Αμέσως μετά την επανάσταση του 1917, η Ρωσία έπαψε να ονομάζεται Ρωσία και απέκτησε την ονομασία RSFSR, που σημαίνει “Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία”. Ωστόσο οι ρώσοι εμιγκρέδες δεν αποδέχονταν αυτό το όνομα και αποκαλούσαν ειρωνικά τη νέα Ρωσία Σοβντέπια (από το “Σοβιέτ των βουλευτών”, όπως ονομαζόταν η κυβέρνηση της RSFSR). Μετά την οριστική επικράτηση της σοβιετικής εξουσίας στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία, στη RSFSR προστέθηκαν μερικές άλλες Δημοκρατίες, και στα τέλη του 1924 η χώρα απέκτησε το όνομα CCCP (SSSR – Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών). Αυτός ο τίτλος ίσχυσε μέχρι το 1991, οπότε η ΕΣΣΔ που αποτελούταν από 15 Δημοκρατίες διαλύθηκε σε 15 ανεξάρτητα κράτη.
Η Ρωσία επέστρεψε στο ιστορικό της όνομα. Ομως νομικά θεωρείται ισότιμο το αρκτικόλεξο RF (Ρωσική Ομοσπονδία). Πάνω στα συντρίμμια της ΕΣΣΔ πραγματοποιούνται πού και πού νέες απόπειρες ενοποίησης, που επίσης αποδίδονται με συντομογραφίες. Τέτοιες είναι η SNG (Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών), αλλά και η EvrAzES (Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα) που ιδρύθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα.

Μερικά διεθνή ακρωνύμια πέρασαν στα ρωσικά χωρίς να μεταφραστούν, μέσω απλής μεταγραφής. Ετσι το στρατιωτικό μπλοκ NATO έχει ακριβώς το ίδιο όνομα και στα ρωσικά, ενώ ο ραδιοσταθμός ВВС ονομάζεται Μπι-μπι-σι (και όχι BRK, από το “Βρετανική Εταιρεία Μεταδόσεων”). Είναι παράδοξο, αλλά η συντομογραφία ВВС, με τα γράμματα του κυριλλικού-ρωσικού αλφαβήτου, υφίσταται και σημαίνει “Πολεμική Αεροπορία”. Για την επί λέξει ακρίβεια, “Πολεμικές Αεροπορικές Δυνάμεις”.
Αρτικόλεξα για κόμματα
ΣΥΡΙΑ
ΛΕΞΕΙΣ "ΠΡΕΣΒΕΙΡΕΣ" ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Αρκτικόλεξα χρησιμοποιούνται παραδοσιακά και για τις ονομασίες πολιτικών κομμάτων. Στην ΕΣΣΔ υπήρχε ένα και μοναδικό πολιτικό κόμμα και λεγόταν ΚΠCC (KPSS-Κομουνιστικό Κόμμα Της Σοβιετικής Ένωσης), ωστόσο, μέχρι τη δεκαετία του '50, το κόμμα αυτό λεγόταν: VKP(b) – δηλαδή “Πανσοβετικό Κομμουνιστικό Κόμμα (των μπολσεβίκων)”. Το πρώτο “εναλλακτικό” κόμμα που δημιουργήθηκε την εποχή της περεστρόικα, ήταν το LDPR (Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα της Ρωσίας), ενώ ένα από τα κόμματα της τωρινής αντιπολίτευσης ονομάζεται με το ακρωνύμιο-λογοπαίγνιο Parnas, από το “Κόμμα Λαϊκής Ελευθερίας”.
Το 1917 δημιουργήθηκε η Πανρωσική Έκτακτη Επιτροπή για την καταστολή της αντεπανάστασης, της κερδοσκοπίας και της υπονόμευσης του καθεστώτος, που ονομαζόταν VChK, και τα στελέχη της είχαν το προσωνύμιο, “Τσεκίστι”. Αργότερα, άλλαξε μερικά ονόματα. Ετσι σε διαφορετικές περιόδους, υπήρξε το NKBD (Λαϊκή Επιτροπή Εσωτερικών), το MGB (Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας) και, μάλλον, το πιο γνωστό στον κόσμο ΚΓΒ (KGB-Επιτροπή Κρατικής Ασφάλειας). Στη σύγχρονη Ρωσία την αντίστοιχη λειτουργία έχει η ΦCB (FSB-Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλειας). Περιέργως, τα στελέχη αυτής της υπηρεσίες αποκαλούνται ακόμη, εκατό χρόνια μετά, “Τσεκίστι”. Στην καθομιλουμένη, βέβαια.
Τα Γκουλάγκ
Τη δεκαετία του '70, μετά τη δημοσίευση του βιβλίου του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν “Αρχιπέλαγος Γουλάγκ”, όλος ο πλανήτης γνώρισε αυτή τη συντομογραφία που αποτελείται από τις τρεις λέξεις “Γενική Διοίκηση Στρατοπέδων” (στην επίσημη ονομασία αυτού του οργάνου κεφαλαία ήταν μόνο τα τρία πρώτα γράμματα - GULag). Άλλο ένα ακρωνύμιο που εμφανίστηκε κατά τη σοβιετική περίοδο και σχετίζεται με φυλακές είναι το “zeka”, όπως ονομάζονται οι φυλακισμένοι. Ενώ η Γενική Διεύθυνση Αντικατασκοπείας ονομαζόταν SMERSh, από το “Θάνατος στους κατασκόπους!”

Διαβάστε επίσης!

Στη σημερινή Ρωσία η συντομογραφία GB απώλεσε την “απειλητική” χροιά που την χαρακτήριζε κατά τη σοβιετική εποχή. Ετσι, σήμερα το RGB είναι η επίσημη ονομασία της Ρωσικής Κρατικής Βιβλιοθήκης που είναι η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της χώρας και βρίσκεται δίπλα στο Κρεμλίνο. Είναι ενδιαφέρον ότι η αντίστοιχη στάση του Μετρό διατήρησε το αρχικό της όνομα από τη δεκαετία του '30: “Βιβλιοθήκη Β.Ι. Λένιν”. Αλλά και η ονομασία ενός άλλου σταθμού πέρασε από μια περίεργη μεταμόρφωση. Ήδη το 1939, στην βόρεια περιοχή της Μόσχας εγκαινιάστηκε τη Πανσοβιετική Αγροτική Εκθεση που αποδόθηκε με τη συντομογραφία VSHV. Στα τέλη της δεκαετίας του '50, έφτασε σ' αυτή την περιοχή η γραμμή του Μετρό και ο σταθμός πήρε το όνομα VSHV. Σε λίγο η έκθεση μετονομάστηκε σε VDNH (Έκθεση Επιτευγμάτων Λαϊκής Οικονομίας). Μετονομάστηκε και ο σταθμός. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η έκθεση έχασε την ... ιδεολογική της φόρτιση και λειτουργεί πια ως ένα κανονικό εμπορικό συγκρότημα με το όνομα VVTs (Πανρωσικό Εκθεσιακό Κέντρο). Όμως το όνομα του σταθμού του Μετρό έμεινε, έγινε τοπωνύμιο, δηλαδή όνομα μιας από τις περιοχές της Μόσχας. Ετσι, για να πάτε σήμερα στην VVTs, πρέπει να φτάσετε στον σταθμό VDNH.
Σας άρεσε το άρθρο; Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας κάτω από το κείμενο ή στη σελίδα μας στο Facebook!