Α)Μυστική συνάντηση Ασαντ-Πούτιν στη Μόσχα για τις ρωσικές επιδρομές
Την επίσκεψη ανακοίνωσε επίσημα, μετά την ολοκλήρωσή της, το Κρεμλίνο το πρωί της Τετάρτης. Ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ επιβεβαίωσε πως η συνάντηση έγινε στη Μόσχα την Τρίτη.
Ο σύρος πρόεδρος «ενημέρωσε τον Πούτιν για την κατάσταση στη Συρία και για τα σχέδια των στρατιωτικών δυνάμεων» ανέφερε ο Πεσκόφ. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν «ζητήματα σχετικά με τη συνέχιση των ρωσικών επιχειρήσεων στη Συρία».
Ο Πούτιν δήλωσε «έτοιμος να βοηθήσει και στρατιωτικά και πολιτικά στη διαδικασία για τη Συρία», ανέφερε η επίσημη ενημέρωση.
Όπως σημείωσε από την πλευρά της η επίσημη συριακή τηλεόραση, η οποία επίσης μετέδωσε την είδηση το πρωί της Τετάρτης, πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη του Άσαντ έξω από την εμπόλεμη χώρα από το 2011.
www.tovima.gr
Eτοιμος να βοηθήσει στρατιωτικά-πολιτικά τη Συρία ο ρώσος Πρόεδρος.
Όπως
σημείωσε από την πλευρά της η επίσημη συριακή τηλεόραση, η οποία επίσης
μετέδωσε την είδηση το πρωί της Τετάρτης, πρόκειται για την πρώτη
επίσκεψη του Άσαντ έξω από την εμπόλεμη χώρα από το 2011.
Ινκόγκνιτο βρέθηκε στη Μόσχα ο σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ την Τρίτη, για να συνομιλήσει με τον ρώσο πρόεδρο για τις επιδρομές στη Συρία.Ο Βλαντιμίρ Πούτιν
συνομίλησε με τον Άσαντ για «τη μάχη εναντίον των τρομοκρατικών ομάδων»
και τη «συνέχιση των ρωσικών επιδρομών» σε συντονισμό με τις συριακές
δυνάμεις.
Την επίσκεψη ανακοίνωσε επίσημα, μετά την ολοκλήρωσή της, το Κρεμλίνο το πρωί της Τετάρτης. Ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ επιβεβαίωσε πως η συνάντηση έγινε στη Μόσχα την Τρίτη.
Ο σύρος πρόεδρος «ενημέρωσε τον Πούτιν για την κατάσταση στη Συρία και για τα σχέδια των στρατιωτικών δυνάμεων» ανέφερε ο Πεσκόφ. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν «ζητήματα σχετικά με τη συνέχιση των ρωσικών επιχειρήσεων στη Συρία».
Ο Πούτιν δήλωσε «έτοιμος να βοηθήσει και στρατιωτικά και πολιτικά στη διαδικασία για τη Συρία», ανέφερε η επίσημη ενημέρωση.
Όπως σημείωσε από την πλευρά της η επίσημη συριακή τηλεόραση, η οποία επίσης μετέδωσε την είδηση το πρωί της Τετάρτης, πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη του Άσαντ έξω από την εμπόλεμη χώρα από το 2011.
www.tovima.gr
=====================================================
Β)Η επίθεση του Πούτιν για το αέριο
Είναι η Ρωσία στην Συρία απλώς για τους αγωγούς;
Η
επιθετικότητα της Ρωσίας στην Συρία ανανέωσε τις συζητήσεις για τα
ρωσικά κίνητρα [1]. Ο James Nixey, επικεφαλής του Προγράμματος Ρωσίας
και Ευρασίας στο Chatham House, και η Xenia Wickett, διευθύντρια έργου
για τις Ηνωμένες Πολιτείες στο Chatham House, μάλλον το έθεσαν καλύτερα
σε πρόσφατο άρθρο τους: «Γιατί, “λογικά”, μια χώρα που λυγίζει υπό την
πίεση μιας ανάπηρης οικονομίας και που έχει η ίδια υπάρξει πρόσφατο θύμα
της εξτρεμιστικής τρομοκρατίας, να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο
στρατιωτικών επιχειρήσεων μακριά από το παραδοσιακό θέατρο της
στρατιωτικής εμπλοκής της στον πρώην Σοβιετικό χώρο; Και τι άλλο, εκτός
από απώτερα κίνητρα άλλα από εκείνα που έχει δηλώσει επίσημα, θα
μπορούσε να εξηγήσει την στόχευση της Ρωσίας εναντίον ομάδων της Συρίας
[2], εκτός από τα οχυρά του ISIS;».
Μια απάντηση είναι το φυσικό αέριο. Συγκεκριμένα, τα περισσότερα από τα ξένα εμπόλεμα μέρη στον πόλεμο της Συρίας είναι χώρες που εξάγουν αέριο με συμφέροντα σε ένα από τα δύο ανταγωνιστικά σχέδια αγωγών που επιδιώκουν να διασχίσουν το συριακό έδαφος για να παραδώσουν ποσότητες φυσικού αερίου είτε από το Κατάρ είτε από το Ιράν στην Ευρώπη. Εν ολίγοις, καθώς το Ιράν αναδύεται από τις διεθνείς κυρώσεις και τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου του γίνονται πάλι διαθέσιμα για εξαγωγή, ο πόλεμος του φυσικού αερίου της Συρίας θερμαίνεται.
ΓΡΑΜΜΕΣ ΙΣΧΥΟΣ
Το 1989, το Κατάρ και το Ιράν ξεκίνησαν να αναπτύσσουν το κοίτασμα South Pars / North Dome, το οποίο είναι θαμμένο 3.000 μέτρα κάτω από τον βυθό του Περσικού Κόλπου. Με 51 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα υγρών συμπυκνωμάτων, είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο. Περίπου το ένα τρίτο του πλούτου του βρίσκεται στα ιρανικά χωρικά ύδατα και τα δύο τρίτα σε εκείνα του Κατάρ.
Από την εποχή αυτής της ανακάλυψης, το Κατάρ έχει επενδύσει πολλά σε μονάδες και τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου (liquefied natural gas, LNG) που του επιτρέπουν να μεταφέρει το φυσικό αέριό του σε όλο τον κόσμο με δεξαμενόπλοια. Ωστόσο, η υγροποίηση και η μεταφορά αυξάνουν το συνολικό κόστος και, ιδιαίτερα καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πέσει, το αέριο του Κατάρ παρέμεινε εύκολα περικομμένο στις ευρωπαϊκές αγορές από το φθηνότερο φυσικό αέριο [που έρχονται] μέσω αγωγών από την Ρωσία και αλλού. Και έτσι, το 2009, το Κατάρ πρότεινε την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου για την αποστολή του αερίου του βορειοδυτικά, μέσω της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας, της Συρίας και της Τουρκίας, μια αρχική επένδυση δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μειώσει το κόστος μεταφοράς σε μακροπρόθεσμη βάση. Ωστόσο, ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, αρνήθηκε να υπογράψει το σχέδιο˙ Η Ρωσία, η οποία δεν ήθελε να δει την θέση της να υπονομεύεται στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, τον πίεσε έντονα να μην υπογράψει.
Αμερικανο-σύριοι διαμαρτύρονται για την ρωσική επέμβαση στην Συρία έξω από ένα ρωσικό προξενικό γραφείο στην Σάντα Μόνικα, στην Καλιφόρνια, στις 6 Οκτωβρίου 2015. LUCY NICHOLSON / REUTERS
—————————
Την ίδια στιγμή, το Ιράν, διαισθανόμενο μια ευκαιρία, και μην έχοντας εξαγωγικές υποδομές για τα δικά του τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, πρότεινε έναν εναλλακτικό αγωγό Ιράν-Ιράκ-Συρίας, που θα αντλεί το ιρανικό αέριο από τον ίδιο χώρο προς τα έξω, μέσω συριακών λιμένων, όπως της Λατάκειας και κάτω από την Μεσόγειο. Η Μόσχα προφανώς ευλόγησε αυτό το έργο, ίσως πιστεύοντας ότι η Ρωσία θα το βρει ευκολότερο να διαπραγματευθεί με το Ιράν (που σε αντίθεση με το Κατάρ, δεν φιλοξενεί μια βάση των ΗΠΑ) για να ελέγξει τις εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη από το Ιράν, την περιοχή της Κασπίας Θάλασσας και την Κεντρική Ασία [3]. Η ανακοίνωση της συμφωνίας του αγωγού Ιράν-Ιράκ-Συρίας ήρθε το 2011. Τα μέρη υπέγραψαν τα έγγραφα τον Ιούλιο του 2012. Η κατασκευή ήταν προγραμματισμένο να ολοκληρωθεί το 2016, αλλά παρεμβλήθηκαν η Αραβική Άνοιξη και το επερχόμενο χάος στην Συρία.
ΕΙΣΑΓΑΓΕΤΕ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑ
Από την έναρξη των εχθροπραξιών, το Ιράν έχει παράσχει ευρεία στήριξη στην κυβέρνηση Άσαντ. Σύμφωνα με μερικούς υπολογισμούς, λειτουργεί περισσότερο ή λιγότερο τον συριακό στρατό, καθώς και τον εφοδιάζει με όπλα και πλέον ακόμη και με στρατεύματα από Φρουρούς της Επανάστασης και τις δυνάμεις Quds. Η Τεχεράνη έχει πολλούς λόγους για να υποστηρίξει τον Άσαντ –η Δαμασκός υπήρξε ένας αξιόπιστος σύμμαχος και κανάλι για την αποστολή όπλων προς την Χεζμπολάχ- και η θέση της Συρίας ως εν δυνάμει οδός διέλευσης για τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου του Ιράν σίγουρα περιλαμβάνεται σε αυτούς.
Το Κατάρ, εν τω μεταξύ, άρχισε να εργάζεται για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, χρηματοδοτώντας ομάδες ανταρτών με κατ’ εκτίμηση το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2011 και 2013. Μέχρι που προσέφερε ανταμοιβή 50.000 δολαρίων για αποστάτες από το συριακό καθεστώς και τις οικογένειές τους, και φιλοξένησε μια βάση στην οποία η CIA έχει εκπαιδεύσει Σύριους αντάρτες. Οι σχέσεις του Κατάρ με την Συρία προηγουμένως ήταν εγκάρδιες -δηλαδή, μέχρι που το Αλ Τζαζίρα του Κατάρ διαδραμάτισε ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη των εξεγέρσεων της Αραβικής Άνοιξης και έδωσε φωνή στις διαμαρτυρίες στην Συρία. Το Κατάρ προσπάθησε επίσης να απομονώσει διπλωματικά τον Άσαντ παραδίδοντας στην αντιπολίτευση την έδρα της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο. Με τον τρόπο αυτό, το Κατάρ έβαλε σε κίνδυνο τις προηγουμένως στενές σχέσεις του με το Ιράν [4].
Ένα πλοίο ετοιμάζεται να δέσει στην πλατφόρμα αερίου SPQ1 στο νότιο άκρο του κοιτάσματος φυσικού αερίου South Pars του Ιράν, στις 26 Ιανουαρίου 2011. Οι πλατφόρμες στο βάθος είναι στο Κατάρ. CAREN FIROUZ / REUTERS
———————–
Η ρωσική επέμβαση προσθέτει ένα νέο επίπεδο. Η Ρωσία θα προτιμούσε να δει την κατασκευή ενός αγωγού Ιράν-Ιράκ [5]-Συρίας ή απολύτως κανέναν αγωγό, έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει καλύτερα τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, τον κύριο πελάτη της. Για το Κατάρ, η Συρία αποτελεί μια ευκαιρία να μεταφέρει φθηνά φυσικό αέριο στην αγορά ή να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει κυρίαρχη θέση στις εξαγωγές μέσω αγωγού από τα κοινά κοιτάσματα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εν τω μεταξύ, υποστηρίζουν τον αγωγό του Κατάρ ως έναν τρόπο για να αντισταθμιστεί το Ιράν και να διαφοροποιηθούν οι προμήθειες φυσικού αερίου της Ευρώπης από την Ρωσία. Και η Τουρκία, επίσης, πιστεύει ότι ο αγωγός του Κατάρ θα βοηθήσει να διαφοροποιηθούν οι προμήθειες του δικού του φυσικού αερίου μακριά από την ρωσική ενέργεια και επιπλέον θα στηρίξει τις φιλοδοξίες της να γίνει ένα κομβικό σημείο διαμετακόμισης φυσικού αερίου μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, τις τελευταίες ημέρες, υπενθύμισαν στην Τουρκία [6] ότι «είναι απίθανο να τα καταφέρει χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο [7]» και ότι ο άλλος μεγάλος προμηθευτής της Τουρκίας, το Ιράν, είναι ευθυγραμμισμένος με την Ρωσία σχετικά με την Συρία.
Με άλλα λόγια, οποιαδήποτε πολιτική διευθέτηση της κρίσης στην Συρία πρέπει επίσης να συμβιβάσει αντικρουόμενα συμφέροντα φυσικού αερίου. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν να επιτραπεί να κατασκευαστούν αμφότεροι οι αγωγοί, ώστε το καταριανό και το ιρανικό αέριο να μπορούν να διατεθούν στην αγορά φτηνά. Αυτό θα λύσει τουλάχιστον ένα κίνητρο της σύγκρουσης. Στην πραγματικότητα, θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα όλων των παραγόντων αρκετά καλά, εκτός από της Ρωσίας.
Πράγματι, οι διπλοί αγωγοί θα ήταν καταστροφή για το Κρεμλίνο. Η Ρωσία έχει ζωτικό συμφέρον να ελέγχει τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, όπου η Gazprom πωλεί το 80% του φυσικού της αερίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταφέρει να διαφοροποιήσει τις πηγές του εφοδιασμού της [8] κατά τα τελευταία έτη (εν μέρει μέσω εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου) και επιδιώκει να αναπτύξει επιπλέον αγωγούς από την Κεντρική Ασία και την Μέση Ανατολή για να μειώσει περαιτέρω την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Νέοι αγωγοί από το Κατάρ και το Ιράν θα μπορούσαν να πάρουν μερίδιο αγοράς από την Ρωσία, αλλά το πιο σημαντικό θα ήταν η μείωση των τιμών κάτω από το επίπεδο που χρειάζεται ο ρωσικός κρατικός προϋπολογισμός για να επιβιώσει.
Η Ρωσία παλαιότερα είχε δείξει προθυμία να πολεμήσει για τα θέματα αυτά. Πολέμησε στην Γεωργία για να ματαιώσει τα σχέδια των Δυτικών για εξαγωγή φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα προς την Δύση μέσω Αζερμπαϊτζάν [9] και την Γεωργία στην Τουρκία. Πήγε σε πόλεμο στην Ουκρανία [10], προκειμένου να ελέγξει ένα ζωτικό κράτος-διέλευσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρώπης. Και είναι λογικό να αναμένεται ότι η Ρωσία θα πολεμήσει για να αποτρέψει έναν αγωγό από το Κατάρ που θα διασχίζει την Συρία στο δρόμο του προς την Ευρώπη και για να κάνει τις ιρανικές εξαγωγές εξαρτημένες από την υποστήριξη της Ρωσίας. Εξηγεί επίσης γιατί η Ρωσία, στην εκστρατεία βομβαρδισμών της στην Συρία, επέλεξε να στοχεύσει τις ομάδες ανταρτών που χρηματοδοτούνται από το Κατάρ και την Σαουδική Αραβία, και γιατί η εμπλοκή της Ρωσίας έχει μόνο ενισχύσει την αποφασιστικότητα των κρατών του Κόλπου.
Όταν λαμβάνονται υπόψη οι εν λόγω ενεργειακές εκτιμήσεις, είναι σαφές ότι η παράδοση της Συρίας στα ιρανικά και τα ρωσικά συμφέροντα, όπως μερικοί έχουν προτείνει τις τελευταίες εβδομάδες [11], θα ήταν μια καταστροφή. Αλλά η διαπραγμάτευση μιας λύσης θα είναι πολύ δύσκολη με την Ρωσία, όταν τα αμερικανικά και τα ρωσικά συμφέροντα είναι τόσο πολύ αντίθετα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επιδείξουν αποφασιστικότητα και να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να αρχίσουν να βελτιώνουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, την Σαουδική Αραβία, και άλλους παραδοσιακούς συμμάχους στην Μέση Ανατολή, με τους οποίους οι δεσμοί έχουν ξεφτίσει από τον αχό της Αραβικής Άνοιξης. Η Τουρκία, στο σταυροδρόμι της Ασίας και της Ευρώπης, έχει την καλύτερη ευκαιρία για να παίξει έναν έντιμο ρόλο μεσάζοντα κατά την διαμετακόμιση του φυσικού αερίου και να εξασφαλίσει, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, ότι όλοι οι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Μέση Ανατολή θα έχουν την δυνατότητα να εξάγουν και να μεταφέρουν τα πολύτιμα αγαθά τους.
Ο MITCHELL A. ORENSTEIN είναι καθηγητής Πολιτικών Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στο Τμήμα Σλαβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.
Ο GEORGE ROMER είναι βετεράνος του Ναυτικού των ΗΠΑ και προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.
Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-10-14/putins-gas-attack
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-09-16/putins-damascus…
[2] https://www.chathamhouse.org/expert/comment/russia-syria-and-west-mutual…
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2015-05-19/oils-well-centr…
[4] http://www.researchgate.net/publication/274085009_Qatar_and_the_Arab_Spr…
[5] http://www.foreignaffairs.gr/articles/70528/nussaibah-younis-kai-andrea-…
[6] http://www.foreignaffairs.gr/articles/70535/morena-skalamera/i-streblosi…
[7] https://www.rt.com/business/318354-russia-turkey-gas-erdogan/
[8] http://www.foreignaffairs.gr/articles/70499/petr-polak/i-xamili-energeia…
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/azerbaijan/2014-09-17/rock-and-h…
[10] http://www.foreignaffairs.gr/articles/69622/brenda-shaffer/i-politiki-gi…
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-10-08/should-united-s…
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνσηwww.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.grκαι στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition
Μια απάντηση είναι το φυσικό αέριο. Συγκεκριμένα, τα περισσότερα από τα ξένα εμπόλεμα μέρη στον πόλεμο της Συρίας είναι χώρες που εξάγουν αέριο με συμφέροντα σε ένα από τα δύο ανταγωνιστικά σχέδια αγωγών που επιδιώκουν να διασχίσουν το συριακό έδαφος για να παραδώσουν ποσότητες φυσικού αερίου είτε από το Κατάρ είτε από το Ιράν στην Ευρώπη. Εν ολίγοις, καθώς το Ιράν αναδύεται από τις διεθνείς κυρώσεις και τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου του γίνονται πάλι διαθέσιμα για εξαγωγή, ο πόλεμος του φυσικού αερίου της Συρίας θερμαίνεται.
ΓΡΑΜΜΕΣ ΙΣΧΥΟΣ
Το 1989, το Κατάρ και το Ιράν ξεκίνησαν να αναπτύσσουν το κοίτασμα South Pars / North Dome, το οποίο είναι θαμμένο 3.000 μέτρα κάτω από τον βυθό του Περσικού Κόλπου. Με 51 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα υγρών συμπυκνωμάτων, είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο. Περίπου το ένα τρίτο του πλούτου του βρίσκεται στα ιρανικά χωρικά ύδατα και τα δύο τρίτα σε εκείνα του Κατάρ.
Από την εποχή αυτής της ανακάλυψης, το Κατάρ έχει επενδύσει πολλά σε μονάδες και τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου (liquefied natural gas, LNG) που του επιτρέπουν να μεταφέρει το φυσικό αέριό του σε όλο τον κόσμο με δεξαμενόπλοια. Ωστόσο, η υγροποίηση και η μεταφορά αυξάνουν το συνολικό κόστος και, ιδιαίτερα καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πέσει, το αέριο του Κατάρ παρέμεινε εύκολα περικομμένο στις ευρωπαϊκές αγορές από το φθηνότερο φυσικό αέριο [που έρχονται] μέσω αγωγών από την Ρωσία και αλλού. Και έτσι, το 2009, το Κατάρ πρότεινε την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου για την αποστολή του αερίου του βορειοδυτικά, μέσω της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας, της Συρίας και της Τουρκίας, μια αρχική επένδυση δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα μειώσει το κόστος μεταφοράς σε μακροπρόθεσμη βάση. Ωστόσο, ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, αρνήθηκε να υπογράψει το σχέδιο˙ Η Ρωσία, η οποία δεν ήθελε να δει την θέση της να υπονομεύεται στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, τον πίεσε έντονα να μην υπογράψει.
Αμερικανο-σύριοι διαμαρτύρονται για την ρωσική επέμβαση στην Συρία έξω από ένα ρωσικό προξενικό γραφείο στην Σάντα Μόνικα, στην Καλιφόρνια, στις 6 Οκτωβρίου 2015. LUCY NICHOLSON / REUTERS
—————————
Την ίδια στιγμή, το Ιράν, διαισθανόμενο μια ευκαιρία, και μην έχοντας εξαγωγικές υποδομές για τα δικά του τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, πρότεινε έναν εναλλακτικό αγωγό Ιράν-Ιράκ-Συρίας, που θα αντλεί το ιρανικό αέριο από τον ίδιο χώρο προς τα έξω, μέσω συριακών λιμένων, όπως της Λατάκειας και κάτω από την Μεσόγειο. Η Μόσχα προφανώς ευλόγησε αυτό το έργο, ίσως πιστεύοντας ότι η Ρωσία θα το βρει ευκολότερο να διαπραγματευθεί με το Ιράν (που σε αντίθεση με το Κατάρ, δεν φιλοξενεί μια βάση των ΗΠΑ) για να ελέγξει τις εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη από το Ιράν, την περιοχή της Κασπίας Θάλασσας και την Κεντρική Ασία [3]. Η ανακοίνωση της συμφωνίας του αγωγού Ιράν-Ιράκ-Συρίας ήρθε το 2011. Τα μέρη υπέγραψαν τα έγγραφα τον Ιούλιο του 2012. Η κατασκευή ήταν προγραμματισμένο να ολοκληρωθεί το 2016, αλλά παρεμβλήθηκαν η Αραβική Άνοιξη και το επερχόμενο χάος στην Συρία.
ΕΙΣΑΓΑΓΕΤΕ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑ
Από την έναρξη των εχθροπραξιών, το Ιράν έχει παράσχει ευρεία στήριξη στην κυβέρνηση Άσαντ. Σύμφωνα με μερικούς υπολογισμούς, λειτουργεί περισσότερο ή λιγότερο τον συριακό στρατό, καθώς και τον εφοδιάζει με όπλα και πλέον ακόμη και με στρατεύματα από Φρουρούς της Επανάστασης και τις δυνάμεις Quds. Η Τεχεράνη έχει πολλούς λόγους για να υποστηρίξει τον Άσαντ –η Δαμασκός υπήρξε ένας αξιόπιστος σύμμαχος και κανάλι για την αποστολή όπλων προς την Χεζμπολάχ- και η θέση της Συρίας ως εν δυνάμει οδός διέλευσης για τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου του Ιράν σίγουρα περιλαμβάνεται σε αυτούς.
Το Κατάρ, εν τω μεταξύ, άρχισε να εργάζεται για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, χρηματοδοτώντας ομάδες ανταρτών με κατ’ εκτίμηση το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2011 και 2013. Μέχρι που προσέφερε ανταμοιβή 50.000 δολαρίων για αποστάτες από το συριακό καθεστώς και τις οικογένειές τους, και φιλοξένησε μια βάση στην οποία η CIA έχει εκπαιδεύσει Σύριους αντάρτες. Οι σχέσεις του Κατάρ με την Συρία προηγουμένως ήταν εγκάρδιες -δηλαδή, μέχρι που το Αλ Τζαζίρα του Κατάρ διαδραμάτισε ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη των εξεγέρσεων της Αραβικής Άνοιξης και έδωσε φωνή στις διαμαρτυρίες στην Συρία. Το Κατάρ προσπάθησε επίσης να απομονώσει διπλωματικά τον Άσαντ παραδίδοντας στην αντιπολίτευση την έδρα της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο. Με τον τρόπο αυτό, το Κατάρ έβαλε σε κίνδυνο τις προηγουμένως στενές σχέσεις του με το Ιράν [4].
Ένα πλοίο ετοιμάζεται να δέσει στην πλατφόρμα αερίου SPQ1 στο νότιο άκρο του κοιτάσματος φυσικού αερίου South Pars του Ιράν, στις 26 Ιανουαρίου 2011. Οι πλατφόρμες στο βάθος είναι στο Κατάρ. CAREN FIROUZ / REUTERS
———————–
Η ρωσική επέμβαση προσθέτει ένα νέο επίπεδο. Η Ρωσία θα προτιμούσε να δει την κατασκευή ενός αγωγού Ιράν-Ιράκ [5]-Συρίας ή απολύτως κανέναν αγωγό, έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει καλύτερα τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, τον κύριο πελάτη της. Για το Κατάρ, η Συρία αποτελεί μια ευκαιρία να μεταφέρει φθηνά φυσικό αέριο στην αγορά ή να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει κυρίαρχη θέση στις εξαγωγές μέσω αγωγού από τα κοινά κοιτάσματα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εν τω μεταξύ, υποστηρίζουν τον αγωγό του Κατάρ ως έναν τρόπο για να αντισταθμιστεί το Ιράν και να διαφοροποιηθούν οι προμήθειες φυσικού αερίου της Ευρώπης από την Ρωσία. Και η Τουρκία, επίσης, πιστεύει ότι ο αγωγός του Κατάρ θα βοηθήσει να διαφοροποιηθούν οι προμήθειες του δικού του φυσικού αερίου μακριά από την ρωσική ενέργεια και επιπλέον θα στηρίξει τις φιλοδοξίες της να γίνει ένα κομβικό σημείο διαμετακόμισης φυσικού αερίου μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, τις τελευταίες ημέρες, υπενθύμισαν στην Τουρκία [6] ότι «είναι απίθανο να τα καταφέρει χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο [7]» και ότι ο άλλος μεγάλος προμηθευτής της Τουρκίας, το Ιράν, είναι ευθυγραμμισμένος με την Ρωσία σχετικά με την Συρία.
Με άλλα λόγια, οποιαδήποτε πολιτική διευθέτηση της κρίσης στην Συρία πρέπει επίσης να συμβιβάσει αντικρουόμενα συμφέροντα φυσικού αερίου. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν να επιτραπεί να κατασκευαστούν αμφότεροι οι αγωγοί, ώστε το καταριανό και το ιρανικό αέριο να μπορούν να διατεθούν στην αγορά φτηνά. Αυτό θα λύσει τουλάχιστον ένα κίνητρο της σύγκρουσης. Στην πραγματικότητα, θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα όλων των παραγόντων αρκετά καλά, εκτός από της Ρωσίας.
Πράγματι, οι διπλοί αγωγοί θα ήταν καταστροφή για το Κρεμλίνο. Η Ρωσία έχει ζωτικό συμφέρον να ελέγχει τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, όπου η Gazprom πωλεί το 80% του φυσικού της αερίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταφέρει να διαφοροποιήσει τις πηγές του εφοδιασμού της [8] κατά τα τελευταία έτη (εν μέρει μέσω εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου) και επιδιώκει να αναπτύξει επιπλέον αγωγούς από την Κεντρική Ασία και την Μέση Ανατολή για να μειώσει περαιτέρω την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Νέοι αγωγοί από το Κατάρ και το Ιράν θα μπορούσαν να πάρουν μερίδιο αγοράς από την Ρωσία, αλλά το πιο σημαντικό θα ήταν η μείωση των τιμών κάτω από το επίπεδο που χρειάζεται ο ρωσικός κρατικός προϋπολογισμός για να επιβιώσει.
Η Ρωσία παλαιότερα είχε δείξει προθυμία να πολεμήσει για τα θέματα αυτά. Πολέμησε στην Γεωργία για να ματαιώσει τα σχέδια των Δυτικών για εξαγωγή φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα προς την Δύση μέσω Αζερμπαϊτζάν [9] και την Γεωργία στην Τουρκία. Πήγε σε πόλεμο στην Ουκρανία [10], προκειμένου να ελέγξει ένα ζωτικό κράτος-διέλευσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρώπης. Και είναι λογικό να αναμένεται ότι η Ρωσία θα πολεμήσει για να αποτρέψει έναν αγωγό από το Κατάρ που θα διασχίζει την Συρία στο δρόμο του προς την Ευρώπη και για να κάνει τις ιρανικές εξαγωγές εξαρτημένες από την υποστήριξη της Ρωσίας. Εξηγεί επίσης γιατί η Ρωσία, στην εκστρατεία βομβαρδισμών της στην Συρία, επέλεξε να στοχεύσει τις ομάδες ανταρτών που χρηματοδοτούνται από το Κατάρ και την Σαουδική Αραβία, και γιατί η εμπλοκή της Ρωσίας έχει μόνο ενισχύσει την αποφασιστικότητα των κρατών του Κόλπου.
Όταν λαμβάνονται υπόψη οι εν λόγω ενεργειακές εκτιμήσεις, είναι σαφές ότι η παράδοση της Συρίας στα ιρανικά και τα ρωσικά συμφέροντα, όπως μερικοί έχουν προτείνει τις τελευταίες εβδομάδες [11], θα ήταν μια καταστροφή. Αλλά η διαπραγμάτευση μιας λύσης θα είναι πολύ δύσκολη με την Ρωσία, όταν τα αμερικανικά και τα ρωσικά συμφέροντα είναι τόσο πολύ αντίθετα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επιδείξουν αποφασιστικότητα και να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να αρχίσουν να βελτιώνουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, την Σαουδική Αραβία, και άλλους παραδοσιακούς συμμάχους στην Μέση Ανατολή, με τους οποίους οι δεσμοί έχουν ξεφτίσει από τον αχό της Αραβικής Άνοιξης. Η Τουρκία, στο σταυροδρόμι της Ασίας και της Ευρώπης, έχει την καλύτερη ευκαιρία για να παίξει έναν έντιμο ρόλο μεσάζοντα κατά την διαμετακόμιση του φυσικού αερίου και να εξασφαλίσει, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, ότι όλοι οι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Μέση Ανατολή θα έχουν την δυνατότητα να εξάγουν και να μεταφέρουν τα πολύτιμα αγαθά τους.
Ο MITCHELL A. ORENSTEIN είναι καθηγητής Πολιτικών Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στο Τμήμα Σλαβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.
Ο GEORGE ROMER είναι βετεράνος του Ναυτικού των ΗΠΑ και προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.
Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-10-14/putins-gas-attack
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-09-16/putins-damascus…
[2] https://www.chathamhouse.org/expert/comment/russia-syria-and-west-mutual…
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2015-05-19/oils-well-centr…
[4] http://www.researchgate.net/publication/274085009_Qatar_and_the_Arab_Spr…
[5] http://www.foreignaffairs.gr/articles/70528/nussaibah-younis-kai-andrea-…
[6] http://www.foreignaffairs.gr/articles/70535/morena-skalamera/i-streblosi…
[7] https://www.rt.com/business/318354-russia-turkey-gas-erdogan/
[8] http://www.foreignaffairs.gr/articles/70499/petr-polak/i-xamili-energeia…
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/azerbaijan/2014-09-17/rock-and-h…
[10] http://www.foreignaffairs.gr/articles/69622/brenda-shaffer/i-politiki-gi…
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2015-10-08/should-united-s…
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνσηwww.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.grκαι στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου