Παγοθραυστικά: Οι ρώσοι «κατακτητές» του Βόρειου Πόλου

Παγοθραυστικά: Οι ρώσοι «κατακτητές» του Βόρειου Πόλου undefined

06/02/2014 Βούλγαρης Χρήστος Επεξεργασία Γράψτε ένα σχόλιο Go to comments

Αρτούρ Κάρλοφ

Εδώ και καιρό γίνεται αγώνας δρόμου ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις για την «κατάκτηση» του Βορείου Πόλου και του πλούτου του. Σε αυτή την προσπάθεια, η Ρωσία διαθέτει ένα «υπερόπλο»: Τα πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά της.

Η παγκόσμια κούρσα ανταγωνισμού για την Αρκτική και τον πλούτο της, έχει ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό. Οι ακτιβιστές της Greenpeace πρόσφατα, με τις πρωτοβουλίες που πήραν, δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα στην πλατφόρμα εξόρυξης «Prirazlomnaya», η Ρωσία αναπτύσσει εντατικά τις υποδομές της στη Βόρεια θαλάσσια οδό, και οι ΗΠΑ σκοπεύουν να επενδύσουν περισσότερα από οκτώ δις δολάρια στα αρκτικά προγράμματα. Η RBTH παρουσιάζει σήμερα το ειρηνικό «υπερόπλο» για την κατάκτηση των πολικών πάγων, το οποίο διαθέτει μόνον η Ρωσία. Πρόκειται για τα πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά, τα -μοναδικών χαρακτηριστικών- ρωσικά σκάφη, χωρίς τα οποία η έρευνα στην Αρκτική θα ήταν απλώς αδύνατη.

Οι τιτάνες του παρελθόντος

Κύρια αποστολή των πυρηνοκίνητων παγοθραυστικών από τη στιγμή της κατασκευής τους έως και σήμερα, είναι η διασφάλιση της μεταφοράς φορτίων από τη Βόρεια θαλάσσια οδό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στη Σιβηρία μεταφέρονται διάφορα υλικά για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και την κατασκευή οικισμών, ενώ από αυτή μετακινούνται μεταλλεύματα, ξυλεία, πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλοι πόροι.

Η ιστορία της κατάκτησης της Αρκτικής με αυτά τα ισχυρά σκάφη ξεκίνησε από τον «Λένιν», όχι όμως από τον ίδιο τον Βλαντίμιρ Ιλίτς, αλλά από το πρώτο στον κόσμο πλοίο επιφανείας που κινείτο με πυρηνική ενέργεια και το οποίο έφερε το όνομα του ρώσου επαναστάτη. Είχε καθελκυστεί από το ναυπηγείο «Αντμιραλτέισκι» του Λενινγκράντ το 1959. Το «Λένιν» αποτέλεσε ένα πρότυπο των επιτευγμάτων της ρωσικής βιομηχανίας εκείνης της περιόδου. Συναρμολογήθηκε από 70.000 εξαρτήματα, ενώ αν υπολογιστεί σε μήκος ο συνολικός όγκος του μεταλλικού μάγματος της κατασκευής του, αυτός ήταν πάνω από 6.000 χλμ.

Το δεύτερο στον κόσμο πυρηνικό παγοθραυστικό «Άρκτικα» (1975-2008) ναυπηγήθηκε στο εργοστάσιο «Μπαλτίησκι» και κατέστη το πρώτο σε μια διαφορετική κατηγορία. Ηταν δηλαδή το πρώτο που έφτασε στο Βόρειο Πόλο πλέοντας στην επιφάνεια της θάλασσας. Το 1982, μετά το θάνατο του γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ, Λεονίντ Μπρέζνιεφ, το παγοθραυστικό μετονομάστηκε προς τιμήν του. Ωστόσο, μόλις το 1986 στο «Άρκτικα» επεστράφη το αρχικό του όνομα.

Παγοθραυστικά τύπου «Αρκτικά»

Τα κατοπινά σκάφη αυτής της κλάσης καλύφθηκαν με ειδικό πολυμερές υλικό για την ελάττωση των τριβών. Τα παγοθραυστικά τύπου «Άρκτικα» μπορούν να σπάνε τον πάγο, να κινούνται και προς τα εμπρός, αλλά και όπισθεν, γεγονός που καθιστά ουσιαστικά αδύνατη την παγίδευσή τους στον πάγο. Είναι ενδιαφέρον πως, παρά το γεγονός ότι τα πλοία αυτά έχουν σχεδιαστεί να επιχειρούν στα παγωμένα νερά της Αρκτικής, η μετάβασή τους στο νότιο ημισφαίριο για εργασίες -ας πούμε στην Ανταρκτική- είναι αδύνατη, και αυτό επειδή η θερμοκρασία σε επιμέρους χώρους του σκάφους θα έφτανε τους 50 βαθμούς ακόμη σε συνθήκες ελάχιστης ισχύος λειτουργίας του αντιδραστήρα.

Τα παγοθραυστικά «Άρκτικα» μπορούν να πλέουν αυτόνομα οκτώ μήνες, ενώ ας σημειωθεί ότι στην αποστολή του 1999-2000 το πρώτο «Άρκτικα» πραγματοποίησε ρεκόρ αυτονομίας πλεύσης για τον συγκεκριμένο τύπο σκαφών, περνώντας στη θάλασσα έναν ολόκληρο χρόνο χωρίς μάλιστα να αντιμετωπίσει καμία βλάβη! Τον Αύγουστο του 2005 το ρωσικό πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό «Άρκτικα» σημείωσε ένα ακόμη ρεκόρ, ξεπερνώντας το ένα εκατομμύριο μίλια από την ημέρα που τέθηκε σε υπηρεσία, κάτι που ισούται με πέντε φορές την απόσταση μεταξύ Γης και Σελήνης.

Σήμερα τα πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά της συγκεκριμένης σειράς δεν χρησιμοποιούνται μόνο για το πέρασμα των εμπορικών πλοίων μέσα από τους πάγους, αλλά και για τη μεταφορά πολικών αποστολών μετακινούμενων σταθμών, ενώ από το 1990 και για τουριστικές κρουαζιέρες στο Βόρειο Πόλο, καθώς τα πλοία αυτής της κλάσης είναι εξοπλισμένα με άνετο τουριστικό τμήμα. Το πλοίο διαθέτει πισίνα, κινηματογραφική αίθουσα 100 θέσεων, γυμναστήριο, βιβλιοθήκη, ακόμη και σάουνα. Τα επόμενα σκάφη τύπου «Άρκτικα», το «Σιβηρία» (1977-1992), το «Ρωσία» (1985-2013) και το «Σοβιετική Ένωση» (1989-2010), επιτάχυναν τη διαδικασία εκμετάλλευσης της περιοχής της Αρκτικής και διεύρυναν την επιτυχία των προκατόχων τους.

Ενίσχυση στρατιωτικής παρουσίας

Νέο ορόσημο στην ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών στις αρκτικές συνθήκες αποτέλεσε η δημιουργία του παγοθραυστικού-μεταγωγικού σκάφους «Σεβμορπούτ», το οποίο παραδόθηκε το 1988. Σε ένα μόνο δρομολόγιό του αυτό είχε μεταφέρει τόσο φορτίο, ώστε τα τρόφιμα, τα ρούχα και ο εξοπλισμός έφτασαν στους κατοίκους του βορειότερου σημείου της χώρας για έναν ολόκληρο χρόνο.

Στις αρχές του φετινού έτους ανακοινώθηκε ότι το «Σεβμορπούτ», το οποίο είναι εδώ και αρκετό καιρό αγκυροβολημένο, σύντομα θα ξαναρχίσει νέες αποστολές, κυρίως για το ρωσικό υπουργείο Άμυνας. Πρόκειται για συνδρομή στην ανάπτυξη και παρουσία στρατιωτικών τμημάτων στη ρωσική Αρκτική, την επισκευή των εγκαταστάσεων αεροδρομίων και λιμανιών στα νησιά του Νοβοσιμπίρσκ και σε εκείνα του Φραγκίσκου Ιωσήφ, όπως και σε άλλες περιοχές του απώτερου βορρά.

Ένας ακόμη μοναδικός τύπος πυρηνοκίνητων παγοθραυστικών, είναι τα κλάσης «Ταϊμίρ» (1988) και «Βαϊγκάτς» (1990), κατασκευασμένα για ρηχά βάθη στα ναυπηγεία «Βιάρτσιλα» από σοβιετικό χάλυβα υψηλής ανθεκτικότητας, ενώ και ο τεχνικός τους εξοπλισμός -περιλαμβανομένης της εγκατάστασης του αντιδραστήρα- είναι σοβιετικής κατασκευής. Τα παγοθραυστικά αυτά είναι ειδικά σχεδιασμένα για πλου σε μικρά βάθη, στις εκβολές των αρκτικών ποταμών, όπως του Ομπ και του Ενισέι.

Από το παρόν στο μέλλον

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, παρά τις οικονομικές δυσχέρειες τις οποίες αντιμετώπισε η χώρα, ο στόλος πυρηνοκίνητων πλοίων συνέχισε να αναπτύσσεται. Σήμερα επιχειρούν τα πυρηνοκίνητα σκάφη «Γιαμάλ» (1992) και «50 Λετ Πομπέντι» (2007), με το δεύτερο να είναι το ισχυρότερο  παγοθραυστικό στον κόσμο. Αυτά κατασκευάστηκαν βάσει του δοκιμασμένου στο χρόνο σχεδίου «Άρκτικα». Όλα τα ρωσικά παγοθραυστικά ναυλοχούν στο Μούρμανσκ όπου βρίσκεται η έδρα της διοίκησής τους, επιχείρηση «Ατομφλότ».

Όμως, Ρώσοι σχεδιαστές συνεχίζουν να εφευρίσκουν νέα μοντέλα, προκειμένου να ανταπεξέλθει η χώρας στις συνθήκες του νέου ανταγωνισμού για τους πόρους της Αρκτικής. Στο ναυπηγείο «Μπαλτίησκι» έχει αρχίσει ήδη η κατασκευή του νέου παγοθραυστικού LK-60YA. Αυτό θα είναι ικανό για πλου τόσο σε σημεία με μεγάλα βάθη, όσο και στους ποταμούς της Σιβηρίας. Γεγονός που θα επιτρέψει να πραγματοποιεί μόνο του τις αποστολές, οι οποίες σήμερα πραγματοποιούνται από δύο διαφορετικούς τύπους παγοθραυστικών, των «Άρκτικα» και «Ταϊμίρ». Το κόστος της σύμβασης για την κατασκευή του LK-60YA ξεπερνάει το ένα δις. δολάρια, ενώ μελλοντικά προγραμματίζεται η κατασκευή άλλων δύο σκαφών αυτού του τύπου.

Επίσης, αυτό το διάστημα αναπτύσσονται σχέδια για την κατασκευή του υπερ-παγοθραυστικού τύπου LK-110YA. Η βασική του αποστολή θα είναι η διασφάλιση του πλου στη Βόρεια θαλάσσια οδό σε όλη τη διάρκεια του έτους και η διεξαγωγή αποστολών στην Αρκτική. Αναμένεται ότι ο σχεδιασμός του θα έχει ολοκληρωθεί ως το 2016.

Η ιστορία της κατάκτησης της Αρκτικής συνεχίζεται, και η Ρωσία, ως χώρα με μοναδικές παραδόσεις στον τομέα της πυρηνοκίνητης πλεύσης, έχει τις απαντήσεις στις προκλήσεις του μέλλοντος.

Η Ρωσία Τώρα