Η μαντήλα – σύμβολο της Ρωσίας

4 Ιανουαρίου 2014 Κονσταντίν Μπελογκολόβτσεφ

Το μαντήλι του Ορενμπούργκ από πούπουλο, είναι κι αυτό ισάξιο ρωσικό σύμβολο, όπως το μελόψωμο της Τούλα, τα περίφημα ζωγραφιστά σχέδια «hohlomá» και «gzel», η δαντέλα της Βολογκντά, και βέβαια η Ματριόσκα.

Πηγή: http://art.ufanet.ru

Η ιστορία της δημιουργίας του μαντηλιού ξεκινά από το ότι στην περιφέρεια Ορενμπούργκ υπάρχει μια μοναδική ράτσα από αιγοπρόβατα, τα οποία διαθέτουν μαλακό και ανθεκτικό μαλλί. Τα ζώα αυτά έχουν εξοικειωθεί εδώ και πάρα πολύ καιρό με τους σκληρούς χειμώνες και τις χαμηλές θερμοκρασίες. Το πάχος του μαλλιού τους είναι 17 μικρομέτρα, δηλαδή 4 φορές λεπτότερο από την ανθρώπινα τρίχα, και 1,5 φορά λεπτότερο της γίδας Ανγκορά (από την Άγκυρα).

Ιστορία

Η τιμές τους

Ανάλογα με την πολυπλοκότητα της ύφανσης και τα μεγέθη, το κόστος ενός τέτοιου μαντηλιού κυμαίνεται από 100 έως 1500 ευρώ. Τα χειροποίητα μαντήλια έχουν μόνο φυσικά χρώματα, δηλαδή άσπρο, σκούρο καφέ και γκρι.

Η τέχνη του πλεξίματος του πούπουλου ξεκίνησε περίπου 250 χρόνια πριν. Οι δημιουργίες από πούπουλο του Ορενμπούργκ προσέλκυσαν ήδη από τα μέσα του 17ου αιώνα την προσοχή των ερευνητών και των νεοεγκατεστημένων τότε κατοίκων της περιοχής, όπως των Κοζάκων που ήλθαν σε αυτή την πόλη-φρούριο. Τους αφιχθέντες εντυπωσίασε κατ' αρχήν η ικανότητα του τοπικού πληθυσμού -Καλμίκιων και Κοζάκων- να αντιμετωπίζουν με μια τόσο λεπτή στο μάτι ενδυμασία ακόμη και την πιο δυνατή παγωνιά (στα μέρη αυτά αγγίζει τους -40 βαθμούς Κελσίου). Διαπιστώθηκε ότι ο λόγος ήταν αυτή η μεταξένιου τύπου ενδυμασία η οποία φτιαχνόταν από τα τοπικά αιγοπρόβατα. Οι Κοζάκοι άρχισαν να ανταλλάσσουν τα ρούχα αυτά με τσάι και καπνό. Με τον καιρό, οι Κοζάκοι των Ουραλίων βελτίωσαν τη ραφή των ρούχων, προσθέτοντας στο απλό στυλ της, δαντελωτά σχέδια και κεντήματα.

Τα 10 σύμβολα της Ρωσίας

Κατ’ αυτό τον τρόπο, τα μαντίλια και άλλα πράγματα από πούπουλο έγιναν ευρέως γνωστά, αποκτώντας κάποια εποχή παγκόσμια φήμη. Στο εξωτερικό τα μαντίλια παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 1857, σε διεθνή έκθεση στο Παρίσι. Τη μεγαλύτερη αναγνώριση έλαβαν πάντως, προς τη δύση της Ρωσικής αυτοκρατορίας στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ακόμη και στην Αγγλία άρχισαν να παράγονται εμπορεύματα με την ετικέτα «Απομίμηση Ορενμπούργκ», μιας και τα γνήσια δεν ήταν καθόλου φτηνά.
Λόγω των υψηλών τιμών και της αυξανόμενης ζήτησης, η παραγωγή πουπουλένιων μαντηλιών στις τελευταίες χρονιές του 19ου αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται πολύ γρήγορα. Ως το 1910 ο αριθμός των γυναικών που τα ύφαιναν έφτασαν τις 20 χιλιάδες.

Είδη μαντηλιών

Διατηρώντας ζωντανή την παραδοσιακή ρωσική ξυλογλυπτική

Τα είδη των μαντηλιών Ορενμπούργκ δεν είναι τόσο πολλά. Υπάρχει το απλό (ή σάλι) και το αραχνοΰφαντο ή πελερίνα. Τα δυο τελευταία είναι λεπτά διαφανή με πολύπλοκα σχέδια και ξόμπλια, και χρησιμοποιούνται όχι για να ζεσταίνουν, αλλά για την κομψότητά τους. Οι καλύτερες υφάντρες βρίσκονται στα χωριά Ζόλτογε και Σίσμα. Παρά το μεγάλο μέγεθός του (το στάνταρ μέγεθος είναι 210х210 εκατοστά), το αραχνοΰφαντο μπορεί να χωρέσει εύκολα μέσα στο κέλυφος αυγού χήνας ή να περαστεί μέσα από ένα γαμήλιο δαχτυλίδι. Με αυτούς τους τρόπους συγκεκριμένα δοκίμαζαν πριν από εκατό χρόνια αν πρόκειται για αληθινό μαντήλι Οριενμπούργκ ή όχι. Η βάση για τα μαντήλια αυτά είναι το μεταξένιο νήμα (2/3 πούπουλο και 1/3 μετάξι). Για να φτιαχτεί ένα τέτοιο μαντήλι με τα χέρια, χρειάζεται ένας μήνας.
Τα μαντήλια δεν γίνονται πάντα χειροποίητα. Στην περιοχή του Ορενμπούργκ υπάρχουν αρκετά εργοστάσια παραγωγής μαντηλιών, τα οποία υφαίνονται με μηχανικό τρόπο. Αυτά είναι συνήθως φτηνότερα, αλλά πιο χοντροκομμένα στην ύφανση και δεν διαθέτουν μοναδικά μοτίβα. Οι υφάντρες του Ορενμπούργκ επινοούν οι ίδιες τα σχέδια που εφαρμόζουν στα μαντήλια. Αυτά χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλία και συνήθως έχουν παραδοσιακές ονομασίες όπως «μικρό έλατο», «γατίσια πόδια», «στρογγυλό βατόμουρο», «σκακιέρα» κ.ο.κ.