Χημικά – Βιολογικά Όπλα στην Αρχαία Ελλάδα

Οι κανόνες του πολέμου στην κλασσική αρχαιότητα απαιτούσαν αντιμετώπιση του εχθρού στη μάχη εκ του συστάδην, με χρήση συγκεκριμένων επιθετικών και αμυντικών όπλων. Παράλληλα, σε σχέση με τον πόλεμο στην αρχαιότητα ίσχυε και ένα σύνολο άγραφων κανόνων, όπως για παράδειγμα σχετικά με την κήρυξη του πολέμου, την ανακωχή, την απαγόρευση της θανάτωσης των αγγελιοφόρων κτλ., κανόνες οι οποίοι όμως δεν τηρούνταν πάντοτε στην πράξη.

Παρ’ όλα αυτά όμως και αντίθετα προς τη στρατιωτική ηθική, από την εποχή του Τρωικού πολέμου ήδη και με αποκορύφωμα τον Πελοποννησιακό πόλεμο, χρησιμοποιήθηκαν διάφορα χημικά και βιολογικά όπλα, για τη δηλητηρίαση, το κάψιμο ή τη μόλυνση του εχθρού.

Περιγραφή
Βιολογικά Όπλα
Στον τομέα των αρχαίων βιολογικών όπλων εντάσσονται από διάφορα μικρά και μεγάλα θηλαστικά, όπως ποντίκια και ελέφαντες, μέχρι ποικίλοι μικροβιολογικοί παράγοντες, σαν την πανώλη.

Πολύ δημοφιλή στους πολέμους ήταν τα δηλητηριώδη φίδια και οι σκορπιοί, ιδιαίτερα μέσω της εκτόξευσής τους μέσα σε καλάθια στις γραμμές του εχθρού.

Ένα ζώο που χρησιμοποιούνταν στις μάχες, κυρίως από λαούς της Ανατολής, ήταν οι ελέφαντες. Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε έρθει αντιμέτωπος με το στρατό των 200 ελεφάντων που κουβαλούσαν τους τοξότες, στη μάχη του Υδάσπη το 326 εναντίον του βασιλιά Πόρρου. Η στρατηγική του Αλέξανδρου αφορούσε αρχικά την εξόντωση των τοξοτών, ώστε τα ζώα να κατευθύνονται ανεξέλεγκτα, έπειτα την πρόκληση εγκαυμάτων στις προβοσκίδες τους, μέσω ορειχάλκινων πυρωμένων αγαλμάτων στην πρώτη γραμμή του μετώπου και έπειτα τη χρήση χοίρων οι οποίοι προκαλούν πανικό στους ελέφαντες, ιδιαίτερα με την τσιρίδα τους. Οι Μεγαρείς τελειοποιώντας την τεχνική του Αλέξανδρου ενάντια στον Αντίγονο Γονατά το 270 π.Χ., επάλειψαν χοίρους με πίσσα, τους έβαλαν φωτιά μετατρέποντάς τους έτσι σε ζωντανές τορπίλες και τρέποντας τους ελέφαντες του εχθρού και τελικά και ολόκληρο το στρατό τους σε φυγή.

Ένα άλλο θηλαστικό που χρησιμοποιούνταν ως πολεμικό εργαλείο, ήταν οι πολεμικοί σκύλοι. Ο πολεμικός σκύλος μάλιστα που διακρίθηκε στη μάχη του Μαραθώνα, τιμήθηκε από την πόλη του μαζί με τους συμπολεμιστές του.

Σε μικροβιολογικό επίπεδο αξιοποιήθηκε σε ένα βαθμό η μεταδοτικότητα των μολυσματικών ασθενειών, όπως η πανώλη, με τη ρήψη μολυσμένων πτωμάτων ή ενδυμάτων στις γραμμές του εχθρού. Κάτι τέτοιο για παράδειγμα σημειώνεται στην πολιορκία της Κυζίκου από το Μιθριδάτη το 67 π.Χ., οπότε με τον τρόπο αυτό εκδηλώθηκε επιδημία πανώλης σε όλη την πόλη. Ορισμένα εξαιρετικά θανατηφόρα μικρόβια φυλάσσονταν σε κρύπτες και ιερά των πόλεων για χρήση τους σε περίπτωση ανάγκης.

Χημικά Όπλα
Εδώ συμπεριλαμβάνονται κυρίως οι τοξικές ουσίες και τα εμπρηστικά συστήματα.

Οι τοξικές ουσίες ήταν τριών ειδών: φυτικής προέλευσης, όπως ο μανδραγόρας, ζωικής, όπως τα δηλητήρια των φιδιών, ή ορυκτής, όπως ο κινναβαρίτης. Η ίδια η λέξη μάλιστα,τοξικός, προέρχεται από την εμβάπτιση των αιχμών των τόξων αλλά και των βελών σε δηλητήρια για να προκαλέσουν το θάνατο των εχθρών. Το βεληνεκές των ελληνικών τόξων με τα δηλητηριασμένα βέλη έφτανε τα 300μ.

Οι Σπαρτιάτες κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου είχαν χρησιμοποιήσει κατά των Αθηναίων τοξικό καπνό, καίγοντας ξύλα εμποτισμένα σε ένα μείγμα πίσσας και θείου.

Η πιο συχνή χρήση χημικών όπλων της αρχαιότητας αφορά τα εμπρηστικά όπλα. Στα όπλα αυτά συγκαταλέγονται απλά συστήματα εκτόξευσης φλεγόμενων υλικών, όπως τόξα και καταπέλτες. Οι καταπέλτες επινοήθηκαν από μηχανικούς της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Καρχηδόνας περίπου το 400 π.Χ. με χρηματοδότηση του Διονυσίου των Συρακουσών.

Ως εύφλεκτα υλικά από τους αρχαίους χρησιμοποιούνταν το ακατέργαστο πετρέλαιο, η νάφθα και η άσφαλτος από τη Ζάκυνθο, τη Μεσοποταμία, την Περσία και την Κασπία θάλασσα.

Πιο εξελιγμένα πάλι φορητά εμπρηστικά όπλα ήταν οι χειροβομβίδες κεραμικών αγγείων με νάφθα και φυτίλι για έναυση κατά τη στιγμή της θραύσης τους, κάτι αντίστοιχο των σημερινών Μολότοφ.

Μηχανές & Βιολογικά όπλα στην πολιορκία της Τροίας

ΠΗΓΗ Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας «ΝΟΗΣΙΣ»