Ιστορία και πόλεμος πίσω απ΄ την BRAZUCA!

Tου Μάριου Αραβαντινού
Αν κανείς επιχειρήσει να αγοράσει την μπάλα του μουντιάλ της Βραζιλίας, τον σχεδιασμό της οποίας έχει επιμεληθεί, όπως κάνει από το 1970 κι έπειτα, η Αdidas, θα κληθεί να καταβάλλει περί τα 160 δολάρια. Τόσο περίπου κοστολογεί η εταιρία την Βrazuca, όπως ονομάστηκε η μπάλα, η οποία, πριν καταλήξει στα πόδια των πρωταγωνιστών, πέρασε από σκληρές δοκιμασίες, ακόμη και από τη ΝΑSA, η οποία έδωσε την έγκριση της προκειμένου να χρησιμοποιηθεί. Το καλό με την μπάλα του φετινού παγκόσμιου κυπέλλου, διατείνεται η εταιρία, είναι ότι, λόγω του πολύπλοκου σχεδιασμού της, δεν θα δημιουργεί τις αναταράξεις για τις οποίες παραπονέθηκαν οι ποδοσφαιριστές πριν από τέσσερα χρόνια, όταν το μουντιάλ φιλοξενούσε η Νότια Αφρική. Το κακό, πάλι, είναι ότι για να την αγοράσει ένας μέσος Βραζιλιάνος, με μισθό περίπου 300 δολάρια, πρέπει να αφιερώσει μισό μήνα δουλειάς και παράλληλα να περιορίσει τα έξοδα του για την κάλυψη των βασικών αναγκών του.

Περίπου 3.000 τέτοιες μπάλες, οι οποίες παράχθηκαν μακριά από τη Βραζιλία ή τη φυσική έδρα της εταιρίας στη Βαυαρία, θα χρησιμοποιηθούν στο φετινό μουντιάλ, όμως εκείνοι που τις δημιούργησαν είναι αμφίβολο αν θα μπορέσουν να τις απολαύσουν εν δράσει. Κι αυτό γιατί στη μακρινή πόλη Σίαλκοτ του βορειοανατολικού Πακιστάν έχουν σίγουρα σοβαρότερους προβληματισμούς από αυτούς που πιθανώς δημιουργεί ένα παγκόσμιο κύπελλο. Η Σίαλκοτ είναι κατά μία έννοια το βασίλειο του ποδοσφαίρου, αφού στα εργοστάσια της παράγονται περίπου 6ο εκατ. μπάλες ποδοσφαίρου ετησίως. Το Forward Sports, ένα εργοστάσιο που μεταξύ άλλων έχει δημιουργήσει την μπάλα του Champions League, της Bundesliga και του γαλλικού Championnat, είχε φέτος την τιμητική του, αφού κατάφερε να γίνει επίσημος χορηγός του παγκόσμιου κυπέλλου, καθιστάμενο παράλληλα βασικός προμηθευτής της Αdidas. Αν κανείς περιηγηθεί στον επίσημο ιστότοπό του θα διαπιστώσει, μεταξύ άλλων, ότι παράγει μπάλες κάθε είδους, καθώς και διάφορα άλλα αθλητικά προϊόντα, ενώ αυτοδιαφημίζεται ως «ειδικός στο ποδόσφαιρο». Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ο Αργεντινός θρύλος Ντιέγκο Μαραντόνα δήλωσε πρόσφατα ότι το Πακιστάν θα είναι πρωταγωνιστής του φετινού μουντιάλ, όχι όμως λόγω των ποδοσφαιρικών δεξιοτήτων του.

Στο εργοστάσιο του πακιστανού μεγαλοεπιχειρηματία Khwaja Masood Akhtar το ένα τέταρτο των εργαζομένων είναι γυναίκες και πληρώνονται, ακριβώς όπως και οι άνδρες συνάδελφοι τους, με τον κατώτατο μισθό, δηλαδή περίπου 1οο ευρώ το μήνα. Κι ενώ, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, στους τοίχους της επιχείρησης του Αkhtar υπάρχουν επιγραφές που διακηρύσσουν ότι η παιδική εργασία απαγορεύεται κι ότι η δημιουργία συνδικάτων είναι επιτρεπτή, τοπικοί ακτιβιστές εκφράζουν υποψίες ότι σε μια πόλη όπως η Σιάλκοτ, που έγινε γνωστή τη δεκαετία του ’90 για την παράνομη παιδική εργασία, μέχρι σήμερα υφίσταται εκμετάλλευση ανηλίκων στο βωμό μιας τεράστιας ποδοσφαιρικής βιομηχανίας. Αυτές τις υποψίες άλλωστε επιβεβαιώνει και η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Πακιστάν, η οποία εκτιμά ότι σχεδόν 10 εκατ. παιδιά έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης.

Έρμαια στον πόλεμο των κολοσσών
Η ιστορία της Βrazuca, όμως, δεν είναι παρά μια μικρή -ασήμαντη ίσως- λεπτομέρεια στον πόλεμο των κολοσσών: Της Αdidas, που εδώ και περισσότερο από 40 χρόνια σχεδιάζει και διαφημίζεται μέσα από τις μπάλες των παγκόσμιων κυπέλλων και τις εμφανίσεις εκατοντάδων ποδοσφαιρικών ομάδων ανά τον κόσμο, και της Νike. Οι δυο βαρόνοι στον χώρο της κατασκευής και προμήθειας αθλητικού υλικού επιμένουν ποδοσφαιρικά, πιστεύοντας ότι εκεί βρίσκεται το μεγάλο κέρδος. Και μόνο άδικο δεν μπορεί να τους καταλογιστεί, αφού το προηγούμενο παγκόσμιο κύπελλο εκτιμάται πως παρακολούθησαν περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι. Μια τέτοια αγορά είναι βέβαιο πως δεν μπορεί να τις αφήσει ασυγκίνητες.

Οι δύο εταιρίες βαδίζουν σε δρόμους παράλληλους, με τη μεν Αdidas να έχει αναλάβει τον σχεδιασμό, εκτός της μπάλας του παγκόσμιου κυπέλλου, και των εμφανίσεων των διαιτητών, τη δε Νike τον σχεδιασμό της εμφάνισης της πλέον εμπορικής εθνικής ομάδας, της Βραζιλίας. Κάπως έτσι, για διάστημα ενός μήνα, στις τηλεοπτικές οθόνες μας θα βλέπουμε εκτός από τους πρωταγωνιστές της κορυφαίας διοργάνωσης και το σήμα της γερμανικής εταιρίας, την ίδια ώρα που οι ξυπόλυτοι πιτσιρικάδες στις φαβέλες της χώρας του καφέ θα φορούν φανέλες με το σήμα της Νike και πιθανώς αύριο να αποζητήσουν ένα ζευγάρι παπούτσια σαν εκείνα που φορά ο Νευμάρ ή ακόμη και μια Βrazuca για να θυμούνται το μουντιάλ, το οποίο παρότι παιζόταν δίπλα στις παράγκες τους, δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν ποτέ.
HotDoc