Βρυξέλλες: Φόρμουλα για «συμφωνία και διαβίβαση των κριτηρίων ανοίγματος» δύο τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων, «το συντομότερο δυνατόν» υπέβαλε το Λονδίνο προς την Ιταλική Προεδρία, αξιώνοντας όπως περιληφθεί στα Συμπεράσματα του επόμενου Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, τον προσεχή Δεκέμβριο. Το βρετανικό λεκτικό, το οποίο εξασφάλισε ο «Φ», αναφέρει επακριβώς: «Το μομέντουμ των ενταξιακών διαπραγματεύσεων πρέπει να διατηρηθεί προς όφελος και των δύο πλευρών, διασφαλίζοντας ότι η Ε.Ε. παραμένει κριτήριο για μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία.
Είναι προς όφελος τόσο της Τουρκίας, όσο και της Ε.Ε. όπως τα κριτήρια (benchmarks) ανοίγματος του κεφαλαίου 23 (σ.σ. Θεμελιώδη Δικαιώματα) και του κεφαλαίου 24 (Δικαιοσύνη) συμφωνηθούν και διαβιβασθούν προς την Τουρκία το συντομότερο δυνατόν, ούτως ώστε να ενισχύσουμε τον διάλογο της Ε.Ε. με την Τουρκία σε πεδία αμοιβαίων ζωτικών συμφερόντων».
Η Βρετανία αξιώνει ουσιαστικά το ξεμπλοκάρισμα των εν λόγω δύο κεφαλαίων και εμφανίζεται προκλητικά αδιάφορη, έναντι των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας:

1. Το Λονδίνο παρακάμπτει το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία για λόγους εθνικών ζωτικών συμφερόντων, έχει παγώσει μονομερώς έξι τουρκικά διαπραγματευτικά κεφάλαια, περιλαμβανομένων των κεφαλαίων 23 και 24, από τις 8 Δεκεμβρίου 2009, με απόφαση που λήφθηκε επί διακυβέρνησης Χριστόφια.
2. Το Λονδίνο, ξεπερνώντας κάθε όριο αποθράσυνσης, δείχνει να μην λαμβάνει καν υπόψη την απόφαση του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος διά επιστολής γνωστοποίησε προς τους 27 ομολόγους του στην Ε.Ε., ότι οι πρόσφατες τουρκικές προκλήσεις οδήγησαν την Κυπριακή Δημοκρατία να αποφασίσει το πάγωμα όλων των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων. Με άλλα λόγια, η επιστολή του Προέδρου Αναστασιάδη, ημερομηνίας 23 Οκτωβρίου 2014, θεωρείται από τη Βρετανία ως μια δήλωση κενού περιεχομένου. Ευθύνη για την αποθράσυνση του Λονδίνου έχει πάντως και η Κυπριακή Κυβέρνηση, καθώς ο υπουργός εξωτερικών Γιαννάκης Κασουλίδης δεν έχει πράξει τα δέοντα για επισημοποίηση της προεδρικής δήλωσης, στο μέτρο του δυνατού, μέσα από την κοινοτική διαδικασία (βλέπε δίπλα στήλη).
3. Το Λονδίνο δεν λαμβάνει καν υπόψη τους λόγους που οδήγησαν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να κοινοποιήσει προς όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. την απόφαση για πάγωμα όλων των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων. Δηλαδή, την τουρκική εισβολή στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντίθετα, επιχειρεί να επιβραβεύσει την Άγκυρα με το ξεπάγωμα των δύο επίμαχων διαπραγματευτικών κεφαλαίων.
Το πρόβλημα για την Κυπριακή Δημοκρατία καθίσταται ακόμη μεγαλύτερο, καθώς όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», ένας πολύ μεγάλος αριθμός κρατών-μελών ταυτίζονται με τη βρετανική φόρμουλα και ζητούν επίσης από την Ιταλική Προεδρία, όπως την ενσωματώσει στο κείμενο των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, το οποίο θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βρετανία κατάφερε να απομονώσει ουσιαστικά την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία πέραν της στήριξης από την Ελλάδα, δεν έχει πού αλλού τη κεφαλήν κλίναι. Το Λονδίνο κατάφερε ουσιαστικά να συγκροτήσει μια «πολιτική πλατφόρμα», αποτελούμενη από 22 τουλάχιστον κράτη-μέλη, τα οποία τάσσονται αναφανδόν υπέρ του ξεπαγώματος των δύο τουρκικών κεφαλαίων. Με βάση αυτά τα δεδομένα, η Βρετανία θεωρεί ότι θα πειθαναγκάσει τη Λευκωσία να αποδεχθεί την προτεινόμενη φόρμουλα-λεκτικό στα Συμπεράσματα, κάνοντας ένα σημαντικό βήμα για ξεπάγωμα των δύο τουρκικών κεφαλαίων, σε πρώτη φάση, και για άνοιγμά τους, στη συνέχεια.
Όπως πάντως πληροφορούμαστε, η Βρετανία έφτασε μάλιστα στο σημείο να ισχυρίζεται ότι το λεκτικό που προτείνει, προσφέρει προς τη Λευκωσία έναν τρόπο «διασφάλισης της εικόνας της» (face saving) καθώς δεν θα οδηγήσει άμεσα στο άνοιγμα των δύο κεφαλαίων. «Μέσω των συμφωνίας και διαβίβασης των κριτηρίων ανοίγματος» των δύο κεφαλαίων από την Ε.Ε. προς την Άγκυρα, θα αρχίσει μια διαδικασία εκπλήρωσης των όρων που θα τεθούν και θα διαρρεύσει αρκετός χρόνος μέχρι να ανοίξουν τα δύο κεφάλαια, παπαγάλιζαν κύκλοι της Κομισιόν που ασπάζονται τη βρετανική φόρμουλα, διαβεβαιώνοντας ότι ως εκ τούτου δεν απαιτείται από τη Λευκωσία να άρει «άμεσα» το βέτο της.
Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, ενδεχόμενη συμφωνία και διαβίβαση των κριτηρίων ανοίγματος, ενεργοποιεί εκ των πραγμάτων τη διαδικασία ξεπαγώματος των δύο τουρκικών κεφαλαίων. Και θα αποτελέσει υπαναχώρηση από την απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Δεκέμβριο του 2009, να βάλει στο ψυγείο έξι τουρκικά διαπραγματευτικά κεφάλαια, αλλά και από τη θέση του νυν Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος διά επιστολής ενημέρωσε τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ότι αποφάσισε το πάγωμα όλων των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων, ως απάντηση στην εισβολή της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ.
Δύο οι στόχοι της επίσκεψης Λίντινγκτον
Δύο είναι οι βασικοί στόχοι της επίσκεψης στην Κύπρο του Βρετανού υφυπουργού, αρμόδιου για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Ντέιβιντ Λίντιγκτον, στις 25-27 Νοεμβρίου:
1. Η αποστολή μηνυμάτων προς όλες τις πλευρές και κυρίως προς τη Λευκωσία για επανέναρξη της διαδικασίας των απευθείας συνομιλιών, οικοδομώντας επί της φόρμουλας Άιντα και παρέχοντας ουσιαστικά άλλοθι προς την Άγκυρα για την εισβολή της στην κυπριακή ΑΟΖ.
2. Η διασφάλιση της συνέχισης της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας με το ξεπάγωμα τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων, στη βάση του λεκτικού που υπέβαλε το Λονδίνο προς την Ιταλική Προεδρία. Επί του προκειμένου, ο Βρετανός αξιωματούχος «αναμένεται να εξηγήσει» προς τον Γιαννάκη Κασουλίδη ότι «είναι προς το συμφέρον των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού, να διατηρηθεί το μομέντουμ στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας», προσδοκώντας ότι η Λευκωσία θα συγκατατεθεί στο ξεπάγωμα τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων.
Ο κ. Λίντιγκτον αναμένεται να έχει επαφές τόσο στις ελεύθερες περιοχές, όσο και στα κατεχόμενα. Η Λευκωσία φέρεται να έδωσε τη συγκατάθεσή της επί του προκειμένου, αν και είχε προβεί σε διαβήματα για τη συνάντηση του ίδιου Βρετανού αξιωματούχου με τον λεγόμενο «υπουργό εξωτερικών» του ψευδοκράτους Οζντίλ Ναμί, πριν από δύο μήνες στο Λονδίνο…
Και επειδή η μνήμη δεν φαίνεται να αποτελεί προσόν της παρούσας Κυβέρνησης, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ο κ. Λίντιγκτον ήταν αυτός που αποχώρησε μαινόμενος από το Συμβούλιο, τη νύκτα της 8ης Δεκεμβρίου 2009, όταν ο τότε ΥΠΕΞ Μάρκος Κυπριανού, κατέθεσε γραπτή δήλωση στα πρακτικά, διά της οποίας επισημοποίησε την απόφαση της Λευκωσίας για πάγωμα έξι συνολικά διαπραγματευτικών κεφαλαίων. Περιλαμβανομένων και των κεφαλαίων 23 και 24, τα οποία ο κ. Λίντιγκτον επιθυμεί όπως ανοίξουν, επενδύοντας στη συγκατάθεση της σημερινής Κυβέρνησης.
Σκιές αφήνει ο υπουργός Εξωτερικών
Πριν από έναν μήνα, στις 23 Οκτωβρίου 2014, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης απέστειλε επιστολή προς τους ομολόγους του, ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε., ενημερώνοντάς τους ότι η τουρκική επιθετικότητα οδήγησε τη Λευκωσία να λάβει μια σειρά μέτρων, «περιλαμβανομένου της άσκησης βέτο στο άνοιγμα οποιουδήποτε νέου διαπραγματευτικού κεφαλαίου στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας».
Ωστόσο, η Βρετανία, πριν καν στεγνώσει η μελάνη της επιστολής Αναστασιάδη, υποκίνησε το ξεπάγωμα δύο τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων, και όπως αποκαλύπτουμε σήμερα, υπέβαλε και συγκεκριμένη φόρμουλα-λεκτικό, ζητώντας όπως αναπαραχθεί στα Συμπεράσματα του προσεχούς Δεκεμβρίου, «συμφωνία και διαβίβαση των κριτηρίων ανοίγματος» των δύο κεφαλαίων.
Είναι προφανές ότι το μήνυμα Αναστασιάδη δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη από το Λονδίνο (και από κάποιες άλλες πρωτεύουσες). Δεν νοείται άλλως πως η βρετανική διπλωματία να γράφει με τόση ευκολία στα παλαιότερα των υποδημάτων της την επιστολή ενός ηγέτη κράτους-μέλους.  Ευθύνη για την αποθράσυνση του Λονδίνου δεν έχουν όμως μόνο οι Βρετανοί. Έχει και το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο όφειλε σε πολιτικό επίπεδο, να προβεί στις δέουσες ενέργειες για επισημοποίηση της θέσης της Λευκωσίας, στο μέγιστο δυνατόν βαθμό και αναλόγως των δυνατοτήτων που παρέχονται, μέσα από την κοινοτική διαδικασία.
Ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης όφειλε να δρομολογήσει τις απαραίτητες ενέργειες για καταγραφή της θέσης Αναστασιάδη –περί παγώματος του συνόλου των διαπραγματευτικών κεφαλαίων της Τουρκίας– στα πρακτικά του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων. Όπως πληροφορούμαστε, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. «δεν έχουν καμιά ενημέρωση ή ένδειξη» ότι η Λευκωσία προτίθεται να ασκήσει το εν λόγω μονομερές της δικαίωμα.
Ως εκ τούτου, σημαντικός αριθμός κρατών-μελών θεωρούν εν πολλοίς άνευ περιεχομένου την επιστολή Αναστασιάδη για πάγωμα του συνόλου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Δεν είναι προφανώς τυχαίο ότι τουρκικοί κύκλοι χαρακτηρίζουν ως «πυροτέχνημα» την προεδρική επιστολή, καθώς φέρονται να έχουν λάβει διαβεβαιώσεις ότι η Ε.Ε. και σημαντικός αριθμός κρατών-μελών θα ασκήσουν την επιρροή τους προς τη Λευκωσία, «προκειμένου να πρυτανεύσει η λογική»…(!)
Η κυπριακή Κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να διασφαλίσει την αξιοπιστία της, προβαίνοντας, έστω και την υστάτη, στις απαραίτητες ενέργειες για περίληψη στα πρακτικά του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της απόφασής της να παγώσει όλα τα διαπραγματευτικά κεφάλαια της Τουρκίας και να καταδείξει ότι η πρόθεσή της για άσκηση βέτο στο σύνολο της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας δεν είναι άνευ περιεχομένου. Νοουμένου βεβαίως ότι υπάρχει η απαραίτητη πολιτική βούληση.
Γράφει: Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες