ΤΟ ΣΚΟΥΠΙΔΙ ΩΣ ΝΟΗΜΑ
“Του Γεράσιμου Κακλαμάνη”
Ο άνθρωπος δέν ύπάγεται στά ζώα πού έφκιάσθηκαν νά ταξιδεύουν .
Οπως όλα τά ζώα έχουν μιά συγκεκριμένη περιοχή πού ζούν , τήν λεγόμενη
“πανίδα” -καί μόνο ώρισμένα άπό αύτά είναι άποδημητικά – έτσι συμβαίνει
καί μέ τόν άνθρωπο . Ησαν όμως οί νεώτερες διαμορφώσεις τής ίστορίας καί
κυρίως τό έπιτακτικό πρόβλημα διατροφής , πού ύπήρχε πάντα γιά τήν
δυτική Εύρώπη , πού μετέβαλαν τόν άνθρωπο σέ όν άποδημητικό .
Στίς άνάγκες
αύτές τών δυτικοευρωπαίων , πού συνεπτήχθησαν ταυτόχρονα καί μεγάλες
θυσίες γιά τίς κοινωνίες τους , χρωστάμε τίς έξερευνήσεις τής Γής καί
τελικώς τήν (καλή ή κακή) όργάνωση τής Υδρογείου . Γιά νά έπιτευχθούν
αύτά έχρειάζετο ή άνάπτυξη τών τεχνικών μέσων κατ’ άρχήν , καί γιά νά
κρατηθούν άκριβώς έπειδή προέκυπταν άπό άνάγκες έπιβίωσης , ή άνάπτυξη
τής βιομηχανίας .
Βιομηχανία
σημαίνει άνταλλαγή τών προιόντων πού παράγει ό άνθρωπος μέ αύτά πού
παράγει ή Φύση . Αύτή ή άνταλλαγή έχει σήμερα τό όνομα τής
“Πγκόσμιας οίκονομίας” .
Μεταξύ τών
φυσικών καί βιομηχανικών προιόντων ύπάρχει ή έξής ούσιώδης διαφορά : ένώ
τά πρώτα άπαιτούν ώρισμένη (πάντα τήν ίδια) καί λίγη σχετικώς δουλειά
γιά νά παραχθούν , τά δεύτερα άπαιτούν πολύ μεγαλύτερη κοινωνική
προσπάθεια , ή όποία δέν είναι δυνατόν νά σταθεροποιηθή κατά χώρους
παραγωγής , διότι αύτοί έξαρτώνται άπό τήν έξέλιξη τής τεχνολογίας .
Η μελέτη τών μεταβολών τής κοινωνικής αύτής προσπάθειας μέσα στήν έν γένει έξέλιξη τής βιομηχανικής παραγωγής έλαβε τό όνομα τής “κοινωνιολογίας ” .
Ετσι , ένώ π.χ. οί έργάτες τής αύτοκινητοβιομηχανίας στίς άρχές τού αίώνα έδούλευαν νυχθημερόν γιά τήν παραγωγή τού αύτοκινήτου , σήμερα δουλεύουν πολύ λιγώτερο , διότι ένα μέρος τής κοινωνικής προσπαθείας γιά τήν παραγωγή του έμεταφέρθηκε στήν παραγωγή τών κομπιούτερ καί τών ρομπότ . Καί ένώ ό έλεύθερος χρόνος τού έργάτη αύξήθηκε αύτός τού διευθυντή του λ.χ. μειώθηκε .
Μπορούμε νά πούμε ότι κατά τεκμήριο καί ό έλεύθερος χρόνος τών πολιτικών σήμερα έχει μειωθεί , πλήν ίσως όχι παντού….
Τί όμως καλείται σήμερα “έλεύθερος χρόνος” ?
Μέχρι τώρα έδοκιμάσθηκαν δύο τρόποι (“κοινωνικά συστήματα”) , γιά νά έξασφαλισθή ή κοινωνική παραγωγή . Ο σοσιαλιστικός τρόπος , προσδίδοντας στόν άνθρωπο περισσότερες τού δέοντος “καλές ίδιότητες” ώς κοινωνικού όντος , καθώριζε “πενταετή προγράμματα” παραγωγής καί άφηνε τόν άνθρωπο στήν καλή του διάθεση νά τά πραγματοποιήση .
Μιά έξαίρεση σ’ αύτήν τήν τακτική άπετέλεσε ή περίοδος τού Στάλιν , ό όποίος διαισθανόμενος τόν έναντίον του έπερχόμενον πόλεμο , δέν καθώριζε μόνο οί “δείκτες” τών προγραμμάτων του νά είναι άντιστοίχως ύψηλοί , άλλά είχε καί τούς δικούς του τρόπους νά έξαναγκάζη τήν κοινωνία νά τούς πραγματοποιήση … Η τάχιστη άνάδειξη τής πρώην Σοβιετικής Ενώσεως σέ διαστημική ύπερδύναμη μετά τόν πόλεμο , έστηρίχθηκε άκριβώς στίς βάσεις τής βιομηχανικής άνάπτυξης πού έθεσε ό Στάλιν .
Καί μιά καί σήμερα τά πράγματα συζητούνται στά ΜΜΕ καί γράφονται στά περιοδικά , πρέπει νά πούμε καί τούτο : οί σοβιετικοί δέν έστειλαν μόνον τόν πρώτο άνθρωπο στό διάστημα , άλλά έν γένει στήν διαστημική τους τεχνολογία (σ’ αύτό πού τούς ένδιέφερε δηλαδή) ήσαν πολύ πιό προχωρημένοι άπ’ όσο ύπέθετε καί έπροπαγάνδιζε ή “Δύση” .
Ωρισμένοι πύραυλοί τους άποτελούν όριο γιά τήν τεχνολογία τού 21ου αίώνος .
Αύτά βέβαια τά πέτυχαν , παρά τήν ύποτονικότητα τής άλλης βιομηχανικής παραγωγής , μέ τίμημα άκριβώς τό σκουπίδι – κι αύτό , σέ μιά χώρα πού συγκεντρώνει τό 1/4 τών δασών τού πλανήτη , φαίνεται πώς δέν ήταν θεοθέλητο…Γιά νά πάρωμε μιάν άπλή ίδέα τού πράγματος , άρκεί νά πούμε ότι κατά τίς έκτιμήσεις δυτικών παρατηρητών ή πυρηνική αύτή δραστηριότητα τών σοβιετικών κατέλειπε 50 πυρινικές κεφαλές καί έννέα πυρινικούς άντιδραστήρες στόν βυθό τής θάλασσας .
(Ανάλογα είναι τά πράγματα καί στόν χώρο τής “Δύσης” . Τό Πεντάγωνο είναι ό μεγαλύτερος καταναλωτής ένεργείας στόν κόσμο , σπαταλώντας τό 86% τής σύνολης καταναλωμένης ένέργειας στήν Αμερική καί μέ μιά συμμετοχή στήν καταστροφή τού όζοντος μεταξύ 50% (γιά τό DCKW-113) καί 76% (γιά HALON-1211).
Ετησίως ό άμερικανικός στρατός παράγει περισσότερα χημικά άπόβλητα άπό ό,τι οί πέντε μεγαλύτερες χημικές έταιρείες τής χώρας μαζί στό ίδιο διάστημα . Τό πώς θά καταστραφούν οί χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές Πλουτωνίου καί ένισχυμένου Ουρανίου μετά τούς άφοπλισμούς , παραμένει έπί τού παρόντος πρόβλημα άλυτο .
Η μελέτη τών μεταβολών τής κοινωνικής αύτής προσπάθειας μέσα στήν έν γένει έξέλιξη τής βιομηχανικής παραγωγής έλαβε τό όνομα τής “κοινωνιολογίας ” .
Ετσι , ένώ π.χ. οί έργάτες τής αύτοκινητοβιομηχανίας στίς άρχές τού αίώνα έδούλευαν νυχθημερόν γιά τήν παραγωγή τού αύτοκινήτου , σήμερα δουλεύουν πολύ λιγώτερο , διότι ένα μέρος τής κοινωνικής προσπαθείας γιά τήν παραγωγή του έμεταφέρθηκε στήν παραγωγή τών κομπιούτερ καί τών ρομπότ . Καί ένώ ό έλεύθερος χρόνος τού έργάτη αύξήθηκε αύτός τού διευθυντή του λ.χ. μειώθηκε .
Μπορούμε νά πούμε ότι κατά τεκμήριο καί ό έλεύθερος χρόνος τών πολιτικών σήμερα έχει μειωθεί , πλήν ίσως όχι παντού….
Τί όμως καλείται σήμερα “έλεύθερος χρόνος” ?
Μέχρι τώρα έδοκιμάσθηκαν δύο τρόποι (“κοινωνικά συστήματα”) , γιά νά έξασφαλισθή ή κοινωνική παραγωγή . Ο σοσιαλιστικός τρόπος , προσδίδοντας στόν άνθρωπο περισσότερες τού δέοντος “καλές ίδιότητες” ώς κοινωνικού όντος , καθώριζε “πενταετή προγράμματα” παραγωγής καί άφηνε τόν άνθρωπο στήν καλή του διάθεση νά τά πραγματοποιήση .
Μιά έξαίρεση σ’ αύτήν τήν τακτική άπετέλεσε ή περίοδος τού Στάλιν , ό όποίος διαισθανόμενος τόν έναντίον του έπερχόμενον πόλεμο , δέν καθώριζε μόνο οί “δείκτες” τών προγραμμάτων του νά είναι άντιστοίχως ύψηλοί , άλλά είχε καί τούς δικούς του τρόπους νά έξαναγκάζη τήν κοινωνία νά τούς πραγματοποιήση … Η τάχιστη άνάδειξη τής πρώην Σοβιετικής Ενώσεως σέ διαστημική ύπερδύναμη μετά τόν πόλεμο , έστηρίχθηκε άκριβώς στίς βάσεις τής βιομηχανικής άνάπτυξης πού έθεσε ό Στάλιν .
Καί μιά καί σήμερα τά πράγματα συζητούνται στά ΜΜΕ καί γράφονται στά περιοδικά , πρέπει νά πούμε καί τούτο : οί σοβιετικοί δέν έστειλαν μόνον τόν πρώτο άνθρωπο στό διάστημα , άλλά έν γένει στήν διαστημική τους τεχνολογία (σ’ αύτό πού τούς ένδιέφερε δηλαδή) ήσαν πολύ πιό προχωρημένοι άπ’ όσο ύπέθετε καί έπροπαγάνδιζε ή “Δύση” .
Ωρισμένοι πύραυλοί τους άποτελούν όριο γιά τήν τεχνολογία τού 21ου αίώνος .
Αύτά βέβαια τά πέτυχαν , παρά τήν ύποτονικότητα τής άλλης βιομηχανικής παραγωγής , μέ τίμημα άκριβώς τό σκουπίδι – κι αύτό , σέ μιά χώρα πού συγκεντρώνει τό 1/4 τών δασών τού πλανήτη , φαίνεται πώς δέν ήταν θεοθέλητο…Γιά νά πάρωμε μιάν άπλή ίδέα τού πράγματος , άρκεί νά πούμε ότι κατά τίς έκτιμήσεις δυτικών παρατηρητών ή πυρηνική αύτή δραστηριότητα τών σοβιετικών κατέλειπε 50 πυρινικές κεφαλές καί έννέα πυρινικούς άντιδραστήρες στόν βυθό τής θάλασσας .
(Ανάλογα είναι τά πράγματα καί στόν χώρο τής “Δύσης” . Τό Πεντάγωνο είναι ό μεγαλύτερος καταναλωτής ένεργείας στόν κόσμο , σπαταλώντας τό 86% τής σύνολης καταναλωμένης ένέργειας στήν Αμερική καί μέ μιά συμμετοχή στήν καταστροφή τού όζοντος μεταξύ 50% (γιά τό DCKW-113) καί 76% (γιά HALON-1211).
Ετησίως ό άμερικανικός στρατός παράγει περισσότερα χημικά άπόβλητα άπό ό,τι οί πέντε μεγαλύτερες χημικές έταιρείες τής χώρας μαζί στό ίδιο διάστημα . Τό πώς θά καταστραφούν οί χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές Πλουτωνίου καί ένισχυμένου Ουρανίου μετά τούς άφοπλισμούς , παραμένει έπί τού παρόντος πρόβλημα άλυτο .
-
Τά πράγματα
στόν φιλελεύθερο καπιταλισμό είναι έλαφρώς χειρότερα , ή μάλλον κατά
πολύ χειρότερα , μόνο πού συμβαίνει νά έχουν γλυκειές όνομασίες .Ο καπιταλισμός έχει “ελεύθερη οίκονομία” , άλλά αύτό δέν θά ‘πή πώς δέν δουλεύει μέ “προγράμματα” όπως ό σοσιαλισμός .
Τούς “δείκτες άναπτύξεως” τούς ξέρει έκ τών προτέρων , μόνο πού δέν μπορεί νά τούς προγραμματίση έπί μακροπροθέσμου βάσεως λόγω τών έσωτερικών του άντιφάσεων σάν σύστημα (πού θά ίδούμε) καί τής μή δυνατότητος έξαγωγής των πρός άλλους διά πολέμων κατά τρόπο προγραμματικό .
Γιά νά πραγματοποήση τούς “δείκτες άναπτύξεως” του έχει έπίσης άνάγκη άπό μιά δικτατορία όπως ό σοσιαλισμός , διότι , όπως είπαμε , βιομηχανική παραγωγή χωρίς κατευθυνόμενη κοινωνική προσπάθεια (χωρίς σπιρούνι δηλαδή…) δέν νοείται .
Η μόνη διαφορά ώς πρός τίς σταλινικές μεθόδους είναι , ότι ό καπιταλισμός τήν δικτατορία αύτή δέν τήν έπενδύει μέ ίδεολογικά όράματα , άλλά τήν προσφέρει στόν έργαζόμενο άνθρωπο ύπό μιά πολυτελή συσκευασία πού λέγεται “έλεύθερη άγορά” .
Η συσκότιση έπέρχεται άκριβώς μέ τό έπίθετο “έλεύθερη” , διότι αύτό άποκρύπτει τό πόσο πιό προσγειωμένος είναι ό καπιταλισμός ώς πρός τήν άνθρώπινη φύση : δέν θεωρεί τόν άνθρωπο ίδεολόγο , άλλά μόνο άρπακτικό , τό όποίον έγκαθιστά στήν οίκονομική ζούγλα τής “έλεύθερης άγοράς”
Στήν Ζούγλα αύτή ό άνθρωπος αίσθάνεται πράγματι “έλεύθερος” , όπως καί τό λιοντάρι στήν πραγματική Ζούγκλα , μόνο πού γιά νά έπιβιώσουν καί οί δύο είναι ύποχρεωμένοι νά ύποταχθούν στούς έπακριβείς καί σιδερένιους νόμους κάθε Ζούγλας : όπως τό λιοντάρι ή ό καρχαρίας μόνο άνάπαυλα γνωρίζουν άπό τό διαρκές κυνηγητό , έτσι καί ό άνθρωπος τής “έλεύθερης άγοράς” μόνο άνάπαυλα είναι ύποχρεωμένος νά γνωρίζη άπό τό διαρκές κυνήγημα τού κέρδους . Διότι “έλεύθερη άγορά” σημαίνει άκριβώς τούτο : ότι άν σταματήση , χάθηκε… Καί όπως ή πραγματική Ζούγλα έξοπλίζει τά ζωντανά της μέ νύχια καί μέ δόντια , έτσι καί ή “έλεύθερη άγορά” έξοπλίζει τόν άνθρωπο της μέ τά άντίστοιχα δικά της , τά όποία μ’ ένα όνομα λέγονται “φιλελευθερισμός” .
Κατά τήν τελική φιλοσοφία τού “φιλελευθερισμού” , τό μόνο πού άπαγορεύεται είναι νά σκοτώση ένας άνθρωπος τόν διπλανό του μέ μαχαίρι .
Ολοι οί άλλοι τρόποι έπιτρέπονται .
Στήν αύστηρότερη φιλοσοφική όρολογία , τό πράγμα όνομάζεται “σοσιαλδαρβινισμός” . Η μόνη διαφορά τού “σοσιαλδαρβινισμού” άπό τόν “δαρβινισμό” τής Φύσης είναι ό,τι ένώ ό τελευταίος άποτελεί προυπόθεση συντηρήσεως τής Φύσης , ό πρώτος συνιστά συνθήκη καταστροφής της .
Καί αύτό τό
έχομε σήμερα ώς δεδομένο . Ο φυσικός “δαρβινισμός” δέν άναφέρεται σέ
άτομα τού ίδίου είδους , δηλαδή δέν ύπάρχει ζώο στήν φύση πού νά τρώη
καί νά τρέφεται άπό όμοιό του .
Ο σοσιαλδαρβινισμός , έπειδή άναφέρεται άποκλειστικά στόν άνθρωπο , έχει άνάγκη νά μεταβάλη κοινωνικά τούς άνθρώπους σέ όντα άλλοίου είδους -καί έδώ άναφαίνεται ό πρώτος άναβαθμός τής δικτατορίας . Εχοντας άνάγκη ό σοσιαλδαρβινισμός άπό τίς κοινωνικές διακρίσεις , κατά τίς όποίες κάποιοι ή κάποιες τάξεις (καί αύτό έχει ίστορικές ρίζες στόν πολιτιστικό χώρο τής δυτικής Εύρώπης ) έπρεπε νά βάζουν κάποιους ή κάποιες άλλες τάξεις νά δουλεύουν , κατ’ άνάγκην ένέχει έντός του τήν άντίδραση ύπό τήν μορφή τής κοινωνικής διαμαρτυρίας καί τής έπαναστάσεως .
Από τόν συνεχή αύτόν άγώνα προέκυψε τό καθεστώς τού κοινοβουλευτισμού καί τών “άνθρωπίνων διακαιωμάτων” , τά όποία δέν είναι παρά τρόποι έλέγχου τής κοινωνικής συμμετοχής στό έξ άρχής άντικοινωνικό ίδεολόγημα τής οίκονομίας τής “έλεύθερης άγοράς” .
Η οίκονομία τής “έλεύθερης άγοράς” προυποθέτει ότι τό άτομο είναι πλήρως έλεύθερο νά άναπτύξη στό έπακρο τήν “προσωπικότητά” του , πράγμα πού κατοχυρώνουν καί τά Συντάγματα . Οί “νόμοι τής άγοράς” όμως τότε λειτουργούν άβίαστα , όσο λιγώτερος κοινωνικός έλεγχος ύπάρχει γι’ αύτούς .
Στό καθεστώς αύτό – πού θέλησαν νά έπαναφέρουν ή κ. Θάτσερ καί ό κ. Ρήγκαν – ό βιομήχανος λ.χ. τότε μόνο πραγματοποιεί πλήρως τήν “έπιχειρηματική του έλευθερία” καί συνεπώς τήν “προσωπικότητά” του, όσο πιό πολύ μπορεί θεωρητικά νά καταστρέφη τήν φύση χωρίς κοινωνικό έλεγχο . Η μεγιστοποίηση τού κέρδους του έπιβάλλει π.χ. νά ρίχνη τά άπόβλητά του σ’ ένα ποτάμι ή νά τά χώνη σ’ ένα δάσος , άντί νά δεσμεύση κεφάλαια γιά τήν κατά τό δυνατόν βιολογική τους έπεξεργασία .
Καί άν ό κόσμος φωνάζη γιά τό δάσος ή τό ποτάμι , δηλαδή άν ύπάρχη κοινωνικός έλεγχος στούς “νόμους τής άγοράς” , τόσο ό βιομήχανος περιορίζεται καί άναγκάζεται νά περιορίζη τό λιβάδι του στήν Ζούγκλα τής “έλεύθερης άγοράς” .
Προκειμένου νά άρθή ή άντίφαση τών πραγμάτων – καί αύτό ήδη προβλέπεται στήν φιλοσοφία τού “φιλελευθερισμού” άπό τόν 17ο αίώνα , ό καπιταλισμός χρησιμοποιεί “άδιόρατες διαδικασίες” , πού μερικές άπό αύτές έμπίπτουν στούς έμμεσους έλέγχους τών “δεικτών παραγωγής” μέσω τής χρηματιστικής πολιτικής (διά τών τραπεζών) καί μερικές άλλες στούς άκόμα πιό έμμεσους τής…παρακολουθήσεως τηλεφώνων καί έν γένει τού χαφιεδισμού .
Ούτω πώς αύξάνεται ή κοινωνική “εύημερία” καί ό “φιλελευθερισμός” έπανέρχεται συνεπής πρός τίς ίδεολογικές του διακηρύξεις τής “έλεύθερης άγοράς” , δηλαδή τού χορτασμού τών σημερινών είς βάρος τών έπερχομένων …
Ο σοσιαλδαρβινισμός , έπειδή άναφέρεται άποκλειστικά στόν άνθρωπο , έχει άνάγκη νά μεταβάλη κοινωνικά τούς άνθρώπους σέ όντα άλλοίου είδους -καί έδώ άναφαίνεται ό πρώτος άναβαθμός τής δικτατορίας . Εχοντας άνάγκη ό σοσιαλδαρβινισμός άπό τίς κοινωνικές διακρίσεις , κατά τίς όποίες κάποιοι ή κάποιες τάξεις (καί αύτό έχει ίστορικές ρίζες στόν πολιτιστικό χώρο τής δυτικής Εύρώπης ) έπρεπε νά βάζουν κάποιους ή κάποιες άλλες τάξεις νά δουλεύουν , κατ’ άνάγκην ένέχει έντός του τήν άντίδραση ύπό τήν μορφή τής κοινωνικής διαμαρτυρίας καί τής έπαναστάσεως .
Από τόν συνεχή αύτόν άγώνα προέκυψε τό καθεστώς τού κοινοβουλευτισμού καί τών “άνθρωπίνων διακαιωμάτων” , τά όποία δέν είναι παρά τρόποι έλέγχου τής κοινωνικής συμμετοχής στό έξ άρχής άντικοινωνικό ίδεολόγημα τής οίκονομίας τής “έλεύθερης άγοράς” .
Η οίκονομία τής “έλεύθερης άγοράς” προυποθέτει ότι τό άτομο είναι πλήρως έλεύθερο νά άναπτύξη στό έπακρο τήν “προσωπικότητά” του , πράγμα πού κατοχυρώνουν καί τά Συντάγματα . Οί “νόμοι τής άγοράς” όμως τότε λειτουργούν άβίαστα , όσο λιγώτερος κοινωνικός έλεγχος ύπάρχει γι’ αύτούς .
Στό καθεστώς αύτό – πού θέλησαν νά έπαναφέρουν ή κ. Θάτσερ καί ό κ. Ρήγκαν – ό βιομήχανος λ.χ. τότε μόνο πραγματοποιεί πλήρως τήν “έπιχειρηματική του έλευθερία” καί συνεπώς τήν “προσωπικότητά” του, όσο πιό πολύ μπορεί θεωρητικά νά καταστρέφη τήν φύση χωρίς κοινωνικό έλεγχο . Η μεγιστοποίηση τού κέρδους του έπιβάλλει π.χ. νά ρίχνη τά άπόβλητά του σ’ ένα ποτάμι ή νά τά χώνη σ’ ένα δάσος , άντί νά δεσμεύση κεφάλαια γιά τήν κατά τό δυνατόν βιολογική τους έπεξεργασία .
Καί άν ό κόσμος φωνάζη γιά τό δάσος ή τό ποτάμι , δηλαδή άν ύπάρχη κοινωνικός έλεγχος στούς “νόμους τής άγοράς” , τόσο ό βιομήχανος περιορίζεται καί άναγκάζεται νά περιορίζη τό λιβάδι του στήν Ζούγκλα τής “έλεύθερης άγοράς” .
Προκειμένου νά άρθή ή άντίφαση τών πραγμάτων – καί αύτό ήδη προβλέπεται στήν φιλοσοφία τού “φιλελευθερισμού” άπό τόν 17ο αίώνα , ό καπιταλισμός χρησιμοποιεί “άδιόρατες διαδικασίες” , πού μερικές άπό αύτές έμπίπτουν στούς έμμεσους έλέγχους τών “δεικτών παραγωγής” μέσω τής χρηματιστικής πολιτικής (διά τών τραπεζών) καί μερικές άλλες στούς άκόμα πιό έμμεσους τής…παρακολουθήσεως τηλεφώνων καί έν γένει τού χαφιεδισμού .
Ούτω πώς αύξάνεται ή κοινωνική “εύημερία” καί ό “φιλελευθερισμός” έπανέρχεται συνεπής πρός τίς ίδεολογικές του διακηρύξεις τής “έλεύθερης άγοράς” , δηλαδή τού χορτασμού τών σημερινών είς βάρος τών έπερχομένων …
-
Είναι προφανώς αύτονόητο ,ότι γιά τήν φιλοσοφία τής “έλεύθερης
άγοράς” δέν πρέπει νά ύπάρχη τίποτε πού νά μήν γίνεται έμπόρευμα καί νά
μήν καταλήγη στήν άγορά . Τό αύτό γίνεται καί μέ τόν “έλεύθερο χρόνο” ,
ή έμπορευσιμότητα τού όποίου , καθώς είδαμε , συνιστά τόν τρίτο μεγάλο
κλάδο τής “παγκόσμιας οίκονομίας” .
Ο καπιταλισμός δέν άφήνει τόν άνθρωπο νά χρησιμοποιήση τόν έλεύθερο χρόνο του όπως αύτός νομίζει . Τού προσφέρει ό ίδιος τίς “χαρές” πού πρέπει ν’ άπολαύση , διότι κάτι τέτοιο σημαίνει γ’ αύτόν κέρδος . Νά μείνη ό άνθρωπος (άνεξαρτήτως τό πόσον τό μπορεί ή όχι λόγω τού “στρές” άπό τήν παραγωγή στίς συνθήκες “έλεύθερης άγοράς” ) κατά τόν έλεύθερο χρόνο σπίτι του καί νά διαβάση , καί μάλιστα άπό δανειστική βιβλιοθήκη , αύτό γιά τόν καπιταλισμό άποτελεί σχεδόν…διαστροφή . Ενώ άν γίνη μέλος σέ έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο λ.χ. , τότε τά πράγματα διαμιάς άλλάζουν .
Τώρα άρχίζουν νά δουλεύουν βιομηχανίες παραγωγής άθλητικών είδών , παπουτσιών ίδιαίτερα , οίκοδομικές έπιχειρήσεις πού θά φκιάσουν τά γήπεδα καί τά στάδια , άλλοι κλάδοι τής παραγωγής καί μιά παραοικονομία πέριξ τού γηπέδου .
Ολα αύτά άποτελούν στοιχεία τής “έλεύθερης άγοράς” , ή όποία έξασφαλίζεται άκριβώς όταν ό ίδιος ό έλεύθερος χρόνος μετατραπή σέ έμπόρευμα . Καί κυρίως βέβαια τό τεράστιο οίκονομικό έσοδο πού έχει τό ίδιο τό κράτος άπό τά ΠΡΟ-ΠΟ .
Τό ίδιο συμβαίνει καί μέ τήν έμπορευματοποίηση τού έλεύθερου χρόνου σάν “ταξίδι” , δηλαδή μέ τόν τουρισμό . Μόνο πού τώρα δέν δουλεύουν ώρισμένοι κλάδοι τής άγοράς άπλώς , άλλά όλόκληρο τό σύστημα παραγωγής ώς “παγκόσμια οίκονομία” πιά . Αεροπορικές Εταιρείες , Τραίνα , Αυτοκινητοβιομηχανία , Πλοία – όλα αύτά έξαρτούν τούς δείκτες παραγωγής των άπό τόν τουρισμό . Ακόμη καί ή βαρειά βιομηχανία μέ τό νά τροφοδοτή μέ όπλα τίς διάφορες κυβερνήσεις (καί πρόκειται άκριβώς περί τών χωρών πού έχουν κύριο έσοδο τόν τουρισμό…) , προκειμένου αύτές νά μπορούν νά ύπερασπίζουν τούς τουρίστες άπό τούς αύτόχθονες πληθυσμούς , οί όποίοι ξέρουν (όπως π.χ. στήν Αίγυπτο) ότι ό τουρισμός άποτελεί τό βασικό ύποστήριγμα τών κυβερνήσεων πού δέν θέλουν .
Δέκα έκατομμύρια κόσμος καί χιλιάδες έπιχειρήσεις (γραφεία , ξενοδοχεία , οίκοδομικοί όργανισμοί καί βιομηχανίες κατασκευής οίκιακού έξοπλισμού ) έξαρτούν τήν ύπαρξή τους άπό τήν έμπορευματοποίηση τού “έλεύθερου χρόνου” ύπό μορφή τουρισμού .
Αύτά όλα συμβαίνουν στά πλαίσια καί στίς άρχές φιλοσοφίας τής έλεύθερης άγοράς . Είδικά μάλιστα μέ μιάν άπόφαση τής Εύρωπαικής Επιτροπής άπό 21.12.88 τονίζεται ίδιαίτερα , ότι ή άνάπτυξη τού τουρισμού όφείλει νά γίνεται “πρός τόνωση” τού συστήματος , δηλαδή ύπακούουσα στήν “έλεύθερη οίκονομία” καί στούς “νόμους τής άγοράς” .
Είδική μέριμνα γιά τό περιβάλλον στήν άπόφαση αύτή δέν λαμβάνεται , έξαιρουμένης τής “μνείας” , ότι κατά τήν περίοδο αίχμής τού τουρισμού ένδεχομένως (!) νά προκύπτη κάποια οίκολογική έπιβάρυνση …Αρα λοιπόν ό έπιχειρηματίας τού τουρισμού είναι άπολύτως έλεύθερος νά “άναπτύξη” τήν προσωπικότητά ” του μέσα στά πλαίσια τής “έλεύθερης άγοράς” καί πολύ περισσότερο μάλιστα έπειδή ή δραστηριότητα του έχει νά κάμη μέ χώρες τής “περιφέρειας” πού είναι χώρες πολιτικά καί οίκονομικά έξαρτώμενες .
Λίγο-πολύ δηλαδή δέν έχει ώς πρός αύτό νά δώση λογαριασμό σέ κανέναν , άρκεί νά ύπάρχη στήν χώρα κάποια “κυβέρνηση” ή χούντα , πού νά πρεσβεύη τήν φιλοσοφία τής “έλεύθερης άγοράς” . Κι αύτές , εύτυχώς μέ τήν βοήθεια τών…”άνθρωπίνων διακαιωμάτων” , πάντα ύπάρχουν…
Ας δούμε τώρα πιό συγκεκριμένα τί αύτά σημαίνουν ώς πρός τήν έννοια σκουπίδι . Καί άναγκαστικά έδώ θά άναφερθούμε καί στήν Ελλάδα , διότι αύτή δέν φτιάστηκε έξ άρχής ώς τό πρώτο τριτοκοσμικό κράτος τού κόσμου , άλλά παραμένει καί μέχρι τών ήμερών μας τό πρώτότυπο :
Η Δανία είναι ή κλασσική χώρα προμηθείας τού άγγλικού μπέικον πού χρειάζονται οί Αγγλοι γιά τό πρωινό τους . Αλλά μεγάλες δυνατότητες χοιροβοσκής ή Δανία δέν έχει . Ο έπιχειρηματίας τής φίρμας συνεπώς , προκειμένου νά έξασφαλίση τήν δραστηριότητά του μέσα στά πλαίσια τής “έλεύθερης άγοράς” καί νά μήν χάση τό μονοπώλιο , “νοικιάζει” μερικά έκατομμύρια στρέμματα σέ κάποια χώρα τής κεντρικής Αφρικής πού θέλει νά άναπτυχθή “φιλελευθέρως” , τά ταράζει στά χημικά , προκειμένου νά πετύχη τίς καλλιέργειες πού άπαιτούν τά “στάνταρ” τής έπιχειρήσεώς του, καί όταν ή Γή νεκρωθή πλήρως πάει στήν διπλανή χώρα καί ξανακάνει τήν ίδια δουλειά .
Οσο τώρα γιά τόν κόσμο πού ένδεχομένως πεθαίνει άπό τίς πλημμύρες ή τήν ξηρασία , γι’ αύτά φταίει ή “κυβέρνηση” , ή όποία μπορεί καί νά μήν ύπάρχη καθόλου . Συνήθως είναι μιά άλλη , πού έχει κρεμάσει τά μέλη τής παλαιάς καί κοιτάζη νά “άναπτύξη” ή ίδια” άποτελεσματικώς ” τήν χώρα .
Η λεγόμενη “πολιτική άστάθεια” στίς τριτοκοσμικές χώρες δέν είναι προφανώς φαινόμενο άσχετο μέ τήν οίκονομία τής “έλεύθερης άγοράς” , συνιστάμενο στήν ίδια τήν προβληματική κατασκευή τών κρατών κατά τήν περίοδο τής μεταποικιοκρατικής έποχής .
Σημασία έχει ότι μέ αύτά όλα έξασφαλίζονται στόν δανό χοιροπαραγωγό οί προυποθέσεις “άναπτύξεως τής προσωπικότητός” του, όπως γράφει τό Σύνταγμα , ή διατήρηση τής ύψηλής άνταγωνιστικότητος τών προιόντων του στά πλαίσια τής “έλεύθερης οίκονομίας” καί ή πλήρης τήρηση τών “κανόνων τής άγοράς” , διότι ή Ούγκάντα π.χ. δέν βρίσκεται στήν Εύρώπη .
Ο καπιταλισμός δέν άφήνει τόν άνθρωπο νά χρησιμοποιήση τόν έλεύθερο χρόνο του όπως αύτός νομίζει . Τού προσφέρει ό ίδιος τίς “χαρές” πού πρέπει ν’ άπολαύση , διότι κάτι τέτοιο σημαίνει γ’ αύτόν κέρδος . Νά μείνη ό άνθρωπος (άνεξαρτήτως τό πόσον τό μπορεί ή όχι λόγω τού “στρές” άπό τήν παραγωγή στίς συνθήκες “έλεύθερης άγοράς” ) κατά τόν έλεύθερο χρόνο σπίτι του καί νά διαβάση , καί μάλιστα άπό δανειστική βιβλιοθήκη , αύτό γιά τόν καπιταλισμό άποτελεί σχεδόν…διαστροφή . Ενώ άν γίνη μέλος σέ έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο λ.χ. , τότε τά πράγματα διαμιάς άλλάζουν .
Τώρα άρχίζουν νά δουλεύουν βιομηχανίες παραγωγής άθλητικών είδών , παπουτσιών ίδιαίτερα , οίκοδομικές έπιχειρήσεις πού θά φκιάσουν τά γήπεδα καί τά στάδια , άλλοι κλάδοι τής παραγωγής καί μιά παραοικονομία πέριξ τού γηπέδου .
Ολα αύτά άποτελούν στοιχεία τής “έλεύθερης άγοράς” , ή όποία έξασφαλίζεται άκριβώς όταν ό ίδιος ό έλεύθερος χρόνος μετατραπή σέ έμπόρευμα . Καί κυρίως βέβαια τό τεράστιο οίκονομικό έσοδο πού έχει τό ίδιο τό κράτος άπό τά ΠΡΟ-ΠΟ .
Τό ίδιο συμβαίνει καί μέ τήν έμπορευματοποίηση τού έλεύθερου χρόνου σάν “ταξίδι” , δηλαδή μέ τόν τουρισμό . Μόνο πού τώρα δέν δουλεύουν ώρισμένοι κλάδοι τής άγοράς άπλώς , άλλά όλόκληρο τό σύστημα παραγωγής ώς “παγκόσμια οίκονομία” πιά . Αεροπορικές Εταιρείες , Τραίνα , Αυτοκινητοβιομηχανία , Πλοία – όλα αύτά έξαρτούν τούς δείκτες παραγωγής των άπό τόν τουρισμό . Ακόμη καί ή βαρειά βιομηχανία μέ τό νά τροφοδοτή μέ όπλα τίς διάφορες κυβερνήσεις (καί πρόκειται άκριβώς περί τών χωρών πού έχουν κύριο έσοδο τόν τουρισμό…) , προκειμένου αύτές νά μπορούν νά ύπερασπίζουν τούς τουρίστες άπό τούς αύτόχθονες πληθυσμούς , οί όποίοι ξέρουν (όπως π.χ. στήν Αίγυπτο) ότι ό τουρισμός άποτελεί τό βασικό ύποστήριγμα τών κυβερνήσεων πού δέν θέλουν .
Δέκα έκατομμύρια κόσμος καί χιλιάδες έπιχειρήσεις (γραφεία , ξενοδοχεία , οίκοδομικοί όργανισμοί καί βιομηχανίες κατασκευής οίκιακού έξοπλισμού ) έξαρτούν τήν ύπαρξή τους άπό τήν έμπορευματοποίηση τού “έλεύθερου χρόνου” ύπό μορφή τουρισμού .
Αύτά όλα συμβαίνουν στά πλαίσια καί στίς άρχές φιλοσοφίας τής έλεύθερης άγοράς . Είδικά μάλιστα μέ μιάν άπόφαση τής Εύρωπαικής Επιτροπής άπό 21.12.88 τονίζεται ίδιαίτερα , ότι ή άνάπτυξη τού τουρισμού όφείλει νά γίνεται “πρός τόνωση” τού συστήματος , δηλαδή ύπακούουσα στήν “έλεύθερη οίκονομία” καί στούς “νόμους τής άγοράς” .
Είδική μέριμνα γιά τό περιβάλλον στήν άπόφαση αύτή δέν λαμβάνεται , έξαιρουμένης τής “μνείας” , ότι κατά τήν περίοδο αίχμής τού τουρισμού ένδεχομένως (!) νά προκύπτη κάποια οίκολογική έπιβάρυνση …Αρα λοιπόν ό έπιχειρηματίας τού τουρισμού είναι άπολύτως έλεύθερος νά “άναπτύξη” τήν προσωπικότητά ” του μέσα στά πλαίσια τής “έλεύθερης άγοράς” καί πολύ περισσότερο μάλιστα έπειδή ή δραστηριότητα του έχει νά κάμη μέ χώρες τής “περιφέρειας” πού είναι χώρες πολιτικά καί οίκονομικά έξαρτώμενες .
Λίγο-πολύ δηλαδή δέν έχει ώς πρός αύτό νά δώση λογαριασμό σέ κανέναν , άρκεί νά ύπάρχη στήν χώρα κάποια “κυβέρνηση” ή χούντα , πού νά πρεσβεύη τήν φιλοσοφία τής “έλεύθερης άγοράς” . Κι αύτές , εύτυχώς μέ τήν βοήθεια τών…”άνθρωπίνων διακαιωμάτων” , πάντα ύπάρχουν…
Ας δούμε τώρα πιό συγκεκριμένα τί αύτά σημαίνουν ώς πρός τήν έννοια σκουπίδι . Καί άναγκαστικά έδώ θά άναφερθούμε καί στήν Ελλάδα , διότι αύτή δέν φτιάστηκε έξ άρχής ώς τό πρώτο τριτοκοσμικό κράτος τού κόσμου , άλλά παραμένει καί μέχρι τών ήμερών μας τό πρώτότυπο :
Η Δανία είναι ή κλασσική χώρα προμηθείας τού άγγλικού μπέικον πού χρειάζονται οί Αγγλοι γιά τό πρωινό τους . Αλλά μεγάλες δυνατότητες χοιροβοσκής ή Δανία δέν έχει . Ο έπιχειρηματίας τής φίρμας συνεπώς , προκειμένου νά έξασφαλίση τήν δραστηριότητά του μέσα στά πλαίσια τής “έλεύθερης άγοράς” καί νά μήν χάση τό μονοπώλιο , “νοικιάζει” μερικά έκατομμύρια στρέμματα σέ κάποια χώρα τής κεντρικής Αφρικής πού θέλει νά άναπτυχθή “φιλελευθέρως” , τά ταράζει στά χημικά , προκειμένου νά πετύχη τίς καλλιέργειες πού άπαιτούν τά “στάνταρ” τής έπιχειρήσεώς του, καί όταν ή Γή νεκρωθή πλήρως πάει στήν διπλανή χώρα καί ξανακάνει τήν ίδια δουλειά .
Οσο τώρα γιά τόν κόσμο πού ένδεχομένως πεθαίνει άπό τίς πλημμύρες ή τήν ξηρασία , γι’ αύτά φταίει ή “κυβέρνηση” , ή όποία μπορεί καί νά μήν ύπάρχη καθόλου . Συνήθως είναι μιά άλλη , πού έχει κρεμάσει τά μέλη τής παλαιάς καί κοιτάζη νά “άναπτύξη” ή ίδια” άποτελεσματικώς ” τήν χώρα .
Η λεγόμενη “πολιτική άστάθεια” στίς τριτοκοσμικές χώρες δέν είναι προφανώς φαινόμενο άσχετο μέ τήν οίκονομία τής “έλεύθερης άγοράς” , συνιστάμενο στήν ίδια τήν προβληματική κατασκευή τών κρατών κατά τήν περίοδο τής μεταποικιοκρατικής έποχής .
Σημασία έχει ότι μέ αύτά όλα έξασφαλίζονται στόν δανό χοιροπαραγωγό οί προυποθέσεις “άναπτύξεως τής προσωπικότητός” του, όπως γράφει τό Σύνταγμα , ή διατήρηση τής ύψηλής άνταγωνιστικότητος τών προιόντων του στά πλαίσια τής “έλεύθερης οίκονομίας” καί ή πλήρης τήρηση τών “κανόνων τής άγοράς” , διότι ή Ούγκάντα π.χ. δέν βρίσκεται στήν Εύρώπη .
-
Η Ελλάδα ξέρομε ότι δέν είναι χώρα άφρικανική , έχει όμως τήν
“ίδιαιτερότητα” νά άποτελή τό πρώτο τριτοκοσμικό κράτος τού κόσμου ,
διότι μέ αύτή κυρίως ό καπιταλισμός εύρήκε προσβάσεις στόν χώρο τών
βαλκανίων καί τής άνατολικής Μεσογείου γενικότερα .
Δέν θά άναφερθούμε τώρα σέ ίστορικά περιστατικά , διότι αύτά τά προυποθέτουμε γνωστά (ίδιαίτερα στούς κατοίκους τών Επτανήσων ) .
Η “ανάπτυξη” στήν Ελλάδα ύπήρξε τό αίτημα έξ άρχής όλων τών έλληνικών “Συνταγμάτων” καί προκειμένου νά καταφθάσουν οί άναμενόμενες “έπενδύσεις” αύτή άνεκηρύχθη έπισήμως στά πρώτα Συντάγματα ώς “τόπος χέρσος” . Παρ’ όλα αύτά , άπό πολιτικούς κυρίως λόγους , οί “έπενδύσεις”
άφρικανικού τύπου στήν Ελλάδα δέν έφθασαν ποτέ καί έτσι αύτή έμεινε μέ τήν “άνάπτυξη” στήν ίδια θέση πού μένει ή γεροντοκόρη άναμένοντας μονίμως τόν “γαμπρό” .
Στίς περιπτώσεις όμως αύτές , όπως ξέρομε , έμφιλοχωρούν αύτομάτως οί…ύποψήφιοι τών “ύποσχέσεων” , οί κοινώς καλούμενοι “άγαπητικοί” .
Καί ή Ελλάδα δυστυχώς μέχρι τών ήμερών μας δέν άπέκτησε τίποτε άλλο άπό “άγαπητικούς” : πρωθυπουργούς , ύπουργούς καί κυβερνήσεις πού όλο τής ύποσχόταν τήν πολυπόθητη “άνάπτυξη” .
Ας δούμε πώς αύτά άναγνωρίζονται έπισήμως στό Σύνταγμα καί τί σημαίνουν άπό σκουπιδικής άπόψεως , ή όποία μάς άπασχλεί :
Τό άρθρο 17 τού τρέχοντος Συντάγματος (το κειμενο αυτό γραφτηκε το 1994) όρίζει :
“Η ίδιοκτησία τελεί ύπό τήν προστασία τού κράτους , τά δικαιώματα όμως πού άπορρέουν άπό ΑΥΤΗ δέν μπορούν νά άσκούνται σέ βάρος τού γενικού συμφέροντος” .
Η λέξη “προστασία” στό άρθρο αύτό τού Συντάγματος δέν είναι τυχαία . Είναι ή άναγκαστική λέξη σέ κάθε κατάσταση “άγαπητιλικιού” , σχεδόν αύτόματη . Οί “άγαπητικοί” όλων τών είδών αύτό πού κατ’ έξοχήν προσφέρουν είναι “προστασία” καί ίδίως άσαφείς ύποσχέσεις , μέ τίς όποίες τήν δικαιολογούν .
Η άσάφεια καί ή προστασία στά λεγόμενα τού “άγαπητικού” πάνε χέρι- χέρι καί αύτή άκριβώς είναι ή κατάσταση καί μέ τό άρθρο τού Συντάγματός μας .
Πού κατηγορείται ή άντωνυμία ΑΥΤΗ σ’ αύτή τήν διατύπωση ? Στήν ίδιοκτησία ή στήν προστασία αύτής άπό τό κράτος ? Η διαφορά είναι έρεβώδης.
Είναι άλλο πράγμα άν τά όποια δικαιώματα άπορρέουν άπό τήν ίδια τήν ίδιοκτησία καί τελείως διαφορετικό άν άπορρέουν άπό τήν προστασία αύτής έκ μέρους κάποιων “προστατών” έν όνόματι τού “γενικού συμφέροντος” . Διότι τό έρώτημα είναι , πώς όρίζουν αύτοί οί “προστάτες” τό “γενικό” αύτό συμφέρον , έν όνόματι τού όποίου άσκούν τήν “προστασία” τους .
Τό “γενικό συμφέρον” δέν είναι έννοια νομικώς καί πρακτικώς ξεκάθαρη . Κατά τήν πολιτική θεωρία (΄”άνθρώπινα δικαιώματα”) , τό “γενικό συμφέρον” είναι κάτι άπό τήν ίστορική διαδρομή τής κοινωνίας καθοριζόμενη καί τρεχόντως έλεγχόμενο άπό τούς ύπάρχοντες θεσμούς της (Εκκλησία , έθιμα , οίκογενειακό καθεστώς κλπ) .
Κατά τήν θεωρία τού “θετικού δικαίου”, τήν πιό κοντά προσκείμενη στή φιλοσοφία τής “έλεύθερης άγοράς” , “γενικό συμφέρον” είναι αύτό πού καθορίζει ό “νομοθέτης” σάν τέτοιο , ούσιαστικά δηλαδή τό κοινοβούλιο μέ τούς συμπληρωματικούς θεσμούς του (π.χ. Γερουσία , πού στήν Ελλάδα δέν ύπάρχει ) , πράγμα πού ύπό τό ίσχύον καθεστώς τών κυβερνητικών πλειοψηφειών σημαίνει τελικά τήν κυβέρνηση τού έκάστοτε κόμματος .
Φανερό είναι ότι στήν Ελλάδα , χώρα “φιλελεύθερη” καί τριτοκοσμική ταυτόχρονα , δηλ. χώρα πού οί “πλειοψηφίες” προκύπτουν σχετικώς άπλά…,
ισχύει ή δεύτερη άποψη περί “γενικού συμφέροντος” , τήν όποία διδάσκονται καί οί φοιτητές στίς νομικές σχολές μας .
Κατ ‘ άλλους , τέλος – καί αύτοί είναι όσοι άντιτίθενται όλικά πρός τίς διάφορες έκδοχές τού φιλελευθερισμού (κομμουνιστές , άναρχικοί κλπ .) – , τό “γενικό συμφέρον” στά πλαίσια τού άστικού κράτους δέν μπορεί νά ύπάρξει καθόλου , διότι οί ίδεολογικοί μηχανισμοί έμποδίζουν τήν κοινωνία άπό τήν γνώση τού πραγματικού συμφέροντός της .
Δέν θά άναφερθούμε τώρα σέ ίστορικά περιστατικά , διότι αύτά τά προυποθέτουμε γνωστά (ίδιαίτερα στούς κατοίκους τών Επτανήσων ) .
Η “ανάπτυξη” στήν Ελλάδα ύπήρξε τό αίτημα έξ άρχής όλων τών έλληνικών “Συνταγμάτων” καί προκειμένου νά καταφθάσουν οί άναμενόμενες “έπενδύσεις” αύτή άνεκηρύχθη έπισήμως στά πρώτα Συντάγματα ώς “τόπος χέρσος” . Παρ’ όλα αύτά , άπό πολιτικούς κυρίως λόγους , οί “έπενδύσεις”
άφρικανικού τύπου στήν Ελλάδα δέν έφθασαν ποτέ καί έτσι αύτή έμεινε μέ τήν “άνάπτυξη” στήν ίδια θέση πού μένει ή γεροντοκόρη άναμένοντας μονίμως τόν “γαμπρό” .
Στίς περιπτώσεις όμως αύτές , όπως ξέρομε , έμφιλοχωρούν αύτομάτως οί…ύποψήφιοι τών “ύποσχέσεων” , οί κοινώς καλούμενοι “άγαπητικοί” .
Καί ή Ελλάδα δυστυχώς μέχρι τών ήμερών μας δέν άπέκτησε τίποτε άλλο άπό “άγαπητικούς” : πρωθυπουργούς , ύπουργούς καί κυβερνήσεις πού όλο τής ύποσχόταν τήν πολυπόθητη “άνάπτυξη” .
Ας δούμε πώς αύτά άναγνωρίζονται έπισήμως στό Σύνταγμα καί τί σημαίνουν άπό σκουπιδικής άπόψεως , ή όποία μάς άπασχλεί :
Τό άρθρο 17 τού τρέχοντος Συντάγματος (το κειμενο αυτό γραφτηκε το 1994) όρίζει :
“Η ίδιοκτησία τελεί ύπό τήν προστασία τού κράτους , τά δικαιώματα όμως πού άπορρέουν άπό ΑΥΤΗ δέν μπορούν νά άσκούνται σέ βάρος τού γενικού συμφέροντος” .
Η λέξη “προστασία” στό άρθρο αύτό τού Συντάγματος δέν είναι τυχαία . Είναι ή άναγκαστική λέξη σέ κάθε κατάσταση “άγαπητιλικιού” , σχεδόν αύτόματη . Οί “άγαπητικοί” όλων τών είδών αύτό πού κατ’ έξοχήν προσφέρουν είναι “προστασία” καί ίδίως άσαφείς ύποσχέσεις , μέ τίς όποίες τήν δικαιολογούν .
Η άσάφεια καί ή προστασία στά λεγόμενα τού “άγαπητικού” πάνε χέρι- χέρι καί αύτή άκριβώς είναι ή κατάσταση καί μέ τό άρθρο τού Συντάγματός μας .
Πού κατηγορείται ή άντωνυμία ΑΥΤΗ σ’ αύτή τήν διατύπωση ? Στήν ίδιοκτησία ή στήν προστασία αύτής άπό τό κράτος ? Η διαφορά είναι έρεβώδης.
Είναι άλλο πράγμα άν τά όποια δικαιώματα άπορρέουν άπό τήν ίδια τήν ίδιοκτησία καί τελείως διαφορετικό άν άπορρέουν άπό τήν προστασία αύτής έκ μέρους κάποιων “προστατών” έν όνόματι τού “γενικού συμφέροντος” . Διότι τό έρώτημα είναι , πώς όρίζουν αύτοί οί “προστάτες” τό “γενικό” αύτό συμφέρον , έν όνόματι τού όποίου άσκούν τήν “προστασία” τους .
Τό “γενικό συμφέρον” δέν είναι έννοια νομικώς καί πρακτικώς ξεκάθαρη . Κατά τήν πολιτική θεωρία (΄”άνθρώπινα δικαιώματα”) , τό “γενικό συμφέρον” είναι κάτι άπό τήν ίστορική διαδρομή τής κοινωνίας καθοριζόμενη καί τρεχόντως έλεγχόμενο άπό τούς ύπάρχοντες θεσμούς της (Εκκλησία , έθιμα , οίκογενειακό καθεστώς κλπ) .
Κατά τήν θεωρία τού “θετικού δικαίου”, τήν πιό κοντά προσκείμενη στή φιλοσοφία τής “έλεύθερης άγοράς” , “γενικό συμφέρον” είναι αύτό πού καθορίζει ό “νομοθέτης” σάν τέτοιο , ούσιαστικά δηλαδή τό κοινοβούλιο μέ τούς συμπληρωματικούς θεσμούς του (π.χ. Γερουσία , πού στήν Ελλάδα δέν ύπάρχει ) , πράγμα πού ύπό τό ίσχύον καθεστώς τών κυβερνητικών πλειοψηφειών σημαίνει τελικά τήν κυβέρνηση τού έκάστοτε κόμματος .
Φανερό είναι ότι στήν Ελλάδα , χώρα “φιλελεύθερη” καί τριτοκοσμική ταυτόχρονα , δηλ. χώρα πού οί “πλειοψηφίες” προκύπτουν σχετικώς άπλά…,
ισχύει ή δεύτερη άποψη περί “γενικού συμφέροντος” , τήν όποία διδάσκονται καί οί φοιτητές στίς νομικές σχολές μας .
Κατ ‘ άλλους , τέλος – καί αύτοί είναι όσοι άντιτίθενται όλικά πρός τίς διάφορες έκδοχές τού φιλελευθερισμού (κομμουνιστές , άναρχικοί κλπ .) – , τό “γενικό συμφέρον” στά πλαίσια τού άστικού κράτους δέν μπορεί νά ύπάρξει καθόλου , διότι οί ίδεολογικοί μηχανισμοί έμποδίζουν τήν κοινωνία άπό τήν γνώση τού πραγματικού συμφέροντός της .
-
Η άντωνυμία συνεπώς “ΑΥΤΗ” στό Σύνταγμά μας δέν είναι καθόλου άπλό
πράγμα καί οί σημασίες της είναι έκ διαμέτρου άντίθετες . Αν τά
δικαιώματα άπορρέουν άπό τήν ίδιοκτησία καθ’ εαυτή καί τό “γενικό
συμφέρον” είναι αύτό πού άναγνωρίζη ή κοινωνία σάν τέτοιο , τότε τό
κράτος δέν μπορεί νά κρατικοποιήση τήν έκκλησιαστική περιουσία έπί
παραδείγματι , ούτε καί νά προβή άσυζητητί σέ άπαλλοτριώσεις .Επίσης ύπό άκρως είδικούς όρους μπορεί νά παραχωρήση καί έκτάσεις γιά οίκοδομή . Τό κυριώτερο όμως πού μάς ένδιαφέρει άπό άπόψεως “έλεύθερης άγοράς” είναι κάτι άλλο : άν ένας βιομήχανος π.χ. προκειμένου νά αύξήση τήν άνταγωνιστικότητα τών προιόντων του όπως άπαιτή ή άγορά αύτή , ρίχνη τά άπόβλητα σέ έναν ποταμό καί ό κόσμος (δηλ. ή κοινωνία) άναγνωρίζη σάν “γενικό του συμφέρον” τήν συντήρηση τού ποταμού , τότε μπορεί νά έμποδίση τόν βιομήχανο ώς πρός τήν “ίδιοκτησία” του (σέ άκραία περίπτωση καίγοντας καί τό έργοστάσιο ! ) , χωρίς τό κράτος νά μπορή νά βάλη τήν άστυνομία νά προστατεύση τόν βιομήχανο (καί νά διώξη τόν κόσμο) .
Ο βιομήχανος σ’ αύτή είναι ύποχρεωμένος νά βρή άλλους τρόπους προαγωγής τού συμφέροντός του στά πλαίσια τής “έλεύθερης άγοράς”.
Τελείως διαφορετικά όμως έχουν τά πράγματα άν τό “γενικό συμφέρον” τό όρίζη ό “νομοθέτης” , άν ό βιομήχανος έχη μερικούς συγγενείς καί φίλους του ύπουργούς σ’ αύτόν τόν “νομοθέτη” καί άν ή άντωνυμία “ΑΥΤΗ” νοήται ώς πρός τήν προστασία τής ίδιοκτησίας άπό τό κράτος .
Ο “νομοθέτης” μπορεί νά όρίση στήν περίπτωση αύτή ώς “γενικό συμφέρον” τήν “βιομηχανική άνάπτυξη” καί τά δικαιώματα τού βιομήχανου τά άπορρέοντα άπό τήν προστασία τού κράτους ώς πρός τήν ίδιοκτησία του τελούν άπολύτως διά τής άστυνομίας κατωχυρωμένα .
Αν δηλαδή διαμαρτυρηθή ό κόσμος γιά τόν ποταμό , μπορεί κάλλιστα ή άστυνομία έν όνόματι τού “γενικού συμφέροντος” νά τούς σπάση τό κεφάλι…
Κάθε μή συμφωνών μέ τό νόημα τού “γενικού συμφέροντος” τού “νομοθέτη” , είναι αύτομάτως άναρχικός καί “έχθρός τής τάξεως”…
Τυπικό
παράδειγμα τών μεταπτώσεων τής “ίδιοκτησίας” διά τών διαφόρων όρισμών
τού “γενικού συμφέροντος” στήν γεροντοκόρη μας Ελλάδα καί τής
άντωνυμίας “ΑΥΤΗ” , έχουμε τήν κατάντια τής μονοκαλλιέργειας τού
τουρισμού , διά τής όποίας προσπαθούν σήμερα νά άποζήσουν τά Επτάνησα
(καί πολλά άλλα νησιά ) .
Μετά τήν Μικρασιατική καταστροφή οί τότε “άγαπητικοί” τής γεροντοκόρης μας , ήγουν ό τότε “νομοθέτης” , ώρισαν πάλι ώς “γενικό συμφέρον” τήν
“βιομηχανική άνάπτυξη” – καί ήταν ή πολλοστή φορά . Οί ξερριζωμένες μάζες τής Μικράς Ασίας έπροσφέρονταν άπείρως γιά έκμετάλλευση καί τό πρόβλημα ήταν πώς θά βρεθή τό κεφάλαιο .
Ιδρύουν λοιπόν τώ 1929 τήν Αγροτική Τράπεζα μέ σκοπό άκριβώς νά ξεθεμελιώσουν τήν άγροτική ύποδομή μιάς πατροπαραδότως καί έκ φύσεως άγροτικής χώρας σάν τήν Ελλάδα ύπό τό σύνθημα άναπτύξεως “βιομηχανίας λιπασμάτων ” έν Αθήναις .
Η ΑΤΕ , όντως πιστή στόν προορισμό της , έχρέωνε τό γεωργό μέχρι τόν λαιμό (γιά νά δουλεύη πολύ ) , ένώ διά τής “κυβερνητικής πολιτικής” καί τών χονδρεμπόρων τών συνεταιρισμών οι τιμές γιά τόν άγρότη καθωρίσθηκαν άπλώς στό νά τού μισοαναπαράγουν τήν έργατική δύναμη , δηλαδή μόλις νά τόν κρατούν στό έπίπεδο τού Ζήν .
Τά ούτω πώς δωρεάν άπολαμβανόμενα άγροτικά προιόντα συνιστούσαν τίς “έξαγωγές” , προκειμένου νά εύρεθή τό κεφάλαιο τής “βιομηχανικής άνάπτυξης” .
Η όποία τελικώς δέν έγινε , διότι σύν τοίς άλλοις είναι ίδιον τών “άγαπητικών” νά σπαταλούν τό χρήμα πού άπομυζούν άπό τά θύματά τους καί όχι νά προκόβουν μ’ αύτό …Πρέπει έπίσης νά προσθέσωμε έδώ , ότι ή οίκονομία τής “έλεύθερης άγοράς” στήν Ελλάδα είχε πάντα μιά ίδιομορφία έκ λόγων “εθνικών” : δεδομένου ότι ό έκάστοτε όρισμός τού “γενικού συμφέροντος” άποτελούσε “εθνικό” αίτημα καί έπιταγή , οί τιμές τής άγοράς έκανονίζονταν πάντα διά “κυβερνητικών έντολών” καί μέ τήν άγορανομία .
Οί άγρότες συνεπώς , θέλοντας καί μή , δέν είχαν παρά νά ύποταχθούν στούς μεσάζοντες τών προιόντων τους . Μεγάλα περιθώρια δέν είχαν , διότι άλλοιώς αύτά γρήγορα σάπιζαν … Τό όφθαλμοφανές άποτέλεσμα αύτής τής “άγροτικής πολιτικής” έρχεται μετά τόν πόλεμο (ούτως ή άλλως σέ μιά δεκαετία μέσα (1930-1940) καί σχεδόν μέχρι τό ’55 λόγω τών πολέμων στήν Ελλάδα δέν μπορούσε νά φανή) .
Επ’ εύκαιρία τών σχεδίων Μάρσαλ έπανορίζεται τό “γενικό συμφέρον” ώς “βιομηχανική άνάπτυξη” καί προκειμένου νά βρεθούν τά νέα “έργατικά χέρια” οί τιμές τών άγροτικών προιόντων έξευτελίζονται τελείως .
Αλλά καί πάλι ό…νυμφίος (ή βιομηχανική άνάπτυξη ” ) ξέμεινε στόν δρόμο , όπότε προέκυψε άνάγκη νέου όρισμού τού “γενικού συμφέροντος”
Ας δούμε λοιπόν τί αύτό σημαίνει σήμερα .
-
Μετά τήν Μικρασιατική καταστροφή οί τότε “άγαπητικοί” τής γεροντοκόρης μας , ήγουν ό τότε “νομοθέτης” , ώρισαν πάλι ώς “γενικό συμφέρον” τήν
“βιομηχανική άνάπτυξη” – καί ήταν ή πολλοστή φορά . Οί ξερριζωμένες μάζες τής Μικράς Ασίας έπροσφέρονταν άπείρως γιά έκμετάλλευση καί τό πρόβλημα ήταν πώς θά βρεθή τό κεφάλαιο .
Ιδρύουν λοιπόν τώ 1929 τήν Αγροτική Τράπεζα μέ σκοπό άκριβώς νά ξεθεμελιώσουν τήν άγροτική ύποδομή μιάς πατροπαραδότως καί έκ φύσεως άγροτικής χώρας σάν τήν Ελλάδα ύπό τό σύνθημα άναπτύξεως “βιομηχανίας λιπασμάτων ” έν Αθήναις .
Η ΑΤΕ , όντως πιστή στόν προορισμό της , έχρέωνε τό γεωργό μέχρι τόν λαιμό (γιά νά δουλεύη πολύ ) , ένώ διά τής “κυβερνητικής πολιτικής” καί τών χονδρεμπόρων τών συνεταιρισμών οι τιμές γιά τόν άγρότη καθωρίσθηκαν άπλώς στό νά τού μισοαναπαράγουν τήν έργατική δύναμη , δηλαδή μόλις νά τόν κρατούν στό έπίπεδο τού Ζήν .
Τά ούτω πώς δωρεάν άπολαμβανόμενα άγροτικά προιόντα συνιστούσαν τίς “έξαγωγές” , προκειμένου νά εύρεθή τό κεφάλαιο τής “βιομηχανικής άνάπτυξης” .
Η όποία τελικώς δέν έγινε , διότι σύν τοίς άλλοις είναι ίδιον τών “άγαπητικών” νά σπαταλούν τό χρήμα πού άπομυζούν άπό τά θύματά τους καί όχι νά προκόβουν μ’ αύτό …Πρέπει έπίσης νά προσθέσωμε έδώ , ότι ή οίκονομία τής “έλεύθερης άγοράς” στήν Ελλάδα είχε πάντα μιά ίδιομορφία έκ λόγων “εθνικών” : δεδομένου ότι ό έκάστοτε όρισμός τού “γενικού συμφέροντος” άποτελούσε “εθνικό” αίτημα καί έπιταγή , οί τιμές τής άγοράς έκανονίζονταν πάντα διά “κυβερνητικών έντολών” καί μέ τήν άγορανομία .
Οί άγρότες συνεπώς , θέλοντας καί μή , δέν είχαν παρά νά ύποταχθούν στούς μεσάζοντες τών προιόντων τους . Μεγάλα περιθώρια δέν είχαν , διότι άλλοιώς αύτά γρήγορα σάπιζαν … Τό όφθαλμοφανές άποτέλεσμα αύτής τής “άγροτικής πολιτικής” έρχεται μετά τόν πόλεμο (ούτως ή άλλως σέ μιά δεκαετία μέσα (1930-1940) καί σχεδόν μέχρι τό ’55 λόγω τών πολέμων στήν Ελλάδα δέν μπορούσε νά φανή) .
Επ’ εύκαιρία τών σχεδίων Μάρσαλ έπανορίζεται τό “γενικό συμφέρον” ώς “βιομηχανική άνάπτυξη” καί προκειμένου νά βρεθούν τά νέα “έργατικά χέρια” οί τιμές τών άγροτικών προιόντων έξευτελίζονται τελείως .
Αλλά καί πάλι ό…νυμφίος (ή βιομηχανική άνάπτυξη ” ) ξέμεινε στόν δρόμο , όπότε προέκυψε άνάγκη νέου όρισμού τού “γενικού συμφέροντος”
Ας δούμε λοιπόν τί αύτό σημαίνει σήμερα .
-
Η Ελλάδα όπως είπαμε καλύπτει άνω τού 20% (κατά ωρισμένες
έκτιμήσεις άνω τού 27% τού “έθνικού της προιόντος” διά τού τουρισμού .
Αύτό σημαίνει ότι Ζή κυριολεκτικά άπό τόν τουρισμό . Αλλά ό τουρισμός άποτελεί έμπόρευμα τής “έλεύθερης άγοράς” , όπως έξηγήσαμε , καί μάλιστα έναν άπό τούς στύλους τής “παγκόσμιας οίκονομίας” .
Αύτό σημαίνει ότι οί διάφοροι τόποι τουρισμού δέν άποτελούν άπλώς θέμα διαπραγματεύσεως μεταξύ ένός μεμονωμένου έπιχειρηματία καί ένός ύπουργού , μιάς ξένης χώρας , όπως στήν περίπτωση τού δανού χοιροπαραγωγού , άλλά μπαίνουν ώς ”συντελεστές” κυριολεκτικώς στόν κομπιούτερ .
Ο ρόλος τών “έθνικών κυβερνήσεων ώς πρός αύτόν τόν προγραματισμό είναι άκριβώς ό ίδιος μέ τόν ρόλο τού κολλήγου στό φέουδο τού μεσαιωνικού φεουδάρχη , ό όποίος παράγει άνάλογα μέ τίς άνάγκες τού άφέντη του .
Ο ρόλος τής “έθνικής κυβέρνησης ” είναι άπλώς νά έκχωρή χώρους πρός “άξιοποίηση” , άνάλογα μέ τίς άνάγκες τής “έλεύθερης άγοράς” .
Αν π.χ. ή διαμόρφωση τού τουρισμού είναι τέτοια , ώστε νά εύνοή τήν βιομηχανία τών γιώτ , τότε ώρισμένα νησιά (καί κατά τούς “νόμους τής άγοράς” όσο τό δυνατόν περισσότερα) θά μεταβληθούν άπλώς σέ μαρίνες κοτέρων , ή δέ ύπόλοιπη “ύποδομή” τού νησιού θά είναι ή τρέχουσα διαμόρφωση τού τουρισμού , τότε τά νησιά συμφέρει νά μεταβληθούν σέ άεροδρόμια .
Αν οί καταστάσεις τής “άγοράς ” στίς χώρες προελεύσεως είναι τέτοια , ώστε νά εύνοήται ό άθλητισμός (π.χ. σέ περιόδους οίκονομικής ύφεσης , όπότε ό ρόλος τών “άρτων καί θεαμάτων ” άνεβαίνει ) , τότε τά νησιά πρέπει νά άποκτήσουν έγκαταστάσεις άθλητισμού , γήπεδα καί κολυμβητήρια δίπλα άπ’ τήν θάλασσα , όπως καί πολλές “discotek” .
Μέ λίγα λόγια , ή διαμόρφωση τού τουρισμού ώς έμπόρευμα μεταβάλλει καί τήν ύπόσταση τών τόπων τουρισμού σέ έμπόρευμα . Η κρίσιμη λεπτομέρεια είναι μόνο , ότι οί διαμορφώσεις αύτού τού “έμπορεύματος” έχουν καί μερικές έπιπτώσεις έπί τού περιβάλλοντος , οί όποίες δέν μπορούν νά άρθούν .
Καί αύτό άποκτά τόσο πιό κρίσιμη σημασία , όσο μικρότερος καί εύαίσθητος είναι ό τόπος , όπως αύτός ένός μικρού νησιού .
Αν π.χ. ξερριζώσεις μερικές χιλιάδες έλιές , γιά νά φκιάσης άεροδρόμιο ,δέν μπορής νά ξαναφκιάσης τίς έλιές , όταν οί νόμοι τής άγοράς μεταβάλουν τήν οίκονομική σημασία τού άεροδρομίου .
Θεωρητικώς θά μπορούσε κανένας νά πή , ότι ό χοιροπαραγωγός τής Δανίας π.χ. θά είχε συμφέρον άπό τήν διατήρηση τής φάρμας του στήν κεντρική Αφρική . Λογικώς καί άνθρωπίνως είναι έτσι (καί γιά τόν ίδιον τόν Δανό έπιχειρηματία ) , δέν είναι όμως έτσι μέ τούς “νόμους τής άγοράς” .
Ο έπιχειρηματίας , θέλοντας είτε μή , είναι ύποχρεωμένος νά προσαρμόση τή χρήση του περιβάλλοντος σ’ αύτούς τούς “νόμους” . Γιατί , άν δέν τό κάνη , θά χρεοκοπήση .
Τό ίδιο ίσχύει καί μέ μιά έταιρεία τουρισμού . Καταλαβαίνει , ότι τό νησί θά τής χρειασθή καί ύστερ’ άπό 100 χρόνια , είναι όμως ύποχρεωμένη νά προσαρμόση τήν χρήση του στίς άπαιτήσεις τών τωρινών “νόμων τής άγοράς” .
Νά άναρωτηθούμε τώρα πιό περιθώριο πρωτοβουλιών θά είχε ή όποια έλληνική κυβέρνηση πρός διαμόρφωση τών τουριστικών πραγμάτων , θά ήταν έρώτηση άνευ νοήματος .
Αφού ή Ελλάδα Ζή άπό τόν τουρισμό , τό σύνθημα όνομάζεται άπλώς “τουριστική άνάπτυξη” μέ όλα τά μέσα . Καί έπειδή ή Ελλάδα έχει πολλά νησιά καί πολλούς τόπους γιά “άνάπτυξη” τού τουρισμού καί έξασφάλιση τού συναλλάγματος , έπεται πώς μπορεί τό καθένα νά μπαίνη στόν προγραμματισμό άμέσως μετά τό άλλο .
“Τουριστική άνάπτυξη” στό λεξιλόγιο όλων τών έλληνικών κυβερνήσεων σημαίνει σύν τοίς άλλοις καί άσταμάτητη οίκοδομική δραστηριότητα , διότι ή οίκοδομή είναι έν τέλει ό μόνος τρόπος πού έμεινε άπό τά κατά καιρούς “προγράμματα άναπτύξεως” πρός άνακύκληση τών κεφαλαίων τής έσωτερικής άγοράς (περίπου 80-85%) .
Μπορούμε συνεπώς νά πούμε , ότι όλη σχεδόν ή οίκονομική δραστηριότητα στήν Ελλάδα στρέφεται περί τήν οίκοδομή . Εξ ού άκριβώς καί τό άλυτον τού προβλήματος τών “αύθαιρέτων” .
Τό τί σημαίνει “αύθαίρετο” στήν κοινωνική του διάσταση , έπεξηγήθηκε έπαρκώς προσφάτως (βλ. π.χ. Β.Ραφαηλίδη : “Ιστορία (κωμικοτραγική) τού νεοελληνικού κράτους , 1830-1974 ” , Αθήναι 1993 , σελ. 481 ) .
Αύτό πού πρέπει νά συμπληρώσωμε είναι ότι τά “αύθαίρετα ” άποτελούν έσωτερική άναγκαιότητα τού έλληνικού κράτους , όχι μόνο γιά έσωτερική οίκονομία , άλλά καί γιά τήν έξασφάλιση τού συναλλάγματος από τόν μαζικό τουρισμό . Ιδίως αύτού πού έχουν λόγους νά θέλουν νά άποφεύγουν άλλες περιοχές τής Εύρώπης , όπως π.χ. ή Αύστρία καί ή Ελβετία .
Ανακήρυξη μιάς περιοχής σέ “περιοχή έξόχου φυσικού κάλλους ” σημαίνει στήν διάλεκτο τής έλληνικής διοικήσεως άνακήρυξη τής περιοχής σέ οίκοπεδοποιητικόν χώρο . Εκεί θά άρχίσουν τά “αύθαίρετα” τού μικρού ύψους , τά όποία θά χρησιμεύσουν σάν πρότυπα τών “οίκοδομικών συντελεστών” όταν ή περιοχή μπή στό “σχέδιο πόλεως” . Η παραγωγή “ένοικιαζομένων δωματίων ” έτσι έξασφαλίζεται καί οί τουριστικές έταιρείες μπορούν άνετα νά έντάξουν αύτή τήν “τουριστική ύποδομή” στίς διακυμάνσεις τής άγοράς .
Ο ίδιοκτήτης “ένοικιαζομένων δωματίων ” , ό καταχρεωμένος στήν Κτηματική Τράπεζα καί άσφυκτιών ύπό τήν ύγειονομική ύπηρεσία , έχει άπεριόριστα περιθώρια “συμπιέσεων” (περισσότερα άπ’ τόν “άγρότη” τής Αγροτικής Τραπέζης ” ! ) , πράγμα πού σημαίνει τελικώς ότι ή “έλληνική προσφορά” άνταποκρίνεται σέ κάθε είδος “ζήτηση” τής διεθνούς “άγοράς τουρισμού” .
Σημασία έχει νά μήν “φεύγη τό συνάλλαγμα” …
Αύτό σημαίνει ότι Ζή κυριολεκτικά άπό τόν τουρισμό . Αλλά ό τουρισμός άποτελεί έμπόρευμα τής “έλεύθερης άγοράς” , όπως έξηγήσαμε , καί μάλιστα έναν άπό τούς στύλους τής “παγκόσμιας οίκονομίας” .
Αύτό σημαίνει ότι οί διάφοροι τόποι τουρισμού δέν άποτελούν άπλώς θέμα διαπραγματεύσεως μεταξύ ένός μεμονωμένου έπιχειρηματία καί ένός ύπουργού , μιάς ξένης χώρας , όπως στήν περίπτωση τού δανού χοιροπαραγωγού , άλλά μπαίνουν ώς ”συντελεστές” κυριολεκτικώς στόν κομπιούτερ .
Ο ρόλος τών “έθνικών κυβερνήσεων ώς πρός αύτόν τόν προγραματισμό είναι άκριβώς ό ίδιος μέ τόν ρόλο τού κολλήγου στό φέουδο τού μεσαιωνικού φεουδάρχη , ό όποίος παράγει άνάλογα μέ τίς άνάγκες τού άφέντη του .
Ο ρόλος τής “έθνικής κυβέρνησης ” είναι άπλώς νά έκχωρή χώρους πρός “άξιοποίηση” , άνάλογα μέ τίς άνάγκες τής “έλεύθερης άγοράς” .
Αν π.χ. ή διαμόρφωση τού τουρισμού είναι τέτοια , ώστε νά εύνοή τήν βιομηχανία τών γιώτ , τότε ώρισμένα νησιά (καί κατά τούς “νόμους τής άγοράς” όσο τό δυνατόν περισσότερα) θά μεταβληθούν άπλώς σέ μαρίνες κοτέρων , ή δέ ύπόλοιπη “ύποδομή” τού νησιού θά είναι ή τρέχουσα διαμόρφωση τού τουρισμού , τότε τά νησιά συμφέρει νά μεταβληθούν σέ άεροδρόμια .
Αν οί καταστάσεις τής “άγοράς ” στίς χώρες προελεύσεως είναι τέτοια , ώστε νά εύνοήται ό άθλητισμός (π.χ. σέ περιόδους οίκονομικής ύφεσης , όπότε ό ρόλος τών “άρτων καί θεαμάτων ” άνεβαίνει ) , τότε τά νησιά πρέπει νά άποκτήσουν έγκαταστάσεις άθλητισμού , γήπεδα καί κολυμβητήρια δίπλα άπ’ τήν θάλασσα , όπως καί πολλές “discotek” .
Μέ λίγα λόγια , ή διαμόρφωση τού τουρισμού ώς έμπόρευμα μεταβάλλει καί τήν ύπόσταση τών τόπων τουρισμού σέ έμπόρευμα . Η κρίσιμη λεπτομέρεια είναι μόνο , ότι οί διαμορφώσεις αύτού τού “έμπορεύματος” έχουν καί μερικές έπιπτώσεις έπί τού περιβάλλοντος , οί όποίες δέν μπορούν νά άρθούν .
Καί αύτό άποκτά τόσο πιό κρίσιμη σημασία , όσο μικρότερος καί εύαίσθητος είναι ό τόπος , όπως αύτός ένός μικρού νησιού .
Αν π.χ. ξερριζώσεις μερικές χιλιάδες έλιές , γιά νά φκιάσης άεροδρόμιο ,δέν μπορής νά ξαναφκιάσης τίς έλιές , όταν οί νόμοι τής άγοράς μεταβάλουν τήν οίκονομική σημασία τού άεροδρομίου .
Θεωρητικώς θά μπορούσε κανένας νά πή , ότι ό χοιροπαραγωγός τής Δανίας π.χ. θά είχε συμφέρον άπό τήν διατήρηση τής φάρμας του στήν κεντρική Αφρική . Λογικώς καί άνθρωπίνως είναι έτσι (καί γιά τόν ίδιον τόν Δανό έπιχειρηματία ) , δέν είναι όμως έτσι μέ τούς “νόμους τής άγοράς” .
Ο έπιχειρηματίας , θέλοντας είτε μή , είναι ύποχρεωμένος νά προσαρμόση τή χρήση του περιβάλλοντος σ’ αύτούς τούς “νόμους” . Γιατί , άν δέν τό κάνη , θά χρεοκοπήση .
Τό ίδιο ίσχύει καί μέ μιά έταιρεία τουρισμού . Καταλαβαίνει , ότι τό νησί θά τής χρειασθή καί ύστερ’ άπό 100 χρόνια , είναι όμως ύποχρεωμένη νά προσαρμόση τήν χρήση του στίς άπαιτήσεις τών τωρινών “νόμων τής άγοράς” .
Νά άναρωτηθούμε τώρα πιό περιθώριο πρωτοβουλιών θά είχε ή όποια έλληνική κυβέρνηση πρός διαμόρφωση τών τουριστικών πραγμάτων , θά ήταν έρώτηση άνευ νοήματος .
Αφού ή Ελλάδα Ζή άπό τόν τουρισμό , τό σύνθημα όνομάζεται άπλώς “τουριστική άνάπτυξη” μέ όλα τά μέσα . Καί έπειδή ή Ελλάδα έχει πολλά νησιά καί πολλούς τόπους γιά “άνάπτυξη” τού τουρισμού καί έξασφάλιση τού συναλλάγματος , έπεται πώς μπορεί τό καθένα νά μπαίνη στόν προγραμματισμό άμέσως μετά τό άλλο .
“Τουριστική άνάπτυξη” στό λεξιλόγιο όλων τών έλληνικών κυβερνήσεων σημαίνει σύν τοίς άλλοις καί άσταμάτητη οίκοδομική δραστηριότητα , διότι ή οίκοδομή είναι έν τέλει ό μόνος τρόπος πού έμεινε άπό τά κατά καιρούς “προγράμματα άναπτύξεως” πρός άνακύκληση τών κεφαλαίων τής έσωτερικής άγοράς (περίπου 80-85%) .
Μπορούμε συνεπώς νά πούμε , ότι όλη σχεδόν ή οίκονομική δραστηριότητα στήν Ελλάδα στρέφεται περί τήν οίκοδομή . Εξ ού άκριβώς καί τό άλυτον τού προβλήματος τών “αύθαιρέτων” .
Τό τί σημαίνει “αύθαίρετο” στήν κοινωνική του διάσταση , έπεξηγήθηκε έπαρκώς προσφάτως (βλ. π.χ. Β.Ραφαηλίδη : “Ιστορία (κωμικοτραγική) τού νεοελληνικού κράτους , 1830-1974 ” , Αθήναι 1993 , σελ. 481 ) .
Αύτό πού πρέπει νά συμπληρώσωμε είναι ότι τά “αύθαίρετα ” άποτελούν έσωτερική άναγκαιότητα τού έλληνικού κράτους , όχι μόνο γιά έσωτερική οίκονομία , άλλά καί γιά τήν έξασφάλιση τού συναλλάγματος από τόν μαζικό τουρισμό . Ιδίως αύτού πού έχουν λόγους νά θέλουν νά άποφεύγουν άλλες περιοχές τής Εύρώπης , όπως π.χ. ή Αύστρία καί ή Ελβετία .
Ανακήρυξη μιάς περιοχής σέ “περιοχή έξόχου φυσικού κάλλους ” σημαίνει στήν διάλεκτο τής έλληνικής διοικήσεως άνακήρυξη τής περιοχής σέ οίκοπεδοποιητικόν χώρο . Εκεί θά άρχίσουν τά “αύθαίρετα” τού μικρού ύψους , τά όποία θά χρησιμεύσουν σάν πρότυπα τών “οίκοδομικών συντελεστών” όταν ή περιοχή μπή στό “σχέδιο πόλεως” . Η παραγωγή “ένοικιαζομένων δωματίων ” έτσι έξασφαλίζεται καί οί τουριστικές έταιρείες μπορούν άνετα νά έντάξουν αύτή τήν “τουριστική ύποδομή” στίς διακυμάνσεις τής άγοράς .
Ο ίδιοκτήτης “ένοικιαζομένων δωματίων ” , ό καταχρεωμένος στήν Κτηματική Τράπεζα καί άσφυκτιών ύπό τήν ύγειονομική ύπηρεσία , έχει άπεριόριστα περιθώρια “συμπιέσεων” (περισσότερα άπ’ τόν “άγρότη” τής Αγροτικής Τραπέζης ” ! ) , πράγμα πού σημαίνει τελικώς ότι ή “έλληνική προσφορά” άνταποκρίνεται σέ κάθε είδος “ζήτηση” τής διεθνούς “άγοράς τουρισμού” .
Σημασία έχει νά μήν “φεύγη τό συνάλλαγμα” …
-
Ο Γεράσιμος Κακλαμάνης γεννήθηκε στις 25 Απριλίου 1940 στη Λευκάδα
και πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 2003 στη Γερμανία. Υπήρξε μια από τις πιο
αξιοσημείωτες και μοναχικές περιπτώσεις της ελληνικής διανόησης. Με το
συνολικό έργο του ανατρέπει κατεστημένες αντιλήψεις και ιδεολογικές
βεβαιότητες με τις οποίες γεννηθήκαν και μεγάλωσαν γενιές νεοελλήνων.
Σπούδασε μαθηματικά τα οποία εμποδίστηκε να διδάξει στα χρόνια της
δικτατορίας.
-
“Σημ. Απερ. Γαλάζιου”
Αυτό το Άρθρο του Γεράσιμου Κακλαμάνη που δημοσιεύθηκε στην έφημερίδα “Λευκαδίτικος λόγος”
το 1994 μας το έστειλε ο φίλος μας Γιώργος Βλάχος!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου