίες προχωρούν χωρίς διακοπή από το πρωί ως το σούρουπο. Σχεδόν πάντα βρίσκεται κάποιος κάτω από το νερό, με εξαίρεση το διάλειμμα για φαγητό.

«Λευκό ψάρι» και «πράσινα ανθρωπάκια»

Θα πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας;

Με αφορμή τον μετεωρίτη που έπεσε στα Ουράλια, με αποτέλεσμα –ευτυχώς- μόνον εκατοντάδες τραυματίες, οι επιστήμονες καταθέτουν τις απόψεις τους για το πώς μπορεί η ανθρωπότητα να προστατευθεί από τέτοια φαινόμενα ή και να καταστρέψει τέτοια απειλητικά σώματα.

Τα δύσκολα, αναφέρουν οι δύτες, ήταν στην αρχή της επιχείρησης, όταν το σόναρ έδειξε πως στο βυθό υπάρχει «αντικείμενο που μοιάζει με μετεωρίτη», αλλά οι αναζητήσεις δεν έφερναν αποτελέσματα. Η διάθεση άλλαξε αφότου ο δύτης, Αλεξέι Λιάχοφ, με έναν ανιχνευτή ενάμιση μέτρου έφτασε κοντά στον «μεγάλο» μετεωρίτη. Και στις 24 Σεπτεμβρίου, ο ίδιος βρήκε το πρώτο θραύσμα του μετεωρίτη, μεγέθους όσο μια γροθιά.
Δεν λείπει και το μυστικιστικό στοιχείο. «Δημιουργείται η αίσθηση ότι κάποια “πράσινα ανθρωπάκια” δεν θέλουν να παραχωρήσουν στους γήινους το διαστημικό σώμα», αναφέρει ο Σιπούλιν. Ο ίδιος εξηγεί ότι η ομάδα νόμιζε ότι θα μπορέσει να ανεβάσει τον «μεγάλο» μετεωρίτη από το βάθος των 14 μέτρων, αλλά αυτός βουλιάζει όλο και πιο βαθιά και τώρα οι εργασίες θα συνεχιστούν στα 16-20 μέτρα.
Δημιούργησαν μάλιστα και έναν νέο όρο, «έξυπνος σαπρός πυλός» (ο σαπρός πυλός σχηματίζεται από τα στερεά αδιάλυτα κατάλοιπα που σχημάτισαν ένα μίγμα μέσα στο νερό). «Εκτός αυτού -συνεχίζει ο Σιπούλιν- συμβαίνουν ανεξήγητα πράγματα. Πέντε φορές τρυπήσαμε τη βάρκα, οι κινητήρες παθαίνουν βλάβη, τα όργανα “τρελαίνονται” και δίνουν μη φυσιολογικές ενδείξεις, λες και βρισκόμαστε σε κάποιου είδους παραφυσικό πεδίο!».
Βρεθήκαμε και στον καταυλισμό της αποστολής που στήθηκε στην ακτή της λίμνης Τσερμπακούλ. Το πρώτο πράγμα που προσέξαμε ήταν ένα πανό που έγραφε «Λευκά ψάρια και άντρες ενάντια στα πράσινα ανθρωπάκια».
«Υπάρχει ένα κόμικ, που δείχνει έναν άντρα να πιάνει ένα μεγάλο ψάρι, να χαμογελά και να λέει: “Λευκό ψάρι!”», εξηγεί ο Νικολάι Μούρζιν. «Αυτή η εικόνα μας άρεσε και αποφασίσαμε να την κάνουμε σύμβολο της αποστολής. Όλα τα άλλα που αναγράφονται είναι κατανοητά, δηλαδή αφορούν τους άντρες της αποστολής, τον μετεωρίτη και τα πράσινα ανθρωπάκια-εξωγήινους».

Μυστική ζώνη

Κάθε μέρα η αποστολή μαζεύει από το βυθό ένα σωρό από πέτρες και άλλα πράγματα. Μεταξύ αυτών, άγκυρες, καθώς και πολλούς μαγνήτες. Με τους μαγνήτες κάποιοι κυνηγοί μετεωριτών προσπάθησαν να αποσπάσουν μικρά θραύσματα από το ουράνιο σώμα.

Σχετικά:

Ζήτημα χρόνου οι «απρόσκλητοι επισκέπτες» στον πλανήτη μας

Τα μέλη της αποστολής που ασχολούνται με τον διαχωρισμό των λίθων που συλλέγονται, έμαθαν να αναγνωρίζουν τη φύση τους το ίδιο καλά με τους επαγγελματίες γεωλόγους. Όπως λένε, τα κομμάτια του μετεωρίτη μπορούν να αναγνωριστούν από τα ίχνη της τήξης και τους χαρακτηριστικούς κρυστάλλους. Οι δύτες, αφότου στις 26 Σεπτεμβρίου συνέλεξαν τρία θραύσματα, ελπίζουν ότι έχουν βρεθεί οριστικά στα ίχνη του «μεγάλου» μετεωρίτη (σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το μέγεθός του είναι από 50 ως 90 εκατοστά).
Παρατηρήσαμε το κομμάτι του μετεωρίτη που έβγαλε από το βυθό ο δύτης Μαξίμ Γκορμπουνόφ, το οποίο είναι βάρους 4,8 κιλών και το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί έως τώρα. Δεν μας επετράπη όμως να φωτογραφίσουμε αυτό το σπανιότατο εύρημα. Οι εργασίες που συνδέονται με τον μετεωρίτη διεξάγονται υπό καθεστώς μυστικότητας. Σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου, όλα τα στοιχεία που αφορούν τον μετεωρίτη μπορούν να δημοσιευτούν μόνο από αυτόν που ανέθεσε τις εργασίες.