Οι Σελευκίδες ήταν ονομασία της Μακεδονικής δυναστείας, η οποία επί 217 χρόνια (312 - 65 π.Χ.)
βασίλευσε στη Συρία και τη Μεσοποταμία. Ιδρυτής της δυναστείας υπήρξε ο
Σέλευκος ο Α΄ ο Νικάτορας, ένας από τους σημαντικότερους διαδόχους του
Μ. Αλέξανδρου. Από το όνομά του ονομάστηκε και το "βασίλειο των
Σελευκιδών", το οποίο εκτεινόταν στις κεντρικές χώρες του παλαιού
Περσικού κράτους και γι` αυτό σε πολλά διατήρησε την οργάνωση εκείνου.
Οι Σελευκίδες καλλιέργησαν τα γράμματα, τις τέχνες και τις επιστήμες και
διέδωσαν τον ελληνικό πολιτισμό μέχρι τα πιο ακραία σημεία του τότε
γνωστού κόσμου της Ανατολής. Ίδρυσαν και πολλές πόλεις, την πρώτη θέση
από τις οποίες κατείχε η Αντιόχεια, την οποία έχτισε ο Σέλευκος Α΄ σε
ανάμνηση της μάχης της Ιψού. Ο Αντίοχος Α΄ την κατέστησε πρωτεύουσα του
κράτους και έτσι έφτασε να έχει μισό εκατομμύριο κατοίκους. Χωριζόταν σε
τέσσερις μεγάλες συνοικίες, στολιζόταν με λαμπρά οικοδομήματα, στοές,
ναούς κ.λ.π. και απέκτησε πλούτο και πολυτέλεια, γιατί η θέση της, πλάι
στον ποταμό Ορόντη, ήταν πολύ επίκαιρη για το εμπόριο.
Κατά τη βασιλεία του Αντίοχου Α΄ του Σωτήρα (281 - 261) και του Αντίοχου Β΄ του Θεού (261 - 248 π.Χ.) συνεχίστηκαν οι πόλεμοι εναντίον των Πτολεμαίων, οι οποίοι είχαν αρχίσει από το Σέλευκο Α΄. Κατά τη βασιλεία του Σέλευκου Β΄ του Καλλίνικου (247 - 226 π.Χ.) και του Σέλευκου Γ΄ του Κεραυνού (226 - 223 π.Χ.) χάθηκαν τα εδάφη που βρίσκονταν στα ανατολικά της Μηδίας και της Περσίας, ενώ η Αίγυπτος αφαίρεσε από τους Σελευκίδες την Φοινίκη και μέρος της Συρίας. Προσωρινά έσωσε το κράτος ο Αντίοχος Γ΄ (223 - 187 π.Χ.) με σειρά επιτυχιών που είχε κατά των Πτολεμαίων και με την ανάκτηση της Θράκης και άλλων χωρών. Αυτόν μετά τον κάλεσαν οι Έλληνες στην κυρίως Ελλάδα εναντίον των Ρωμαίων και διεξήγαγε το λεγόμενο "Αντιοχικό πόλεμο" (192 - 190 π.Χ.). Νικήθηκε όμως στις Θερμοπύλες (191 π.Χ.) και διώχτηκε από την Ελλάδα. Στη συνέχεια νικήθηκε στη Μαγνησία (190 π.Χ.) από το Λεύκιο Σκιπίωνα και αναγκάστηκε να δεχτεί τους δυσμενείς όρους της συνθήκης της Απάμειας (188 π.Χ.), σύμφωνα με τους οποίους έπρεπε να παραδώσει το στόλο και τους ελέφαντες, να πληρώσει μεγάλη αποζημίωση και να εγκαταλείψει τις χώρες στα βόρεια του όρους Ταύρου στην Μικρά Ασία.
Από την κατάσταση αυτή επωφελήθηκαν και άλλες υποδουλωμένες χώρες και ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους(Πάρθοι). Η βασιλεία του Σέλευκου Δ΄ του Φιλοπάτορα (187 - 176 π.Χ.) κύλησε χωρίς πολέμους. Ο Αντίοχος Δ΄ ο Επιφανής (175 - 164 π.Χ.) είχε ζήσει ως όμηρος στη Ρώμη και διδάχτηκε φιλοσοφία στην Αθήνα. Γι` αυτό υποστήριξε τα ελληνικά γράμματα και ξόδεψε πολλά χρήματα για την ίδρυση δημόσιων κτιρίων. Πολέμησε εναντίον της Αιγύπτου και θριάμβευσε και στέφτηκε μάλιστα και φαραώ (170 π.Χ.). Με την επέμβαση όμως της Ρώμης αναγκάστηκε να υποχωρήσει χωρίς οφέλη. Για να εκδικηθεί τους Εβραίους που είχαν υποστηρίξει την Αίγυπτο κατά τον πόλεμο, κατέπνιξε τις πολιτικές και θρησκευτικές τους ελευθερίες, με αποτέλεσμα να εκραγεί η "επανάσταση των Μακαβαίων" (167 π.Χ.) και οι Εβραίοι να αποκτήσουν ελεύθερο κράτος επί της εποχής των διαδόχων του(Ασμοναικη δυναστεία). Κατά τα τελευταία χρόνια (150 - 65 π.Χ.) το κράτος ταλαιπωρήθηκε με συνεχείς εσωτερικούς πολέμους. Το 65 π.Χ. ο Πομπήιος μπήκε στην εξαντλημένη πια Συρία και τη μετέτρεψε σε ρωμαϊκή επαρχία. Αυτό ήταν το τέλος που είχε το κράτος των Σελευκιδών.
Κύριο χαρακτηριστικό του σελευκιδικού βασιλείου, το οποίο περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος των κατακτήσεων του Αλεξάνδρου στην Ασία ήταν η διαρκής αυξομείωση των εδαφών του. Σε αντίθεση με τον αμιγή πληθυσμό της Μακεδονίας -ή ακόμα και με αυτόν της Αιγύπτου όπου εκτός από τους Έλληνες ο εντόπιος πληθυσμός ήταν ενιαίος- στο βασίλειο των Σελευκιδών εντάσσονταν φυλετικά ανομοιογενείς λαοί με ποικίλες πολιτισμικές παραδόσεις και διαφορετικές κοινωνικές νοοτροπίες. Ελάχιστα κοινά στοιχεία υπήρχαν ανάμεσα στους Έλληνες της Μικράς Ασίας, τους Ιουδαίους της Παλαιστίνης, τους Πέρσες των ανατολικών σατραπειών και τους Αραμαίους της Συρίας. Μόνιμη μέριμνα των Σελευκιδών υπήρξε η προσπάθειά τους να επιβάλουν την κυριαρχία τους στο εκτενές κράτος που κάλυπτε τη γεωγραφική περιοχή από τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας ως την Ινδία και να διατηρήσουν μία έστω και υποτυπώδη πολιτική συνοχή. Εκτός από τη γραφειοκρατία και τη στρατιωτική επιβολή -επειδή η λατρεία του μονάρχη θεωρήθηκε ένα από τα ουσιαστικότερα συνεκτικά στοιχεία του κράτους- έγινε προσπάθεια να καλλιεργηθεί με κάθε τρόπο, αν και ποτέ δεν μπόρεσε να συστηματοποιηθεί τόσο πολύ όσο στο πτολεμαϊκό βασίλειο.
Σε γενικές γραμμές οι Σελευκίδες προσπάθησαν να ενισχύσουν το ελληνικό στοιχείο, κυρίως με την ίδρυση πόλεων στις οποίες παραχωρούσαν σχετική αυτονομία. Η Αντιόχεια στον ποταμό Ορόντη στη βόρεια Συρία υπήρξε τυπικά η πρωτεύουσα του κράτους, ενώ σημαντικά επίσης διοικητικά κέντρα αποτέλεσαν οι Σάρδεις στη Λυδία και η Σελεύκεια στον ποταμό Τίγρη. Οι Σελευκίδες -όπως εξάλλου και όλοι οι άλλοι ελληνιστικοί ηγεμόνες- διόριζαν στα ανώτατα κρατικά αξιώματα τους μακεδόνες, οι οποίοι συνιστούσαν την ελληνική άρχουσα τάξη. Παράλληλα όμως αντιμετώπισαν τους υπόλοιπους λαούς που διαβίωναν στο βασίλειο με ανεκτικότητα και σεβάστηκαν τις γλώσσες και τις θρησκείες τους, ενώ κυρίως από τον 3ο αιώνα π.Χ. ανέδειξαν και αρκετούς εντόπιους σε σημαντικά πολιτικά αξιώματα του κράτους. Επιπλέον, παραχώρησαν σε τοπικούς ηγεμόνες δικαιώματα ανάλογα με εκείνα που είχαν οι σατράπες στην παλαιότερη περσική αυτοκρατορία διορίζοντάς τους επικεφαλής μεγάλων διοικητικών περιοχών, που περιελάμβαναν τα περιφερειακά κυρίως τμήματα του κράτους, τα οποία δεν μπορούσαν να τα διατηρήσουν με άλλο τρόπο υπό τον άμεσο έλεγχό τους.
http://www.ime.gr/chronos/06/gr/politics/index304.html
http://www.livepedia.gr/index.php/Σελευκίδες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου